TV or Not TV?

Αποτελεί κοινό μυστικό πως η τηλεόραση, σε συνδυασμό με τον καναπέ, απομυζά και τα τελευταία απομεινάρια της ζωτικής μας ενέργειας καθιστώντας μας κούφια ολογράμματα, που υπάρχουν αλλά ΔΕΝ ΖΟΥΝ.

Η ελληνική τηλεόραση, και ειδικά η ιδιωτική, πρέπει να είναι από τις πλέον πνευματικά επιζήμιες τηλεοράσεις στον κόσμο . Αντιπροσωπεύει μια συλλογική νοητική παθολογία που εκφράζεται με την επέλαση της σαχλαμάρας, της κακογουστιάς, τη λαϊκή χυδαιότητα, την έκπτωση των αξιών, τη φτήνια και την αποθέωση της κενότητας. Με αναγουλιαστική αναίδεια αναδεύει ασταμάτητα τα μικροαστικά κατακάθια της νεοελληνικής μετριότητας. Και σαν αχόρταγος κανίβαλος στο τέλος καταβροχθίζει τον ίδιο της τον εαυτό, για να τον ξεράσει αμέσως μετά…

Το Σύγχρονο «Όπιο των Λαών»

Η αλήθεια είναι πως ζούμε σε μια τηλεδημοκρατία, όπου η τηλεόραση αναδεικνύει κυβερνήσεις, χειραγωγεί την κοινή γνώμη, διαχειρίζεται τους φόβους μας και κατασκευάζει καταναλωτικά πρότυπα συμπεριφοράς.
Στη σύγχρονη επικοινωνιακή μας δημοκρατία η τηλεόραση δεν είναι η τέταρτη αλλά η πρώτη εξουσία, επειδή διαμορφώνει την εικόνα που έχει η ελληνική κοινωνία για τον εαυτό της. Είναι ο καθρέπτης μας, άσχετα αν δεν μας αρέσει το είδωλό μας σ’ αυτόν.

Η τηλεόραση χαϊδεύει το θυμικό μας, τα «λαϊκά συναισθήματα» και ταυτόχρονα αλέθει τα πάντα και δημιουργεί έναν τηλεοπτικό πολτό, που μας τον προσφέρει ως «εύπεπτη τροφή» για τον (αν)εγκέφαλό μας. Μας παραπληροφορεί και μας χειραγωγεί συστηματικά. Όποιος ελέγχει την τηλεόραση, ελέγχει και τη συμπεριφορά του εκλογικού σώματος, εφόσον «μια εικόνα της τηλεόρασης, σε αντιδιαστολή με την γκιλοτίνα, είναι δύο, τρεις και τέσσερις φορές πιο κοφτερή» (Daniel Schneidermann).

Η τηλεόραση είναι, κατά κοινή ομολογία, οι «διακοπές» των φτωχών. Είναι η πιο φτηνή διασκέδαση για το σημερινό Έλληνα, καθώς ακόμη και το καλωδιακό «μπουκέτο» NOVA αυτοδιαφημίζεται πως κοστίζει μόλις 1,5 ευρώ την ημέρα.

Εκατοντάδες χιλιάδες πανεπιστημιακής μόρφωσης Έλληνες, παγιδευμένοι σε άχαρες, εξουθενωτικές και κακοπληρωμένες δουλειές, δεν έχουν άλλη επιλογή από το να κλείνονται μέσα στα φτηνά και στενάχωρα διαμερίσματά τους παρακολουθώντας σχεδόν οτιδήποτε ξερνάει η ελληνική τηλεόραση –κάτι που τους δολοφονεί πνευματικά κατακρημνίζοντας το επίπεδο τους .

Αν ο Χίτλερ ζούσε στις μέρες μας δεν θα κατασκεύαζε για τους αντιφρονούντες στρατόπεδα συγκέντρωσης, αλλά τσιμεντένια συγκροτήματα από άθλια διαμερισματάκια, με φτηνό ενοίκιο, μέσα στα οποία οι ένοικοι θα «έπλεναν» συνεχώς τα μυαλά τους με χαμηλού επιπέδου τηλεοπτικές εκπομπές. Το αποτέλεσμα θα ήταν το ίδιο: πνευματική γενοκτονία.

Είμαστε ο πιο Τηλεορασόπληκτος Λαός στην Ευρώπη!

