Η γεωπολιτική της Ελλάδας και η Μεγάλη Ιδέα : Η περίπτωση της Ελληνικής (Βαλκανικής) χερσονήσου

Με την ονομασία Βαλκάνια (αρχ. ελλ. Χερσόνησος του Αίμου), λεγόμενη και Βαλκανική χερσόνησος χαρακτηρίζεται, τόσο ως πολιτικός όσο και ως γεωγραφικός όρoς, η περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης, νότια του Δούναβη και ανατολικά της Αδριατικής θάλασσας, αλλά και χώρες γειτονικές που βρίσκονται εκτός των φυσικών γεωγραφικών ορίων της χερσονήσου αυτής, που από το μακρινό παρελθόν λειτούργησε και λειτουργεί ως σταυροδρόμι πολιτισμών, μεταξύ Ευρωπαϊκής και Ασιατικής ηπείρου. Η διακριτή ταυτότητα και ο τεμαχισμός της βαλκανικής χερσονήσου θεωρείται απότοκος της ορεινής γεωγραφίας της, αλλά και της συγκέντρωσης πολλών εθνοτήτων σε έναν γεωγραφικά περιορισμένο χώρο και της εξαιρετικά βίαιης ιστορίας της, που είναι γεμάτη πολέμους, επιδρομές.

Η ευρύτερη περιοχή αυτή των Βαλκανίων καλύπτει 550.000 τ.χλμ. και ο πληθυσμός της αγγίζει τα 53 εκατομμύρια. Το όνομα της περιοχής αντλείται από τα Βαλκάνια όρη (Αιμος) ή οροσειρά του Αίμου που διατρέχουν την περιοχή από το κέντρο της Βουλγαρίας έως την ανατολική Σερβία. Η Ελλάδα απλώνεται στη νοτιοανατολική άκρη της Ευρώπης, στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου Θαλάσσης. Το ηπειρωτικό της τμήμα είναι μια χερσόνησος, που αποτελεί την κατάληξη της μεγάλης Βαλκανικής Χερσονήσου ή Χερσονήσου του Αίμου. Ακολουθώντας τόσον καιρό το αέναο ταξίδι των Ελλήνων σε όλον τον κόσμο, παρατηρώντας τις εκφάνσεις του πολιτισμού και της παράδοσής μας στα διάφορα σημεία πάνω στον χάρτη φτάνουμε σιγά σιγά στην περιοχή των Βαλκανίων ή Ελληνική χερσόνησο του Αίμου, όπως την ονόμαζαν οι Έλληνες.

Ο Ελληνισμός ήκμασε σε μεγάλο βαθμό σε εκείνα τα μέρη, αφού συναντούσε εκεί κανείς πάνω από 90 ελληνικές αποικίες! Η μεγάλη ακμή σημειώθηκε επί Μ. Αλεξάνδρου, ο οποίος θέλοντας να εξασφαλίσει τα βόρεια σύνορά του διέσχισε τον Δούναβη με αυτοσχέδιες κατασκευές. Ωστόσο, Έλληνες ζούσαν εκεί και πολύ πριν τον Μ. Αλέξανδρο. Είχαν οικοδομήσει μεγάλο αριθμό πόλεων, όπως η Διονυσόπολις, η Τύρα, η Κωστάντζα (Τόμις), η Κάλλα (Magnalia) και πλειάδα εμπορικών κέντρων. Η οικονομική αυτή άνθηση συνεχίστηκε και επί Μ. Αλεξάνδρου αλλά άρχισε να φθίνει με την κυριαρχία των Ρωμαίων, μέχρι την άνοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, κατά την οποία τα οικονομικά πράγματα ξαναέγιναν ως είχαν. Ειδικότερα, το 1300 σημειώνεται τρομερή άνοδος της οικονομίας με την συγκρότηση παραδουνάβιων Ηγεμονιών.

Ο όρος εξελληνισμός αναφέρεται στη -μεσαιωνική χρονολογικά- Βυζαντινή Αυτοκρατορία και την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης από τον Μέγα Κωνσταντίνο. Παραπέρα, μπορεί να αναφερθεί για την κυριαρχία της ελληνικής κουλτούρας και της ελληνικής γλώσσας μετά τη βασιλεία του αυτοκράτορα Ηρακλείου (βασ. 610–641) · στην «εξελληνισμένη αυτοκρατορία της χριστιανικής ανατολής», όπου μετέπειτα κυρίως από το 1204 και μετά, με την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από το βενετσιάνικο στόλο και τους Λατίνους Σταυροφόρους, γεννήθηκε η «ελληνική βυζαντινή-ρωμαϊκή αυτοκρατορία». Ο εξελληνισμός κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας περιελάμβανε το μεγαλύτερο στάτους που κατείχε η ελληνική κουλτούρα και η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία μεταξύ των ορθόδοξων πληθυσμών των Βαλκανίων.

