Οι Πυρηνικές Φιλοδοξίες της Τουρκίας

Η πρόσφατη συμφωνία που υπέγραψαν τον Μάιο το Ιράν από τη μία και η Τουρκία και η Βραζιλία από την άλλη για ανταλλαγή πυρηνικού καυσίμου φέρνει και πάλι στο προσκήνιο την επιλογή της Τουρκίας για να αποκτήσει δικά της πυρηνικά όπλα.
Ιστορική αναδρομή
Η πιθανή απόκτηση πυρηνικών όπλων από την Τουρκία είχε απασχολήσει την Ελλάδα και στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Πολλοί αναλυτές είχαν τότε εκτιμήσει ότι η Τουρκία έχει και την απαιτούμενη τεχνολογική – βιομηχανική υποδομή αλλά και την προδιάθεση – ροπή για να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Η Τουρκία τότε προσπαθούσε να αγοράσει ένα πυρηνικό εργοστάσιο τύπου CANDU από τον Καναδά που θα της επέτρεπε να τροφοδοτεί τον αντιδραστήρα με φυσικό ουράνιο, ή με MOX (Mixed Oxide Fuel) που είναι ένα μίγμα φυσικού ουρανίου και πλουτωνίου από αυτό που ανακτάται από τις πυρηνικές βόμβες που καταστρέφονται βάσει διεθνών συνθηκών ή λόγω παλαιότητας. Τέλος η Τουρκία θα είχε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει καύσιμο Th/U233 (Θόριο / Ουράνιο-233).
Επειδή λοιπόν το κύριο καύσιμο που καίει ο CANDU είναι το φυσικό ουράνιο, η Τουρκία δεν θα υφίστατο τον έλεγχο των πυρηνικών κρατών στη ροή του εμπλουτισμένου ουρανίου που θα της προμήθευαν σε περίπτωση διαφορετικής τεχνολογίας αντιδραστήρα. Δεδομένου ότι η τροφοδοσία σε καύσιμο και η αφαίρεση του πλούσιου σε πλουτώνιο αποβλήτου δεν προαπαιτεί την διακοπή λειτουργίας του αντιδραστήρα, η Τουρκία αποκτούσε την ιδανική υποδομή παραγωγής πλουτωνίου χωρίς να μπορεί να την ελέγξει η διεθνείς κοινότητα. Επίσης η δυνατότητά του CANDU να καίει και ΜΟΧ που εμπεριέχει πλουτώνιο ανακτημένο από ατομικά όπλα έδιδε τη θεωρητική δυνατότητα στη Τουρκία να εισάγει ΝΟΧ για δήθεν καύσιμο, στη θέση αυτού να χρησιμοποιήσει φυσικό ουράνιο από τα αποθέματά της και από το NOX που εισήγαγε ως δήθεν καύσιμο να «κλέψει» το πλουτώνιο για κατασκευή ατομικού όπλου. Δηλαδή μπορούσε να αποθηκεύσει γρήγορα αρκετές ποσότητες πλουτωνίου για την κατασκευή πολλών ατομικών βομβών. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος, μια δεσμίδα καυσίμου ΝΟΧ εμπεριέχει 232g πλουτώνιο, που σημαίνει ότι από 26 δεσμίδες μπορούν να «κλαπούν» 6kg πλουτωνίου για την παραγωγή μιας πυρηνικής βόμβας σαν της Nagasaki. Στην περίπτωση εξελιγμένου NOX (374g) 16 δεσμίδες αρκούν. Ένας αντιδραστήρας χρειάζεται 61 δεσμίδες.
Όσον αφορά στον κύκλο Th/U233, να σημειωθεί ότι τα αποθέματα θορίου στη φύση είναι τρεις φορές περισσότερα από του ουρανίου και αν αναμιχτεί με το πλουτώνιο στον αντιδραστήρα μετατρέπεται σε U233 που είναι άμεσα εκμεταλλεύσιμο σαν σχάσιμο υλικό στις πυρηνικές βόμβες, κυρίως σε απλές βόμβες τύπου πυροβόλου όπου το πλουτώνιο δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί, και πολύ πιο δραστικό συγκριτικά απ’ ότι το πλουτώνιο και το U-235.
