Homeschooling : Εμπρός για νέα κρυφά σχολειά!

«Η εκπαίδευση είναι πιθανώς η πιο απολυταρχική και επικίνδυνη επινόηση της ανθρωπότητας. Είναι βασικό θεμέλιο του σύγχρονου τυραννικού κράτους, στο οποίο οι άνθρωποι δεν μπορούν να είναι τίποτα περισσότερο από παραγωγοί, καταναλωτές, θεατές και «οπαδοί» καθοδηγούμενοι όλο και περισσότερο σε όλους τους τομείς της ζωής τους από την απληστία, τον φθόνο και τη βία. Δεν επιθυμώ να βελτιώσω την εκπαίδευση αλλά να την ξεφορτωθώ μια για πάντα, να δώσω ένα τέλος στην άσχημη κι απάνθρωπη διαδικασία της πολτοποίησης ψυχών και να βοηθήσω τους ανθρώπους να φτιάξουν μόνοι τους την προσωπικότητά τους» – John Holt, (1923-1985) πρωτοπόρος του homeschooling κινήματος.

Το Homeschooling (εκπαίδευση κατ’ οίκον) είναι μία παιδαγωγική εναλλακτική λύση όπου την οργάνωση της εκπαίδευσης των παιδιών αναλαμβάνουν οι γονείς και είτε γίνεται η εκπαίδευση στα διάφορα σπίτια, είτε σε εργαστήρια (για το μάθημα π.χ. της χημείας) τα οποία νοικιάζουν.
Την εκπαίδευση μπορεί να την παρέχουν είτε οι ίδιοι οι γονείς είτε εκπαιδευτικοί που προσλαμβάνονται από τους γονείς.

Οι γονείς αναφέρουν πολλούς λόγους που επιλέγουν το homeschool για τα παιδιά τους. Οι τρεις λόγοι που επιλέγονται από την πλειοψηφία των γονιών στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι: 1) η ανησυχία για το σχολικό περιβάλλον, 2) η παροχή θρησκευτικής ή ηθικής διδασκαλίας και 3) η δυσαρέσκεια με την ακαδημαϊκή εκπαίδευση στα δημόσια και ιδιωτικά σχολεία.
Εκτός από τις ΗΠΑ το homeschooling είναι νόμιμο σε Μ. Βρετανία, Αυστραλία, Καναδά και Ν. Ζηλανδία.

Γνωστές προσωπικότητες που εκπαιδεύτηκαν ως homeschoolers είναι ο Julian Assange (WikiLeaks), ο γενετιστής Francis Collins, ο Αυστριακός φυσικός τιμημένος με το βραβείο Νόμπελ Φυσικής Erwin Schrödinger (1887-1961), ο μεγάλος χριστιανός συγγραφέας C. S. Lewis (Τα Χρονικά της Νάρνια) και άλλοι.

Στην Ελλάδα οι «προοδευτικές δυνάμεις» εξακολουθούν να υποστηρίζουν την παραδοσιακή μορφή οργάνωσης της παιδείας στις μαζικές κρεατομηχανές που κατ’ ευφημισμό ονομάζονται «εκπαιδευτικά ιδρύματα». Ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς ότι ο ήρωας του χώρου Τσε Γκεβάρα ήταν προϊόν homeschooling. Για πρώτη φορά ο γιατρός Τσε πήγε σχολείο όταν ήταν 13. Μέχρι τότε την παιδεία του την είχε αναλάβει η μητέρα του στο σπίτι.

Παρακάτω ένα απόσπασμα από ένα κατατοπιστικό άρθρο περί homeschooling που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΤΡΙΤΟ ΜΑΤΙ, τεύχος 208. Είναι του Γιώργου Λάλου και αξίζει να αγοράσετε το περιοδικό και να το διαβάσετε. Στην κεντρική φωτογραφία του άρθρου, ο γνωστός πίνακας του Ν. Γύζη με το Κρυφό Σχολειό!

