Ποιά Ελευθερία του Λόγου είπαμε;

Πιόνια στην σκακιέρα αόρατων παικτών

«Η δύναμη, η ιδιοκτησία, η κοινωνική θέση, η φήμη, η δόξα, τα πολλά χρήματα, είναι σε ανεπάρκεια. Δεν μπορούν να τα κατέχουν παρά μόνον οι λίγοι και οι εκλεκτοί, που πάντοτε ελέγχονται αυστηρά από του Επικυρίαρχους. Δεν υπάρχει χώρος για το ανθρώπινο ζώο στην ελίτ. Το κράμα των ανθρώπων [και στα σύγχρονα κοινωνικά δίκτυα] μοιάζει με τα πλήθη που συνωστίζονται σε πολύ μικρούς δημόσιους χώρους και προσπαθούν να μην μείνουν απ΄ έξω. Όποιοι που δεν έχουν δυνατά πλευρά για ν αντέξουν την πίεση συνθλίβονται κι αυτοί που το κεφάλι τους δεν ξεπερνά πολύ το μέσο ύψος στην ανθρωπόμαζα γι να μπορούν να αναπνεύσουν, πνίγονται. Στα παιχνίδια των κοινωνικών δικτύων – δυνάμεων οτιδήποτε είναι ασθενές ισοπεδώνεται. Αυτός είναι ο Νόμος της Τέχνης του Πολέμου, αυτό και στην εποχή μας είναι η μεγαλύτερη αλήθεια»

«Οποιαδήποτε μορφή Ελευθερίας μέσα σε ένα κλειστό σύστημα δεν υφίσταται» Ηω Αναγνώστου

Περί ρατσισμού κι Ελευθερίας του Λόγου

Στις 4 Οκτωβρίου 1976 ο Frank Collin, ηγέτης μιας μικρής ομάδας νεοναζί στο Σικάγο ζήτησε άδεια για να παρελάσει με την ομάδα του στο προάστιο Σκόκι. Οι δημοτικές αρχές έθεσαν κάποιες προϋποθέσεις που καθιστούσαν αδύνατη την παρέλαση και οι νεοναζί κατέφυγαν στα δικαστήρια.

Στις 28 Απριλίου 1977 το τοπικό δικαστήριο δικαίωσε τον δήμο καθώς στο Σκόκι οι 40.000 από τους 70.000 κατοίκους του ήταν εβραϊκής καταγωγής, οι 5.000 μάλιστα από αυτούς ήταν επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος. Γι’ αυτό άλλωστε οι νεοναζί επέλεξαν το Σκόκι για την παρέλασή τους. Στην παρέλαση αυτή σχεδίαζαν να φορέσουν στολές του γερμανικού ναζιστικού κόμματος και να φέρουν σημαίες με σβάστικες.

Ο στόχος των ναζί ήταν προφανής: η παρέλαση μπροστά από τα σπίτια ανθρώπων που επέζησαν από το ολοκαύτωμα ή έστω ανθρώπων που έχασαν αγαπημένα πρόσωπα σ’ αυτό θα προκαλούσε ισχυρή ψυχική οδύνη στον εβραϊκής καταγωγής πληθυσμό του Σκόκι.

Αυτό ισχυρίστηκαν οι δικηγόροι της κοινότητας του Σκόκι στα δικαστήρια, τονίζοντας ακόμα ότι ο λόγος μίσους, ο ρατσιστικός και μισαλλόδοξος λόγος, δεν θα πρέπει να προστατεύεται καθώς ισοδυναμεί με φυσική βία (και ορισμένες φορές είναι πολύ πιο οδυνηρός). Επιπλέον η παρουσία των Ναζί στο Σκόκι θα οδηγούσε οπωσδήποτε σε βίαιες συγκρούσεις που δεν θα μπορούσαν να ελεγχθούν από τις αρχές. Μόνο με την απόλυτα ελεύθερη αγορά των ιδεών μπορούμε να αντιμετωπίσουμε ανοικτά τον μισαλλόδοξο λόγο και μόνο έτσι μπορούμε να ελέγχουμε τις αρχές μας και τις αντιλήψεις μας συνεχώς, χωρίς να εφησυχάζουμε ποτέ.

Όμως οι νεοναζί βρήκαν έναν ανεπιθύμητο γι’ αυτούς σύμμαχο. Την American Civil Liberties Union (ACLU), τη μεγαλύτερη φιλελεύθερη οργάνωση προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων στις Η.Π.Α. Η ACLU κατέφυγε στα ομοσπονδιακά δικαστήρια και κέρδισε εκ μέρους των νεοναζί όλες τις δικαστικές διαμάχες με αποκορύφωμα τις αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου της Πολιτείας του Ιλλινόι και του 7ου Περιφερειακού Εφετείου.

Τα αμερικάνικα δικαστήρια δικαίωσαν ουσιαστικά όχι τους Ναζί (που τελικά δεν παρέλασαν στο Σκόκι) αλλά την ACLU που έδωσε και συνεχίζει να δίνει αγώνες για την μεγαλύτερη δυνατή προστασία της ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης που την έχει κατοχυρώσει η περίφημη πρώτη τροποποίηση του Αμερικανικού Συντάγματος:

«Το Κογκρέσο δεν θα θεσπίσει κανένα νόμο που να περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου.» Και «όταν λέμε κανέναν, εννοούμε κανέναν νόμο» έλεγε ο ανώτατος αμερικανός δικαστής Hugo Black. Αν και η ACLU έχασε 30.000 μέλη και $500.000 σε εισφορές δεν υποχώρησε, ενώ πολλοί από τους δικηγόρους της που υπερασπίστηκαν με πάθος το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης των ναζί ήταν εβραϊκής καταγωγής.

Αντίθετα στην Ευρώπη η προστασία είναι όχι μόνο ελλιπής αλλά πολλές φορές και ανύπαρκτη. Τιμωρούνται πολλά είδη λόγου, η άρνηση του Ολοκαυτώματος, η άρνηση της γενοκτονίας των Αρμενίων, σε πολλές περιπτώσεις απαγορεύεται ακόμα και η στράτευση σε ακραίες οργανώσεις της Αριστεράς ή της Δεξιάς. Στην Ελλάδα (και αλλού) φτάσαμε στο τραγελαφικό σημείο να ποινικοποιούμε και την κουκούλα στις διαδηλώσεις.