Τέλος επειδή ο αντιδραστήρας ψύχεται με βαρύ ύδωρ, αυτός παράγει συγκριτικά περισσότερο τρίτιο στο ψυκτικό του σύστημα σε σχέση με τους αντιδραστήρες που ψύχονται με ελαφρύ ύδωρ. Το τρίτιο όμως μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην πυροδότηση πυρηνικών όπλων και ασφαλώς στα ενισχυμένα πυρηνικά όπλα (boosted fission weapons).
Η συμφωνία με τον Καναδά δεν υλοποιήθηκε για πολλούς λόγους όπως, αντιδράσεις περιβαλλοντικού χαρακτήρα και η εμμονή της Τουρκίας σε CANDU που έκανε οφθαλμοφανή την επιθυμία της να αποκτήσει πυρηνικά. Πέραν όμως αυτών η ίδια η Τουρκία φαίνεται να αποφάσισε να παγώσει το όλο θέμα επειδή αισθανόταν αδυναμία να υποστηρίξει τότε την πυρηνικοποίησή της σε πολιτικό και βιομηχανικό επίπεδο καθώς ενώ αυτή φιλοδοξούσε να αναδειχθεί σε περιφερειακή υπερδύναμη δεν είχε δημιουργήσει το απαραίτητο διεθνές πολιτικό και οικονομικό προφίλ αλλά ούτε είχε και την απαραίτητη πολεμική βιομηχανία. Στο διάστημα που πέρασε από τότε μέχρι σήμερα φρόντισε να δημιουργήσει όλες τις επιμέρους προϋποθέσεις: (α) Πολιτικό προφίλ διεθνούς εμβέλειας, (β) μεγάλη οικονομική ανάπτυξη (συμμετέχει στους G20), (γ) στρατηγική συμφωνία με το Ισραήλ με τις ευλογίες των ΗΠΑ που τη χρησιμοποίησε αφενός για να εκμεταλλευτεί την εμπειρία του Ισραήλ στις αμυντικές τεχνολογίες, και αφετέρου σαν όχημα για τη δημιουργία της δικής της διεθνούς πολιτικής εικόνας.
Σημερινή Κατάσταση – Η πυρηνικοπίηση της Τουρκίας προ των πυλών
Η στροφή της Τουρκίας προς τον ισλαμικό κόσμο είναι ένα γεγονός που έχουν επισημάνει πολλοί αναλυτές. Φαίνεται λοιπόν ότι η Τουρκία θεωρεί ότι ο ισλαμικός κόσμος είναι ένας πρόσφορος χώρος στον οποίο μπορεί να ηγηθεί, αλλά κυρίως να κηδεμονεύσει λόγω των πλούσιων ενεργειακών κοιτασμάτων που αυτός διαθέτει. Για να το πετύχει αυτό η απόκτηση ατομικών όπλων είναι απαραίτητη προϋπόθεση διότι στην ευρύτερή περιοχή υπάρχουν τρεις χώρες που κατέχουν πυρηνικά όπλα: η Ινδία, το Πακιστάν, το Ισραήλ με τελευταίο το Ιράν που είναι κοντά στο να αποκτήσει την πρώτη του ατομική βόμβα (μέσα σε 24 μήνες σύμφωνα με πολλές εκτιμήσεις). Το ζήτημα για την Τουρκία είναι ότι χωρίς τα πυρηνικά από μόνη της δεν έχει τις δυνάμεις να καθυποτάξει τα γειτονικά ισλαμικά κράτη διότι είναι αφενός πολλά και αφετέρου ορισμένα έχουν αξιοσημείωτες στρατιωτικές δυνάμεις, είναι οικονομικά εύρωστα και έχουν καλές σχέσεις με το δυτικό κόσμο λόγω των πετρελαίων. Αν συνυπολογίσει κανείς ότι η Τουρκία θέλει ταυτόχρονα να αποτελέσει ρυθμιστικό ρόλο στα Βαλκάνια, ένας στόχος που προϋποθέτει την εξουδετέρωση της Ελληνικής στρατιωτικής μηχανής, τότε η απόκτηση πυρηνικών αποτελεί γι’ αυτήν μονόδρομος.