Ο πατριάρχης ήταν από τα ανώτερα αξιώματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και λογοδοτούσε μόνο στον σουλτάνο. Θεωρώντας ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία ήταν ο διάδοχος της Βυζαντινής (Ελληνικής) Εκκλησίας, οι Οθωμανοί ανέθεσαν τις κυριότερες αρμοδιότητες της εκκλησιαστικής διοίκησης σε Έλληνες ή τουλάχιστον ελληνόφωνους. τον 17ο αιώνα οι Έλληνες Φαναριώτες αναλαμβάνουν την διοίκηση Παραδουναβιων Ηγεμονιών της Ρουμανίας κι έτσι ανεβαίνει κατακόρυφα η ανάπτυξη εμπορική και οικονομική- στις εν λόγω περιοχές. Από το 18ο αιώνα, λόγω της ανάπτυξης του εμπορίου, η ελληνική γλώσσα έγινε lingua franca και όποιος σκόπευε να ασχοληθεί με το εμπόριο και τις τέχνες έπρεπε να γνωρίζει ελληνικά.

Οι εμπορικές επαφές, οι μικτοί γάμοι και η κοινή θρησκεία οδήγησε αρκετούς Βουλγάρους να υιοθετήσουν έναν ελληνικό τρόπο ζωής. Η γνώση της ελληνικής ήταν θέμα κοινωνικής και πολιτισμικής διάκρισης και δεν γινόταν αντιληπτή ως εθνική αφομοίωση. Σαν αποτέλεσμα αυτού, δημιουργήθηκε τον 18ο αιώνα μία συνεκτική πολυ-εθνική Ορθόδοξη πολιτισμική κοινότητα, με τα δικά της υπερ-εθνικά χαρακτηριστικά, ένα εκ των οποίων ήταν τη χρήση της ελληνικής στη λατρεία και τη διανόηση. Τα μέλη αυτής της κοινότητας αυτοαποκαλούνταν «Ρωμαίοι» ή «Ρωμιοί» στα ελληνικά και «Ромеи» στα βουλγαρικά ή “Βυζαντινοί” με την έννοια των Ορθοδόξων. Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα Έλληνες και μή-Έλληνες των Βαλκανίων, ειδικά μεταξύ του αστικού πληθυσμού, αυτοαποκαλούνταν “Ρωμιοί”, ενώ στην ύπαιθρο χρησιμοποιούσαν τον όρο “Χριστιανοί”. Ο όρος Γραικομάνοι (αυτοί που έχουν μανία με τους Έλληνες) χρησιμοποιείται στη Βουλγαρία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας ως μειωτικός χαρακτηρισμός για τους σλαβόφωνους της οθωμανικής Μακεδονίας που δεν εναρμονίσθηκαν με τις απαιτήσεις και τις επιταγές της βουλγαρικής εξαρχίας. Οι Γραικομάνοι θεωρούνται ως ομογενείς στην Ελλάδα και ως εξελληνισμένη μειονότητα στις παραπάνω χώρες.

Η γραμμή Ζίρετσεκ (Jireček) είναι ένα εννοιολογικό όριο το οποίο αφορά τα Βαλκάνια κατά την αρχαιότητα και το οποίο διαιρεί την επιρροή των λατινικών (στα βόρεια) και των ελληνικών (στα νότια) γλωσσών στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία από την αρχαιότητα μέχρι τον 4ο αιώνα. Πηγαίνει από κοντά την πόλη του Λάτσι – Λισσός(Laçi) στην Βόρεια Αλβανία έως τη Σερντίτσα – Σερδική (Σοφια, στη Βόρεια Βουλγαρία) και στη συνέχεια ακολουθεί την οροσειρά του όρους Αιμος προς την Οδησσό (Βάρνα) στο Εύξεινο Πόντο. Ωστόσο, η προτεινόμενη γραμμή είναι μόνο ένα θεωρητικό εργαλείο και λίγες λατινοποιημένες ομάδες ζουν στα νότια της γραμμής, όπως οι Αρμάνοι, οι Βλαχομογλενίτες, οι Κουτσόβλαχοι και οι Μοσχοπολιτάνοι. Παρόλα αυτά, είναι ένα χρήσιμο – αν και κατά προσέγγιση – μέσο για τον προσδιορισμό της επίδρασης μιας συγκεκριμένης περιοχής. Η τοποθέτηση της γραμμής βασίζεται σε αρχαιολογικά ευρήματα: οι περισσότερες επιγραφές που βρίσκονται βόρεια είναι γραμμένες στα λατινικά και οι περισσότερες από τις επιγραφές που βρίσκονται στα νότια είναι στην ελληνικά.

Αυτή η γραμμή είναι σημαντική για την εγκαθίδρυση της περιοχής όπου εμφανίστηκαν οι Ρουμάνοι και οι Βλάχοι. Χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον Τσέχο ιστορικό Κωνσταντίν Ζίρετσεκ το 1911 στο βιβλίο του Η ιστορία των Σέρβων. Πιο πρόσφατοι μελετητές το έχουν αναθεωρήσει κάπως: ο Καΐμιο (Kaimio) (1979) τοποθετεί τη Δαλματία και την Άνω Μοισία στη Λατινική περιοχή και την Κάτω Μοισία στην ελληνική σφαίρα. Ο Μακλάουντ (MacLeod) (1982) προτείνει ότι ίσως να μην υπήρχε “μια επίσημη γλωσσική πολιτική για κάθε πτυχή της ζωής” αλλά ότι “μεμονωμένοι Ρωμαίοι αξιωματούχοι [έκαναν] αποφάσεις κοινής λογικής επί τούτω”.

