Echinacea: Το βότανο φαινόμενο – ένα από τα πιο ισχυρά ανοσοδιεγερτικά φυσικά φάρμακα

Echinacea: Το βότανο φαινόμενο – ένα από τα πιο ισχυρά ανοσοδιεγερτικά φυσικά φάρμακα

Στο γένος του φυτού Echinacea ανήκουν τα είδη: Echinacea angustifolia, Echinacea purpurea, Echinacea pallida και είναι αυτά που κυρίως χρησιμοποιούνται στην Φυτοθεραπεία. Η Εchinacea υπάγεται στην οικογένεια των Σύνθετων και στην υπερτάξη των Αστεριδίων.

Τα άνθη της ποικίλλουν από λευκά, ιώδη μέχρι και ρόζ-κόκκινα. Είναι ένα ιθαγενές φυτό της Βορείου Αμερικής και τώρα καλλιεργείται και στην Ευρώπη (Ε. purpurea). Χρησιμοποιήθηκε εσωτερικά και εξωτερικά, από τις φυλές των ινδιάνων για την αντιμετώπιση διαφόρων καταστάσεων όπως δαγκώματα φιδιών, ερεθισμένο λαιμό και ούλα, λύσσα, κρυολογήματα, φλεγμονές, σηπτικές καταστάσεις κ.λ.π. Η χρήση της στην καθιερωμένη ιατρική πρακτική των ΗΠΑ εισχώρησε γύρω στα 1800, και χορηγούνταν από τους εκλεκτικούς και παραδοσιακούς ιατρούς μέχρι τον 20ο αιώνα. Εν τω μεταξύ από το 19ο αιώνα η χρήση της μεταφέρθηκε στην Γερμανία, κυρίως ως μέσο αντιμετώπισης λοιμώξεων του άνω αναπνευστικού συστήματος.

Με την εισαγωγή των πρώτων αντιβιοτικών, η χρήση της στις ΗΠΑ ατονεί, και η Echinacea επανέρχεται τη δεκαετία του 1980 ως δημοφιλές προστατευτικό μέσο κατά των κοινών κρυολογημάτων. Από το 1950 έως το 1991 έχουν δημοσιευθεί πάνω από 200 έρευνες που αφορούν τη χημεία, φαρμακολογία και κλινική εφαρμογή της, ενώ υπολογίζεται ότι γύρω στις 150 παραμένουν αδημοσίευτες. Από το 1994 η ρίζα της Echinacea κατατάσσεται ως διαιτητικό συμπλήρωμα στον αρμόδιο επίσημο κατάλογο των ΗΠΑ.

Τα μέρη του φυτού που χρησιμοποιούνται στην φυτοθεραπεία, είναι οι φρέσκες ή αποξηραμένες ρίζες, καθώς και τα υπέργεια μέρη του φυτού. Οι βασικές φυτοχημικές ουσίες της Echinacea είναι:

παράγωγα του καφεϊκού οξέος (κυρίως η εχινακοσίδη, το κιχωρικό οξύ και η κυναρίνη), αλκαμίδια, πολυσακχαρίδια, φλαβονοειδή, πολυακετυλένια, πτητικά έλαια, ρητίνες, γλυκοπρωτεΐνες , στερόλες, μέταλλα, βιταμίνες, λιπαρά οξέα.

Οι κύριες βιολογικές της δράσεις είναι: ανοσοδιεγερτική, αντιφλεγμονώδης, δράση κατά των ιών, δράση κατά των βακτηριδίων, δράση κατά των μυκήτων. Η ανοσοδιεγερτική της δράση είναι πολύπλοκη και οφείλεται στη συνδυασμένη δράση πολλών φυτοχημικών της, κυρίως των πολυσακχαριδίων, γλυκοπρωτεϊνών, αλκαμιδίων και φλαβονοειδών.