Η αναθέρμανση των πυρηνικών φιλοδοξιών της Τουρκίας είναι εμφανής σε άρθρο του Mehmet Kalyoncu “Why, when and how Turkey becomes a nuclear power” (http://www.todayszaman.com/tz-web/detaylar.do?load=detay&link=153561). Σε αυτό το άρθρο γίνεται προσπάθεια να δικαιολογηθεί το Τουρκικό ενδιαφέρον απόκτησης πυρηνικών όπλων σαν αντίβαρο στην απειλή που αποτελεί το Ιράν για την μείζονα περιοχή όταν, σύμφωνα πάντα με τις τουρκικές θέσεις η δύση αδυνατεί να την προστατέψει, δεδομένου μάλιστα ότι η Ρωσία αποτελεί ήδη μια βίαιη και επιθετική προς τους γείτονές της χώρα (και αυτό σύμφωνα με τις τουρκικές απόψεις). Σύμφωνα με το άρθρο η απόκτηση πυρηνικών όπλων από την Τουρκία προβάλλεται από την τουρκική πλευρά σαν μια αποδεκτή λύση προκειμένου να αποτραπεί μία ανεξέλεγκτη διασπορά με την πυρηνικοποίηση τρίτων λιγότερο δημοκρατικών χωρών όπως η Αίγυπτος και η Σ. Αραβία. Στο συγκεκριμένο άρθρο  εμφανίζεται η Τουρκία  να έχει ξεκινήσει εκστρατεία στην Ουάσιγκτον και στις λοιπές δυτικές πρωτεύουσες για να της επιτραπεί να αποκτήσει πυρηνικά όπλα και να βοηθηθεί σε τεχνογνωσία, υλικά και εξοπλισμό. Σύμφωνα πάντα με το άρθρο η Ουάσιγκτον παρουσιάζεται ως να συναινεί σιωπηρά στην πυρηνικοποίηση της Τουρκίας.
Σύμφωνα πάντα με την προσφιλή και σίγουρων αποτελεσμάτων πρακτική της Τουρκίας, αυτή εκβιάζει τη Δύση ότι αν δεν τη στηρίξουν στις πυρηνικές της φιλοδοξίες τότε αυτή θα προσφύγει ως ύστατη λύση σε άλλα κράτη μεταξύ των οποίων είναι το Ιράν και η Ρωσία.
Η πρόσφατες συμφωνίες, η μία με τη Ρωσία ύψους 20δις $ που αφορά στην ίδρυση ενός πυρηνικού εργοστασίου τεσσάρων αντιδραστήρων των 1200MW έκαστος, και η άλλη με το Ιράν περί ανταλλαγής πυρηνικού καυσίμου συνοδευόμενης της άρνησης της Τουρκίας να συμφωνήσει στα μέτρα κατά του Ιράν πρέπει να εξεταστούν υπό αυτό το πρίσμα. Το κυριότερο όμως είναι ότι δείχνουν πως η Δύση δεν φαίνεται πρόθυμη να στηρίξει την Τουρκία στην απόκτηση ατομικών όπλων. Εντούτοις το φλέγον ζήτημα είναι αν μπορεί να την αποτρέψει, κάτι πολύ αμφίβολο όπως θα δούμε παρακάτω.
Ο Ρωσικός αντιδραστήρας τον οποίο θα αγοράσουν οι Τούρκοι είναι πολύ πιθανόν τύπου VVER-1200 συμπιεσμένου ύδατος. Ο αντιδραστήρας αυτός δεν είναι σαν τον CANDU και δεν προσφέρει ούτε την ικανότητα καύσης πολλών τύπων καυσίμων ούτε την ανατροφοδότησή του σε καύσιμα εν ώρα λειτουργίας. Ταυτόχρονα η Τουρκία θα είναι δεσμευμένη να χρησιμοποιεί εισαγόμενο ρωσικό καύσιμο. Εδώ λοιπόν πρέπει να βρίσκεται και το κλειδί του αινίγματος: Οι Τούρκοι πρέπει να ελπίζουν ότι οι Ρώσοι θα φανούν πιο χαλαροί ή ελαστικοί σε σχέση με τους δυτικούς στον έλεγχο της ροής του συστήματος καυσίμου – αποβλήτων και στα δρομολόγιά τους. Πέραν αυτού όμως η όλη εκστρατεία στρατηγικών συμφωνιών με τη Ρωσία πρέπει να αποβλέπει στο να κάνει τους Ρώσους απρόθυμους να συναινέσουν σε κυρώσεις  κατά την Τουρκία στο μέλλον όταν θα είναι πλέον αντικειμενικά αποδεδειγμένο ότι η Τουρκία πρόκειται να αποκτήσει ατομική βόμβα. Δηλαδή οι Τούρκοι προσπαθούν να δέσουν οικονομικά τη Ρωσία ώστε να μπορούν να τη σέρνουν στο μέλλον από τη μύτη.