Επισημαίνει επίσης ότι ενώ η περιοχή ήταν υπό Ρωμαϊκή κυριαρχία, “ακόμη και στις ελληνικές περιοχές… η λατινική ήταν η κυρίαρχη γλώσσα στις επιγραφές που καταγράφουν δημόσια έργα, σε ορόσημα και στο στρατό”. Η οριοθέτηση αυτής της γραμμής, βασίζεται σε αρχαιολογικά ευρήματα: οι περισσότερες από τις επιγραφές που βρέθηκαν στα βόρεια της γραμμής ήταν γραμμένες στα λατινικά, ενώ οι περισσότερες από τις επιγραφές που βρέθηκαν στα νότια της «Jireček Line» ήταν στα ελληνικά. Αρχικά η «Jireček Line» χρησιμοποιήθηκε από τον Τσέχο ιστορικό Κονσταντίν Jireček το 1911 (του οποίου έλαβε επιστημονικά το όνομα), σε μια έρευνά του, για τη καταγραφή της ιστορίας του σλαβικού λαού.
Η Μεγάλη Ιδέα υπήρξε ένα από τα πιο μεγαλόπνοα προγράμματα εθνικής ολοκληρώσεως και αναπτύξεως στη Ν. Βαλκανική: προέβλεπε την απελευθέρωση και την ενσωμάτωση όλων των ιστορικών ελληνικών χωρών, δηλαδή της Θεσσαλίας, της Μακεδονίας, της Θράκης, των Επτανήσων, των Δωδεκανήσων, της Κρήτης, της Κύπρου, της Μικράς Ασίας και του Πόντου σε μια «Ελληνική Αυτοκρατορία».

Παράλληλα και ταυτόχρονα υπήρξε ένα άλλο ελληνικό ρεύμα που συνέδεε την απελευθέρωση των ιστορικών ελληνικών χωρών, το οποίο προϋπήρξε της Μεγάλης Ιδέας. Ηταν ο φωτισμός της Ανατολής διά των φώτων της Δύσεως. Στον φωτισμό αυτό, η Ελλάς θα είχε τον ρόλο του «φάρου» της Δύσεως στην Ανατολή. Η Μεγάλη Ιδέα γεννήθηκε στη διάρκεια της Επαναστάσεως του 1821, μολονότι πολλά χαρακτηριστικά της κυοφορούνταν πριν από τον Αγώνα. Μάλιστα δε, η ιδέα της επικράτειας του έθνους, υπήρξε σε αντιδιαστολή με αυτή του ελληνικού κράτους προγενέστερη αυτής. Ο Ρήγας στη Χάρτα του, σιωπηρά και υπαινικτικά, προβάλλει την επικράτεια αυτή του έθνους, συμπεριλαμβανομένων όλων των ελληνικών ιστορικών χωρών, καθώς και μερών της ελληνικής Διασποράς και της Β. Βαλκανικής.

H Μεγάλη Ιδέα ήταν αλυτρωτικό κίνημα και η κύρια πολιτική του Ελληνικού κράτους μέχρι και τη Μικρασιατική καταστροφή, η οποία είχε στόχο το Ελληνικό Κράτος να απελευθερώσει όλες τις περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις οποίες ζούσαν μεγάλοι Ελληνικοί πληθυσμοί, και όλες τις περιοχές που παραδοσιακά άνηκαν σε Έλληνες την αρχαία εποχή (Νότια Βαλκάνια, Μικρά Ασία). Επί της ουσίας πρόκειται για αλυτρωτικό ελληνικό οραματισμό, τον οποίο εμπνεύσθηκε ως όρο για δημαγωγικούς λόγους ο πρώτος Συνταγματικός πρωθυπουργός Ιωάννης Κωλέττης στα μέσα του 19ου αιώνα και στον οποίο στήριξε ολόκληρη την πολιτική του. Αναφέρεται στην προσπάθεια επανάκτησης των χαμένων εδαφών της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και παρέμεινε ως στόχος ουσιαστικά όλων των Ελληνικών κυβερνήσεων. Στην αγόρευσή του κατά τη διάρκεια της Α΄ Εθνοσυνέλευσης τον Ιανουάριο του 1844 ο Κωλέττης, μεταξύ άλλων, είπε και τα ακόλουθα, σύμφωνα με τον Michael Llewellyn Smith: «Το Βασίλειο της Ελλάδος δεν είναι η Ελλάς. Αποτελεί έν μέρος μόνον, το πλέον μικρόν και το πλέον πτωχό της Ελλάδος…

Υπάρχουν δύο μεγάλα κέντρα του Ελληνισμού. Αι Αθήναι είναι η πρωτεύουσα του Βασιλείου. Η Κωνσταντινούπολις είναι η μεγάλη πρωτεύουσα, η Πόλις, το όνειρο και η ελπίς όλων των Ελλήνων». Στη αγόρευσή του ο Κωλέττης δεν χρησιμοποίησε τον όρο «Μεγάλη Ιδέα», αλλά παρεμφερείς εκφράσεις. Οπωσδήποτε, η ερμηνεία της αγόρευσής του έδωσε υπόσταση στην έννοια της Μεγάλης Ιδέας, που όλοι αναζητούσαν για να εκφράσουν τα οράματά τους για μια Μεγάλη Ελλάδα. Η έννοια της Μεγάλης Ιδέας ήταν ουσιαστικά η επιδίωξη της εθνικής ένωσης του υπόδουλου Ελληνισμού και η ανάκτηση των χαμένων εδαφών, και υπήρξε το ισχυρότερο ιδεολόγημα στην Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας, που προβλήθηκε κατά καιρούς από διάφορους πολιτικούς, και γιγάντωσε τα όνειρα του ελληνικού λαού.