Τα δημόσια σχολεία επεκράτησαν στον Δυτικό κόσμο γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα, διακόπτοντας, στην ουσία, την πανάρχαια παράδοση της οικοδιδασκαλίας, που μέχρι τις αρχές της βιομηχανικής επανάστασης αποτελούσε την παραδοσιακή μέθοδο εκπαίδευσης των παιδιών.

Την κατ’οίκον διδασκαλία, αυτή την παλαιά και δοκιμασμένη εκπαιδευτική πρακτική φαίνεται πως αποφάσισαν να αναγεννήσουν κάποιοι τολμηροί γονείς στις ΗΠΑ στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Απογοητευμένοι από την ποιότητα της παρεχόμενης δημόσιας εκπαίδευσης και άμεσα αμφισβητούντες την κρατική απολυτότητα στον τρόπο διδασκαλίας των παιδιών τους, αποφάσισαν να δώσουν σάρκα και οστά στο εκπαιδευτικό όραμα του Homeschooling, δηλαδή της εκπαίδευσης στο σπίτι.

Πρωτοπόρος αυτής της εκπαιδευτικής αναγέννησης ήταν ένας δάσκαλος από τη Νέα Υόρκη ονόματι John Holt (1923-1985). Ο Holt, βαθιά ευαίσθητος και συνειδητοποιημένος εκπαιδευτικός, καταπιάστηκε από τις αρχές της επαγγελματικής του πορείας με το μείζον ζήτημα της μαθησιακής αποτυχίας, ξεκινώντας από τη βασική αριστοτελική παραδοχή πως κάθε άνθρωπος είναι φύσει φιλομαθές ον. Έτσι, προσπάθησε να αναζητήσει όλες εκείνες τις στρεβλώσεις που παρουσιάζονται στη ζωή ενός μικρού παιδιού ωθώντας το, τελικώς, στην άρνηση της μάθησης και τη σχολική αποτυχία.

Ο Holt δεν χρειάστηκε να ψάξει πολύ για να καταλάβει πως κύριας υπαίτιος αυτής της στρεβλής πορείας ήταν το δημόσιο σχολείο, που με τις υποχρεωτικές και απολυταρχικές δομές του συνέθλιβε κάθε έννοια ιδιαιτερότητας και προσωπικής κλίσης του μικρού μαθητή. Παιδιά εξαιρετικά χαρισματούχα κατέληγαν αποτυχημένοι και αποξενωμένοι μαθητές, λόγω ενός βασικού παράγοντα, πανταχού παρόντος σε κάθε σχολική τάξη: του φόβου!

Στην ίδια κατεύθυνση και την ίδια περίοδο με τον Holt, άλλοι δύο επιστήμονες της εκπαίδευσης, ο Raymond και η Dorothy Moore, δημοσιεύουν τα αποτελέσματα των ερευνών τους για τις σχολικές επιδόσεις στην πρώιμη ηλικία, καταλήγοντας σε πρωτοφανή συμπεράσματα αναφορικά με τον άκρως επιζήμιο ρόλο της πρώιμης σχολικής εκπαίδευσης στον ψυχισμό των μικρών παιδιών. Συγκεκριμένα, εντόπισαν την απαρχή όλων των προβλημάτων μάθησης και συμπεριφοράς στη βίαιη αποκοπή των παιδιών από το οικείο τους περιβάλλον, σε μια ψυχολογική ηλικία (κάτω των 8 ετών) που μόνο ενδεδειγμένη δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί, και την ένταξή τους σε ένα ανοίκειο, αφιλόξενο και άκρως εχθρικό περιβάλλον, όπως είναι αυτό του δημόσιου σχολείου.

Η πρωτοπορία των παραπάνω εκπαιδευτικών και τα ριζοσπαστικά πορίσματά τους είχαν μεγάλη απήχηση στην αμερικανική κοινωνία, όπως διαπιστώνεται από τη μεγάλη αύξηση υιοθέτησης του homeschooling μοντέλου. Συγκεκριμένα, ενώ στις αρχές τις δεκαετίας του 1970, μόνο 15.000 παιδιά επέλεγαν τον συγκεκριμένο τρόπο εκπαίδευσης, το 2006, ο αριθμός τους έφτασε στα 2,4 εκατομμύρια!