Οι έρευνες λένε πως οι Έλληνες είναι ο πιο «τηλεορασόπληκτος» λαός στην Ευρώπη. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών σχεδόν τέσσερις στους δέκα Έλληνες, για την ακρίβεια το 38%, παρακολουθούν τηλεόραση για περισσότερο από 3 ώρες ημερησίως –το μεγαλύτερο ποσοστό σε όλη την Eυρώπη!
Αν σ΄ αυτό προστεθεί κι ένα ποσοστό 14,1%, που αφορά τους Έλληνες που βλέπουν τηλεόραση 2,5-3 ώρες ημερησίως, τότε προκύπτει πως το 52,1% των Ελλήνων καταφεύγουν σε καθημερινή βάση στην τηλεόραση για την ενημέρωση, την ψυχαγωγία, τη χαλάρωσή τους και για τα ταξίδια μέσω της εικόνας. 
Μόνον που η ελληνική τηλεόραση δεν ταξιδεύει τους Έλληνες σε άλλες χώρες και κουλτούρες, αλλά τους προσγειώνει στη χειρότερη ελληνική πραγματικότητα μέσω μακάβριων, δακρύβρεχτων και συχνά ανόητων δελτίων ειδήσεων. Με εξαίρεση κάποιες γλυκανάλατες πινελιές, και κάποιες σκηνές χιούμορ και αυτοσαρκασμού, τα δελτία ειδήσεων των ιδιωτικών καναλιών, έχουν μετατραπεί σε οχετούς δακρύων, που μας μαυρίζουν την ψυχή.

H τηλεόραση, ιδίως μέσω των δελτίων ειδήσεων, καλλιεργεί τον φόβο, τα «αντίδοτα» του οποίου προσφέρονται μέσω των τηλεοπτικών διαφημίσεων. 
Έτσι ο φόβος των γηρατειών αντιμετωπίζεται με καλλυντικά, η μοναξιά με τηλεφωνικές «γραμμές γνωριμιών», η ερωτική απόρριψη με ποτά που μας «φέρνουν πιο κοντά», τα οικονομικά προβλήματα με τραπεζικά δάνεια, η φτώχεια με λαχεία και Λόττο κ.α.

Είμαστε παγιδευμένοι στον ακήρυκτο πόλεμο των τηλεοπτικών ειδήσεων, που εξαπολύουν κάθε λογής υπαρκτούς και ανύπαρκτους φόβους εναντίον μας . Αν πιστέψουμε τα δελτία ειδήσεων τότε η Ελλάδα βρίσκεται συνεχώς στο έλεος της κακοκαιρίας, των επιδημιών, των τσαντάκηδων, των ληστών, των εκβιαστών, των εμπόρων ναρκωτικών, των Αλβανών γενικώς, των τρομοκρατών, των σατανιστών, ακόμη και των παμφάγων γυναικών από τις Ανατολικοευρωπαϊκές χώρες που «διαλύουν σπίτια»!

Η Τηλεόραση Κατασκευάζει τους Ισχυρούς

Σε μια χώρα, όπου το 64,5% των κατοίκων της δηλώνει ότι δεν διαβάζει ποτέ εφημερίδα, η κυριαρχία της τηλεόρασης είναι αδιαμφισβήτητη . Η κυριαρχία αυτή δεν αφορά όμως όλα τα τηλεοπτικά κανάλια, αλλά ουσιαστικά δύο-τρία, που ελέγχουν και χειραγωγούν την κοινή γνώμη, και μοιράζονται τη διαφημιστική πίτα. Για παράδειγμα μόνο το δίπολο Mega-Antenna, αν και κατέχει λιγότερο από το 50% της τηλεθέασης, λυμαίνεται το 65% της διαφημιστικής δαπάνης (ο νοών νοείτο…).

Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα της δύναμης της ελληνικής τηλεόρασης είναι η πρωτοφανής επιτυχία της κυριακάτικης εφημερίδας ΘΕΜΑ, η οποία από την πρώτη μέρα της έκδοσής της έγινε η μεγαλύτερη σε κυκλοφορία εφημερίδα της Ελλάδας, εκτοπίζοντας παραδοσιακές εφημερίδες (π.χ. ΤΟ ΒΗΜΑ) που εξέδιδαν πανίσχυρα εκδοτικά συγκροτήματα. Τόσο ο Μάκης Τριαναφυλλόπουλος, όσο και ο Θέμος Αναστασιάδης, δηλαδή οι εκδότες της εφημερίδας ΘΕΜΑ, ήταν δύο τηλε-αστέρες της ελληνικής δημοσιογραφίας, οι οποίοι κατάφεραν να εξαργυρώσουν την τηλεοπτική τους διασημότητα και να τη μετατρέψουν σε αυξημένη αναγνωσιμότητα της νεότευκτης εφημερίδας τους. Το σίγουρο είναι πως αν ο Μάκης και ο Θέμος ήταν δύο τηλεοπτικά άγνωστοι πρωτοεμφανιζόμενοι εκδότες η εφημερίδα τους δεν θα είχε αυτή την πρωτοφανή επιτυχία. Χωρίς την τηλεόραση το ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ δεν θα ήταν πρώτο.