Δυστυχώς το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκανε ένα ακόμα βήμα προς την ολισθηρή πλαγιά του περιορισμού του λόγου και της έκφρασης με την κατάθεση Σχεδίου Νόμου με θέμα την «Καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσω του Ποινικού Δικαίου». Στο σχέδιο αυτό νόμου (το οποίο έχει τεθεί σε διαβούλευση) απαγορεύονται όλα τα είδη του «απεχθούς λόγου» στην παράδοση πολλών ευρωπαϊκών νομικών συστημάτων. Ο νόμος αυτός έχει ψηφισθεί από την Βουλή των Ελλήνων, ενώ το σωστό είναι να περιοριστεί στην απαγόρευση των πράξεων μίσους κι όχι του λόγου.

Το βασικό συστατικό της εξουσίας είναι η χρήση βίας και η άσκηση ισχύος στον λαό. Απο την πρώϊμη μορφή της τυραννίας όπου αυτοεξυπηρετείται το συμφέρον του τυράννου, στην ιστορική βασιλεία όπου το καλό του λαού εξυπηρετείται κατά την κρίση του μονάρχη η άσκηση της κρατικής βίας συμβολίζει την εξουσία. Η έκταση του μεγέθους της κρατικής καταστολής δεν περιορίζεται απο τον αριθμό αυτών που νέμονται την Αρχή, ακόμα και αν η τελευταία ανήκει στου πλείονες, γιαυτό και ο αριθμός τους απο μόνος του δεν πρέπει να αποτελεί αρχή προτιμήσεως πολιτεύματος.

Η ποσότητα βίας δεν ελλατούται ούτε στην λαοκρατία όταν αυτή χρειάζεται να επιβληθεί στους ολίγους που ανθίστανται, όπως στην Παρισινή Κομούνα ή την Σοβιετική δικτατορία του προλεταριάτου. Φαίνεται η κρατική βία να μειώνεται μόνο όταν η Αρχή δεν αντιμετωπίζει κοινωνικές αντιστάσεις, και αυτό μπορεί να συμβεί μόνο στα πολιτεύματα που η εξουσία ασκείται πρός ώφελος του συνόλου, ένα στοιχείο που κατα τον Αριστοτέλη διακρίνει την τυραννία απο την βασιλεία, την ολιγαρχία απο την Αριστοκρατία και την λαοκρατία απο την Δημοκρατία. Βεβαίως ο Αριστοτέλης ολιγαρχικά φρονούμενος χαρακτηρίζει την ιστορική Δημοκρατία ως λαοκρατία και βαπτίζει Πολιτεία ένα ιδεατό πολίτευμα, όπως και θέτει αντίπερα της ολιγαρχίας την αριστοκρατία ένα πολίτευμα που επίσης δεν υπήρξε ποτέ στην ιστορία παρά στις φαντασιώσεις και τις εξαγγελίες των ολιγαρχικών αυτού του κόσμου!

Πάραυτα όλα τα καθεστώτα, ανεξαρτήτως του αριθμού αυτών που νέμονται την Αρχή, που έχουν βασικό μέσο επιβολής την καταστολή, αναγνωρίζονται και χαρακτηρίζονται απο αυτήν ως αυταρχικά ή ολοκληρωτικά καθεστώτα. (κομμουνισμός, φασισμός, εθνικοσοσιαλισμός, φεουδαρχία, τυραννία, λαοκρατία, δημοκρατία) κλπ. Σημαντικοί πυλώνες για την διατήρηση της εξουσίας είναι η λαϊκή αποδοχή [του μαζάνθρωπου] και η προστασία των παραδόσεων όμως τα στοιχεία αυτά τόσο εξαρτώμενα απο την εθνική ιδιοσυγκρασία δεν αποτελούν εργαλεία της εκάστοτε εξουσίας αλλά το βασικό υλικό με το οποίο αυτή ασκείται.

Στο εξαιρετικό βιβλίο του για την Ελευθερία του Λόγου στις ΗΠΑ ο Σταύρος Τσακυράκης αναφέρει ότι η προστασία του λόγου στις ΗΠΑ είναι τόσο συστηματική και ισχυρή που λίγο απέχει από το να είναι απόλυτη. Το βιβλίο αυτό πρέπει να διαβαστεί επειγόντως από όλους τους Έλληνες νομικούς γιατί η προστασία του λόγου και της έκφρασης πρέπει να είναι απόλυτη.

Μάλιστα, κατά σύμπτωση, αυτές τις ημέρες εκδόθηκαν άλλες δύο ιστορικές αποφάσεις από τα αμερικανικά δικαστήρια για την προστασία της ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης. Στην πρώτη το Ανώτατο Δικαστήριο αναγνώρισε το δικαίωμα μιας παρανοϊκής χριστιανικής οργάνωσης να διαμαρτύρεται έξω από νεκροταφεία που κηδεύονται αμερικανοί στρατιώτες με συνθήματα όπως «Ο Θεός τιμωρεί τις Η.Π.Α. επειδή νομιμοποίησαν την άμβλωση» και στη δεύτερη το 7ο Περιφερειακό Εφετείο αναγνώρισε το δικαίωμα σε ένα μαθητή να φοράει στο σχολείο του μπλούζα που αναγράφει το μήνυμα «Να είσαι χαρούμενος, όχι Gay».

Ο δικαστής Richard Posner, που εξέδωσε τη δεύτερη απόφαση, τονίζει: «Στη δική μας κοινωνία τα άτομα δεν έχουν το νομικό δικαίωμα να αποτρέπουν την κριτική των πεποιθήσεών τους ή ακόμα και του τρόπου ζωής τους.»

Η ιδέα της απόλυτης προστασίας του λόγου και της έκφρασης βασίζεται σ’ αυτό που ο φιλόσοφος Jeremy Waldron ονομάζει αρχή της «ηθικής σύγκρουσης» και την αποδίδει στον μεγαλύτερο φιλελεύθερο στοχαστή όλων των εποχών, τον John Stuart Mill. Για τον Mill ο ακραίος και επιθετικός λόγος πρέπει να προστατεύεται ακόμα και όταν προκαλεί οδύνη. Όταν απαγορεύεις τη διατύπωση μιας άποψης, γράφει, είναι σαν να ληστεύεις την ανθρωπότητα.

Μόνο με την απόλυτα ελεύθερη αγορά των ιδεών [κι όχι των ιδεολογικών] μπορούμε να αντιμετωπίσουμε ανοικτά τον μισαλλόδοξο λόγο και μόνο έτσι μπορούμε να ελέγχουμε τις αρχές μας και τις αντιλήψεις μας συνεχώς, χωρίς να εφησυχάζουμε ποτέ. Μόνο έτσι μπορούμε να έχουμε μια καθαρή και ζωντανή εικόνα της αλήθειας, όταν αυτή θα παραχθεί μετά από την σκληρή σύγκρουσή της με το σφάλμα.