Η Echinacea αυξάνει την δράση και των αριθμών των λευκοκυττάρων, ενδυναμώνει την δραστηριότητα των αντισωμάτων, επιταχύνει την μετανάστευση των λευκοκυττάρων στις περιοχές που υπάρχει φλεγμονή, ενισχύει την δράση της ιντερφερόνης και εμποδίζει τη δράση της υαλουρονιδάσης (ένζυμο που διευκολύνει την εισβολή των παθογόνων).

Επίσης, διάφορες έρευνες έδειξαν ότι τα πολυσακχαρίδια που περιέχονται στην echinacea έχουν αντιφλεγμονώδη δράση.

Ακόμη, έχει αναφερθεί ότι η Echinacea επιταχύνει τις διαδικασίες επούλωσης του προσβληθέντος ιστού, μια λειτουργία που φαίνεται να σχετίζεται με την ικανότητα του φυτού να προάγει την ανάπλαση του συνδετικού ιστού και ταυτόχρονα να δρα ως αντιφλεγμονώδης παράγοντας.

Πολλά από τα συστατικά της Εchinacea φαίνεται να εμποδίζουν την πρόσδεση των ιών στους πρωτεϊνικούς υποδοχείς τις κυτταρικής μεμβράνης, ενώ αναστέλλουν τη δράση της υαλουρονιδάσης. Η υαλουρονιδάση αυξάνει τη διαπερατότητα του συνδετικού ιστού και καθιστά τον οργανισμό πιο ευπαθή στις μολύνσεις.

Η Εchinacea παρουσιάζει ήπια αντιβακτηριακή δράση. Η εχινακοσίδη και το καφεϊκό οξύ εμποδίζουν την ανάπτυξη των: staphylococcus aureus, corynebacterium diphtheria, proteus vulgaris.

Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, η Echinacea ενισχύει σημαντικά τη δράση των μακροφάγων να καταστρέψουν μύκητες όπως candida albicans.

Η Echinacea θα μπορούσε να είναι χρήσιμη στις παρακάτω περιπτώσεις:

– στην ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος και στην προφύλαξη από το κοινό κρυολόγημα,

– στην προφύλαξη από λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος και στη μείωση της σοβαρότητας και της διάρκειας των λοιμώξεων του άνω αναπνευστικού συστήματος,

– ως βοηθητικό μέσο στην αντιμετώπιση ιογενών και βακτηριακών μολύνσεων,

– ως βοηθητικό μέσο στη μείωση της επανεμφάνισης μολύνσεων candida albicans.

Ο Ελβετός Dr. H.C.A. Vogel, διάσημος για τη συμβολή του στις έρευνες για τη θεραπευτική χρήση των βοτάνων όλου του κόσμου, στο βιβλίο του ‘The Nature Doctor’, σημειώνει ότι η Echinacea ενεργοποιεί και ενδυναμώνει ολόκληρο το ανοσοποιητικό σύστημα και βελτιώνει την άμυνα του οργανισμού συνολικά.

Η χρήση της Echinacea δια της στοματικής οδού και στις συνιστώμενες δόσεις, θεωρείται ασφαλής.

Η Βρετανική Βοτανική Φαρμακοποιία, η Βρετανική Επιτομή Βοτάνων British Herbal Compendium καθώς και η Εγκυκλοπαίδεια Common Natural Ingredients Used in Food, Drugs and Cosmetics, δεν περιλαμβάνουν αντενδείξεις σχετικά με την Εchinacea.

Επίσης, ο Dr. Rudolf Fritz Weiss MD, γνωστός για τις φυτοθεραπευτικές του εργασίες, και αυθεντία στην θεραπευτική χρήση των βοτάνων, αναφερόμενος στην Echinacea την θεωρεί ένα ασφαλές βότανο. Ωστόσο θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τα παρακάτω:

Άτομα με αλλεργίες σε φυτά της οικογένειας των Σύνθετων {Asteraceae}, καλύτερα να αποφεύγουν την Echinacea.