Η εκπαίδευση των Ελλήνων κατά την Τουρκοκρατία γινόταν σε τοπικά σχολεία αλλά και σε μεγάλες σχολές με οικονομική συνδρομή Ελλήνων, ντόπιων ή της διασποράς και την υποστήριξη και καθοδήγηση της Εκκλησίας, υπό την επίβλεψη του Οθωμανικού κράτους. Τα ελληνικά εκπαιδευτήρια που λειτουργούν κατά την Οθωμανική περίοδο δεν συγκροτούν ένα εκπαιδευτικό σύστημα, καλύπτουν όμως ένα εκτεταμένο γεωγραφικό πεδίο, με ακανόνιστη διασπορά και χαρακτηριζόμενο από τοπικές ιδιομορφίες. Στις αλύτρωτες περιοχές μετά τη δημιουργία του Ελληνικού κράτους ωστόσο, σημειώνεται μεγάλη κοινωνική κινητικότητα: τόσο στην Κωνσταντινούπολη όσο και σε άλλες μεγάλες πόλεις (Θεσσαλονίκη,Μικρά Ασία) μια εγγράμματη κοινότητα με σπουδές στη Δύση ή και στην Ελλάδα η οποία διά της παιδείας επιθυμεί να καλλιεργηθεί «η συνείδηση ταυτότητας και η συνείδηση επαφής και εξομοίωσης με την Ευρώπη»

Έτσι ευνοείται η ανάμειξη λαϊκών στην παιδεία. Ένας ακόμα καθοριστικός παράγοντας είναι η μέριμνα του Ελληνικού κράτους για την εκπαίδευση των ελληνικών πληθυσμών των αλύτρωτων περιοχών, μέριμνα η οποία συνδεόταν με τις εθνικές διεκδικήσεις που θα επιχειρούνταν να πραγματοποιηθούν τα αμέσως επόμενα χρόνια μέσω των πολεμικών συρράξεων στα Βαλκάνια. Σε αυτό το πλαίσιο η εκπαίδευση αποτέλεσε ένα από τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία καθώς μέσω αυτής καλλιεργούνταν το εθνικό φρόνημα αλλά και άλλα σημαντικά πνευματικά εφόδια,όπως η γλώσσα, στοιχεία αναγκαία για την ύπαρξη ενός εθνικού, νομιμοποιητικού συνόλου, γύρω από το οποίο θα εγείρονταν οι όποιες εδαφικές αξιώσεις. Από τη δεκαετία του 1860 καθίσταται παράγων της ειρηνικής-εκπολιτιστικής έκφρασης της Μεγάλης Ιδέας για τη διάδοση της ελληνικής παιδείας και την ηθική ενίσχυση των υποδούλων.

Σημαντική είναι η επίδραση της Μεγάλης Ιδέας σε θέματα που αφορούν στην εκπαίδευση. Για να επιτευχθούν οι στόχοι της, απαιτείται ομοιογένεια σε θρησκευτικό και γλωσσικό επίπεδο. Έτσι γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια να στηθούν σχολεία ακόμη και εκτός των ορίων της ελληνικής επικράτειας σε μια προσπάθεια εξελληνισμού των βαλκανικών πληθυσμών. Αρχικά -έως το 1830- η ελληνοφώνηση ατόμων ή και συνόλων δε συνάντησε αντιστάσεις, καθώς δεν είχαν συγκροτηθεί οι υπόλοιπες βαλκανικές συνειδήσεις. Αργότερα ο εξελληνισμός των Βαλκανίων υποχώρησε, ενώ τα βουλγαρικά και τα ρουμανικά σχολεία άρχισαν να ανταγωνίζονται με επιτυχία τα ελληνικά. Για να κατανοήσουμε τι είναι τα Βαλκάνια πρέπει πρώτα να μάθουμε τη μυθολογία, τους θρύλους, τις καθημερινές ιστορίες και ύστερα γεωγραφία ή Ιστορία. Η ταραχώδης ιστορία των εθνικά, γλωσσικά και θρησκευτικά ανομοιόμορφων Βαλκανίων μετρά αρκετούς αιώνες ζωής. Τον 19ο αιώνα, οι περισσότεροι βαλκανικοί λαοί απέκτησαν με αιματηρούς απελευθερωτικούς πολέμους την ανεξαρτησία τους από τον τουρκικό ζυγό.

Στη διάρκεια του 20ού αιώνα οι κάτοικοι της χερσονήσου βίωσαν δύο βαλκανικούς και δύο παγκόσμιους πολέμους, με οδυνηρές συνέπειες. «Τα Βαλκάνια αποτελούνται από πολλούς λαούς με πολλά κοινά πολιτιστικά στοιχεία. Ο σημαντικότερος συνδετικός κρίκος όμως αφορά στην διαφορετική διαδικασία που ακολουθήθηκε στη δημιουργία των σύγχρονων βαλκανικών εθνών σε σύγκριση με τα έθνη της υπόλοιπης Ευρώπης» τονίζει ο ιστορικός Αντώνης Σατραζάνης. «Τα ευρωπαϊκά έθνη “γεννήθηκαν” ως άμεση συνέχεια του μεσαιωνικού φεουδαρχικού συστήματος και, διαμέσου της Γαλλικής Επανάστασης και των ιδεών της οι λαοί των περιοχών αυτών ταυτίστηκαν με την νέα έννοια του έθνους, δημιουργώντας τα σύγχρονα έθνη-κράτη. Αντίθετα, τα Βαλκανικά έθνη “γεννήθηκαν” κατά την περίοδο της ύστερης Οθωμανικής περιόδου (με την επιρροή του διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης) και “μπολιάστηκαν” με την ιδέα της ανεξαρτησίας τους από την Οθωμανική αυτοκρατορία. Αυτό το χαρακτηριστικό δημιούργησε στους λαούς των Βαλκανίων την ανάγκη εύρεσης ιστορικής συνέχειας με λαούς που υπήρχαν στην περιοχή πριν την Οθωμανική αυτοκρατορία».