Στους ηλεκτρονικούς «τοίχους» χωράνε τα πάντα.

Δεν είναι μυστικό άλλωστε πως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με την ίδια ευκολία που διαχέουν την πληροφορία, το ίδιο εύκολα την διαστρεβλώνουν, αυτός είναι και ο βασικός λόγος που επέτρεψε το σύστημα να έχει πρόσβαση σε αυτά το ανθρώπινο ζώο. Στους τοίχους των social-media υπάρχει χώρος για τα πάντα: να προπαγανδίσεις, να μιλήσεις για ελευθερία, για ελπίδα, να δημιουργήσεις φόβο, να εξαπατήσεις ή να εργαστείς. Αλλωστε, ένας ηλεκτρονικός «τοίχος» δεν έχει ανάγκη από μερεμέτια κι επισκευές και δεν μπορεί να βαφτεί ούτε με μπογιά μα ούτε και με αίμα. Όμως τα likes, shares και retweets (μερικές χιλιάδες ή και εκατομμύρια) είναι ικανά να προκαλέσουν κοινωνικές και πολιτικές συγκρούσεις, κι ανατροπές. Η κατεύθυνση και το αποτέλεσμα που θα έχουν μπορεί να είναι το οποιοδήποτε, μα αυτό δεν αλλάζει το γεγονός πως τα status και τα share βοηθάνε στην ταχύτατη διάδοση της είδησης, έχοντας ακόμα και την δύναμη να επιβάλλουν κάτι που δεν συμφέρει το σύστημα.

Ο E. J. Hobsbaum στα μέσα του 1850 έγραφε: Σπάνια οι προβλέψεις για επανάσταση ήταν τόσες πολλές και τόσο συγκλίνουσες, μολονότι δεν πετύχαιναν πάντοτε την συγκεκριμένη χώρα ή την ακριβή ημερομηνία. Μια ολόκληρη ήπειρος περίμενε, έτοιμη πάντα να διαδώσει τα νέα της επανάστασης σχεδόν αμέσως από πόλη σε πόλη με τον ηλεκτρονικό τηλέγραφο» Η εποχή των επαναστάσεων, 1789 – 1848

Γι’ αυτό ανακάλυψαν την “ρητορική μίσους”

Η Εικονική Πραγματικότητα και η Ψυχολογία του Διαδικτύου

Η επικοινωνία στο διαδίκτυο έχει τόσο πολλές ιδιαιτερότητες, που μπορούμε πλέον να μιλάμε για μια διαφορετική διάστασή της με ποιοτικά, αλλά και ποιοτικά κριτήρια. Όσο πολύπλοκο κι αν είναι το πολυμεσικό περιβάλλον ενός παιχνιδιού, μιας διαδικτυακής κοινότητας, μιας ομάδας συζήτησης με βίντεο κλπ και παρά τα πολύπλοκα γραφικά, αυτό που μεταβάλλεται καθοριστικά είναι η μη λεκτική επικοινωνία, η γλώσσα του σώματος. Η έμφαση δίνεται κυρίως στο γραπτό λόγο, με τις διαφορετικές γνωστικές λειτουργίες της κωδικοποίησης και αποκωδικοποίησης, που αυτό συνεπάγεται.

Οι ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ, τα χτυπήματα στον ώμο, η βόλτα με το φίλο, οι εκφράσεις του προσώπου, η στάση του κορμιού, η όσφρηση, η αφή, ακόμα και η γεύση χάνουν το σημαντικό ρόλο, που έχουν στην πραγματική ζωή. Η ιδιοτυπία αυτή παρέχει στους συνομιλητές να παρουσιάσουν ένα μόνο μέρος της πραγματικής τους ταυτότητας, να παραμείνουν ανώνυμοι, να επιδείξουν τον πραγματικό τους εαυτό ή να επιλέξουν ένα ολοκαίνουριο προσωπείο, ανάλογα με τα αποθέματα αυτοεκτίμησης, που διαθέτει ο καθένας και τους σκοπούς για τους οποίους επιδιώκει μία διαδικτυακή σχέση.

Σε παιχνίδια όπως το Second Life, το There, το Palace, τα οποία θα αντικαταστήσουν σύντομα τον παροξυσμό του Facebook, ο παίκτης ντύνεται ένα οπτικό κουστούμι, μια εικονική αντανάκλαση του εαυτού του (avatar) και μέσω αυτού ζει μια δεύτερη ψευδαίσθηση-παράλληλη ζωή μέσα στο ίντερνετ, που του δίνει την ευκαιρία να αναδείξει τα πιο κρυφά ένστικτα και επιθυμίες, να προβάλλει τον ιδεατό εαυτό ή να βυθιστεί σε μια συμβολική πραγματικότητα, που τον απαλλάσσει από τα άλγη και τις στερεοτυπίες της καθημερινότητας.

Είναι απόλυτα καταληπτός ο εθισμός που προκύπτει από αυτήν την κατάσταση, η οποία είναι μια μορφή ύπνωσης, με μια αλλοιωμένη διάσταση της συνείδησης: μέσα στην ασφάλεια ενός δωματίου, σε ένα περιβάλλον χωρίς τα ρίσκα της επώδυνης και αγχώδους ζωής, με το δικό σου ρυθμό, με διαφορετική αίσθηση της αιτίας και του αποτελέσματος, με πλήθος διαδικτυακών ενισχύσεων και με τη Δημοκρατία του Διαδικτύου να φανερώνεται σε αντίθεση με τις τυραννίες της φυσιολογικής ζωής.

Στην επικοινωνία αυτή ο καθένας μπορεί να επιλέξει το φύλο του, την ηλικία, το μέρος που θα δράσει. Η κοινωνική τάξη, το μορφωτικό επίπεδο, τα μέχρι τώρα επιτεύγματα δεν αξιολογούνται και μοναδική σημασία αποκτά ο βαθμός εξοικείωσης με το παιχνίδι, τη συζήτηση, την ομάδα στην οποία θέλει κάποιος να ενταχθεί και η ταχύτητα με την οποία κάποιος πληκτρολογεί ή δίνει τις εντολές. Ο καθένας μπορεί να κάνει φανερή την παρουσία του στο ίντερνετ, να διατρανώσει το λόγο του, να μεταδώσει τα μιμίδια του. Την αληθινή διαφορά όμως την πετυχαίνουν ελάχιστοι, όπως και στην μη εικονική ζωή.

