Χρεοκοπία μιας χώρας;

Όταν μια χώρα δηλώσει χρεοκοπία, ουσιαστικά δηλώνει αδυναμία να πληρώσει αυτά που οφείλει. Τότε γίνεται αναδιαπραγμάτευση του χρέους, αλλά με πολύ σκληρούς όρους για την χώρα, που επιβάλλονται από τους δανειστές συνήθως μέσω του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Αυτό πρακτικά μπορεί να μεταφράζεται σε απολύσεις, δραστική περικοπή μισθών – συντάξεων, μείωση κοινωνικών παροχών (π.χ. σχετικά με την υγεία, αστυνόμευση), περιορισμό αναλήψεων από τις τράπεζες, κλείσιμο – κρατικοποίηση τραπεζών, κρίσιμη έλλειψη

ρευστότητας στην αγορά, αδυναμία αποπληρωμής δανείων από ιδιώτες και επιχειρήσεις, περιορισμό εισαγωγών μέχρι έλλειψη βασικών αγαθών.

—————————————————-
Κινδυνεύουν οι καταθέσεις μας;

Σαν χειρότερο σενάριο (ανόητο για πολλούς), υπάρχει η πιθανότητα να βρεθούμε εκτός Ευρώ, να γυρίσουμε στις δραχμές και να γίνει υποτίμηση οπότε τα χρήματά μας χάνουν αξία. Παράλληλα με την έλλειψη ρευστότητας, που ακολουθεί μια χρεοκοπία, δεν θα υπάρχει κανονική πρόσβαση στις καταθέσεις μας.

———————————————————-

Χρειάζεται να κάνουμε κάτι για να διασφαλίσουμε τα χρήματά μας;

Το θέμα δεν είναι μόνο οικονομικό καθώς, εκτός από τα κερδοσκοπικά παιχνίδια, παίζονται και πολιτικά παιχνίδια που ξεπερνάνε τα όρια της χώρας μας.

Η απάντηση εξαρτάται από το τι θα συμβεί στο μέλλον. Κι επειδή δεν μπορούμε να προβλέψουμε το μέλλον ο καθένας ενεργεί με βάση αυτό που πιστεύει ότι θα γίνει.

Όσοι φοβούνται ότι θα πτωχεύσουμε αγοράζουν λίρες, ακίνητα ή μεταφέρουν τα χρήματά τους στο εξωτερικό. Βέβαια συνεχίζει να υπάρχει ο φόβος π.χ. “μήπως είναι επισφαλής η χώρα που μεταφέρουμε τις καταθέσεις μας;”

Όσοι πιστεύουν ότι η χώρα θα σωθεί από τις Βρυξέλλες ή ότι θα διορθωθεί η οικονομία μας, θεωρούν την εποχή κατάλληλη για χρηματιστήριο ή αγοράζουν ομόλογα ελληνικού δημοσίου. Σημειωτέον ότι υπήρχε προσφορά 25 δις για τα τελευταία ομόλογα και τελικά εκδόθηκαν 8 δις μόνο.

Οι απόψεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας είναι αντικρουόμενες. Κάποιες είναι ειλικρινές πεποιθήσεις και κάποιες είναι σκόπιμες τοποθετήσεις. Ακόμα και αν είναι ειλικρινής τοποθέτηση, μπορεί κάποιος να προβλέψει με βεβαιότητα τι θα γίνει;

—————————————————————————————————-

ΕΛΛΑΔΑ-(απο την ιστορία) Ο φόβος χρεοκοπίας της χώρας μας δεν είναι νέος. Έχουμε κακό ιστορικό (1893, Τρικούπης: “δυστυχώς επτωχεύσαμεν”) και σαν απειλή υπάρχει εδώ και χρόνια (σχετικό άρθρο του 2005, όταν το χρέος μας ήταν 215 δις ευρώ).