Η συμφωνία με το Ιράν προβλέπει την παράδοση στην Τουρκία 1200kg ουρανίου χαμηλού εμπλουτισμού (~3.5%) και την ανταλλαγή με 120kg ουράνιο εμπλουτισμένο κατά 20%. Αυτό σημαίνει ότι το Ιράν μπορεί ευκολότερα να αυξήσει τον εμπλουτισμό του ουρανίου σε 90% που απαιτείται σαν γόμωση ατομικής βόμβας αποκτώντας 26 περίπου κιλά. Για μία ατομική βόμβα τύπου «πυροβόλου» (gun type) όπως αυτή της Hiroshima η της Ν. Αφρικής απαιτούνται 50 κιλά ουράνιο. Δηλαδή με τα δεδομένα που έχουμε το Ιράν πιθανόν να έχει ήδη αποθηκεύσει αρκετή ποσότητα εμπλουτισμένου κατά 90% ουρανίου ώστε να μπορέσει να συναρμολογήσει την πρώτη του ατομική βόμβα. Σημειώτεον ότι ο τύπος αυτής της βόμβας δεν απαιτεί δοκιμή καθώς η κρίσιμη μάζα επιτυγχάνεται με πολύ πρωτόγονο τρόπο.
Θα ήταν σκόπιμο να σημειωθεί ότι η απλούστερη τεχνική εμπλουτισμού ουρανίου είναι ο αεριούχος φυγοκεντρισμός. Αυτή συνίσταται σε φυγοκεντρικούς θαλάμους συνδεδεμένους εν σειρά εις τους οποίους εισέρχεται εξαφθοριούχο ουράνιο UF6 το οποίο μεταφερόμενο από θάλαμο σε θάλαμο εμπλουτίζεται διαδοχικά όλο και περισσότερο.  Το Ιράν χρησιμοποιεί τη μέθοδο του φυγοκεντρισμού και διαθέτει ήδη πάνω από 8000 θαλάμους. Σημειωτέων ότι περίπου 3000 φυγοκεντρικοί θάλαμοι αρκούν για εμπλουτισμό αρκετής ποσότητας ουρανίου για παραγωγή μας βόμβας το χρόνο.  Αν σε μία συστοιχία  θαλάμων φυγοκεντρισμού εισαχθεί μερικώς εμπλουτισμένο αέριο UF6 αυτό θα εμπλουτιστεί περεταίρω, λόγου χάρη από 20% μπορεί να ανέβει σε 90%. Και εδώ φαίνεται ότι αυτή τη στιγμή η Τουρκία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο ώστε το Ιράν να εμπλουτίσει γρήγορα αρκετή ποσότητα ουρανίου για την κατασκευή της πρώτης του ατομικής βόμβας.
Είναι πολύ πιθανό και η Τουρκία να εμπλουτίζει ουράνιο με τη μέθοδο του αεριούχου φυγοκεντρισμού. Τότε η συμφωνία ανταλλαγής ουρανίου μπορεί να είναι δοκιμή κοινής χρήσης (shared operation) των φυγοκεντρικών εγκαταστάσεων των δύο κρατών. Ιδιαίτερα αν οι ΗΠΑ, προκειμένου να δώσουν λύση στο πρόβλημα, δεχθούν το Ιράν να εμπλουτίζει ουράνιο μέχρι ένα ποσοστό που θα είναι αρκετό για τη χρήση του σαν καύσιμο σε αντιδραστήρα (και έτσι αποφευχθεί ταυτόχρονα η ταπείνωση του Ιράν) θα χρειαστούν και μεγαλύτερες ποσότητες ανταλλαγής. Τότε Τουρκία και Ιράν μπορούν να εμπλουτίσουν ουράνιο για ατομικά όπλα αν βάλουν από κοινού τις φυγοκεντρικές τους εγκαταστάσεις.  Δηλαδή το Ιράν θα μπορεί να εμπλουτίζει αρχικά το εξαφθοριούχο ουράνιο μέχρι 3.5%, στη συνέχεια θα το στέλνει στην Τουρκία η οποία αφού το ανεβάσει σε 20% θα το επιστρέφει στο Ιράν, εκεί δε θα εμπλουτίζεται κρυφά κατά 90%. Το ίδιο θα συμβαίνει και αντίστροφα προς όφελος της Τουρκίας.