Φυσικά τα στατιστικά χρήσης του διαδικτύου φανερώνουν ότι οι φτωχές χώρες δεν μετέχουν ακόμα αυτού του παραδείσου, όπως και οι άστεγοι και οι κοινωνικά αποκλεισμένοι, αλλά αυτό δεν φαίνεται να ανακόπτει τη δυναμική της εξάπλωσής του. Στο Διαδίκτυο η γεωγραφία των σχέσεων δεν έχει τόση σημασία. Ο μαθητής συνομιλεί με τον υπάλληλο στη Βρετανία μέσω ενός εξυπηρετητή, που βρίσκεται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο χωροχρόνος αλλοιώνεται και η επιλογή των φίλων δεν είναι αναγκαστική, αλλά βάσει ενδιαφερόντων.

Ο ανάπηρος θα συνομιλήσει με άτομα, που αντί να τον οικτίρουν, κατανοούν το πρόβλημά του, και ακόμα καλύτερα υποδύεται έναν μη ανάπηρο εικονικό χαρακτήρα, ο καρκινοπαθής εκφράζει την αγωνία του για τη χημειοθεραπεία και την επίδραση της σισπλατίνης στον οργανισμό του, βρίσκει τον καταλληλότερο θεραπευτή, οι ομάδες των νέων αποτινάσσουν τα δεσμά των ενηλίκων χωρίς τη λογοκρισία των δασκάλων, η μάθηση στην πιο άτυπη μορφή της αποδεικνύεται πολύ πιο αποτελεσματική από τα βαρετά αναλυτικά προγράμματα, όλα τόσο εξιδανικευμένα, που προσομοιάζουν με τον κόσμο των ναρκωτικών.

Η πιο δραματική αλλοίωση είναι αυτή του χρόνου και του χώρου

Το διαδίκτυο προσφέρει ευκαιρίες για σύγχρονη και ασύγχρονη επικοινωνία. Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και οι συμμετοχή σε ομάδες συζητήσεων, σου προσφέρει την πολυτέλεια να απαντήσεις με το δικό σου ρυθμό, αλλά ακόμα και στα chats έχεις πολύ περισσότερο χρόνο από την άμεση αντίδραση, που απαιτείται στην κανονική ζωή.

Αυτό διαμορφώνει τις ιδανικές χωροχρονικές συνθήκες γι’ αναλογισμό, για καταγραφή των συνομιλιών, ώστε να εξαχθούν ασφαλέστερα συμπεράσματα, για να χαραχθεί μια στρατηγική επικοινωνίας. Το διαδίκτυο εξελίσσεται τόσο γρήγορα, που η παραμονή για μερικούς μήνες σε ένα παιχνίδι ή σε μια ομάδα σε αναγάγει σε έμπειρο με την ‘εικονική κοινωνική καταξίωση’, που αυτό συνεπάγεται.

Και τέλος η γλώσσα που σταματά να υπόκειται σε φυσικούς περιορισμούς, που βιάζεται, εμπλουτίζεται, κονιορτοποιείται για να επανασυσταθεί, που κοσμείται από emoticons, νεολογισμούς, συντμήσεις, μείγματα γλωσσών και τελικά που καθορίζεται όχι από γραμματικούς και συντακτικούς κανόνες, αλλά από τον τρόπο που εσωτερικεύει ο χρήστης τον κόσμο.

Στις διαδικτυακές κοινότητες οι χρήστες δεν θέλουν να παραμένουν εντελώς ανώνυμοι. Συνήθως προτιμούν να καθορίζουν εκείνοι ποια στοιχεία της προσωπικότητάς τους θα αποκαλυφθούν και ποια θα παρουσιαστούν αλλοιωμένα και συμπληρωμένα με παλιότερες εκφάνσεις του εαυτού ή με φαντασιακά στοιχεία.

Ο ναρκισσιστικός τύπος, που επιλέγει θέματα που φανερώνουν δύναμη, τελειότητα, μεγαλείο, ο σχιζοειδής που διαλέγει το προσωπείο του αδιάφορου συναισθηματικά, του εσωστρεφή, του καταθλιπτικού (πιο σκοτεινές και μοναχικές φιγούρες), ο μανιακός με θέματα που περιστρέφονται γύρω από τον κακό εαυτό, ο παρανοειδής που είναι ευερέθιστος, παίρνει συχνά το ρόλο του κατήγορου, που διαρκώς τονίζει τα ελαττώματα στους άλλους, ο ψυχαναγκαστικός, που δίνει έμφαση στη λεπτομέρεια της εικόνας του και στην εμμονή στους κανόνες, οι τύποι με ψυχοπαθητική προσωπικότητα, που συνήθως παραβιάζουν την πεπατημένη, δεν ανήκουν πουθενά, δεν συμμορφώνονται σε κοινές παραδοχές, ο μαζοχιστής, που είναι αυτοκαταστροφικός και διαρκώς επιδιώκει να πληγωθεί από τη συμπεριφορά των άλλων.

Όλη η ανθρώπινη ψυχοσύνθεση, που συνθέτει το μωσαϊκό της καθημερινότητας, συγκεκαλυμμένη και λανθάνουσα, επαναδομείται, φιλτράρεται και αναμειγνύεται στο διαδίκτυο, το οποίο αναγκαστικά έχει όλο το εύρος της ανθρώπινης διάνοιας.

Ο ανιμισμός, τα τοτέμ και η συμβολοποίηση της πρωτόγονης νόησης διαχέει όσους προτιμούν μορφές ζώων, η καθήλωση στην παιδική ηλικία εμπνέεται από μορφές κινουμένων σχεδίων, ο ιδεατός εαυτός, η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η προσκόλληση στη μόδα διατρανώνεται με την υιοθέτηση προσωπείων γνωστών καλλιτεχνών και στις περιπτώσεις που ο χρήστης εμφανίζει πραγματική φωτογραφία του, παράλληλα εκφράζει τη διάθεσή του να παίξει με διαφανείς και ειλικρινείς όρους. Η σεξουαλικότητα σε όλες τις μορφές είναι διάχυτη στο διαδίκτυο: Προκλητικές φιγούρες (κυρίως γυναικών) για άμεση, χωρίς αναστολές προσέγγιση, γλώσσα χυδαία ή ρομαντική, απωθημένα που αναδύονται υπό την ψευδαίσθηση της αναγεννητικής ανωνυμίας, οι κοινωνικές συμβάσεις, που μπορούν να καταλυθούν χωρίς συνέπειες.

Εάν οι συνέπειες των πράξεων είχαν αληθινά αποτελέσματα στους χρήστες, το ίντερνετ θα ήταν ένα ατέλειωτο πεδίο φόνων, βιασμών, λαγνείας και παραβίασης των νόμων.