Στο παρακάτω κείμενο παραθέτω την ιστορία της γεωπολιτικής στον ελληνικό κόσμο την επιρροή σαν υπερδύναμη που είχαν οι Έλληνες στο παρελθόν και πως μπορούμε να εκμεταλλευτούμε σημερα τις ευκαιρίες που μας δίνονται για να δημιουργήσουμε πάλι μια σύγχρονη ελληνική υπερδύναμη ενώνοντας όλους τους συγγενικούς μεσογειακους πλυθυσμους από τον Ατλαντικο και τις Άλπεις εως τον Ινδικο ωκεανό και την έρημο Σαχάρα. Με κέντρο την Ελλάδα και την Μεσόγειο και πρωτεύουσα την δική μας αιώνια ελληνική πόλη, την πόλη των αυτοκρατόρων, την Κωνσταντινούπολη, την χαρά και την ελπίδα όλων των Ελλήνων όπως έλεγε ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος.

Οι Έλληνες γενικότερα ίδρυσαν αποικίες γύρω από όλη τη Μεσόγειο και τον Εύξεινο Πόντο ενώ μετά την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου οι πόλεις και οι αποικίες τους έφτασαν μέχρι τη Κεντρική Ασία και την Ινδία. Σήμερα το ελληνικό έθνος εξακολουθεί να είναι διασκορπισμένο σε ολόκληρο τον κόσμο. Η πλειονότητα παραμένει εντός των ορίων του σημερινού ελληνικού κράτους και της νήσου Κύπρου. Ιστορικά, ελληνικοί πληθυσμοί κατοικούν επίσης στην Κάτω Ιταλία και την Σικελία που αποτελούν τη Μεγάλη Ελλάδα της αρχαιότητας, στην Κορσική και τα απέναντι σε αυτή παράλια της Γαλλίας, στα παράλια και στην ενδοχώρα της Μικράς Ασίας, στο Λεβάντε, στην Αίγυπτο, στα παράλια του Εύξεινου Πόντου και στη Βόρεια Ήπειρο.

Ισχυρές ελληνικές παροικίες έχουν δημιουργηθεί από Έλληνες μετανάστες στις Η.Π.Α., την Αυστραλία, την Γερμανία, τον Καναδά και το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Ρωσία, την Ουκρανία ενώ μικρότερες ομάδες κατοικούν σχεδόν σε κάθε χώρα της Γης. Οι Ελληνες έχουν επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό και συμβάλει στην κουλτούρα, τις τέχνες, τις εξερευνήσεις, τη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία, την πολιτική, την αρχιτεκτονική, τη μουσική, τα μαθηματικά, την επιστήμη και την τεχνολογία, το εμπόριο, τη μαγειρική και τον αθλητισμό, τόσο κατά το παρελθόν όσο και σύγχρονα. Ο Ελληνιστικός πολιτισμός ήταν η επόμενη περίοδος του Ελληνικού πολιτισμού, της οποίας οι αρχές τοπθετούνται στο θάνατο του Αλέξανδρου. Η Ελληνιστική εποχή, που ονομάστηκε έτσι γιατί περιέλαβε το μερικό εξελληνισμό πολλών μη Ελληνικών πολιτισμών, διήρκεσε μέχρι την κατάκτηση της Αιγύπτου από τη Ρώμη το 30 π.Χ.

Σημαντικός παράγοντας για τη διατήρηση της Ελληνικής ταυτότητας υπήρξε η επαφή με βαρβαρικούς (μη Ελληνες) λαούς, που ενισχύθηκε στο νέο κοσμοπολίτικο περιβάλλον των πολυεθνικών Ελληνιστικών βασιλείων. Αυτό οδήγησε στην έντονη επιθυμία μεταξύ των Ελλήνων να οργανώσουν τη μετάδοση της Ελληνιστικής παιδείας στην επόμενη γενιά. Η Ελληνική επιστήμη, τεχνολογία και μαθηματικά θεωρείται ότι έφθασαν στο αποκορύφωμά τους κατά την Ελληνιστική περίοδο. Στο Ινδοελληνικό βασίλειο και στο Ελληνικό βασίλειο της Βακτριανής διαδόθηκε ο Ελληνοβουδισμός και Ελληνες ιεραπόστολοι επρόκειτο να παίξουν σημαντικό ρόλο στη μετάδοσή του στην Κίνα. Ακόμη ανατολικότερα οι Ελληνες της Αλεξάνδρειας της Εσχάτης έγιναν γνωστοί στους Κινέζους ως Νταγιουάν. Μετά την κατάκτηση των τελευταίων από τις Ελληνικές πόλεις-κράτη και τα Ελληνιστικά (μετααλεξανδρινά) βασίλεια, όλοι σχεδόν οι Ελληνόφωνοι του κόσμου ζούσαν ως πολίτες ή υπήκοοι της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Παρά τη στρατιωτική τους υπεροχή οι Ρωμαίοι θαύμασαν και επηρεάστηκαν σημαντικά από τα επιτεύγματα του Ελληνικού πολιτισμού, εξ ου και η γνωστή δήλωση του Οράτιου: Graecia capta ferum victorem cepit (” Η Ελλάδα, αν και κατελήφθη, αιχμαλώτισε τον άγριο κατακτητή της”).

