Διαφημίσεις
Διαβάστε
ένα αποκαλυπτικό κείμενο για το πώς βλέπει το θέμα της ψυχής η
Επιστήμη, αλλά και η Θρησκεία, για την οποία η ύπαρξη της ψυχής είναι
μία θεμελιώδης και ακλόνητη αρχή! Κι όχι μόνο! Τι πρεσβεύει η σωκρατική
φιλοσοφία για την ψυχή του ανθρώπου;






Ευθύς
εξ αρχής θα πρέπει να πούμε ότι με τον όρο «ψυχή», καλούμε την ζωτική
αρχή, που ξεχωρίζει στη φύση τα ζώα από τα άψυχα όντα. Μια παραπέρα
διάκριση μεταξύ του ανθρώπου και των ζώων θέτει το πρόβλημα ενός πιο
συγκεκριμένου ορισμού της ανθρώπινης ψυχής, ενός ορισμού που να εξηγεί
με την παρουσία της ψυχής. την πνευματικότητα (λογική, ευαισθησία, ηθική
κλπ.) που ξεχωρίζει τον άνθρωπο από τα ζώα.





Το
πρόβλημα της ψυχής, όπως είναι ευνόητο, τέθηκε από τη φιλοσοφία και τη
θρησκεία και αυτός ο λόγος που θα γίνουμε πιο διεξοδικοί στην ανάπτυξη
των επιχειρημάτων μας.






Η φιλοσοφική έννοια της ψυχής






Η
αρχαία ελληνική φυσιοκρατία των προσωκρατικών δεν είχε μια πραγματική
έννοια της ψυχή και γι’ αυτό δέχτηκε μια ουσία –ο αέρας κατά τον
Aναξιμένη ή η φωτιά κατά τον Ηράκλειτο– ως αρχή της ζωής του σύμπαντος
και επομένως και του ανθρώπου.



Ο
Πλάτωνας διετύπωσε την πλήρη θεωρία της ψυχή: είναι ουσία άυλη, άφθαρτη
και επομένως αθάνατη· από αυτήν εξαρτώνται η γνώση και η ηθικότητα του
ανθρώπου.



Ο Αριστοτέλης όρισε την ψυχή μορφή μιας ύλης, έτσι που το άτομο
παρουσιάζεται ως αποτέλεσμα της στενής τους αλληλοσύνδεσης. Με τον τρόπο
αυτό όμως η ψυχή δεν μπορεί να υπάρχει πλέον μετά τον θάνατο.


Η χριστιανική διδασκαλία για την ψυχή, ουσιαστικά πολύ πλησιέστερη
στη θεωρία του Πλάτωνα, προσπάθησε σε όλη τη διάρκεια του Μεσαίωνα να
συμβιβάσει τον αριστοτελισμό με την αρχή της αθανασίας. Αλλά η φιλοσοφία
της Αναγέννησης απέδειξε το ασυμβίβαστό τους και επανεξέτασε το
αριστοτελικό κείμενο ανεξάρτητα από θρησκευτικές προκαταλήψεις.