Σχέσεις επιφανειακές, φρενήρεις, στιγμιαίες δημιουργούνται, μεταλλάσσονται και διαγράφονται με ένα κλικ. Νεαρά άτομα που εφευρίσκουν πολλαπλά προσωπεία, ανάλογα με την πλευρά του εαυτού, που θέλουν να παρουσιάσουν. Χρήστες που καπηλεύονται και οικειοποιούνται προφίλ άλλων ατόμων. Έκφραση κάθε συναισθήματος, παρόρμησης ή ενστίκτου χωρίς κανένα πρόσχημα. Επικοινωνία στην οποία, ακόμα και η χρήση κάμερας, αποκρύπτει τη γλώσσα του σώματος, αποδυναμώνοντας την αποκωδικοποίηση των μηνυμάτων. Πλευρές της προσωπικότητας, που αναδεικνύονται αλόγιστα, χαρακτηριστικά που δραματοποιούνται για να εντυπωσιάσουν.

Χρήστες άτολμοι στην προσωπική τους ζωή, με περίπλοκες οικογενειακές βιογραφίες, απαξιωμένοι από το εκπαιδευτικό σύστημα, αναδομούν την αυτοεκτίμησή τους μέσα από συγκρίσεις (π.χ. compare hotness) και διαγωνισμούς του Facebook, εισπράττουν φιλοφρονήσεις για την απόκρυφη φωτογραφία που ‘ανέβασαν’. Γυναικεία σαγηνευτικά και εν πολλοίς ψεύτικα προφίλ, που προκαλούν ρίγη σε χιλιάδες άγνωστους θαυμαστές, εικονικά κεράσματα και δώρα, υπενθύμιση γενεθλίων και σημαντικών στιγμών και έξαφνα ο πολύωρος χρήστης βυθίζεται σε μια ουτοπία κοινωνικότητας, γίνεται το επίκεντρο της προσοχής σε άτομα που υπό άλλες συνθήκες δεν θα θυσίαζαν γι’ αυτόν ούτε λεπτό από το χρόνο τους. Μια ιδιότυπη ψυχοθεραπεία χωρίς κανόνες και όρια.

Οι δεξιότητες που πρέπει να καλλιεργηθούν για μια επιτυχημένη προσωπική κοινωνική προσαρμογή, τώρα αντικαθίστανται από άλλες που εγγυώνται ότι η εικονική προσωπικότητα και τα διαδικτυακά επιτεύγματα, γίνονται διαρκώς αποδεκτά. Η πραγματική ζωή φαντάζει ανιαρή, αργή, πληκτική, ανούσια. Οι σχέσεις, με τα τυπικά και τους κανόνες που επιβάλει η κοινωνία, απαράδεκτες. Το αίσθημα κενού καθώς ο χρήστης επαναφέρεται στην πραγματικότητα, ανήκεστο. Η νέα γενιά που βίωσε την παγίωση του διαδικτύου μετά το 1995, που ανατράφηκε με online παιχνίδια και internet καφέ, που μέσα από το κινητό μπορεί να συνεχίσει απρόσκοπτα ό,τι άρχισε στον υπολογιστή, παρατείνοντας ακόμα περισσότερο τις ώρες χρήσης, έχει πρόβλημα συνεννόησης με τις υπόλοιπες γενιές, που δεν κατανοούν την ελκυστικότητα του ιντερνέτ.

Η επικοινωνία και οι σχέσεις στην πραγματική ζωή απαιτούν διαπραγμάτευση, ρίσκο, υπομονή, επένδυση χρόνου και συναισθήματος.

Η έκβασή τους πολλές φορές αμφίβολη. Αυτός που τις επιχειρεί δεν δέχεται άμεση ενίσχυση, όπως συμβαίνει στο διαδίκτυο, ειδικά σε μια κοινωνία που η συλλογικότητα φθίνει και ο ατομισμός ανακηρύσσεται σε πρώτιστη αξία. Οι σημερινοί νέοι, που μεγαλώνουν γνωρίζοντας άριστα την ηδονή του ‘social networking’, που χρησιμοποιούν το facebook περισσότερο από πέντε ώρες την ημέρα, αποδίδουν στις πραγματικές τους ταυτότητες λιγότερη αξία σε σύγκριση με τις διαδικτυακές και δεν μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά στον αληθινό κόσμο. Νιώθουν κατάθλιψη για την ανικανότητα αυτή, αδυνατούν να αντλήσουν ευχαρίστηση από μη ακραίες καταστάσεις, όπως αυτές των ηλεκτρονικών παιχνιδιών.

Για το λόγο αυτό τις επιζητούν και στην πραγματική ζωή, με αποτέλεσμα να φέρονται αντικοινωνικά. Βιώνουν στερητικά σύνδρομα, όταν δεν έχουν πρόσβαση και εξαρτούν την αυτοεκτίμησή τους από ένα πληκτρολόγιο ή joystick. Ο πολύωρος χρήστης αποδίδει μεγαλύτερη σημασία σε μια κακή βαθμολογία στα ratings του facebook, παρά σε μια αποδοκιμασία του δασκάλου ή των γονιών του. Πραγματικές σχέσεις καταστράφηκαν όταν ο ένας από τους δύο συντρόφους ανακάλυψε ότι ο άλλος έκανε flirt στο facebook ή διατηρούσε ένα πολύ επιτυχημένο προφίλ.

Η φιλία και η επικοινωνία επανανοηματοδοτείται

Ο άλλος, ο συνομιλητής σε ένα chat room δεν είναι ένα αμιγώς πραγματικό πρόσωπο, αλλά ένα προσωπείο, ένα κράμα από αληθινές ιδιότητες και φαντασιακές προβολές. Οι αισθητηριακές αναπαραστάσεις μηδαμινές. Ο χρήστης μιλά σε ένα πρόσωπο που ο ίδιος κατασκευάζει. Προβάλλει επάνω του τις επιθυμίες του, τις ελλείψεις του, τις προσδοκίες του και τις φαντασιώσεις του. Ο ‘άλλος’ ανάγεται σε μορφή ιδεατή. Η απογοήτευση είναι το κυρίαρχο χαρακτηριστικό, όσων αποφασίζουν να συναντηθούν στην πραγματική ζωή.

