Ο Βίλχελμ Ράιχ και ο Ψυχρός Πόλεμος

Πίσω από τη συκοφάντησή του Βίλχελμ Ράιχ κρυβόταν ο Κόκκινος Φασισμός του Στάλιν

Η πραγματική ιστορία του τρόπου με τον οποίο, μια ομάδα κομμουνιστών κατασκόπων, μια ομάδα κακοποιών εργαζόμενων για την κυβέρνηση και μια ομάδα διαταραγμένων ψυχιάτρων κατέστρεψε την επιστήμη της σεξουαλικής οικονομίας και την ανακάλυψη της κοσμικής ενέργειας της ζωής.

Μετά από μια μεγάλη επιστημονική πορεία η οποία ξεκίνησε με τις μελέτες του στην ψυχανάλυση και την πολιτική ψυχολογία (τέλη της δεκαετίας του 1920 και αρχές του 1930), την ανακάλυψη της οργόνης (δεκαετία του 1930 και του 1940) και έφτασε μέχρι τη δημιουργία βλάστησης στην έρημο της Αριζόνα (το 1954) το τέλος της ζωής του ψυχίατρου-ψυχαναλυτή και φυσικού επιστήμονα Βίλχελμ Ράιχ χαρακτηρίστηκε από μια άδικη δίκη και μια κατασυκοφάντηση του ίδιου και του έργου του η οποία στέρησε από την ανθρωπότητα τις λαμπρές ανακαλύψεις του.

Ο ίδιος φώναζε, αλλά μάταια, ότι πίσω από τη συκοφάντησή του κρυβόταν ο Κόκκινος Φασισμός του Στάλιν και οι έμμισθοι κατάσκοποί του που περιφέρονταν γύρω από τον κύκλο της οργονομίας (της επιστήμης που εδραίωσε) σαν μαύρα κοράκια. Ακόμα και οι δικοί του άνθρωποι θεωρούσαν ότι στην καλύτερη περίπτωση κατηγορούσε τους Σοβιετικούς χωρίς στοιχεία και στη χειρότερη έβλεπαν ενδείξεις παράνοιας σε ένα κουρασμένο από τα χρόνια μυαλό.

Έρχεται όμως το βιβλίο «Ο Βίλχελμ Ράιχ και ο Ψυχρός πόλεμος» και αφού μας ξεναγήσει στα μεγάλα κατασκοπικά παιχνίδια του 20ού αιώνα και μας γνωρίσει τους αληθινούς πρωταγωνιστές των υποθέσεων, φωτίζει τις σκοτεινές πλευρές της περίπτωσης του Ράιχ αποδεικνύοντας ότι συνδέεται άμεσα με τα κεντρικά πρόσωπα του Ψυχρού Πολέμου. Η ταυτοποίηση όσων ευθύνονται για τη συκοφαντική δυσφήμηση και την τελική καταστροφή του Ράιχ είναι πολύ σημαντικό ζήτημα, γιατί υπάρχει σύγχυση γύρω από αυτό το ζήτημα η οποία δίνει σε πολλούς το δικαίωμα να ισχυρίζονται ότι τον κατέστρεψαν οι φαρμακοβιομηχανίες, το κράτος των ΗΠΑ, τα συμφέροντα των ψυχιάτρων και ψυχαναλυτών και, σε τελική ανάλυση, η συγκινησιακή πανούκλα. Είναι σημαντικό να γνωρίσουμε τα πρόσωπα επειδή κάθε απρόσωπη συνομωσία είναι πιο ανώδυνη για το ευρύ κοινό. Αν «για όλα φταίει η συγκινησιακή πανούκλα», τότε -δεδομένου ότι όλοι έχουμε λίγη πανούκλα μέσα μας- φταίμε όλοι συλλογικά, δηλαδή κανένας μας προσωπικά. [Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου]

Το θέμα του βιβλίου

Με δεδομένη την απουσία οποιασδήποτε επιστημονικής κατάρριψης του πειραματικού έργου του Βίλχελμ Ράιχ, συνεχίζω να είμαι εξοργισμένος με τη δικαστική αδικία που διαπράχθηκε σε βάρος του. Πέθανε [δολοφονήθηκε] σε μια ομοσπονδιακή φυλακή στην Πενσυλβανία το 1957 και ο θάνατός του πέρασε σχεδόν απαρατήρητος εκείνη την εποχή. Δεν έμεινα ποτέ ικανοποιημένος από τις τυπικές εξηγήσεις για την αλληλουχία των γεγονότων που οδήγησαν στον θάνατό του, και συνεχίζω να βρίσκω πολύτιμη έμπνευση στα δημοσιευμένα έργα του. Πώς συνέβησαν όλα αυτά; Η τότε κυβέρνηση μπήκε πραγματικά σε μεγάλο κόπο, και έκανε σημαντικά έξοδα για να εξουδετερώσει έναν «παλαβό».