Τέλος με τον εναγκαλισμό της με το Ιράν στο θέμα των πυρηνικών και ιδιαίτερα  με το θέμα της ανταλλαγής ουρανίου προς εμπλουτισμό η Τουρκία δοκιμάζει τις ανοχές των ΗΠΑ σε πιθανή μελλοντική πυρηνικοποίηση δική της και τη βοηθάει να σχεδιάσει την διπλωματία της.
Από τα δεδομένα προκύπτει ότι εντός των επομένων ετών και ασφαλώς μετά το Ιράν, η Τουρκία θα αποκτήσει το δικό της ατομικό όπλο, πιθανώς τύπου πυροβόλου (όπως της Hiroshima) που δεν απαιτεί δοκιμή, και ταυτόχρονα θα μελετά τη σχεδίαση της βόμβας τύπου implosion (όπως της Nagasaki) που βασίζεται σε πλουτώνιο ώστε όταν θα είναι έτοιμο το εργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας να μπορέσει να κατασκευάσει ένα πρωτότυπο που θα το δοκιμάσει πιθανόν στην έρημο της Ανατολίας. Η Τουρκία θα προφασιστεί ότι απειλείται από το πυρηνικό Ιράν και από πιθανή πυρηνικοποίηση της Σ. Αραβίας, της Συρίας και της Αιγύπτου δηλώνοντας ότι η πυρηνική ομπρέλα που της προσφέρει το ΝΑΤΟ δεν αποτελεί αξιόπιστη αποτροπή για την ασφάλειά της καθώς δεν ελέγχει αυτή την πυροδότηση των ατομικών όπλων των πυρηνικών κρατών του ΝΑΤΟ.
Η στρατιωτική σημασία της πυρηνικοποίησης της Τουρκίας
Το φλέγων ζήτημα είναι ότι δημιουργείται ένα τόξο από ισλαμικά και μη δημοκρατικά κράτη, Πακιστάν, Ιράν και Τουρκία που εντός δεκαετίας θα είναι πυρηνικές δυνάμεις (το Πακιστάν ήδη έχει ατομικές βόμβες). Πέραν αυτού η Τουρκία έχει τη δυνατότητα να προσβάλλει όλα τα γειτονικά της κράτη και το Ισραήλ με ατομικά όπλα καθώς διαθέτει βαλλιστικούς πυραύλους Yildirim-ΙΙ βεληνεκούς 300χλμ με προοπτική κατασκευής στο μέλλον των Yildirim-III βεληνεκούς 500χλμ και άνω. Επίσης η πολεμική της αεροπορία θα αποκτήσει σύντομα το αεροσκάφος κρούσης F-35 JSF τεχνολογίας stealth. Μπορεί το Πακιστάν και το Ιράν να μη φοβίζουν τόσο τη δύση, όμως η πυρηνικοποίηση της Τουρκίας είναι εντελώς διαφορετικό πράγμα: Θα μπορεί να προσβάλλει το Ισραήλ, την Αίγυπτο και τα Βαλκάνια. Με την πρόσφατη δε συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας με την Αλβανία η Τουρκία θα μπορεί να μεταφέρει πυραύλους Yildirim και να μετασταθμεύσει αεροσκάφη JSF εκεί, οπότε και η Ιταλία θα βρίσκεται εντός της εμβέλειας των τουρκικών φορέων ατομικών όπλων: Τα τόξα βεληνεκούς των πυραύλων Yildirim εμφανίζονται στις παρακάτω εικόνες.