Από τον Ντεκάρτ η ψυχή θεωρήθηκε, κατά τον τρόπο του Aγίου
Αυγουστίνου, ως ατομική συνείδηση στην οποία μπορούμε να ξαναβρούμε τον
Θεό και ως πηγή κάθε βεβαιότητας. Αλλά και ο Ντεκάρτ δέχτηκε την ψυχή ως
πνευματική ουσία. Η νομιναλιστική πολεμική που ακολούθησε εναντίον της
έννοιας της ουσίας, πρώτα τον 17o και αργότερα τον 18o αι., αποκάλυψε
ότι η έννοια της ψυχής – ουσίας είναι κενή και αδιανόητη. Συγχρόνως η
εμπειριοκρατία, με την ανακάλυψη του ψυχικού συνειρμού, επεξεργάστηκε
την ιδέα της ψυχή ως δέσμης αισθήσεων.
Η κατεύθυνση της εμπειριοκρατίας επηρέασε και τον Καντ, που πίστευε
ότι η συζήτηση για την ψυχή δεν μπορούσε να καταλήξει πουθενά. Ο
μετακαντιανός ιδεαλισμός μετατόπισε το ενδιαφέρον του προς υπερατομικές
οντότητες (απόλυτο Εγώ, Πνεύμα, Ιστορία), ενώ ο θετικισμός ξαναγύρισε
στην αντίληψη του συνειρμού, που υποστήριζε η εμπειριοκρατία για την
ψυχή.
Η θρησκευτική έννοια της ψυχής
Η χριστιανική θρησκεία διδάσκει ότι η ψυχή είναι μια ουσία άυλη,
αθάνατη, δημιούργημα του Θεού, η οποία ρυθμίζει τη ζωή του σώματος.
Ωστόσο, αίσθηση προκάλεσε στον γράφοντα μία τηλεοπτική εκπομπή υπό
τον τίτλον: «Ανιχνεύσεις», που παρουσιάζει ο εκλεκτός συνάδελφος κ
Παντελής Σαββίδης στον κρατικό τηλεοπτικό δίαυλο ΕΤ-3, όπου ο
προσκεκλημένος του και γνωστός κληρικός και θεολόγος κ Νικόλαος
Λουδοβίκος, κάτοικος Πανοράματος Θεσσαλονίκης, ανέπτυξε την
συγκλονιστική θεωρία περί μιας μορφής ύλης της ψυχής, που είναι
συστατικό στοιχείο για την προσδοκώμενη ανάσταση! Μάλιστα, για να
ενισχύσει την επιχειρηματολογία του, ανέφερε διάφορους Πατέρες της
Εκκλησίας, μεταξύ των οποίων και τον άγιο Γρηγόριο Νύσσης, που έχει
κάνει ειδική αναφορά στη θεωρία αυτή!
Παρά ταύτα, να πούμε ότι ο άνθρωπος αποτελείται από ψυχή και σώμα: η
ψυχή είναι αυτόνομη γιατί είναι πνεύμα ενώ το σώμα είναι ύλη. «Η ψυχή
είναι το πνευματικό μέρος του ανθρώπου, με το οποίο αυτός ζει,
αντιλαμβάνεται και είναι ελεύθερος».
Κατά τη διάρκεια της ζωής υπάρχει ενότητα ψυχής και σώματος και ο
άνθρωπος συνθέτει μέσα του, με την ίδια τη σωματική του υπόσταση, τα
στοιχεία του υλικού κόσμου, έτσι που αυτά μέσα από τον άνθρωπο φτάνουν
στην έσχατη τελείωσή τους και αποκτούν φωνή για να υμνήσουν ελεύθερα τον
Δημιουργό.
Με τον θάνατο η ψυχή χωρίζεται από το σώμα και εξακολουθεί να υπάρχει
αιώνια. Η ψυχή με την αθάνατη φύση της μπορεί από μόνη της vα
αντιπροσωπεύει ολόκληρη την ανθρώπινη προσωπικότητα, που είναι υπεύθυνη
απέναντι στον Θεό για κάθε πράξη που έκανε στη Γη.
Η χριστιανική αυτή αντίληψη δεν βρίσκει αντιστοιχία σε όλες τις
θρησκείες και ακόμα και μέσα στον χριστιανικό κόσμο μερικές λαϊκές
αντιλήψεις προϋποθέτουν ιδέες περί ψυχή που διαφέρουν από τα διδάγματα
της Εκκλησίας.
Στην ιστορία των θρησκειών διατυπώθηκαν πολυάριθμες αντιλήψεις πάνω
στο τι κατά προσέγγιση μπορεί να είναι αυτό που λέγεται ψυχή Μπορούμε
όμως να προσπαθήσουμε να δώσουμε μια τυπολογική ταξινόμηση, ανατρέχοντας
σε δύο στοιχειώδεις αντιλήψεις που μπορούν να συνδυαστούν κατά
διαφόρους τρόπους: τη δυναμική αντίληψη και την περσοναλιστική αντίληψη.
Δυναμική είναι αυτή που βλέπει κυρίως την ψυχή ως απρόσωπη δύναμη που
κάνει το σώμα να ζει. Μερικές φορές η δύναμη αυτή εδρεύει σε ένα μέρος
του σώματος ή ταυτίζεται απόλυτα με αυτό.
Άλλες φορές η ψυχή νοείται ως ζωτική πνοή, όπως η ίδια η αναπνοή του
ανθρώπου: το ινδικό ατμάν, το ελληνικό ψυχή, το λατινικό animus π.χ.,
όλες λέξεις, που εκφράζουν διάφορες αντιλήψεις περί της ψυχής,
προέρχονται από ρίζες που σημαίνουν την πνοή του ανέμου ή της αναπνοής.
Η ίδια η λέξη πνεύμα (όπως και το λατινικό spiritus), με το οποίο
χαρακτηρίζεται η ουσία της ψυχή, σήμαινε αρχικά τόσο τον άνεμο όσο και