Στο Facebook ο κόσμος είναι αταξικός. Ο πλούτος, το φύλο, η ηλικία, η καταγωγή, η εθνικότητα, το παρελθόν, τα επιτεύγματα δεν έχουν καμιά σημασία. Εξάλλου, καθένας μπορεί να προσποιηθεί οτιδήποτε. Η διαπραγμάτευση γίνεται επί ίσοις όροις, αλλά με τον διαρκή κίνδυνο να αποδειχθεί φενάκη. Οι περισσότεροι νέοι εκφράζουν αποτροπιασμό και θλίψη, όταν επιχειρούν να μεταφέρουν αυτή την εμπειρία στην πραγματική ζωή. Βυθίζονται έτσι ακόμα περισσότερο στην επίπλαστη κατάσταση των διαδικτυακών κοινοτήτων. Και είναι αυτή η αναντιστοιχία ανάμεσα στην ζωή και την εικονική πραγματικότητα που τελικά οδηγεί στην κατάθλιψη. @Ευστράτιος Παπάνης: Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Το ζήτημα της ταυτότητας έχει αλλάξει απ’ το να είναι κάτι με το οποίο γεννιέσαι, σε κάποιο είδος αποστολής: πρέπει να δημιουργήσεις την δική σου κοινότητα. Αλλά κοινότητες δε δημιουργούνται, άρα είτε έχεις μία, είτε όχι. Αυτό που τα κοινωνικά δίκτυα μπορούν να δημιουργήσουν είναι ένα υποκατάστατο. Η διαφορά ανάμεσα σε μια κοινότητα και ένα δίκτυο είναι ότι εσύ ανήκεις σε μια κοινότητα, αλλά ένα δίκτυο νομίζεις πως ανήκει σ’ εσένα. Νιώθεις πως έχεις τον έλεγχο. Μπορείς να προσθέσεις φίλους, αν θέλεις, μπορείς να τους διαγράψεις, αν θέλεις.

Ελέγχεις τους σημαντικούς ανθρώπους με τους οποίους συνδέεσαι. Οι άνθρωποι αισθάνονται λίγο καλύτερα, ως αποτέλεσμα, επειδή η μοναξιά, η εγκατάλειψη, είναι ο μεγάλος φόβος στην ατομικιστική εποχή μας. Όμως είναι τόσο εύκολο να προσθέσετε ή να αφαιρέσετε φίλους στο διαδίκτυο, που οι άνθρωποι αποτυγχάνουν να γνωρίσουν τις πραγματικές κοινωνικές δεξιότητες, που χρειάζεσαι έξω στο δρόμο, όταν θα πας στο χώρο εργασίας σου, εκεί όπου συναντάς πολύ κόσμο, με τον οποίο θα πρέπει να έρθεις σε λογική αλληλεπίδραση.

Ο Πάπας Francis, ένας σπουδαίος άνθρωπος, έδωσε την πρώτη του συνέντευξη, μετά την εκλογή του, στον Eugenio Scalfari, έναν Ιταλό δημοσιογράφο, «Πραγματικός διάλογος δεν είναι για να μιλάμε με ανθρώπους που πιστεύουν τα ίδια πράγματα μ’ εμάς. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δε μας διδάσκουν διάλογο, καθώς είναι πολύ εύκολο ν’ αποφύγει κάποιος την αντιπαράθεση. Οι περισσότεροι άνθρωποι όμως χρησιμοποιούν τα social media, όχι για να ενωθούν, όχι για να διευρύνουν τους ορίζοντές τους, αλλά, αντίθετα, για να αποκοπούν σ’ ένα περιβάλλον ‘ασφαλείας’, όπου οι μόνοι ήχοι που ακούν, είναι η ηχώ της δικής τους φωνής, όπου το μόνο που βλέπουν είναι η αντανάκλαση του δικού τους προσώπου»

Με την έκρηξη της παρά-πληροφορίας και την μαζική συμμετοχή ανθρώπων σε μαζικές διαμαρτυρίες που έγιναν πολύ γρήγορα γνωστές από τα κοινωνικά δίκτυα, σαν ευρύτερο κοινό τις είδαμε και μάθαμε λίγα χρόνια πριν από τα κινήματα της «αραβικής άνοιξης» και στην αρκετά διαφορετική μορφή τους που ακολούθησε σε ευρωπαϊκές και αμερικάνικες πόλεις. Ασχέτως του αποτελέσματος, από την πλατεία Ταχρίρ έως το Σίντι Μπουζίντ, από την Δαμασκό μέχρι την Τεχεράνη και το Λονδίνο, και από την πλατεία Συντάγματος μέχρι την Πουέρτα Ντελ Σολ και την Γουόλ Στρητ, οι πολίτες παγκόσμια διεκδίκησαν ατομικά και πολιτικά δικαιώματα, κοινωνικές και πολιτικές ελευθερίες, κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα.

Ήταν η εποχή που αναδύθηκε αυτό το οποίο λίγο μετά ονομάστηκε ως «δημοσιογραφία των πολιτών».

Βέβαια, μαζί με αυτά, μάθαμε και την δράση του ιδρύματος του Σόρος που παρέδιδε μαθήματα “ειρηνικών” επαναστάσεων σε ακτιβιστές πολλών χωρών της Αφρικής και Ευρώπης, μα αυτό είναι μια άλλη ιστορία που δεν θα αναλύσουμε εδώ. Το αποτέλεσμα όμως αυτού ήταν πως αυτές οι σπουδαίες και με νόημα λαϊκές εξεγέρσεις ήταν μόνο τέτοιες (εξεγέρσεις) κι όχι επαναστάσεις. Ήταν διεκδικήσεις, κι όχι απαιτήσεις. Ήταν αποδοχή του συστήματος ζητώντας λιγότερη διαφθορά και θέσεις εργασίας, μα όχι για την ανατροπή του και την ανάδειξη ενός ομότιμου και δικαίου συστήματος.

Όμως, μέσω των socials και των αναδημοσιεύσεων, άνθρωποι σε ολόκληρο τον πλανήτη μάθανε για τον φόνο του εφημεριδοπώλη στο Λονδίνο από τους μπάτσους, του αυτοπυρπολημένου Ταρέκ Μπουαζίζι, της Αΐσα, της Εμάν, του Καλέντ της Μανάλ, της Lina και τόσων άλλων ανθρώπων που ποτέ δεν θα μάθουμε τα ονόματά τους αλλά νοιώθαμε τις υπάρξεις, τον λόγο τους και τον αγώνα τους τόσο κοντά μας και τόσο οικεία, μέσα από τα όσα γράφανε στα κοινωνικά δίκτυα και αναμεταδίδονταν ταχύτατα.