Ένα από τα ακαταμάχητα πλεονεκτήματα της κατ’ οίκον εκπαίδευσης, όπως, τουλάχιστον, εφαρμόζεται στην Αμερική, είναι η μεγάλη ελευθερία που έχουν οι γονείς στην επιλογή του ιδανικότερου, για τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του παιδιού τους, μοντέλου διδασκαλίας, επιλέγοντας μέσα από μια πληθώρα προσφερόμενων εκπαιδευτικών προγραμμάτων (τα περίφημα curricula). Αυτή η ευχέρεια επιλογής έχει ιδιαίτερη σημασία για τα δικά μας εκπαιδευτικά πράγματα, καθώς ανάμεσα στα πιο δημοφιλή προγράμματα συναντούμε και curricula κλασσικών σπουδών, δηλαδή μοντέλα προσανατολισμένα στις παραδοσιακές μορφές μάθησης, όπως είναι το trivium (γραμματική, λογική, ρητορική) και το quadrivium (αριθμητική, γεωμετρία, μουσική, αστρονομία), και στην μελέτη των κλασσικών γλωσσών, δηλαδή των αρχαίων Ελληνικών και των λατινικών!

Επίσης, πρέπει να σημειωθεί το μεγάλο πνεύμα συνεργασίας που διέπει όλους τους γονείς που ασπάζονται τη φιλοσοφία του homeschooling, γεγονός που έχει οδηγήσει στη δημιουργία ενός μεγάλου δικτύου αλληλοδιδακτικής υποστήριξης, όπου εξειδικευμένοι γονείς σε συγκεκριμένα γνωστικά αντικείμενα παρέχουν την εμπειρία τους σε άπειρους homeschoolers, είτε διά ζώσης, είτε μέσω Διαδικτύου.

Τα ποσοστά επιτυχίας στις κρατικές εξετάσεις των παιδιών που ακολουθούν τη homeschooling εκπαίδευση αποτελούν την καλύτερη απάντηση στους διαφόρους επικριτές της οικοδιδασκαλίας. Συγκεκριμένα, μια έρευνα του 2008 κατέδειξε μια ποσοστιαία υπεροχή της τάξεως του 37% των homeschooling παιδιών έναντι των μαθητών του παραδοσιακού σχολείου, όσον αφορά τις επιδόσεις σε διάφορα προαγωγικά τεστ της αμερικανικής Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης!

Και, φυσικά, είναι αυτή η επιτυχημένη πορεία των οικοδιδασκομένων μαθητών, που τους ανοίγει διάπλατα τις πόρτες ολοένα και περισσότερων κολλεγίων και πανεπιστημίων, ώστε να συνεχίσουν απρόσκοπτα τη μορφωτική τους εξέλιξη… Χαρακτηριστικά, σύμφωνα με μια τελευταία καταγραφή της HSLDA (Home School Legal Defense Association), 900 κολλέγια και πανεπιστήμια, τις περισσότερες φορές υψηλοτάτων εκπαιδευτικών standards, όπως π.χ. το Harvard, το Princeton, το Cornell και το Stanford, έχουν ανοίξει διάπλατα τις πόρτες τους για τους επιτυχημένους του homeschooling!

Τέλος, είναι άξια αναφοράς το παροιμιώδες ποσοστό αυτοπεποίθησης και προσωπικής συγκρότησης που παρουσιάζουν τα homeschooled παιδιά, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα των διαφόρων ψυχολογικών τεστ. Και είναι αυτή ακριβώς η αυτοπεποίθηση που τους κατατάσσει στην κορυφή της κοινωνικοποίησης, αφού, όπως έδειξε έρευνα του 2003, οι homeschoolers κυριαρχούν σε διάφορες συλλογικές δραστηριότητες, όπως π.χ. τον αθλητισμό, τον εθελοντισμό και τις χριστιανικές οργανώσεις, σ’ ένα ποσοστό της τάξεως του 71%, σε σχέση με το 37% των προερχομένων από τη δημόσια εκπαίδευση παιδιών!