την αναπνοή. Και στο σημείο αυτό μπορούμε να θυμηθούμε πως και στη
βιβλική περιγραφή της δημιουργίας του ανθρώπου, ο Θεός «ενεφύσησεν εις
το πρόσωπον αυτού (του ανθρώπου) πνοήν ζωής, και εγένετο ο άνθρωπος εις
ψυχήν ζώσαν» (Γένεσις, Β, 7).
Περσοναλιστική αντίληψη, αντίθετα, είναι αυτή που θεωρεί την ψυχή
εικόνα του προσώπου, με μορφές που κατά κάποιο τρόπο απεικονίζουν το
ζωντανό άτομο. Χαρακτηριστική στην περίπτωση αυτή είναι η ψυχή σκιά, της
οποίας με μορφικά στοιχεία προέρχονται από την εμπειρία των πραγματικών
σκιών που ρίχνουν τα σώματα. Μια παρόμοια αντίληψη βρίσκουμε π.χ. στην
ετρουσκική θρησκεία.
Ψυχιατρική και ψυχολογία
Όπως δείχνει η ετυμολογία των λέξεων (ψυχολογία = επιστήμη της ψυχής,
ψυχιατρική = ιατρική της ψυχής), οι επιστήμες αυτές μελετούν τις
ψυχικές λειτουργίες (συναίσθημα, νόηση, συνείδηση κλπ.) και τις
αμοιβαίες σχέσεις τους, τα διάφορα επίπεδα ωριμότητας ή τις ανωμαλίες. 
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός, ότι τελευταίως όλο και πληθαίνουν οι
πανεπιστημιακές σχολές που μελετούν το θέμα της ψυχής (για παράδειγμα,
στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών υπάρχει ειδικό τμήμα
Ψυχολογίας), ενώ ακόμη και οι τηλεοπτικές εκπομπές θεωρούν απαραίτητη
την παρουσία ενός ψυχολόγου για κάθε θέμα που συζητούν.
Και δεν θα μιλήσουμε, ασφαλώς, για την ψυχιατρική επιστήμη η οποία
πολλές φορές καλείται να δώσει απαντήσεις και να εξηγήσει διάφορες
δυσερμήνευτες ή δυσεξήγητες συμπεριφορές ατόμων της κοινωνίας…
Η ανθρωπολογία του Πλάτωνος και η θεωρία περί ψυχής
Διαβάζοντας κανείς το βιβλίο «Προσεγγίσεις στον Πλάτωνα», από την
Ομάδα Μελέτης Ελλήνων Συγγραφέων του 1ου Λυκείου Κερατσινίου, θα
διαπιστώσει ότι:
«Τρεις είναι οι σφαίρες, που κινείται ο φιλοσοφικός στοχασμός του
Πλάτωνος: α) ο αισθητός κόσμος, β) ο κόσμος των Ιδεών και γ) ο
υπερβατικός κόσμο; της Ιδέας του αγαθού ή του Θεού. Κεντρική έννοια της
πλατωνικής φιλοσοφίας, που απλώνεται και στους τρεις αυτούς κόσμους
είναι η έννοια της ψυχής. Η πλατω­νική έννοια περί ανθρώπου, η
ανθρωπολογία του φιλοσόφου, δεν νοείται χωρίς τον αγώνα, που διεξάγεται
στους διάλογους για την αξία της ψυχής και χωρίς την μέρι­μνα για την
παιδεία της και την μεταφυσική της τύχη και σωτηρία. Η έννοια της ψυχής
ταυτίζεται με την έννοια της προσωπικότητας του ανθρώπου, έχει
μεταφυσι­κή ρίζα, και τούτο σημαίνει, ότι η ψυχή ως προσωπική μονάδα
είναι αιώνια. Η κατα­νόηση της ουσίας της ψυχής συμπίπτει με την
ερμηνεία των δυνάμεων, που την συνι­στούν και γενικώς με την ερμηνεία
της όλης πνευματικής ζωής. Επειδή όμως η ψυχή και η ιδέα ανταποκρίνονται
η μία στην άλλη, η ερμηνεία της ψυχής είναι αδύνατον να γίνει χωρίς
συνεχή αναφορά στον κόσμο των ιδεών.
Ο ηθικός αγώνας του ανθρώπου μέσα στην πολιτεία, όπως και ο μόχθος
του για την απόκτηση της επιστημονικής γνώσεως, είναι κεφάλαια της
ψυχικής ζωής, και αυτά είναι δυνατόν να κατανοηθούν, μόνον εφόσον
αποκτήσουμε σαφή γνώση για την ουσία της ψυχής και για τους τρόπους, με
τους οποίους η ψυχή εκφράζεται και δρα. Ο Πλάτων όμως εκτός από την
ατομική ψυχή, η οποία είναι το αιώνιο στοιχείο του ανθρώπου, παραδέχεται
και μία ψυχή του κόσμου, μία ψυχή του σύμπαντος, η οποία είναι στοιχείο
καταστατικό της δομής του κόσμου. Η έννοια αυτή της ψυχής του σύμπαντος
είναι γνήσια Ελληνική και κατάγεται από την προσωκρατική φιλο­σοφία,
ενώ η έννοια της ατομικής ψυχής έρχεται από την ορφική και πυθαγόρεια
διδασκαλία. Όμως στον Πλάτωνα η θρησκευτική αυτή ιδέα περί ατομικής
ψυχής μεταβάλλεται σε φιλοσοφική και θεμελιώνεται και διαφωτίζεται με
κριτήρια λογικά. Η ψυχή γίνεται το κέντρο της γνώσης και της
αυτοσυνειδησίας.»
Η ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΟΝ «ΦΑΙΔΩΝΑ»