Μέσα από βίντεο των καθημερινών ανθρώπων, τραβηγμένα από την κάμερα του κινητού τους, γίναμε μάρτυρες καταστάσεων εξουσιαστικής βίας, ταυτιστήκαμε, εξοργιστήκαμε και ήρθαμε πιο κοντά στα όσα συνέβαιναν εκεί [μια αναδρομή των καταστάσεων κατά την περίοδο εκείνη και τον ρόλο που έπαιξαν τα social-media, δίνει το βιβλίο: «Οι ακτιβιστές του ψηφι@κού κόσμου»].

“Ήταν περισσότερο μια κοινωνική εξέγερση παρά μια επανάσταση. Υπήρχε μεγάλη αναταραχή. Ενώ οι άνθρωποι εξεγείρονταν εναντίον του καθεστώτος, ταυτόχρονα δεν είχαν καμία εμπιστοσύνη στην αντιπολίτευση. Επρόκειτο για μια κοινωνική εξέγερση με πολύ περιορισμένη πολιτική προοπτική” έγραφε για εκείνη την περίοδο (2010 – 2013) των κοινωνικών εξεγέρσεων ο Ρώσος συγγραφέας και ακτιβιστής Boris Kagarlisky και αντικατοπτρίζει πλήρως την σημερινή πραγματικότητα σχεδόν σε παγκόσμια κλίμακα.

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΛΥΣΕΙΣ

Με πιο απλά λόγια λοιπόν και πέρα από τις όποιες ωραιοποιήσεις και γενικεύσεις επιχειρούνται, η πραγματικότητα είναι η εξής:

1. Ο ρόλος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σαφώς και είναι διττός και δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία πως κινούνται μέσα στην καπιταλιστική πραγματικότητα. Είναι παραπάνω από προφανές, πως το Facebook, το Twitter κι άλλες πλατφόρμες ούτε σχεδιάστηκαν για επαναστάσεις, ούτε και είναι δυνατόν να παίξουν πρωτεύοντα ρόλο στην διοργάνωση και στην πορεία κοινωνικών εξεγέρσεων.

Άλλωστε, όσο εύκολα διαδίδονται τα νέα και οι ιδέες, άλλο τόσο εύκολα συμβαίνει και το αντίθετο. Μην ξεχνάμε πως ο σύγχρονος φασισμός, βρήκε άφθονο χώρο στα social-media. Πρακτικά, σαν μέσα (ιδιαίτερα το Facebook) έχουν ευτελιστεί· και μάλλον σε αυτό έπαιξε ρόλο η αθρόα συμμετοχή πολιτικών, συμβατικών ΜΜΕ και των δημοσιογράφων τους μαζί με μια σειρά στρατευμένων trolls και φυσικά των πρόθυμων ηλιθίων. Οι λίγες πραγματικά ουσιαστικές συζητήσεις που μπορεί να διεξαχθούν, χάνονται τελικά στον σωρό των σχολίων και της ροής.

2. Ουσιαστικά, μάλλον με την χρήση αυτών των μέσων είναι πολύ πιο εύκολο να γίνουν εκτιμήσεις και προβλέψεις με μεγάλη ακρίβεια. Ακόμα και για την επόμενη εξέγερση. Η πλατφόρμα Analyst του i2 δεν είναι κάτι νέο και είναι ένα από τα εργαλεία (Social Network Analysis) που κάνουν (και) αυτήν την δουλειά. Αν ήταν ένα βιβλίο που να περιέχει όλα αυτά, κατά παράδοξο τρόπο το περιγράφει ο Orwell, όχι όμως στο «1984» που αναφέρεται συχνά, μα στο βιβλίο του «Blind Faith».

Οι ΜΚΟ «Solidarity Now» και «Open Society Foundations» του Τζορτζ Σόρος και οι «πορτοκαλί επαναστάσεις» (ή του «τσαγιού» του «μεταξιού» του «παπύρου», των «ρόδων» και όλα αυτά τα γραφικά ονόματα που δοθήκαν μετά), είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Είναι πλέον γνωστό πως στις «πολύχρωμες επαναστάσεις» σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης είχε στρατηγικό ρόλο η αμερικανική εταιρεία Rock Creek Creative PR, η οποία στο παρελθόν είχε συνεργαστεί με την CIA, το ΝΑΤΟ αλλά και η γαλλική αεροναυπηγική Thales S.A. έλαβε 150.000 δολάρια για τον ρόλο που έπαιξε στην «πορτοκαλί επανάσταση» της Ουκρανίας. Τέτοιες περιπτώσεις είναι πάρα πολλές και δεν υπάρχει αμφιβολία πως στο προσεχές μέλλον θα δούμε και άλλες.

3. Τα πολιτικά συστήματα είτε αυτά είναι κοινοβουλευτικές δημοκρατίες είτε «σοσιαλιστικές» ή και απλά δικτατορίες, στον 21ο αιώνα έχουν ένα κοινό: ΔΕΝ υπάρχουν πολιτικές εναλλακτικές λύσεις. Αυτό με λίγα λόγια σημαίνει πως ακόμα και στις πιο μεγάλες κοινωνικές εξεγέρσεις, η δομή του συστήματος παραμένει και πάλι επάνω της θα κτιστεί η «επόμενη ημέρα».

Οι κρατικές δυνάμεις καταστολής όχι μόνο είναι πιο αυξημένες και πιο εξοπλισμένες από ποτέ (σε παγκόσμια κλίμακα) μα πλέον πράττουν χωρίς κανένα πρόσχημα τον ρόλο που δημιουργήθηκαν οι αστυνομικές δυνάμεις (στα ύστερα χρόνια του μεσαίωνα) που δεν είναι άλλος από την καταστολή και τον έλεγχο του πλήθους και την διαφύλαξη της εξουσιαστικής κάστας των ευγενών.

4. Τα social-media αν και είναι τεχνολογία της σύγχρονης εποχής, υπακούν στις βασικές δομές της προπαγάνδας και για μαντέψτε ποιοι είναι αυτοί που όχι μόνο την κατέχουν άριστα, μα μπορούν να την διασπείρουν εύκολα και τάχιστα. Οι φορές που πλήθη βγήκαν στους δρόμους εξυπηρετώντας στην ουσία σκοπιμότητες, πολύ μεγαλύτερες από αυτές που θα μπορούσαν να φανταστούν, είναι πολλές. Τα πρόσφατα συμβάντα στην Τουρκία είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που η παραπλάνηση και ο φόβος έπαιξαν τον πιο καθοριστικό ρόλο. Ακόμα και αν το φοβικό κλίμα διαφέρει σε Αφρική, Ευρώπη, Ασία κλπ, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο.