Από τις νέες ανατολικές θρησκείες που εισήχθησαν στον Ελληνικό κόσμο τη μεγαλύτερη επιτυχία είχε ο Χριστιανισμός. Από τους πρώτους μετά Χριστόν αιώνες οι Ελληνες Αυτοπροσδιορίζονταν ως Ρωμαίοι, εκείνη την εποχή το όνομα ‘Ελληνες’ υποδήλωνε ειδωλολάτρες. Η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία – που σήμερα συμβατικά ονομάζεται Βυζαντινή Αυτοκρατορία, όνομα που δεν χρησιμοποιείτο στην εποχή της – επρεαζόταν όλο και περισσότερο από τον Ελληνικό πολιτισμό από τον 7ο αιώνα, όταν ο Αυτοκράτορας Ηράκλειος (575 – 641) αποφάσισε να κάνει την Ελληνική επίσημη γλώσσα της αυτοκρατορίας. Οπωσδήποτε από τότε, αλλά πιθανόν και προγενέστερα, ο Ρωμαϊκός και ο Ελληνικός πολιτισμός είχαν σχεδόν συγχωνευθεί σε ένα ενιαίο Ελληνορωμαϊκό πολιτισμό. Οι Ελληνες της Βυζαντινής εποχής συνεισέφεραν και στο Σλαβικό κόσμο με τη διάδοση των γραμμάτων και του Χριστιανισμού.

Σημαντικότερο παράδειγμα ήταν το έργο των δύο Βυζαντινών Ελλήνων αδελφών, των μοναχών Άγιων Κύριλλου και Μεθόδιου από τη Θεσσαλονίκη, στην Ελληνική Μακεδονία, που πιστώνονται σήμερα με την επισημοποίηση του πρώτου Σλαβικού αλφαβήτου. Τον 11ο αιώνα επανεμφανίσθηκε στους κύκλους των μορφωμένων μια διακριτή Ελληνική πολιτική ταυτότητα, που έγινε εντονότερη μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους της Δ΄ Σταυροφορίας το 1204, έτσι ώστε όταν η αυτοκρατορία αναβίωσε το 1261 έγινε εν πολλοίς ένα Ελληνικό εθνικό κράτος.

Η Μεσόγειος είναι γνωστή από τα αρχαιότατα χρόνια μεγάλη κλειστή θάλασσα, που βρίσκεται ανάμεσα σε τρεις ηπείρους: την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική. Στα δυτικά συνδέεται με τον Ατλαντικό Ωκεανό, δια του πορθμού του Γιβραλτάρ και στα ανατολικά με την Ερυθρά θάλασσα δια της διώρυγας του Σουέζ. Μαζί με την Προποντίδα, τον Εύξεινο Πόντο και την Αζοφική θάλασσα που κατά την αντίληψη των Γάλλων γεωγράφων θεωρούνται εσωτερικά μέρη, παραρτήματά της. Υπήρξε σημαντικό εμπορικό και ταξιδιωτικό πέρασμα από τα αρχαία χρόνια, καθώς στην ευρύτερη περιοχή της αναπτύχθηκαν πολλοί σημαντικοί πολιτισμοί. Η Μεσόγειος είναι ιδιαίτερα σεισμογενής θάλασσα καθώς εκεί βρίσκονται τα σημεία σύγκλισης διαφόρων λιθοσφαιρικών πλακών (όπως στην Ελλάδα).

Αυτός είναι και ένας παράγοντας που καθορίζει τις συχνές σεισμικές διεγέρσεις στην ευρύτερη περιοχή. Λόγω της θέσης της και του ότι είναι μία κλειστή θάλασσα με μόνο δύο εξόδους στις ακτές της επικρατεί γενικά ήπιο κλίμα, το οποίο ονομάζεται μεσογειακό και επικρατεί και στη χώρα μας. Η ΝΑ Μεσόγειος αποτελεί θάλασσα μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας. Ενώνει γεωπολιτικά τρεις επιμέρους περιοχές. Την Ευρώπη, την Αφρική και την Μέση Ανατολή, – περιοχή που συγκεντρώνει τα μεγαλύτερα πετρελαϊκά αποθέματα του πλανήτη. Στο πλαίσιο αυτό η ΝΑ Μεσόγειος, λόγω της γειτνίασής της με τη Μέση Ανατολή, αποκτά ιδιαίτερη γεωστρατηγική σημασία. Περιλαμβάνει σημαντικά στρατηγικά περάσματα και διατρέχεται από πολλούς εμπορικούς δρόμους, διαμορφώνοντας ένα χώρο που από αρχαιοτάτων χρόνων ήταν στο στόχαστρο των μεγάλων δυνάμεων. Η θέση των στενών των Δαρδανελίων και του Βοσπόρου, αλλά και των στενών των Κυθήρων και της Καρπάθου, ανατολικά και δυτικά της Κρήτης, η Κύπρος, απέναντι από τη διώρυγα του Σουέζ αποτελούν περιοχές μεγάλης γεωστρατηγικής αξίας.