Κυκλοφορεί μια σύντομη ιστορία για τη ζωή του Βίλχελμ Ράιχ που είναι τόσο διαδεδομένη, όσο και ψευδής: ήταν ένας σπουδαίος μαθητής του Σίγκμουντ Φρόιντ που τρελάθηκε, ανακάλυψε ότι μπορεί να αναπτυχθεί ζωή σε δοκιμαστικό σωλήνα, ότι υπάρχει βιολογική ενέργεια που ακτινοβολεί σε σκοτεινό δωμάτιο, και το «κουτί» της οργόνης που γιγαντώνει τον οργασμό. Το παρόν βιβλίο είναι προϊόν της έρευνάς μου επί του αμφιλεγόμενου έργου του Βίλχελμ Ράιχ. Για να καταλάβω την «αμερικανική περίοδο» του Ράιχ, έπρεπε να ερευνήσω τη ζωή του πριν μεταναστεύσει από την εχθρική Ευρώπη στη Νέα Τόρκη.

Ξεκίνησα διαβάζοντας το βιβλίο του με τίτλο *Η μαζική ψυχολογία του φασισμού, ένα βιβλίο που με διαφώτισε επί του ζητήματος της «πολιτικής ψυχολογίας». Είναι ένας όρος που μάλλον ευφηύρε ο Ράιχ για να περιγράφει τις παρατηρήσεις του για την πανίσχυρη έλξη που άσκησαν οι ναζί στην εργατική τάξη της Γερμανίας και για τον τρόπο με τον οποίο αυτή η έλξη χρησιμοποιήθηκε για να υποσκάψει τα συμφέροντα των ίδιων των εργατών. Τα κείμενα του Ράιχ μίλησαν στην καρδιά μου και υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι ανά τον κόσμο που αισθάνονται το ίδιο.

Έμεινα εμβρόντητος όταν έμαθα πως στη συνέχεια ο Ράιχ ανέπτυξε πράγματα, που εκείνη την εποχή μου φάνηκαν φαντασιώσεις, δηλαδή ενεργειακές αύρες, βροχοποιητικούς σωλήνες, αλλά και μανίες καταδίωξης από μια συνωμοτική ομάδα Κόκκινου Φασισμού, προερχόμενης από το Κομμουνιστικό Κόμμα. Παρ όλα αυτά, μελετώντας τα ύστερα έργα τού Ράιχ, βρήκα ότι περιγράφει τα πειράματά του τόσο απλά, ώστε μπόρεσα να επιβεβαιώσω ο ίδιος τα αποτελέσματά του για κάποιες βασικές έννοιες.

Είμαι ακόμα εντυπωσιασμένος από την ακρίβεια των παρατηρήσεών του. Από εκείνο το σημείο και πέρα, αποφάσισα να δώσω στον Ράιχ το πλεονέκτημα της αμφιβολίας σε σχέση με τις περιγραφές και τις απόψεις του για την πολιτική συνωμοσία κατά του έργου του, που υποστήριζε ότι υπήρχε. Έτσι, συγκέντρωσα στοιχεία από δημόσιες πηγές που επιβεβαιώνουν ορισμένες πτυχές της γραμμής υπεράσπισης που προσπάθησε να ακολουθήσει στο δικαστήριο.

Το ερώτημα που έθεσα αρχίζοντας αυτήν την έρευνα ήταν το ακόλουθο: Υπάρ­χουν στοιχεία που να τεκμηριώνουν ότι υπήρξε κομμουνιστική συνωμοσία εναντίον του Βίλχελμ Ράιχ;

Δεν είχα ιδέα πού θα με οδηγούσε όλο αυτό, και ήμουν απόλυτα προετοιμασμέ­νος να αποδεχθώ το συμπέρασμα ότι ο Ράιχ έτρεφε φαντασιώσεις για την επιστη­μονική του έρευνα όσο και για την άμεση καθημερινότητά του, αν αυτό προέκυπτε. Αρχισα, λοιπόν, να ερευνώ τις ασάφειες του οικοδομήματος της ιστορίας του Ράιχ ακολουθώντας την «κόκκινη κλωστή», για να χρησιμοποιήσω τον όρο που ο ίδιος συχνά χρησιμοποιούσε μεταφορικά, αναφερόμενος στη συνέχεια του έργου του.