Τα social media νοιάζονται περισσότερο για την λέξη «media» παρά για την λέξη «social». Όπως λέει ο McLuhan: «το μέσο είναι το μήνυμα». Από την ρήση αυτή προκαλείται μια σειρά αναπόφευκτων συνεπαγωγών. Το μέσο αντιπροσωπεύει την τεχνολογία. Η τεχνολογία σιχαίνεται κάθε παραδοσιακή έννοια ηθικής. Ελλιπής ηθική σημαίνει ελλιπής συνείδηση, αφού η τελευταία θα λειτουργεί μόνο υπό την γνωστική και όχι υπό την ηθική της διάσταση.

Ζωή κι επανάσταση δεν είναι ούτε το Like, ούτε το status στην σελίδα του ηλίθιου.

Η ζώσα ζωή υπάρχει πριν το Facebook, αιώνες πριν το διαδίκτυο.

Γι αυτό εφάρμοσαν μια δήθεν «ρητορική μίσους» για να ελέγχουν το ανθρώπινο ζώο.

Ναι, μπορούν αυτά τα μέσα να διαδώσουν κάτι τάχιστα, μια έξυπνη ιδέα, μιά επιχείρηση, μια αδικία, κάποια αιτήματα, μα τελικά τι σκοπό εξυπηρετούν; Η ζωντανή μετάδοση για παράδειγμα, ίσως πράγματι ενδυνάμωσε τοπικά κινήματα, επειδή κάποια βίντεο έκαναν γνωστή την βία σε μεγαλύτερες πληθυσμιακές ομάδες γρήγορα, μα από την άλλη μπορούν να χρησιμοποιηθούν και αντίστροφα κι αυτό γίνεται.

Σε ένα πληθυσμό που βρίσκεται σωματικά μεν εκφυλισμένος, νοητικά δε σε παιδική ηλικία, μόνο ως μέσο Προπαγάνδας κι Αντιπροπαγάνδας μπορεί να σταθεί ένα δίκτυο (Social Media) συνδεδεμένων ηλιθίων. Έτσι ελέγχουν πιο εύκολα τον προλετάριο. Αλήθεια γνωρίζεις τι σημαίνει η λέξη «προλετάριος»; Ο άνθρωπος που στην αρχαία Ρώμη, ανήκε στην κατώτερη οικονομική τάξη, δεν μπορούσε να φορολογηθεί, διότι δεν είχε εισοδήματα και υπηρετούσε την πατρίδα μέσω των απογόνων του, τους οποίους προσέφερε στο κράτος ως στρατιώτες. Δηλ. ο ανθρώπινος κατιμάς, ο δούλος, ο ανθρωποκιμάς στις στρατιωτικές μηχανές. Μέχρι σήμερα το ίδιο σημαίνει για τους Επικυρίαρχους. Μαντρωμένοι δούλοι στις τσιμεντουπόλεις που πιστεύουν ότι είναι «ελεύθεροι» κι έχουν «ελεύθερη βούληση» όντας αμόρφωτοι, ανίκανοι κι αμαθείς, να κυνηγούν τα like και τα Pokémon σαν αφιονισμένοι.

Γιατί ακομα κι’ αν τα όπλα υποκαθιστούν τη συζήτηση, οι λέξεις πάντα θα διατηρούν την δύναμή τους.

Οι λέξεις μεταφέρουν νοήματα και, για όσους ακούνε, εκφράζουν την αλήθεια.

Επειδή δεν διεκδικήσαμε ποτέ πραγματικά την ορθή μόρφωση, με όλα τα παρελκόμενα που θα επέφερε κατά συνέπεια, δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε, πόσω μάλλον να διαχειριστούμε την αληθή πληροφορία. Η προπαγάνδα, η δημαγωγία, οι σοφιστείες, ο λαϊκισμός, οι μισές αλήθειες, τα ενσυνείδητα ψεύδη, οι σκόπιμες ασάφειες, οι αποπροσανατολιστικές πληροφορίες, η υποκρισία, ο σφετερισμός των εννοιών και των αξιών, οι παρελκυστικές δηλώσεις, η έντεχνη διέγερση του φαντασιακού, η ηλίθια ρητορεία, η λασπολογία, οι «διαρροές», ο επικοινωνιακός και λεκτικός θόρυβο» και κυρίως η διαστροφή των εννοιών και των νοημάτων των λέξεων είναι καθημερινή πρακτική στον πολιτικό και τον εν γένει δημόσιο λόγο.

Αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί με τον ίδιον ακριβώς τρόπο και το διαδίκτυο να είναι το μέσον, αφού σε έναν πόλεμο, το κάθε τι γίνεται όπλο στα χέρια σου. Αυτό μπορεί να συμβεί με τον λόγο και το διαδίκτυο. Το δύσκολο, τελικά, είναι να φιλτράρεις τον λόγο και σαν πρώτη σου πράξη να αμφισβητείς το οτιδήποτε πριν αποδεχθείς μονοκόμματα τον ωραίο λόγο κάποιου άλλου και φυσικά ακόμα περισσότερο να ξεπεράσεις τον εαυτό σου επειδή το κλίμα του φόβου είναι πράγματι τόσο έντονο που αλλοιώνει τις σκέψεις.

Όπως είχε πει και ο ο Ντισραέλι: Οι λέξεις φωτίζουν και οι λέξεις σκοτίζουν, με τις λέξεις κυβερνιούνται οι άνθρωποι.

Λοιπόν, με το Facebook και τα social-media γενικότερα, δεν γίνονται επαναστάσεις, δεν κερδίζουν δικαιώματα οι άνθρωποι, δεν αλλάζει κάτι, μα στο τέλος όλα αλλοιώνονται και διαστρεβλώνονται δημιουργώντας μια «εικονική πραγματικότητα». Είναι δυνατόν να πιστεύεις πως θα επέτρεπε η αόρατη ελίτ που σε εξουσιάζει, οι Επικυρίαρχοι, να έχεις στα χέρια σου κάτι αληθινά επικίνδυνο!!! ΟΧΙ ΦΥΣΙΚΑ!!! Ένα πλαστικό νεροπίστολο στα χέρια ενός 5χρονου επέτρεψαν κι εσύ σαν 5χρονο το διαχειρίζεσαι έχοντας την ψευδαίσθηση ότι είσαι κάτι σημαντικό ή ότι μπορείς να επηρεάσεις τον κόσμο τους ! Μπορείς να το κάνεις τόσο όσο επηρεάζει ένα μυρμηγκάκι της Γης από τον υπολογιστή του, τα δρώμενα στον πλανήτη Άρη!

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πολύ χρήσιμα ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ – τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο.

@Ηω Αναγνώστου / σε διασκευή – miastala.com 2011

terrapapers.com