Βλέπουμε με τον εγκέφαλο: “Altered states” – Tα πειράματα του John Lilly με τη δεξαμενή απομόνωσης

Βλέπουμε με τον εγκέφαλο: “Altered states” – Tα πειράματα του John Lilly με τη δεξαμενή απομόνωσης

δεν βλέπουμε με τα μάτια, αλλά με τον εγκέφαλο

“Αυτό, που θεωρείς πραγματικό, είναι πραγματικό εντός ορισμένων ορίων. Όταν φτάσει κανείς σε αυτά τα όρια, τότε αυτομάτως τα ξεπερνά. Τα όρια τα θέτεις εσύ. Είναι σημαντικό, όμως, να θυμάσαι ότι στη χώρα του νου δεν υπάρχουν όρια. Συνεπώς, η πραγματικότητα είναι εξ ορισμού σχετική”John lilly

” Κάθε σκέψη είναι το αποτέλεσμα μιας προηγούμενης σκέψης, η οποία τροποποιείται συνεχώς. Όλα τα αποτελέσματα των προηγούμενων σκέψεων, που γίνονται αντιληπτά ως λειτουργία του νου, βρίσκονται συνεχώς σε κατάσταση ακατάσχετης κίνησης, προσφέροντάς μας μια σειρά από μεταβαλλόμενες εικόνες.
Ανάλογα με τον κραδασμό τους και την ταχύτητά τους, που διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, αποτελούν αυτό που αποκαλούμε “σκέψη”.

Το αποτέλεσμα δηλαδή δεν είναι αυτόνομο, αλλά διαμορφώνεται απ’ό,τι έχει ήδη υπάρξει ως κραδασμός, χωρίς να είναι η ίδια η σκέψη ένας αυτόνομος κραδασμός. Η υπέρβαση της συνειδητότητας σχετίζεται κατ’αυτόν τον τρόπο με την πρόσληψη αυτόνομων κραδασμών, που δεν σχετίζονται με αυτούς που δημιουργεί ο άνθρωπος.

Ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα προσομοίωσης του πώς ο ανθρώπινος νους βιώνει την πραγματικότητα είναι αυτό της θεώρησης των πραγμάτων μέσα από χρωματιστά γυαλιά. Εάν δούμε ένα πράσινο αντικείμενο μέσα από κόκκινο γυαλί θα μας φανεί αν μαύρο. Κι αυτό γιατί οι κραδασμοί που μας δίνουν την αίσθηση του κόκκινου, αποκρύβονται από εκείνους που μας δίνουν το πράσινο, άρα το μάτι ξεγελιέται.

Αλλά ακόμη κι όταν κοιτάζουμε τα πράγματα με γυμνό μάτι, τα βλέπουμε λίγο διαφορετικά, καθώς το ίδιο το μάτι του κάθε ανθρώπου τροποποιεί τους κραδασμούς που δέχεται.

Εξηγεί η Diane Ackerman στο έργο της A Natural History of the Senses:
” Όταν ο αμφιβληστροειδής παρατηρεί κάτι, οι νευρώνες διαβιβάζουν το ερέθισμα στον εγκέφαλο μέσα από μια σειρά ηλεκτροχημικών αμφίδρομων ώσεων. Σε ένα δέκατο του δευτερολέπτου περίπου το μήνυμα φτάνει στον οπτικό φλοιό του εγκεφάλου, ο οποίος αρχίζει να το ερμηνεύει.Επομένως δεν βλέπουμε με τα μάτια, αλλά με τον εγκέφαλο.”
Είναι λοιπόν αυτό που βλέπουμε πραγματικό, εφόσον ο εγκέφαλος και οι προσλήψεις του έχουν υποκειμενική χροιά;

ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΟΥ JOHN LILLY
Για να καταπολεμήσει αυτή τη διαφορά, ο John Lilly, γιατρός και νευροψυχίατρος, άρχισε να πειραματίζεται με τη νευροφυσιολογία κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής του στην ψυχανάλυση.

Στην επιστήμη της νευροφυσιολογίας, η προέλευση των ενεργειακών αποθεμάτων του εγκεφάλου παραμένει ένα ερώτημα υπό εξέταση. Η υπόθεση που διατυπώθηκε από τον John Lilly ήταν ότι οι ενεργειακές πηγές είναι εσωτερικές και βιολογικές και όχι εξαρτημένες από το βιολογικό περιβάλλον. Μέσω πειραμάτων λοιπόν ασχολήθηκε με το τι συμβαίνει στον εγκέφαλο, όταν όλα τα εξωτερικά ερεθίσματα σταματήσουν να υπάρχουν.

Το πείραμα περιλάμβανε το σχεδιασμό μιας δεξαμενής απομόνωσης, όπου ο νους εισερχόταν σε κατάσταση χαλάρωσης. Η δεξαμενή ήταν μια μαύρη και ηχομονωμένη κοιλότητα, σαν κάψουλα, με βάθος 40 εκατοστά και γεμάτη αλμυρό νερό, με σκοπό να επιπλέει το άτομο, που έμπαινε μέσα.

Από τη στιγμή που ο νους κατόρθωνε να ξεφύγει από καταστάσεις ευφορίας ή φόβου, η συνείδηση αναλάμβανε δράση. Αυτό το είδος της συνειδητότητας περιλάμβανε μηχανισμό δημιουργίας εμπειριών που δεν σχετίζονταν με τον εξωτερικό κόσμο.

Ο νους δεν σταματά. Απλά περνά σε μια κατάσταση όπου γίνεται ένα εργαλείο χωρίς δυνατότητα επέμβασης, με μηχανιστική λογική, δηλαδή τη συνεχή παραγωγή σκέψεων και συνειρμών.

Αυτά ήταν τα πορίσματα που κατέγραψε ο Lilly στς τρεις πρώτες εκθέσεις του (1956, 1957 και 1958). Η κινηματογραφική ταινία του Ken Russel “Ανεξέλεγκτες Καταστάσεις” (1980, με πρωταγωνιστή τον William Hurt) ήταν η μεταφορά στην οθόνη της ζωής του John Lilly, του ανθρώπου που εμπράκτως ασχολήθηκε με το ζήτημα ότι ο απόλυτος ρεαλισμός δεν προσεγγίζεται ρεαλιστικά.