——————————————————

ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΤΗ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑΣ

Κατ’ αρχήν, η χρεοκοπία ενός κράτους είναι ουσιαστικά η επίσημη εξαγγελία της κυβέρνησης του, με την οποία καθιστά διεθνώς γνωστή την αδυναμία της να πληρώσει τα ληξιπρόθεσμα χρέη της χώρας της (εξ ολοκλήρου, ενός μέρους ή των τόκων τους). Επίσης η

«στάση πληρωμών», στην οποία εκ των πραγμάτων υποχρεώνεται (άδεια ταμεία, αδυναμία πρόσθετου δανεισμού), ανεξάρτητα από το εάν έχει προηγηθεί ή όχι κάποια επίσημη ανακοίνωση.

Περαιτέρω, η κυριότερη αιτία της χρεοκοπίας ενός κράτους (όπως και μίας επιχείρησης) είναι αναμφίβολα η υπερχρέωσή του (οι πολεμικές συρράξεις και οι επαναστατικές αλλαγές πολιτεύματος – για παράδειγμα, η μη πληρωμή των χρεών της Γαλλίας των Βουρβόνων από τη γαλλική επανάσταση –  είναι άλλοι λόγοι), η οποία μπορεί να προέλθει:

(α)  από την κερδοσκοπική επίθεση εναντίον του εθνικού νομίσματος (κίνδυνος που σε μία χώρα της Ευρωζώνης δεν υφίσταται, λόγω του κοινού νομίσματος),

(β)  από την αρνητική οικονομική συγκυρία στις χρηματαγορές, η οποία μπορεί να καταστήσει αδύνατο ακόμη και τον «υγιή», τον εγγυημένο δηλαδή δανεισμό της (ένας κίνδυνος υπαρκτός σήμερα – παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση εν εξελίξει – ακόμη και για μία χώρα της Ευρωζώνης αφού, σύμφωνα με τη συνθήκη του Μάαστριχτ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα απαγορεύεται να αγοράζει ομόλογα των κρατών-μελών της Ευρωζώνης),

(γ)  σαν αποτέλεσμα μίας «σειράς ετών» ελλειμματικών προϋπολογισμών, κατά τη διάρκεια των οποίων το κράτος δαπανούσε περισσότερα από όσα εισέπραττε, ενώ χρηματοδοτούσε τα ελλείμματα του με συνεχώς αυξανόμενα δάνεια (ομόλογα) από τους πολίτες, από τις τράπεζες, από επενδυτές και από άλλα κράτη,

(δ)  από το συνδυασμό, από την χρονική «συνύπαρξη» δηλαδή των παραπάνω διαφορετικών αιτιών (από την ταυτόχρονη εμφάνιση της δεύτερης και της τρίτης αιτίας, όσον αφορά μία χώρα της Ευρωζώνης).

—————————————————————————
ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑΣ

Η πτώχευση ενός κράτους επιβαρύνει τους πάσης φύσεως πιστωτές του, το ίδιο το κράτος, την Οικονομία του και τους Πολίτες του.

Αναλυτικότερα, διακρίνουμε τα εξής:

(α)  Όπως είναι φυσικό, οι πιστωτές ενός κράτους χάνουν εξ’ ολοκλήρου ή ένα μέρος αυτών που του έχουν δανείσει, καθώς επίσης τους τόκους των χρημάτων τους. Συχνά βέβαια, στα πλαίσια διεθνών διαπραγματεύσεων, συμφωνείται η πληρωμή ενός ποσοστού των χρεών (για παράδειγμα, στη γνωστή κρίση της Αργεντινής οι πιστωτές έχασαν μέχρι και το 75% των απαιτήσεων τους), η αποπληρωμή των οποίων «ρυθμίζεται» διαφορετικά, συνήθως ανάλογα με το «είδος» των πιστωτών (εσωτερικού, εξωτερικού, ιδιώτες, κράτη κλπ).