Εικόνα 1 Ζώνες που μπορεί να πλήξει ο πύραυλος Yildirim-II βεληνεκούς 300χλμ. Το Ισραήλ μπαίνει στο στόχο της Τουρκίας από βάσεις εκτόξευσης επί των κατεχομένων και από την Αλεξανδρέττα. Η Ν. Ιταλία μπαίνει στο στόχο από βάσεις εκτόξευσης στην Αλβανία.**
Εικόνα 2 Ζώνες που μπορεί να πλήξει η επόμενη έκδοση του πυραύλου Yildirim βεληνεκούς 500 χλμ. Σχεδόν όλη η Ελλάδα η Βουλγαρία και η Ρουμανία είναι εντός της ζώνης πυρηνικού πλήγματος**
Το ενδιαφέρον μέρος του σκηνικού είναι η χρήση των κατεχομένων της Κύπρου απ’ όπου μπορεί να γίνουν εκτόξευσης. Ίσως εδώ να κρύβεται η απάντηση γιατί οι Τούρκοι αρνήθηκαν τόσο σθεναρά στην τοποθέτηση πύραυλων S-300 στην Κύπρο, θα μπορούσαν αυτοί οι πύραυλοι να αναχαιτίσουν εκτοξεύσεις που θα στόχευαν το Ισραήλ ακόμη από τη φάση ανόδου του πυραύλου. 
Το όλο σκηνικό ομοιάζει πολύ με το υποθετικό σενάριο που παραθέτει ο Samuel Phillips Huntington στο 12ο κεφάλαιο του βιβλίου του The Clash of Civilizations όπου εμφανίζεται η Δύση συγκρουόμενη με τον ισλαμικό κόσμο να κινδυνεύει από πυρηνικούς πυραύλους που μεταφέρθηκαν στα Δυτικά Βαλκάνια.
Η μη διασπορά πυρηνικών όπλων ήταν και είναι ένα κορυφαίο δόγμα εξωτερικής πολιτικής των δυτικών χωρών με επικεφαλής τις ΗΠΑ. Όμως οι ίδιες οι ΗΠΑ παραβίασαν πρώτες αυτό το δόγμα και συνέβαλαν κυριολεκτικά να ξεχαρβαλωθεί: Ανέχτηκαν (ή και υποβοήθησαν) την πυρηνικοποίηση του Ισραήλ και ακολούθησε η Ν. Αφρική. Δεν απέτρεψαν την πυρηνικοποίηση του Πακιστάν και της Ινδίας, και τώρα εμφανίζονται αδύναμες να αποτρέψουν την Β. Κορέα και το Ιράν. Συνέχεια αυτού επικρατεί διεθνώς την εντύπωση ότι παρά τις διεθνείς αντιδράσεις στις οποίες ηγείται η ΗΠΑ, ένα κράτος με σθεναρή πολιτική βούληση μπορεί τελικά να μετατραπεί σε πυρηνική δύναμη αν το θέλει και αν αποφασίσει να θυσιάσει λίγο από την οικονομική του ευρωστία. Σε αυτό βασίζεται και η Τουρκία, ότι τελικά οι ΗΠΑ θα αντιδράσουν, ενδεχομένως να επιβάλουν κάποιο embargo, κάτι που οι Τούρκοι έχουν υποστεί στο παρελθόν χωρίς σημαντική επίπτωση, αλλά τι αξία έχουν τελικά αυτές οι θυσίες όταν στο τέλος θα αναδειχθούν πυρηνική δύναμη με μεγάλο γεωγραφικό βάθος (ένα από τα σημαντικά μειονεκτήματα του Ισραήλ) ικανό να καθυποτάξει τη Μ. Ανατολή και τα Βαλκάνια ελέγχοντας σημαντικές θάλασσες όπως το Αιγαίο, την Αδριατική την Αν Μεσόγειο, την Ερ. Θάλασσα μέχρι τον Ινδικό Ωκεανό;
Η φάση προετοιμασίας της Τουρκίας για να αποκτήσει πυρηνικά είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη χώρα μας. Ένα από τα σενάρια που μπορεί να συμβούν είναι κατά τις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ οι Τούρκοι να αξιώσουν σημαντικά ανταλλάγματα μεταξύ των οποίων θα είναι η Αν. Θράκη, το Αιγαίο και η Κύπρος. Κάτι που οι ΗΠΑ θα το χειριστούν σαν μια διέξοδο για την Τουρκία προκειμένου αυτή να μην υποχωρήσει ταπεινωμένη αλλά να εμφανιστεί ότι θυσιάζει την πυρηνικοποίησή της αποκομίζοντας σημαντικά γεωγραφικά και πολιτικά ανταλλάγματα.