Τα ιστορικά θέματα με ενδιέφεραν από την εφηβεία μου και λατρεύω τον τρόπο με τον οποίο γίνονται ευρύτατες εκλαϊκευμένες ιστορικές συζητήσεις στην Αμερικτ εξετάζοντας κάποια «θεωρία συνωμοσίας». Πάνω από όλα, είμαι προσηλωμένος στην υπεύθυνη ελευθερία της έκφρασης και σε αυτό που ο Ράιχ ονόμαζε «δικαίωμα στο λάθος».

Στην περίπτωση του Ράιχ έχουμε τη δυνατότητα να εξετάσουμε τα αρχεία και των δύο πλευρών του Ψυχρού Πολέμου, καθώς με την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης αποκαλύφθηκαν πολλά κυβερνητικά μυστικά. Αν οι κομμουνιστές εκείνη την εποχή παρενοχλούσαν συγκαλυμμένα τον Ράιχ, τότε τα στοιχεία αυτής της υπόθεσης θα έπρεπε να είναι πλέον διαθέσιμα. Το παρόν βιβλίο είναι η προσπάθειά μου να τα ταξινομήσω και να τα παρουσιάσω αντικειμενικά, παραμένοντας ταυτόχρονα σε επα­φή με τα τραγικά προβλήματα της μυστικότητας και της συνωμοσίας που αποτελούν κοινωνικές ασθένειες.

Υπό αυτήν την έννοια, το βιβλίο δεν περιγράφει μια θεωρία συνωμοσίας, αλλά μια τεκμηρίωση της συνωμοσίας ως κοινωνικού παράγοντα. Τα στοιχεία μιας συνωμοσίας είναι απλά και πανταχού παρόντα. Ετυμολογικά, η λέξη σημαίνει: ανασαίνοντας μαζί, και ορίζεται ως μια πλήρως περιγεγραμμένη εγκληματική πράξη που περιλαμβάνει δύο ή περισσότερους συνωμότες να συμφωνούν μυστικά στη διεξαγωγή μιας παράνο­μης πράξης ή μιας νόμιμης πράξης εκτελεσμένης με παράνομο τρόπο. Η συνωμοσία είναι ο κανόνας, όχι η εξαίρεση.

Πιστεύω ότι τα περισσότερα βιβλία που ασχολούνται με «θεωρίες συνωμοσίας» χάνουν το νόημα όταν προσπαθούν να αποδείξουν ότι υπάρχει μία επικρατούσα ομά­δα συνωμοτών υπεύθυνη για κάθε αδικία και κοινωνικό έλεγχο. Τα στοιχεία, από όπου και αν προέρχονται, συνηγορούν ότι μπορεί να υπάρχουν πολύ πιο ύπουλες για το δημόσιο συμφέρον, ταυτόχρονα ενεργούσες, αλληλοεπικαλυπτόμενες, αλληλοδιαρ- θρούμενες και αλληλοσυγκρουόμενες ομάδες, χωρίς διακριτούς στόχους, άλλους από τη μυστική επιδίωξη της εξουσίας.

Ο ίδιος ο Ράιχ είχε δύο υποθέσεις εργασίας για τη συνωμοσία. Η μία ήταν η ιδέα της συναισθηματικής συνωμοσίας που λειτουργεί χωρίς μυστικές συμφωνίες και στη­ρίζεται στη μαζική σεξουαλική καταπίεση σε παγκόσμιο επίπεδο. Η άλλη συνωμοσία που ταυτοποίησε ο Ράιχ, ήταν μια συνωμοσία Αμερικανών πρακτόρων της Σοβιετικής Ένωσης, αφοσιωμένων στον παγκόσμιο πολιτικό έλεγχο και στην υπονόμευση και οι δύο απόψεις είναι πολύτιμες.