Οι Τηλεθεατές Είναι το «Εμπόρευμα»

Εκτός από πηγή ισχύος η τηλεόραση –αυτή η «τέχνη των πληβείων»!– είναι η πύλη για έναν κόσμο γεμάτο πολύχρωμες εικόνες και ψευδαισθήσεις. Ταυτόχρονα όμως κλέβει και την αυθεντικότητα της προσωπικής εμπειρίας: φέρνει τον κόσμο μπροστά στα μάτια μας για να μας απομακρύνει από αυτόν. Τι σημασία όμως έχει αυτό μπροστά στη δυνατότητα να είναι κανείς διάσημος! Ωστόσο η ανερχόμενη λατρεία της τηλεοπτικής διασημότητας στην Ελλάδα, σημαίνει και την απώλεια νοήματος. Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν πλέον ήρωες παρά μόνον ολιγόλεπτοι διάσημοι των τηλεοπτικών παραθύρων και των reality show.

Η τηλεόραση μας σφυροκοπεί ανελέητα με εικόνες, επιφανειακές πληροφορίες και διαφημιστικά σποτ, που τελικά μας μετατρέπουν σε παθητικούς «πολίτες του καναπέ» και σε ψυχαναγκαστικούς καταναλωτές άχρηστων προϊόντων. Μας μεταμορφώνουν σε χειραγωγίσιμους πολίτες-ψηφοφόρους, σε πειθήνιους υπαλλήλους και σε αφηνιασμένους καταναλωτές.

Μέχρι να πάει στο σχολείο ένα μέσο Ελληνόπουλο έχει παρακολουθήσει 5.000 ώρες τηλεθέασης, ενώ μέχρι να τελειώσει το λύκειο έχει παρακολουθήσει 20.000 ώρες τηλεθέασης, στη διάρκεια των οποίων έχει δει περισσότερα από 1.000.000 διαφημιστικά μηνύματα! Όλα αυτά εγχαράζουν στο μυαλό του παφλοφιανές αγοραστικές –και όχι μόνο– συμπεριφορές.

Η επίδραση της τηλεόρασης στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς των παιδιών είναι καθοριστική. Ειδικά οι παιδικές διαφημίσεις αποτελούν κίνηση «Σαχ Ματ» απέναντι σε ανυπεράσπιστα πλασματάκια, που δεν έχουν ακόμη προλάβει να αναπτύξουν πνευματικές αντιστάσεις. Συνήθως αντιλαμβάνονται τις διαφημίσεις ως αληθινές και όχι ως σκηνοθετημένες. Επίσης, στον παρθενικό εγκέφαλό των παιδιών τα διαφημιστικά μηνύματα εντυπώνονται για πάντα…

Η τηλεόραση κάνει μασάζ στις προκαταλήψεις μας, χρησιμοποιεί καθησυχαστικά κλισέ για ν’ αποκοιμηθούμε ή μας διεγείρει, μας ερεθίζει, μας αφηνιάζει με τις διαφημίσεις της και μας μετατρέπει σε καταναλωτικά ζόμπι. Στις σύγχρονες δημοκρατίες η τηλεόραση χρησιμοποιείται και ως μηχανισμός αναπαραγωγής και διάδοσης της προπαγάνδας. Η σημαντικότερη πάντως αποστολή της τηλεόρασης είναι να «πουλά» τους τηλεθεατές της στις διαφημιστικές εταιρίες, εφόσον οι τηλεθεατές αποτελούν το «εμπόρευμα» της.

Turn Off TV: Μια Ηρωική Πράξη;

Η σκλαβιά του μέλλοντος λέγεται τηλεοπτική απόλαυση: κρατώντας το τηλεκοντρόλ νομίζουμε πως ελέγχουμε την τηλεόραση αλλά στην ουσία εκείνη είναι που μας ελέγχει, μας λούζει με εικόνες και μας ναρκώνει. Αναισθητοποιεί τους τηλεθεατές και τους μεταμορφώνει σε παθητικούς και πειθήνιους υποτελείς του Συστήματος. Σε τελική ανάλυση η τηλεόραση αποτελεί ένα πανίσχυρο όπλο Mind Control, που χειραγωγεί, διαμορφώνει συνειδήσεις και καταναλωτικές συμπεριφορές.

Ελάχιστα ηρωικά πράγματα έχουν απομείνει στη ζωή του σύγχρονου αστικοποιημένου Έλληνα, πέρα από το να σηκωθεί το πρωί από το κρεβάτι του. Η άλλη «ηρωική πράξη» που του απέμεινε είναι να πάρει την απόφαση να κλείσει την τηλεόραση του και να βγει στο δρόμο αναζητώντας την πραγματική ζωή και το εαυτό του. 
Δυστυχώς όμως, ακόμη και σ’ αυτή την περίπτωση, θα διαπιστώσει με έκπληξη πως ο κόσμος έξω από την τηλεόραση, δηλαδή ολόκληρη σχεδόν η ελληνική κοινωνία, τείνει να μοιάζει με τον εικονικό κόσμο της τηλεόρασης. Ακόμη και αν αποφασίσουμε να κλείσουμε την τηλεόραση, δεν μπορούμε να «κλείσουμε» και τον κόσμο που η ίδια έχει ήδη διαμορφώσει γύρω μας…

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΤΑΜΚΟΣ , συγγραφέας, δημοσιογράφος και εκδότης-διευθυντής του περιοδικού ΖΕΝΙΘ.