(β)  Όταν πτωχεύσει ένα κράτος, μηδενίζει (περιορίζει σημαντικά) τις υποχρεώσεις του απέναντι στους πιστωτές του – γεγονός που «ελαφρύνει» τον προϋπολογισμό του, τόσο κατά το ποσόν των τόκων, όσο και των δόσεων επιστροφής των δανείων (χρεολυσίων). Το

ίδιο το κράτος «επιβαρύνεται» κυρίως λόγω της απώλειας της εμπιστοσύνης και της αξιοπιστίας του, η οποία έχει σαν αποτέλεσμα τον πιστοληπτικό του «θάνατο». Δηλαδή, το κράτος δεν είναι πλέον σε θέση να δανείζεται από τις χρηματαγορές, πόσο μάλλον με λογικά επιτόκια.

(γ)  Τα αποτελέσματα της χρεοκοπίας ενός κράτους στην Οικονομία του είναι καταστροφικά. Αμέσως μετά ακολουθεί
  * μία πολύ μεγάλη τραπεζική κρίση (οι τράπεζες είναι συνήθως αυτές που κατέχουν σημαντικό μέρος των ομολόγων δημοσίου, τα οποία υποχρεούνται να «αποσβέσουν»),
    * μία εκτεταμένη οικονομική κρίση (η εσωτερική ζήτηση μειώνεται, οι επενδυτές αποσύρουν μαζικά το σύνολο των χρημάτων τους, η παραγωγή συρρικνώνεται, ο πληθωρισμός «καλπάζει», το χρηματιστήριο καταρρέει, η αγορά των ακινήτων επίσης, λόγω απουσίας αγοραστών κλπ) και
    * μία νομισματική κρίση (οι ξένοι επενδυτές «αποφεύγουν» για μεγάλο χρονικό διάστημα τη «χρεοκοπημένη» Οικονομία).       

(δ)  Ή χρεοκοπία ενός κράτους σημαίνει πρακτικά για τους Πολίτες του τη μείωση των αποταμιεύσεων τους, είτε επειδή είναι πιστωτές του κράτους τους, είτε επειδή το νόμισμα υποτιμάται ραγδαία (δεν ισχύει για τις χώρες του Ευρώ), ενώ δεν προλαβαίνουν να κάνουν αναλήψεις από τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους. Η έμμεση επιβάρυνση τους όμως από τα καταστροφικά αποτελέσματα στην Οικονομία του κράτους (τράπεζες, επιχειρήσεις κλπ) είναι πολύ πιο επώδυνη, κυρίως λόγω της υψηλής ανεργίας που ακολουθεί, καθώς επίσης της απώλειας όλων σχεδόν των κοινωνικών παροχών (παιδεία, υγεία κλπ) που απολάμβαναν.

——————————————————————————

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΧΡΕΟΚΟΠΙΩΝ

Ιστορικά παραδείγματα κρατικών πτωχεύσεων υπάρχουν πάρα πολλά (από το έτος 1750 και μετά, 64 χώρες έχουν χρεοκοπήσει σε 70 διαφορετικές περιπτώσεις – κάποιες περισσότερο από μία φορά), μεταξύ των οποίων της Γερμανίας (χρεοκόπησε το 1923 και το 1948), της Αυστρίας (1811), της Δανίας (1813), της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (1876), της Σοβιετικής Ένωσης (1918, όπου αρνήθηκε να αποπληρώσει τα χρέη της τσαρικής Ρωσίας), της Ισπανίας (1557, 1575 και 1596), της Ρωσίας (1998), της Αργεντινής (2002), της Ισλανδίας (2007) κ.α.