Η δεύτερη ήταν αδύνατο να επιβεβαιωθεί ή να διαψευσθεί μέχρι πρόσφατα όταν, με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, δόθηκαν στη δημοσιότητα για κάποιο χρονικό διάστημα στοιχεία ακόμα και από την πλέον ολέθρια και τρομακτική μηχανή αστυνομικού κράτους που υπήρξε ποτέ, δηλαδή την KGB. Αυτό που αναδύθηκε, σαν μίασμα από τον τάφο του Φαραώ, εξέπληξε και εξόργισε τον Δυτικό κόσμο. Θα περάσουν χρόνια για να συνειδητοποιηθούν πλήρως οι νέες αποκαλύψεις, ειδικά για τις περιπτώσεις που απαιτείται αντιπαραβολή με στοιχεία από την CIA και την NSA, που δημοσιεύονται πιο απρόθυμα.

Η κατεύθυνση της έρευνας

Αυτό το βιβλίο περιλαμβάνει νέα στοιχεία για την κατασκοπία επί Ψυχρού Πολέμου, αναζητεί τον τρόπο και τον βαθμό κατά τον οποίο υψηλά ιστάμενα πρόσωπα επη­ρεάστηκαν από τον Ράιχ και περιγράφει την επιχείρηση του Ράιχ στην Τούσον, της Αριζόνα, στο διάστημα 1954-1955, σε συσχετισμό με τις τότε εξελίξεις στην Αμερική και στην Ευρώπη.

Παρ’ όλο που το βιβλίο: Ο Βίλχελμ Ράιχ και ο Ψυχρός Πόλεμος απευθύνεται στο ευρύ κοινό, δεν είναι μια εισαγωγική διατριβή για τον Ράιχ. Το θεωρώ συμπλήρωμα της βιογραφίας του, με έμφαση στον ρόλο που έπαιξαν κάποιοι λιγότερο γνωστοί συνεργάτες αλλά και διώκτες του, που διαμόρφωσαν την ιστορία του Ψυχρού Πολέ­μου. Οι αναγνώστες που δεν έχουν διαβάσει τα βιβλία του Ράιχ, ίσως από αυτήν την έρευνα καταλάβουν πώς και γιατί συνέβη η κατάπνιξη του έργου του.

Η καθιερωμένη βιογραφία του Βίλχελμ Ράιχ, γραμμένη από τον Μάιρον Σάραφ με τίτλο Fury on Earth (Επί Γης Μανία), είναι συγκινητικό βιβλίο, αλλά αφήνει ένα κενό στην ιστορική καταγραφή. Δεν με συγκίνησε μόνο η ιστορία του Ράιχ που είναι καθ’ όλα τραγική καθεαυτή, αλλά και η ανεπιτυχής προσπάθεια του Μάιρον Σάραφ να συμβιβαστεί με τις μνήμες από τα χρόνια που πέρασε μαζί του. Η βιογραφία είναι, ως επί το πλείστον, ακριβής, αλλά ο Σάραφ διερεύνησε ελάχιστα την εγκυρότητα των ισχυρισμών του Ράιχ ότι το έργο του βαλλόταν από μια συνωμοσία κομμουνιστών και διατηρεί μια ενοχλητική ασάφεια όσον αφορά στα επιστημονικά θέματα αυτά καθεαυτά σε όλο το βιβλίο.

Αλλο ένα ζήτημα που κακοδιαχειρίστηκε ο Σάραφ είναι η επιχείρηση του Ράιχ στην Τουσόν στο διάστημα 1954-1955, ένα συναρπαστικό διάλειμμα ανάμεσα στα ομοσπονδιακά περιοριστικά μέτρα ως προς το διαπολιτειακό εμπόριο συσσωρευτών οργόνης και στη δίκη με την κατηγορία της περιφρόνησης δικαστηρίου του 1956. Στο τελευταίο βιβλίο που εξέδωσε με τίτλο Contact with Space (Επαφή με το διάστη­μα), ο Ράιχ περιγράφει την προσπάθειά του να διαλύσει μια επίμονη ξηρασία στην έρημο. Οι επικριτές του Ράιχ αναφέρονται σε αυτό το βιβλίο με τις περιγραφές από θεάσεις ΑΤΙΑ, τις ατομικές εκρήξεις, τις υψηλές ενδείξεις στον μετρητή Γκάιγκερ και τις επιχειρήσεις τροποποίησης του καιρού και χαμογελούν χαιρέκακα.

