Η φυματίωση ξαναείναι εδώ, με περίπου 600 νέα περιστατικά τον χρόνο. Η φυματίωση βρίσκεται σε παγκόσμια έξαρση

Η φυματίωση ξαναείναι εδώ, με περίπου 600 νέα περιστατικά τον χρόνο. Η φυματίωση βρίσκεται σε παγκόσμια έξαρση

της Αγγελικής Μήλιου, βιολόγου

Η παγκόσμια μέρα της φυματίωσης πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 24 Μαρτίου,σηματοδοτώντας τη μέρα του 1822 όταν ο Δρ.Robert Koch ανακοίνωσε την ανακάλυψη του βακτηρίου που προκαλεί τη φυματίωση.
Το πρόβλημα της φυματίωσης είναι παγκόσμιο.

Σύμφωνα με τα τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), το 2015 εκτιμάται ότι σημειώθηκαν παγκοσμίως 10.400.000 νέες περιπτώσεις φυματίωσης, από τις οποίες οι 323.000 στην Ευρώπη. Παρά το γεγονός της ύπαρξης αποτελεσματικής θεραπείας, το 2015 η φυματίωση ήταν υπεύθυνη για το θάνατο 1.8 εκατομμυρίου ανθρώπων, 400.000 από τους οποίους ήταν ασθενείς με HIV λοίμωξη, αποτελώντας μία από τις 10 συχνότερες αιτίες θανάτου παγκοσμίως και το συχνότερο αίτιο θανάτου από λοιμώδες νόσημα, προκαλώντας περισσότερους θανάτους από την HIV λοίμωξη και την ελονοσία. Πάνω από το 95% των θανάτων από φυματίωση σημειώνονται σε χώρες χαμηλού και μέτριου εισοδήματος, γεγονός που καταδεικνύει την ανάγκη αντιμετώπισης των ανισοτήτων όσον αφορά την πρόσβαση στη διάγνωση και τη θεραπεία της νόσου. Η φυματίωση ευθύνεται για το 35% των θανάτων των ασθενών με HIV λοίμωξη, αποτελώντας κύριο αίτιο θανάτου σε αυτή την ομάδα πληθυσμού.

H φυματίωση στην χώρα μας έχει αρχίσει και πάλι να εμφανίζεται και να ανεβαίνει όπως και παλιά. Δυστυχώς, τα επιδημιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι έχουμε πάλι τάσεις αύξησης. Οι λόγοι είναι πολλοί. Κυρίως, οφείλεται στους λαθρομετανάστες που έχουν έρθει από χώρες οι οποίες είχαν υψηλό επιπολασμό φέρνοντας εδώ τη φυματίωση. Ένα άλλο θέμα, το οποίο πρέπει να δούμε ως χώρα και ως πολιτεία, είναι να μην εξασθενήσουν σε καμία περίπτωση τα μέτρα. Δηλαδή, ο αντιφυματικός εμβολιασμός στα σχολεία και η ενημέρωση. Πριν περίπου δέκα, δεκαπέντε χρόνια ήμασταν σε πολύ καλό επίπεδο. Μπορούσαμε να πούμε ότι ίσως θα φτάναμε στο σημείο που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θα μας απάλλασσε από το εμβόλιο στα σχολεία γιατί δεν κάνουν όλες οι χώρες το εμβόλιο της φυματίωσης στην Α’ Δημοτικού. Το κάνουν μόνο οι χώρες που θεωρεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ότι είναι επίφοβες, ότι έχουν ένα σχετικό πρόβλημα. έχουμε γείτονες χώρες, οι οποίες έχουν πολύ υψηλό ποσοστό, όπως Βουλγαρία, Ρουμανία και από εκεί έχουμε αρκετούς μετανάστες. Φέρνουν τη φυματίωση και σε εμάς και αρχίζουμε να έχουμε σοβαρό πρόβλημα.