Ειδικά όσον αφορά την Ισλανδία, στα πλαίσια της παρούσας χρηματοπιστωτικής κρίσης κρατικοποιήθηκαν οι τρείς μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας, οι οποίες είχαν συνολικές υποχρεώσεις ίσες με το 900% τους ισλανδικού ΑΕΠ. Στις 16 Οκτωβρίου του 2008 όμως, η κυβέρνηση της χώρας δήλωσε ότι δεν μπορούσε να εξοφλήσει ένα ληξιπρόθεσμο ομόλογο μίας από αυτές (Glitnir Bank), ύψους 750 εκ. $ – γεγονός που σήμαινε ταυτόχρονα αδυναμία πληρωμών εκ μέρους της Ισλανδίας. Εν τούτοις, η χώρα δεν χρεοκόπησε «τυπικά», επειδή το ομόλογο δεν είχε εκδοθεί από την ίδια, αλλά από την τράπεζα που αναγκάσθηκε να κρατικοποιήσει για να μη χαθεί η αξιοπιστία στο τραπεζικό της σύστημα (μαζικές αναλήψεις, καταγγελία δανείων κλπ).

Η Ελλάδα με την στάση πληρωμών θα δηλώσει στους δανειστές της ότι αδυνατεί να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις της.
Σε μια τέτοια περίπτωση τρεις  εκδοχές μπορεί να υπάρξουν ή να ζητήσει η Ελλάδα χρονική μετάθεση  για την αποπληρωμή των κουπονιών και των τόκων των ομολόγων ή να εκδώσει ομόλογα ανανεώνοντας τα υφιστάμενα ομόλογα που λήγουν δηλαδή να μην δώσει ρευστό αλλά ομόλογα στους ομολογιούχους παρατείνοντας τον χρόνο αποπληρωμής ή να δηλώσει ότι ζητά επαναδιαπραγμάτευση του χρέους και να μειωθούν οι υποχρεώσεις από 25% έως 50%.
Το τρίτο σενάριο είναι και το πλέον καταστροφικό για τους δανειστές και δανειστές είναι οι ξένοι που έχουν αγοράσει 250 δις ελληνικά ομόλογα , οι ελληνικές τράπεζες που ελέγχουν 48 δις ευρώ ελληνικά ομόλογα , τα ασφαλιστικά ταμεία και βεβαίως τα φυσικά πρόσωπα.
Αν επιλεγεί η τρίτη εκδοχή και κάποιος έχει επενδύσει 100.000 ευρώ σε ελληνικά ομόλογα το κράτος θα του επιστρέψει 75.000 ή 50.000 ευρώ.
Το spread ανεξαρτήτως ποιας εκδοχής τελικά θα επέλεγε το κράτος θα εκτοξευόταν καθώς στις 325 μονάδες βάσης που βρίσκεται την τρέχουσα περίοδο δεν προεξοφλεί default της χώρας. Στις 500 μονάδες βάσης το spread αρχίζει να αποτυπώνει την στάση πληρωμών.

————————————————————————————–

Μερική δέσμευση καταθέσεων

Αν υπάρξει στάση πληρωμών για να προστατευθούν οι καταθέσεις και κυρίως για να προστατευθεί το τραπεζικό σύστημα από κατάρρευση λόγω μαζικής εκροής καταθέσεων ή υπεραναλήψεων , για κάποιο διάστημα εβδομάδων ή μηνών θα υπάρξει μερική δέσμευση καταθέσεων με ημερήσιο όριο ανάληψης μετρητών προφανώς πολύ χαμηλότερο από το τρέχον ίσως και 4 με 5 φορές χαμηλότερο.

————————————————————————————————————-

Θα καταρρεύσει το χρηματιστήριο

Το χρηματιστήριο σε μια στάση πληρωμών θα καταρρεύσει και όταν λέμε καταρρεύσει κυριολεκτούμε. Πιθανώς να αποφασισθεί να κλείσει για ορισμένο διάστημα , έχει επαναληφθεί αυτό το φαινόμενο και σε άλλες χώρες.
Η σχέση χρηματιστηρίου με default χώρας είναι μια σχέση 1000000000% καταστροφική.

—————————————————————————

Πως μπορείτε να προστατευθείτε