Μέχρι σήμερα πάντως, κανείς δεν προσπάθησε να επιβεβαιώσει τα βασικά στοιχεία των ισχυρισμών του Ράιχ. Για παράδειγμα, ήμουν ο πρώτος που ζήτησε τον φάκελο της Μίλντρεντ Ίντι Μπρέιντι από το FBI, βάσει του νόμου περί ελευθερίας στην πληροφόρηση ενώ, αντίθετα, ο φάκελος του Βίλχελμ Ράιχ είναι από τους πιο συχνά αιτούμενους φακέλους αυτής της υπηρεσίας.

Συνάντησα αρκετές φορές την κόρη του Ράιχ, την Εύα και την εκτίμησα ως φίλη. Ήταν παρούσα στη διάρκεια πολλών γεγονότων από αυτά που περιγράφονται στο βιβλίο: Contact with Space, και επιβεβαιώνει όσα αναφέρονται. Από τις συζητήσεις με την Εύα κατανόησα καλύτερα την ανθρώπινη διάσταση της αδικίας που διαπράχθηκε κατά του Βίλχελμ Ράιχ και τη θαυμάζω που μπόρεσε να αντεπεξέλθει όσο καλύτερα μπορούσε.

Ποτέ δεν ντράπηκε να εκψράσει την κριτική της για τον πατέρα της και το έργο του και ποτέ δεν ανακάλεσε τη μαρτυρία της για εκείνον. Η απροκατάληπτη σκέψη, το πνεύμα αναζήτησης και το πάθος της για δικαιοσύνη, διαφάνεια και υπευθυνότητα, επηρέασε το έργο μου. Αποζητώ μια επίσημη αναγνώριση των γεγονότων που σχετίζονται με την υπόθεση Βίλχελμ Ράιχ εναντίον ΗΠΑ, όπως και η Εύα Ράιχ.

Θεωρώ, αν και δεν είμαι ειδικός επί της ψυχικής υγείας, ότι αν ο Ράιχ ψαντασιωνόταν σε σημείο ψευδαισθήσεων, αντικείμενα στον ουρανό και ανύπαρκτες επαφές με τις υπηρεσίες πληροφοριών της Αεροπορίας, τότε, κατ’ αναλογία και οι χειροπιαστές λεπτομέρειες του βιβλίου πρέπει να ήταν και αυτές φανταστικές και παραλήρητικές. Αυτό θα ήταν εύκολο να επιβεβαιωθεί. Έτσι, ξεκίνησα ερευνώντας τέτοιου είδους λεπτομέρειες από το βιβλίο του Ράιχ: Contact with Space.

Για παράδειγμα, ο Ράιχ αναφέρει παρεμπιπτόντως ότι ο διευθυντής της τράπεζας Savings & Loans της Τούσον, Αιούις Ντάγκλας, ήταν συνεργάτης του προέδρου Αϊζενχάουερ που είχε τοποθετηθεί σε υψηλή θέση. Ποιος ήταν αυτός ο Ντάγκλας; Είχε πράγματι αλληλογραφία με τον Ράιχ; Βοήθησε, όπως ισχυρίζεται ο Ράιχ, στις επιχειρήσεις του Ράιχ μέσω της τράπεζάς του; Μια ενδιαφέρουσα ιστορία αποκαλύφθηκε σιγά-σιγά όσο ξετρύπωνα έγγραφα που έβρισκα ξεχασμένα από καιρό στα δημόσια αρχεία.

Η στάση των αρχειοψυλάκων

“Μια ημέρα, τα κίνητρα και οι νομικίστικες μανούβρες του τύποις σημερινού νικητή, του Hig φαρμάκων και καλλυντικών, θα αναδυθούν μέσα από αρχεία και θα δουν το φως της δημοσιότητας.” Από την επιστολή του Βίλχελμ Ράιχ στον δικαστή Σουίνι στην ακροαματική διαδικασία της καταδίκης του 25 Μαίου 1956.

Αντάλλασσα όσο υλικό έβρισκα με μερικούς συνάδελφους ερευνητές, οι οποίοι συχνά με ενθάρρυναν με νέα στοιχεία που ήταν μέχρι τότε χαμένα. Μοιραζόμασταν μια στάση ανοιχτής, θετικής κριτικής, απέναντι στην έρευνα του Ράιχ. Πιο συγκεκριμένα, θεωρώ πολύτιμη τη συνεισφορά του Πίτερ Νασελστάιν που μου έδωσε πρόσβαση σε σημαντικά στοιχεία γραμμένα στα γερμανικά, τα οποία μου επέτρεφαν να συμπεριλά- βω πληροφορίες -μέχρι τότε άγνωστες στις ΗΠΑ- σε αυτό το βιβλίο. Κανονικά, και σε αυτόν και σε άλλους θα έπρεπε να αποδοθεί από κοινού ο τίτλος του συγγραφέα αυτού του βιβλίου, κάτι που έγινε διότι εγώ φέρω την ευθύνη της τελικής επιλογής των πηγών που περιλαμβάνονται και ίσως, και της παραμόρφωσής τους. Θέλω να αναφέρω επίσης, τους Ντέιβιντ Χάισκεν, Κεν Τόμας και Τζον Γουάιλντερ που ήταν διαθέσιμοι όποτε χρειάστηκα υποστήριξη και μου παρείχαν πολλές από τις λεπτο­μέρειες που παρουσιάζονται εδώ. Και οι τέσσερις αυτοί άνθρωποι έχουν συνεισφέρει κείμενα γι’ αυτό το βιβλίο.

Ήμασταν καχύποπτοι σε κάθε επιπόλαιη δήλωση για τον Ράιχ, αναγνωρίζοντας την τιμιότητα και την ακεραιότητά του, τουλάχιστον μέχρι το σημείο όπου θα επι­βεβαιώναμε ή θα διαψεύδαμε τους ισχυρισμούς του. Δεν είχα κανένα προαίσθημα πού θα οδηγούσαν αυτά τα γεγονότα και ποτέ δεν φαντάστηκα ότι θα ανακάλυπτα τόσες μηχανορραφίες. Κατά καιρούς, αισθανόμουν σαν να ταξινομώ θραύσματα από πήλινα αγγεία σε αρχαιολογική ανασκαφή και άλλοτε σαν να εξορμώ σε άγνωστα εδάφη ανάμεσα σε ανθρώπους που μιλούσαν ξένες γλώσσες.

Δεν μπορώ να πω ότι απάντησα σε όλα τα ερωτήματα για το έργο και την έρευνα του Ράιχ, αλλά ελπίζω ότι έβαλα την υπόθεση στο ιστορικό της πλαίσιο. Έμαθα πολλά από τα λάθη αυτού του συναφιού κατεργαρέων και ελπίζω να μην καταλήξω και εγώ έτσι, όταν τα σημερινά μυστικά αποκαλυφθούν σε έναν αιώνα από τώρα. Όπως, πολύ σωστά το έθεσε ο Βενιαμίν Φραγκλίνος: «Αν δεν θέλεις να το διαβάσεις αύριο στις εφημερίδες, μην το κάνεις σήμερα». Στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν μυστικά.

ΤΖΕΙΜΣ ΜΑΡΤΙΝ · Ο ΒΙΛΧΕΛΜ ΡΑΙΧ ΚΑΙ Ο ΨΥΧΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

376 σελίδες. Χρονολογία Έκδοσης: Ιούνιος 2016 / Διαστάσεις 24×17

Τιμή από 20,00 € / 18 € συν 6 € έξοδα αποστολής κι αντικαταβολής Τηλέφωνο παραγγελίας: 6907070703 και στο mail: mwohellas@gmail.com

Περιεχόμενα Πρόλογος του εκδότη Ευχαριστίες Πρόλογος στη δεύτερη έκδοση Κύριες συντομογραφίες Εισαγωγή – Βίλχελμ Ράιχ: Μια σύντομη βιογραφία – Η Οργκ: Ένα νέο ξεκίνημα για επαγγελματίες επαναστάτες – Ο στρατηγός Άιτινγκτον και ο δόκτωρ Άιτινγκτον: Το ξίφος και η ασπίδα – Ο Βίλχελμ Ράιχ και οι Πέντε του Κέμπριτζ – Τμήμα φωτογραφιών – Η μυστική ζωή της Μίλντρεντ Μπρέιντι – Υπόθεση Αϊνστάιν: 1941 – Τα τελευταία χρόνια του Ράιχ Παράρτημα ντοκουμέντων Χρονολόγιο (1897 – 1997) Βιβλιογραφία ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ Κατάλογος ονομάτων με το αγγλικό τους αντίστοιχο Κατάλογος ιδρυμάτων με την αντίστοιχη αγγλική τους ονομασία

terrapapers.com