Η Ένωση για τη Μεσόγειο (ως Μεσογειακή Ένωση), είναι κοινότητα που αποτελείται από τα κράτη-μέλη της ΕΕ και άλλα κράτη που διαβρέχονται από τη Μεσόγειο αλλά δεν ανήκουν στην ΕΕ. Ιδρύθηκε στις 13 Ιουλίου του 2008 από το Γάλλο Πρόεδρο Νικολά Σαρκοζύ. Η Ένωση αποτελείται από όλα τα κράτη της ΕΕ και όλες τις χώρες της ζώνης της Μεσογείου ή εκείνες που συμμετέχουν στην Ευρωμεσογειακή Συνεργασία. Η ιδέα για την Ένωση αφορά την ύπαρξη συνδέσμου ανάμεσα στην Ευρώπη, στη Βόρεια Αφρική και στη Μέση Ανατολή. Μια αποκάλυψη που αλλάζει τα δεδομένα στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα και αφορά άμεσα την Ελλάδα. Μια αποκάλυψη που εξηγεί σε μεγάλο βαθμό κινήσεις που εκ πρώτης όψεως δείχνουν δυσνόητες. Ο Τραμπ έχει ένα όραμα που μας αφορά άμεσα.

Στόχος του είναι η δημιουργίας της “Μεσογειακής Ενωσης” σαν αντίβαρο στην Ευρωπαική Ενωση την οποία οι ΗΠΑ θα εξακολουθήσουν να ελέγχουν διά μέσω της Μεγάλης Βρετανίας η οποία δεν πρόκειται να φύγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Τραμπ λοιπόν φιλοδοξεί στην Μεσογειακή Ενωση να ενταχθούν αρχικά η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Κύρπος, τα Ηνωμένα Αραβικά, Εμιράτα, η Ιορδανία, η Λιβύη, η Τουρκία και φυσικά η Ελλάδα. Αυτός ο σχεδιασμός είναι που έσπρωξε τον Ερντογάν να τείνει χείρα φιλίας στο Ισραήλ και να ζητήσει συγνώμη από τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο άνθρωπος ο οποίος μίλησε πρώτος στον Τραμπ για την σημασία της “Μεσογειακής Ενωσης” είναι ο νεαρός Ελληνοαμερικανός George Papadopoulos ο οποίος είναι σύμβουλος του υποψηφίου των Ρεπουμπλικανών σε θέματα ενέργειας και εξωτερικής πολιτικής. Ο George Papadopoulos είναι ένας από τους 7 συμβούλους του Τραμπ στην εξωτερική πολιτική. Οι άλλοι 6 είναι οι Jeff Sessions,Walid Phares, Carter Page, Joe Schmitz, Keith Kellogg, Michael Flynn.

Απο την αρχαιότητα κιόλας όπως η αρχαία Αίγυπτος, Ελλάδα και Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, όποιος ήλεγχε είτε γεωπολιτικά σημεία(στενά, θάλασσα, φυσικά περάσματα) είτε είχε καλή διπλωματία και στρατιωτική ισχύ, αποτελούσε τη τότε υπερδύναμη. Στο 20 αιώνα οι δύο Παγκόσμιοι πόλεμοι μαρτυρούν την ανάγκη των λαών να ελέγξουν πλέον τις πηγές ενέργειας(Γ’ Ράιχ επεκτάθηκε σε Αίγυπτο και Ρουμανία, Ρωσία για τα πετρέλαια χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος και μάλιστα τόσο σύντομα, που οι μελετητές λένε πως ήταν και το κυριότερο λάθος).

Ο Spykman ασκώντας κριτική στη θεωρία του Mackinder αναφορικά με την υπερβολική, όπως τη βρίσκει, σημασία που έχει δώσει στην ενδοχώρα θεωρεί ότι η πραγματική δυνητική ισχύς κυριαρχίας βρίσκεται στην περίμετρο της Ευρασίας (Rimland), η οποία αποτελείται από τη Δυτική Ευρώπη, την Τουρκία, το Ιράκ, το Πακιστάν, το Αφγανιστάν, την Κίνα, τη Κορέα και την Ανατολική Σιβηρία, και υποστηρίζει τη ότι όποιος κυριαρχήσει σε αυτή τη ζώνη θα κυριαρχήσει στον κόσμο. Ο Spykman, ο οποίος με αφετηρία αυτή τη θέση συμβούλευσε την αμερικανική διοίκηση να ακολουθήσει μια πολιτική που θα εμπόδιζε κάποια άλλη δύναμη να κυριαρχήσει σε αυτή τη ζώνη, μπορεί να θεωρηθεί ως ο εμπνευστής της αμερικανικής γεωστρατηγικής, που προβλέπει τη περικύκλωση της κεντρικής ηπείρου μέσω αμυντικών συμφωνιών (NATO-CENTO-SEATO) και εξακολουθεί να ασκεί την επιρροή της από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου ως σήμερα. Η Ελλάδα, από πλευράς γεωστρατηγικής προσεγγίσεως, αποτελεί τμήμα του Rimland, της Δακτυλίου Γης, η οποία λειτουργεί ως ανάχωμα των καθοδικών προς την Μεσόγειο τάσεων της Ευρασιατικής Χερσαίας Δυνάμεως, όπως αυτή νοείται, από αγγλο-σαξωνικής πλευράς, ως «δυνητικώς ομοιογενής στρατηγική απειλή» (Ρωσία). Αυτή η κατά Spykman ανάγνωση των ισορροπιών διεθνούς ισχύος αποτελεί και τον βασικό άξονα της γεωστρατηγικής αντιλήψεως της διεθνούς πραγματικότητος από αμερικανικής πλευράς, ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθετήσεως.