Η μάθηση στο σπίτι είναι μια φυσική ανακαλυπτική διαδικασία που καλλιεργεί τη θετικότητα και την αισιοδοξία στην παιδική ψυχή. Τα παιδιά του homeschooling δηλώνουν σ’ ένα μεγάλο ποσοστό χαρούμενα με τη ζωή τους, σε αντίθεση με το παιδιά των δημοσίων σχολείων… Μήπως είναι καιρός, άραγε, αυτό το εκπαιδευτικό κύμα θετικής ενέργειας να ‘ρθει και στη χώρα μας, όπου όλα τα σκιάζει η φοβέρα και τα πλακώνει η σκλαβιά;

Ο ασταμάτητος κατήφορος του ελληνικού δημόσιου σχολείου, πρέπει να οδηγήσει στην αναζήτηση όλων εκείνων των εναλλακτικών που θα μπορούσαν να προσφέρουν μία ελπιδοφόρο διέξοδο σ’ έναν λαό που η επιβίωσή του εξαρτάται άμεσα από την εθνική του παιδεία. Εθνική Παιδεία, όμως, σήμερα, δεν υπάρχει, γιατί, πολύ απλά, δεν υπάρχει εθνικό κράτος να τη δημιουργήσει και να την προστατέψει.
Αυτή η διαπιστωμένη απώλεια ενός πνευματικού ομφαλού, ικανού να εμπνεύσει και να συσπειρώσει τους Έλληνες, πρέπει να ενεργοποιήσει όλες εκείνες τις δυνάμεις, που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αναστροφή της επιθανάτιας εθνικής πορείας.

Το μοντέλο του homeschooling δεν είναι καθόλου ξένο προς την ελληνική παράδοση. Στην κλασσική Αθήνα του 5ου π.χ. αιώνα, η διδασκαλία ήταν ιδιωτική και οι νέοι Αθηναίοι από επαγγελματίες οικοδιδασκάλους. Ο Έλληνας γονιός πρέπει να επανακτήσει το δικαίωμα στην ελευθερία, που συνιστά η δυνατότητα επιλογής της σωστής εκπαίδευσης γιο τα παιδιά του. Κι αυτό το δικαίωμα είναι, σήμερα, στον καιρό της νέας πνευματικής σκλαβιάς, επιτακτικότερο από ποτέ. Οι πυρήνες του homeschooling μπορούν να δημιουργήσουν τα νέα κρυφά σχολειά που θα αναλάβουν την ιερή αποστολή διατήρησης της εθνικής φλόγας, σ’ ένα εξ’ ορισμού αντίξοο και παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον.

Η κατάργηση του καθεστώτος της υποχρεωτικής δημόσιας εκπαίδευσης και εισαγωγή του θεσμού των εκπαιδευτικών κουπονιών, μπορούν να δώσουν ώθηση στη δημιουργία πρότυπων ιδιωτικών σχολειών, όπου τα ελληνοχριστιανικά γράμματα θα καλλιεργούνται απρόσκοπτα, μακριά από… Ρεπούσηδες και «καταργήσεις θρησκευτικών», για όποιον θέλει να τα παρακολουθήσει. Το αλληλοδιδακτικό πνεύμα που χαρακτηρίζει τους Αμερικανούς γονείς του homeschooling, μπορεί να αποτελέσει έναυσμα την επανάκτηση ξεχασμένων κοινωνικών δεσμών και την αναβίωση του πνεύματος των ελληνικών κοινοτήτων, που, όπως λέει και το τραγούδι «φτιάχνουν», πάντα, «άλλους γαλαξίες». Ο λαός μας, άλλωστε, μαρτυρεί μια μεγάλη αλήθεια, όταν λέει πως κάποιος «έχει πάρει σωστές αρχές από το σπίτι του». Κανείς δεν είπε ποτέ το αντίστοιχο για το σχολειό του… Καιρός, λοιπόν, εμείς οι Έλληνες να ξανακάνουμε τα σπίτια μας κρυφά σχολειά και ναούς της γνώσης, όσο ακόμα, φυσικά, τα έχουμε. Γιατί, όπως ίσως θα γνωρίζετε, προβλέπεται να μας τα πάρουν και αυτά…