Όσον αφορά στη φάση που οι Τούρκοι θα αποκτήσουν πυρηνικά τότε ο καθένας μπορεί να καταλάβει τι αυτό θα σημαίνει για τη χώρα μας.
Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα πρέπει να αναδομήσει την αμυντικό της δόγμα, να αλλάξει το πρίσμα με το οποίο βλέπει την Τουρκία. Ένα από τα θέματα είναι ασφαλώς η αναδιάρθρωση της αμυντικής μας  βιομηχανίας και της αεράμυνάς μας. Επίσης είναι καιρός να αναδειχθεί παγκόσμια ο επικίνδυνος ρόλος που παίζει η Τουρκία και οι επιπτώσεις που αυτός θα έχει μελλοντικά υπό το πρίσμα της πιθανής πυρηνικοποίησής της. Η Ελλάδα θα πρέπει σαν πρώτη δέσμη μέτρων αντίδρασης να ζητήσει να εξαλειφθεί η δυνατότητα της Τουρκίας μεταφοράς πυρηνικών όπλων, δηλαδή:

• Να ζητηθεί από τις ΗΠΑ να μην προμηθεύσουν αεροπλάνα F-35 JSF στην Τουρκία. Αυτή θα συνεχίσει να κατασκευάζει τα τμήματα του αεροπλάνου για την παγκόσμια αγορά χωρίς όμως να εξοπλιστεί η ίδια.
• Μείωση του βεληνεκούς των πυραύλων Yildirim-II σε 150χλμ και να μην υπάρξει νέα έκδοση πυραύλων με βεληνεκές πάνω από 150χλμ, και ταυτόχρονα τοποθέτηση διεθνούς παρατηρητή στις οικείες εγκαταστάσεις παραγωγής. Τα αεροσκάφη JSF και οι πύραυλοι Yildirim είναι οι κατ’ εξοχήν φορείς πυρηνικών όπλων, οπότε χωρίς αεροσκάφη JSF και πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς περιορίζεται σημαντικά η δυνατότητα πυρηνικού πλήγματος από την Τουρκία.
• Να μην συμπεριληφθεί η Τουρκία στην αντιπυραυλική – αντιαεροπορική ασπίδα του ΝΑΤΟ παρά μόνο αν αυτή που καλύπτει την Τουρκία είναι πλήρως ελεγχόμενη από αξιωματικούς του ΝΑΤΟ. Με αυτό τον τρόπο κατά τη γνώμη μου αυξάνεται το ρίσκο που διατρέχει η Τουρκία να δεχθεί προληπτική επίθεση σε περίπτωση που προχωρήσει τελικά σε πυρηνικοποίηση, ένα μέτρο που είναι ιδιαίτερα αποτρεπτικό.
• Οι αποφάσεις που αφορούν στα θέματα των στρατηγείων να επανεξεταστούν υπό το πρίσμα της πιθανής πυρηνικοποίησης της Τουρκίας.
• Να πειθαναγκαστεί η Αλβανία να ακυρώσει τη συμφωνία αμυντικής συνεργασίας με την Τουρκία ειδεμή δεν θα ενταχθεί στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ.

Πέραν αυτών η Ελλάδα θα πρέπει να εξετάσει εκ νέου και χωρίς ιδεοληψίες και συναισθηματικές αγκυλώσεις τις στρατηγικές της επιλογές με άλλα κράτη που θα αισθανθούν απειλούμενα από την ενδεχόμενη πυρηνικοποίηση της Τουρκίας. Στο παραπάνω πλαίσια μία ευρύτερη κινητοποίηση στην Ουάσιγκτον με τη συνδρομή του ελληνικού λόμπι θεωρείται επιβεβλημένη.