Η Echinacea να μη λαμβάνεται από άτομα που πάσχουν από αυτοάνοσες νόσους και εξελισσόμενες συστηματικές νόσους, όπως φυματίωση, λευκώσεις, κολλαγονώσεις, σκλήρυνση κατά πλάκας κτλ. (σύμφωνα με την German Commision Ε Monographs). Επειδή θεωρητικά η Echinacea μπορεί να αντιδράσει με ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, να μην λαμβάνεται από ασθενείς που ακολουθούν ανοσοκατασταλτική αγωγή.

Άτομα που τελούν υπό φαρμακευτική αγωγή ή ιατρική φροντίδα, καθώς και έγκυες ή θηλάζουσες, να μη χρησιμοποιούν Echinacea χωρίς την άδεια του θεράποντος ιατρού.

Η συνήθης χρήση της καλό είναι να διαρκεί μέχρι 6 εβδομάδες. Αν χρειάζεται να επαναληφθεί θα πρέπει να μεσολαβήσει κάποιο διάστημα διακοπής.

Βιβλιογραφία

Wacker A & Hilbig W, Planta Medica, 33 1978 pp89-102.

Stimpel M et al , Infection Immunity, 46 1984 pp845-849.

Mose J, Med Welt, 34 1983 pp1463-1467.

Wagner H et al, Proceedings of the 34th Annual Congress on Medicinal Plant Research, Hamburg September 22 – 27, 1986.

Wagner, Arzneim Forsch 35, 1985 pp1069-1075.

Bauer R, et al, Arzneim Forsch, 38, 2, 1988 pp276-281.

McGregor R.L. Univ. Kansas Sci. Bull. 1968, 48, pp113-142

Becker H. DTSCH. Apoth. ZTG. 1982, 122, pp2320-2323

Brinkeborn RM, Shah DV, Degenring FH. Echinaforce and other Echinacea fresh plant preparations in the treatment of the common cold: a randomized, placebo controls, double blind clinical trial. Phytomedicine. 1999;6:1-5

Wagner h. Herbal Immunostimulants Z Phytother 1996;17:79-

King J. The American Eclectic Dispensatory Cincinnati, OH;

Moore, Wistach, and Keys; 1854 Schar D. Echinacea, The Plant That Boosts Your Immune System. London: Souvenir Press Ltd; 1999

Ellingwood F. American Materia Medica, Therapeutics and Pharmacognosy Chigago, IL; Ellingwood’s Therapeutist;

Melchart D, Linde K, Worku F, et al. Results of five randomized studies on the immunomodulatory activity of preparations of Echinacea. J Altern Complement Med 1995; 1:145-160

See DM, Broumand N, Sal L, Tilles JG. In vitro effects of Echinacea and ginseng on natural killer and immunondeficiency syndrome patients. Immunopharmacology 1997; 2:451-458

Melchart D, Linde K, Fisher P, Kaesmayr J. Echinacea for preventing and treating the common cold. Cochrane Database Syst Rev 2000; CD000530

Henneicke-von Zepelin H, Hentschel C, Schnitker J, et al.

Efficacy and safety of a fixed combination phytomedicine in the treatment of the common cold (acute viral respratory tract infection): results of a randomised, double blind, placebo controlled, multicentre study. Curr Med Res Opin 1999: 15:214-227

Lindenmuth GF, lindenmuth EB. thE Efficacy of Echinacea compound herbal tea preparation on the severity and duration of upper respiratory and flu symptoms: a randomized double-blind placebo controlled study. J Atlenrn Complement Med 2000 ;6:327-334

GrimmW. Muller HH. A randomized controlled trial of the effect of fluid extract of Echinacea purpurea on the incidence and severity of colds and respiratory infections. Am J Med 1999: 106;138-143

Tragni E, Galli CL, Tubaro A, et al, Anti-inflammatory activity of Echinacea angustifolia fractions separated on the basis of molecular weight. Pharamcol Res Commun 1988: 20;S87- S90

Tubaro A, Tragni E, Del Negro P, et al Anti-inflammatory activity of a polysaccharide fraction of Echinacea angustifolia. J Pharm Pharmacol 1987;39;567-569

Tragni E, Tubaro A, Melis S, Galli Cl Evidence from two classic irritation tests for and anti-inflammatory action of a natural extract, Echnacea B. Food Chem Toxicol 1985;23;317-319

Steinmuller C, Roesler J, Grottrup E, et al. Polysaccharides isolated from plant cell cultures of Echinacea purpurea enhance the resistance of immunosuppressed mice against systemic infections with Candida albicans and Listeria monocytogenes. Int J Immunopharmacol 1993;15;605-614

Miller LG. Herbal medicinals: selected clinical considerations focusing on known or potential drug-herb interactions. Arch Intern Med 1998;158;2200-2211

Bauer R, Hoheisel O, Stuhlfauth I, Wolf H, Extract of the Echinacea purpurea herb: an allopathic phytoimmunostimulant. Wien Med Wochenschr 1999: 149;185-189

Bisset NG. Herbal Drugs and PHytopharmaceuticals. Wichtl M, ed., (German edition). Stuttgart/Boca Raton: Medpharm Scientific Publishers/CRC Press: 1994;182-184

Jurcic K, Melchart D, Holzmann M, Martin P, et al Zwei Probandenstudien zur stimulierung der granulozytenphagozytose durch Echinacea-extrakt-haltige praparate. Z Phytother 1989;10:67-70

British Herbal Medicine Association British Herbal Pharmacopoeia. Cowling BΗΜΑ; 1983;80-81

British Herbal Medicine Association British Herbal Compendium. Vol 1. Bournemouth: BHMA: 1992;81-83

Leung AY, Forster S. Encyclopedia of Common Natural Ingredients Used in Food, Drugs and Cosmetics 2nd ed. New York-Chichester: John Wiley: 1996;216-220

Weiss RF. Herbal Medicine. (Translated by Meuss AR from the Sixth German Edition of LEhrbuch der Phytotherapie). Beaconsfield. Beaconsfield Publishers Ltd: 1988; 229-230

Wagner VH, Proksch A, Riess-Maurer I, et al. Immunostimulating polysaccharides (heteroglycans) of higher plants (translated from German). Arzneimittelforschung. 1985 ; 35:1069-1075

Melchart D, Linde K, Worku F, et al. Results of five randomized studies on the immunomodulatory activity of preparations of Echinacea. J Altern Complement Med 1995:1;145-160

Schulz V, Hansel R, Tyler VE, Rational Phytotherapy; A Physicians’Guide to Herbal Medicine, 3RD ed. Berlin, Germany: Springer-Verlag: 1998:276-278

Blumental M, ed. The Complete Commission E Monographs, Therapeutic Guide to Herbal Medicines, Boston, Mass: Integrative Medicine Communications: 1998:122

Mosby’s Handbook of Herbs and Supplements and their Therapeutic Uses, HealthGate 2003

Alternative Medicine Review Monographs Volume 1: 142- 146, Thorn Research 2002

Mullins Rj, Heddle R. Adverse reactions associated with Echinacea: the Australian experience. Ann Allergy Asthma Immunol. 2002: 88-42-51

Herbs & Natural Supplements An evidence-based guide Lesley Braun Marc Cohen, Churchill Livingstone, Elsevier2007

The Review of Natural Products- Facts and Comparisons, 2000

Herb Contraindications& Drug Interactions, Francis Brinker, N.D. Eclectic Medical Publications 2001 Professional’s Handbook of Complementary & Alternative Medicines C.W.Fetrow, Juan R. Avila Springhouse 2001,

Herbal Medicine Rudolf Fritz Weiss MD, Beaconsfield Arcanum 1988

Textbook of Natural Medicine Volume 1, Joseph E. Pizzorno Jr., Micheal T. Murray, Churchill Livingstone Elsevier 2006

The Encyclopedia of Medicinal Plants, Andrew Chevallier MNIMH, Dorling Kindersley 1996

The Nature Doctor Dr.H.C.A.Vogel, Mainstream Publishing Company (Edinburgh)LTD 1990.

Dr. Iωάννης Αδαμίχος ND,DO,DSc

ETRA PUBLISHING ©2008