greekhistoryandprehistory

Πηγή : https://el.m.wikipedia.org/wiki/Έλληνες
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Ένωση_για_τη_Μεσόγειο

Ο Tραμπ ετοιμάζει την “Μεσογειακή Ενωση” με τους Τσίπρα, Ερντογάν και Νετανιάχου

http://iknowgr.blogspot.com/2015/11/rimland.html

Οι κλασικές γεωπολιτικές θεωρίες και οι παγκόσμιες στρατηγικές. Ratzel, Kjellén, Mackinder, Haushofer, Spykman, Mahan, de Seversky.

https://www.ianos.gr/geopolitiki-proseggisi-gia-ena-neo-elliniko-amintiko-dogma-0177166.html#tab-description
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Μεσόγειος_Θάλασσα
http://www.avgi.gr/article/10811/2977214/e-geostrategike-kai-geopolitike-semasia-tes-elladas

Πηγή : https://el.m.wikipedia.org/wiki/Γραμμή_Γίρετσεκ
https://www.himara.gr/istoria/3987-grammi-jirecek-apodeiksi-ellinikotitas-arvaniton-makedonias
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Εξελληνισμός
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Ρουμ_μιλλέτ
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Γραικομάνοι
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Μεγάλη_Ιδέα
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Βαλκάνια
http://greekvoyager.com/el/gnorizontas-tin-ellada/ellada-geografia/elliniki-xersonisos/
https://m.apocalypsejohn.com/agnwstoi-ellhnes-h-ellhnikh-xersonhsos-tou-aimou/
https://neoskosmos.com/el/6080/η-μεγάλη-ιδέα-και-ο-ελευθέριος-βενιζέλ/
http://www.kathimerini.gr/429125/article/epikairothta/ellada/h-megalh-idea-ths-e8nikhs-oloklhrwshs
https://el.m.wikipedia.org/wiki/Εκπαίδευση_των_Ελλήνων_στην_Οθωμανική_Αυτοκρατορία
https://www.ekirikas.com/ας-φανταστούμε-τα-βαλκάνια-του-19ου-αιώ/

Σχετικά με Κατοχικά Νέα

"Το katohika.gr δεν υιοθετεί τις απόψεις των αρθρογράφων, ούτε ταυτίζεται με τα ρεπορτάζ που αναδημοσιεύει από άλλες ενημερωτικές ιστοσελίδες και δεν ευθύνεται για την εγκυρότητα, την αξιοπιστία και το περιεχόμενό τους. Συνεπώς, δε φέρει καμία ευθύνη εκ του νόμου. Το katohika.gr , ασπάζεται βαθιά, τις Δημοκρατικές αρχές της πολυφωνίας και ως εκ τούτου, αναδημοσιεύει κείμενα και ρεπορτάζ, από όλους τους πολιτικούς, κοινωνικούς και επιστημονικούς χώρους." Η συντακτική ομάδα των κατοχικών νέων φέρνει όλη την εναλλακτική είδηση προς ξεσκαρτάρισμα απο τους ερευνητές αναγνώστες της! Ειτε ειναι Ψεμα ειτε ειναι αληθεια !Έχουμε συγκεκριμένη θέση απέναντι στην υπεροντοτητα πληροφορίας και γνωρίζουμε ότι μόνο με την διαδικασία της μη δογματικής αλήθειας μπορείς να ακολουθήσεις τα χνάρια της πραγματικής αλήθειας! Εδώ λοιπόν θα βρειτε ότι θέλει το πεδίο να μας κάνει να ασχοληθούμε ...αλλά θα βρείτε και πολλούς πλέον που κατανόησαν και την πληροφορία του πεδιου την κάνουν κομματάκια! Είμαστε ομάδα έρευνας και αυτό σημαίνει ότι δεν έχουμε μαζί μας καμία ταμπέλα που θα μας απομακρύνει από το φως της αλήθειας ! Το Κατοχικά Νέα λοιπόν δεν είναι μια ειδησεογραφική σελίδα αλλά μια σελίδα έρευνας και κριτικής όλων των στοιχείων της καθημερινότητας ! Το Κατοχικά Νέα είναι ο χώρος όπου οι ελεύθεροι ερευνητές χρησιμοποιούν τον τοίχο αναδημοσιεύσεως σαν αποθήκη στοιχείων σε πολύ μεγαλύτερη έρευνα από ότι το φανερό έτσι ώστε μόνοι τους να καταλήξουν στο τι είναι αλήθεια και τι είναι ψέμα και τι κρυβεται πισω απο καθε πληροφορια που αλλοι δεν μπορουν να δουν! Χωρίς να αναγκαστούν να δεχθούν δογματικές και μασημενες αλήθειες από κανέναν άλλο πάρα μόνο από την προσωπική τους κρίση! Δείτε όλα τα άρθρα του/της Κατοχικά Νέα →