Μην αφησετε την Πληροφορια να σας ξεπερασει

Επιλεξτε να γινετε οι πρωτοι που θα εχετε προσβαση στην Πληροφορια του Stranger Voice

  • 1 Month Subscription
    3 Month Subscription
    6 Month Subscription
    Year Subscription

Από Κατοχικά Νέα

"Το katohika.gr δεν υιοθετεί τις απόψεις των αρθρογράφων, ούτε ταυτίζεται με τα ρεπορτάζ που αναδημοσιεύει από άλλες ενημερωτικές ιστοσελίδες και δεν ευθύνεται για την εγκυρότητα, την αξιοπιστία και το περιεχόμενό τους. Συνεπώς, δε φέρει καμία ευθύνη εκ του νόμου. Το katohika.gr , ασπάζεται βαθιά, τις Δημοκρατικές αρχές της πολυφωνίας και ως εκ τούτου, αναδημοσιεύει κείμενα και ρεπορτάζ, από όλους τους πολιτικούς, κοινωνικούς και επιστημονικούς χώρους." Η συντακτική ομάδα των κατοχικών νέων φέρνει όλη την εναλλακτική είδηση προς ξεσκαρτάρισμα απο τους ερευνητές αναγνώστες της! Ειτε ειναι Ψεμα ειτε ειναι αληθεια !Έχουμε συγκεκριμένη θέση απέναντι στην υπεροντοτητα πληροφορίας και γνωρίζουμε ότι μόνο με την διαδικασία της μη δογματικής αλήθειας μπορείς να ακολουθήσεις τα χνάρια της πραγματικής αλήθειας! Εδώ λοιπόν θα βρειτε ότι θέλει το πεδίο να μας κάνει να ασχοληθούμε ...αλλά θα βρείτε και πολλούς πλέον που κατανόησαν και την πληροφορία του πεδιου την κάνουν κομματάκια! Είμαστε ομάδα έρευνας και αυτό σημαίνει ότι δεν έχουμε μαζί μας καμία ταμπέλα που θα μας απομακρύνει από το φως της αλήθειας ! Το Κατοχικά Νέα λοιπόν δεν είναι μια ειδησεογραφική σελίδα αλλά μια σελίδα έρευνας και κριτικής όλων των στοιχείων της καθημερινότητας ! Το Κατοχικά Νέα είναι ο χώρος όπου οι ελεύθεροι ερευνητές χρησιμοποιούν τον τοίχο αναδημοσιεύσεως σαν αποθήκη στοιχείων σε πολύ μεγαλύτερη έρευνα από ότι το φανερό έτσι ώστε μόνοι τους να καταλήξουν στο τι είναι αλήθεια και τι είναι ψέμα και τι κρυβεται πισω απο καθε πληροφορια που αλλοι δεν μπορουν να δουν! Χωρίς να αναγκαστούν να δεχθούν δογματικές και μασημενες αλήθειες από κανέναν άλλο πάρα μόνο από την προσωπική τους κρίση!

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *