EBOLA: Το απόλυτο βιολογικό όπλο

EBOLA: Το απόλυτο βιολογικό όπλο

Με την επιδημία Έμπολα να έχει ήδη σκοτώσει χίλιους ανθρώπους στη Δυτική Αφρική και να μεταδίδεται ανεξέλεγκτα προς τα αστικά κέντρα αλλά και την πυκνοκατοικημένη Νιγηρία των 150 εκατομμυρίων κατοίκων, ο ΠΟΥ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας), σε έκτακτη συνεδρίαση της, απευθύνεται απεγνωσμένα σε ειδικούς σε θέματα βιοηθικής κ.α. για ενδεχόμενη χρήση πειραματικής θεραπείας στα θύματα του θανατηφόρου ιου. Στις 6 Αυγούστου 2014 Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε πως ο επίσημος αριθμός των θανάτων από τον ιό Έμπολα, από τον Φεβρουάριο που έχει ξεκινήσει η επιδημία, έχει αυξηθεί στους 932.

Σαράντα πέντε άνθρωποι πέθαναν σε διάστημα τριών ημερών από τις 2 έως τις 4 Αυγούστου. Υπάρχουν ωστόσο και νεκροί που δεν καταγράφονται και πριν πεθάνουν έχουν ήδη μολύνει κι άλλα μέλη της οικογένειας τους. Στο Λάγος, την πρωτεύουσα της Νιγηρίας με 21 εκατομμύρια κατοίκους, o υπουργός Υγείας Ονιεμπούτσι Τσούκβου ανακοίνωσε ότι σε όλες τις επαρχίες της χώρας στήνονται θάλαμοι απομόνωσης για τη νοσηλεία τυχόν νέων περιστατικών. Η Σιέρα Λεόνα έχει τεθεί σε καραντίνα και απαγόρευση κυκλοφορίας.

Ο ιός του Έμπολα αρχικά προκαλεί συμπτώματα που θυμίζουν γρίπη, αλλά στη συνέχεια μπορεί να εξελιχθεί σε αιμορραγικό πυρετό. Το στέλεχος της τελευταίας επιδημίας σκοτώνει περίπου το 56% των ασθενών, αν και υπάρχουν στελέχη του ιού που σκοτώνουν 9 στους 10 ανθρώπους που προσβάλλουν. Εμβόλιο ή θεραπεία δεν υπάρχει. Ωστόσο δύο Αμερικανοί ασθενείς που μεταφέρθηκαν εσπευσμένα πίσω στις ΗΠΑ υποβάλλονται σε αγωγή με έτοιμα αντισώματα κατά του ιού και με ένα πειραματικό φάρμακο παρουσιάζουν ήδη βελτίωση. Άρα το αντίδοτο είναι ήδη έτοιμο ή ετοιμάζεται. Είναι άραγε ο ιός Έμπολα το ιδανικό “βιολογικό όπλο” για να αποδεκατίσει τριτοκοσμικούς πληθυσμούς που συνεχίζουν να αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο;

ΟΙ ΙΟΙ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΚΟΥ ΠΥΡΕΤΟΥ

ΕΜΠΟΛΑ ΚΑΙ ΜΑΡΜΠΡΟΥΓΚ

Ο ιός Έμπολα (Ebola), όπως και ο ιός του Μάρμπρουγκ (Marburg) είναι ρετροϊοί (RNA virus) που ανήκουν στην οικογένεια των filoviruses. Οι ιοί που ανήκουν σ’ αυτή την οικογένεια έχουν παρόμοια μορφολογία, πυκνότητα και το ίδιο ηλεκτροχημικό προφίλ (SDS-PAGE). Αν και είναι πολυμορφικοί, το πιο συνηθισμένο σχήμα τους μοιάζει με «U», το μήκος τους είναι 14,000 nm και η διάμετρός τους 80 nm.

Ο ιός του Μάρμπρουγκ προκαλεί ένα σπάνιο αιμορραγικό πυρετό, που προσβάλλει ανθρώπους αλλά και πρωτεύοντα θηλαστικά. Αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά το 1967, όταν ένα ξέσπασμα αιμορραγικού πυρετού έλαβε χώρα στο Μάρμπρουγκ και στη Φρανκφούρτη της Γερμανίας, καθώς και στο Βελιγράδι. Συνολικά 37 άνθρωποι, κυρίως εργαζόμενοι σε εργαστήρια παραγωγής εμβολίων, αρρώστησαν. Όσοι προσβλήθηκαν είχαν εκτεθεί προηγουμένως σε πράσινους πίθηκους της Αφρικής, που χρησιμοποιούνταν ως πειραματόζωα για την παρασκευή εμβολίων κατά της πολιομυελίτιδας.

Οι πίθηκοι είχαν εισαχθεί από την Ουγκάντα. Κανένα άλλο περιστατικό της νόσου δεν καταγράφηκε μέχρι το 1975, οπότε μολύνθηκε ένας τουρίστας στη Ζιμπάμπουε. Από τότε έχουν καταγραφεί διάφορα μεμονωμένα περιστατικά, με τελευταίο ξέσπασμα το 1998 στην Durba του Κονγκό.

Ο ιός του Μάρμπρουγκ είναι ενδημικός στην Αφρική. Στους ανθρώπους φαίνεται πως μεταδόθηκε από τους πιθήκους, και σ’ αυτούς από ένα άγνωστο ζώο-φορέα που ζει στην Αφρική. Στους ανθρώπους μεταδίδεται με κάθετη επαφή με μολυσμένα υγρά ή καλλιέργειες κυττάρων. Η μετάδοση μεταξύ των ανθρώπων γίνεται με σωματικά υγρά ή με μολυσμένα εργαλεία. Έπειτα από μια περίοδο επώασης 5-10 ημερών ο προσβεβλημένος εκδηλώνει πυρετό, ρίγος, κεφαλόπονο και μυαλγία.

Μετά την 5η μέρα εκδηλώνεται μια πληθώρα συμπτωμάτων με κατάληξη το παραληρητικό σοκ και τον αιμορραγικό πυρετό. Η διάγνωση γίνεται με το ενζυμικό τεστ ELISA και με την εργαστηριακή αντίδραση PCR.

Ο αιμορραγικός πυρετός του Μάρμπρουγκ είναι θανατηφόρος σε ποσοστό 23-25% των περιπτώσεων. Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία, μόνον υποστηρικτική, όπως χορήγηση στον ασθενή υγρών και ηλεκτρολυτών, αντικατάσταση του αίματός του, χορήγηση πλάσματος κ.ά. Για τον περιορισμό της μετάδοσης του ιού προτείνεται αντιμετώπιση Κατηγορίας Βιοασφάλειας 4 (BSL-4 ή Biosafety Level 4).

Ο ιός του Έμπολα (Ebola HF) προκαλεί αιμορραγικό πυρετό σε ανθρώπους και πρωτεύοντα θηλαστικά (πίθηκους, γορίλες και χιμπατζήδες). Αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά το 1976, μ’ ένα ξέσπασμα που έλαβε χώρα σε ιεραποστολικό νοσοκομείο του Ζαΐρ. Υπάρχουν τέσσερις υποτύποι του ιού: Οι Έμπολα-Ζαΐρ, Έμπολα-Σουδάν, Έμπολα-Ακτή Ελεφαντοστού και ο Έμπολα-Reston, ο οποίος προσβάλλει μόνον πρωτεύοντα θηλαστικά.

Ο ιός είναι ενδημικός της Αφρικής. Σποραδικές περιπτώσεις προσβολής με τον ιό του Έμπολα έχουν καταγραφεί στο Κονγκό, στο Ζαΐρ, το Σουδάν, την Γκαμπόν, την Ακτή του Ελεφαντοστού και την Ουγκάντα. Η μόλυνση με τον ιό του Έμπολα είναι έντονη. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία. Επειδή ο φυσικός φορέας της νόσου είναι κάποιο άγνωστο ζώο, δεν μπορεί να προληφθεί η μετάδοση στους ανθρώπους. Ο ιός μεταδίδεται από το αίμα και τις απεκκρίσεις ενός ανθρώπου που μολύνθηκε. Στα νοσοκομεία μπορεί να μεταδοθεί με μολυσμένα εργαλεία και γι’ αυτό απαιτείται επίπεδο βιοασφάλειας BSL-4.

Η περίοδος επώασης του ιού Έμπολα κυμαίνεται από 2-21 μέρες. Τα συμπτώματα της νόσου είναι παρόμοια μ’ εκείνα του αιμορραγικού πυρετού που οφείλεται στον ιό του Μάρμπρουγκ. Στο τελικό στάδιο τα μάτια των ασθενών κοκκινίζουν και ο θάνατος προέρχεται από ακατάσχετη εσωτερική αιμορραγία. Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν γιατί ορισμένοι άνθρωποι αναρρώνουν έπειτα από προσβολή με τον ιό, ενώ οι περισσότεροι όχι. Η αιτία είναι ίσως ότι το ανοσοποιητικό τους σύστημα πρόλαβε να ανταποκριθεί στην επίθεση του ιού.

Για τη διάγνωση της νόσου χρησιμοποιούνται οι ίδιες μέθοδοι όπως και στην περίπτωση του ιού του Μάρμπρουγκ. Η διάγνωση είναι σημαντική για την απομόνωση των προσβληθέντων. Για την ώρα δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη θεραπεία. Στον ασθενή χορηγούνται υγρά, ηλεκτρολύτες και οξυγόνο για τη σταθεροποίηση της κατάστασής του. Παρ’ όλα αυτά η θνησιμότητα υπερβαίνει το 80% των περιπτώσεων. Ο ιός του Έμπολα θεωρείται μεγάλη απειλή για την ανθρώπινη υγεία και γι’ αυτό έχουν ήδη ξεκινήσει έρευνες για την παρασκευή του κατάλληλου εμβολίου.

ΣΥΝΘΕΤΙΚΟΙ ΙΟΙ: ΤΑ «ΕΞΥΠΝΑ» ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΟΠΛΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ

Εκτός από τις μορφές που προαναφέραμε, το οπλοστάσιο του βιολογικού τρόμου μπορεί να συμπεριλάβει τον πυρετό Q (Coxiella burnetii), την εντεροτοξίνη Β του σταφυλόκοκκου (Staphylococcal enterotoxin B), τον τυφοειδή πυρετό (Rickettsia prowazekii), την τοξίνη Ricin, την ψιττάκωση (Chlamydia psittaci) κ.ά. Μπορεί να συμπεριλάβει επίσης και νέους παθογόνους μικροοργανισμούς, που θα δημιουργηθούν στα εργαστήρια με τη βοήθεια της βιοτεχνολογίας και της γενετικής μηχανικής.

Από το 1992 έχουν εμφανιστεί πέντε νέες τεχνολογίες, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή νέων βιολογικών όπλων: Η γενετική μηχανική, η γονιδιακή και πρωτεϊνική συγκόλληση, η σύντηξη των κυττάρων (δημιουργία νέων οργανισμών), η πρωτεϊνική μηχανική και, τέλος, η ζύμωση και η κυτταρική καλλιέργεια (τεχνικές μαζικής παραγωγής). Αυτές οι επαναστατικές τεχνολογίες προσφέρουν νέες δυνατότητες τόσο στους επίδοξους βιοτρομοκράτες, όσο και στην Αμερικανική Αυτοκρατορία που θα ήθελε να έχει στη φαρέτρα της υπερεξελιγμένα «έξυπνα» βιολογικά όπλα ικανά να εξολοθρεύουν ανεξέλεγκτους τρομοκράτες, αλλά και ανεπιθύμητους πληθυσμούς.

Η δημιουργία συνθετικών ιών, που δεν συναντώνται στη Φύση, αποτελεί το πρώτο βήμα. Σύμφωνα με έκθεση Aμερικανών ερευνητών, που δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό Science, με επιτυχία στέφθηκαν οι προσπάθειες δημιουργίας συνθετικού ιού πολιομυελίτιδας σε εργαστηριακές συνθήκες. Η επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης Stony Brook κατάφερε να δημιουργήσει το μολυσματικό παράγοντα από την αρχή, χρησιμοποιώντας τη γονιδιακή ακολουθία του γενετικού υλικού του ιού της πολιομυελίτιδας.

Κατόπιν οι επιστήμονες εμβολίασαν πειραματόζωα προσπαθώντας να διαπιστώσουν τη λοιμογόνο δράση του τεχνητού ιού. Τα ποντίκια που μολύνθηκαν με το συνθετικό ιό αρχικά εμφάνισαν σημεία παράλυσης και στη συνέχεια πέθαναν. Αυτό απέδειξε πως ο συνθετικός ιός ήταν το ίδιο δραστικός με τον φυσικό.

Η δημοσίευση αυτής της αποκάλυψης πυροδότησε, όπως ήταν αναμενόμενο, τις φοβίες για ενδεχόμενη βιοτρομοκρατική επίθεση με τεχνητούς ιούς. Από την πλευρά τους οι επιστήμονες υποστήριξαν πως ήθελαν απλώς ν’ αποδείξουν την ευκολία δημιουργίας συνθετικών ιών. Αυτό βέβαια ίσως ωθήσει τους επίδοξους τρομοκράτες να επιδιώξουν τη «νεκρανάσταση» του «εξαφανισμένου» ιού της ευλογιάς.

Εκτός από τεχνητούς ιούς, στο μέλλον θα υπάρχει και η δυνατότητα να δημιουργηθούν «κυβερνοέντομα» (cyberinsects) και «βιολογικά ρομπότ» (biorobots), ως βιολογικοί φορείς μετάδοσης παθογόνων μικροοργανισμών. Οι βιοτρομοκράτες του μέλλοντος είναι σίγουρο πως θα υποκύψουν στον πειρασμό να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες που θα προσφέρει η εξέλιξη της γενετικής μηχανικής.

Από την άλλη όμως και η Αυτοκρατορία θα διαθέτει μια τεράστια «βεντάλια» αντιδότων και εμβολίων, καθώς και μια αόρατη στρατιά από «έξυπνους» τεχνητούς μικροοργανισμούς που θα στοχεύουν αποκλειστικά στους ανυπότακτους και στους ανεπιθύμητους. Στο μέλλον ο βιοχημικός τρόμος θα έχει αυτοκρατορικό πρόσωπο. Η βιοτρομοκρατία αποτελεί απλώς το τέλειο πρόσχημα για τον εκφοβισμό και τον έλεγχο των μαζών.

Γιώργος Στάμκος

ΜΕΤΑ-ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΩΡΑ, Βιοτρομοκρατία,

Εκδ. Αρχέτυπο 2002

Διαβάστε ακόμα

ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΙΟΣ ΕΜΠΟΛΑ: Η ΤΕΛΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΝΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΟΠΛΟΥ – ΤΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ ΚΑΙ ΟΙ ΟΜΑΔΙΚΟΙ ΤΑΦΟΙ ΜΕ ΤΑ ΦΕΡΕΤΡΑ ΤΗΣ FEMA ΣΕ ΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΞΟΝΤΩΣΗΣ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