Στην Ελλάδα, με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ, για το χρονικό διάστημα 2004-2015, δηλώνονται ετησίως κατά μέσο όρο 600 περιπτώσεις φυματίωσης, με τη μέση επίπτωση της νόσου να υπολογίζεται στις 4,6 περιπτώσεις ανά 100.00 πληθυσμού. Το 2011 δηλώθηκαν 476 κρούσματα. Σε γενικές γραμμές, κατά το προαναφερθέν διάστημα παρατηρήθηκε μικρή πτωτική τάση του ετήσιου αριθμού δηλούμενων περιπτώσεων. Επισημαίνεται πάντως ότι εξακολουθεί να διαπιστώνεται σημαντική υποδήλωση του νοσήματος, με αποτέλεσμα να μην αποτυπώνεται με σαφήνεια η επιδημιολογική εικόνα της φυματίωσης στη χώρα. Από τα διαθέσιμα στοιχεία, κατά την τελευταία πενταετία έχει παρατηρηθεί αύξηση του αριθμού των περιπτώσεων φυματίωσης σε ασθενείς που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (ασθενείς με HIV λοίμωξη, κρατούμενους, χρήστες ουσιών). Τα ποσοστά ασθενών με ανθεκτικές μορφές φυματίωσης (MDR/XDR-TB) έχουν παραμείνει σταθερά και είναι υψηλότερα μεταξύ ασθενών αλλοδαπής εθνικότητας.

Σημαντικότατα προβλήματα όσον αφορά τη φυματίωση στη χώρα αποτελούν η έλλειψη Εθνικού Προγράμματος για τον Έλεγχο της Φυματίωσης, η υποστελέχωση και υποχρηματοδότηση των αντιφυματικών τμημάτων και ιατρείων, των εργαστηρίων στα οποία πραγματοποιούνται εργαστηριακές εξετάσεις για τη διάγνωση της φυματίωσης, η υποστελέχωση των διευθύνσεων δημόσιας υγείας, η ασυνέχεια στη διαθεσιμότητα ορισμένων αντιφυματικών φαρμάκων, η έλλειψη προγραμμάτων επιβλεπόμενης χορήγησης θεραπείας (DOT), η οικονομική κρίση και οι δραστικές περικοπές στην υγεία και τα προγράμματα πρόληψης για τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού (ασθενείς με HIV λοίμωξη, χρήστες ουσιών, φυλακισμένοι, μετανάστες και πρόσφυγες).

Οι περικοπές δαπανών στην υγεία και η αναταραχή σε όλους τους τομείς οδηγούν σε πλημμελή πρόληψη. Ο καλύτερος τρόπος για τον έλεγχο της φυματίωσης είναι η διάγνωση και η θεραπεία ατόμων με φυματίωση πριν αναπτύξουν ενεργή νόσο. Επίσης υπάρχει και το εμβόλιο κατά της φυματίωσης το οποίο μπορεί να γίνει κατά την παιδική ηλικία που είναι πιο αποτελεσματικό.

Ο έλεγχος της φυματίωσης απαιτεί πρόληψη. Η φυματίωση είναι μια θανατηφόρα ασθένεια η οποία βρίσκεται σε παγκόσμια έξαρση, και για το λόγο αυτό πρέπει να αυξηθεί το παγκόσμιο ενδιαφέρον ώστε να διασφαλιστεί η θεραπεία για όλους τους ασθενείς.

Εικόνα από ηλεκτρονικό μικροσκόπιο

Το 3,7% των νέων περιπτώσεων και το 20% των παλαιών ασθενών που βρίσκονται υπό ιατρική παρακολούθηση σε όλο τον κόσμο, υπολογίζεται ότι έχουν πολυανθεκτική φυματίωση, με την υψηλότερη αναλογία στην Ανατολική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας βάζει έξι άξονες της στρατηγικής για να σταματήσουμε την εξάπλωση της φυματίωσης και είναι: