Φιλική συμβουλή: Ξεφορτωθείτε τα δολάριά σας

Αλλά, όπως έγινε και στην περίπτωση του Φάουστ, κάποτε έρχεται ο καιρός που ο κάθε κατεργάρης καλείται να πληρώσει. Και ο καιρός αυτός είναι εδώ και τώρα.

Σε καμία άλλη χώρα στον κόσμο δεν επιτρέπεται μονίμως να τη γλυτώνει αφού έχει καταφύγει σε νομισματική υποτίμηση και άλλες παράνομες πρακτικές, όπως αυτές που συνηθίζονται στις ΗΠΑ. Αυτό που εσκεμμένα αγνοούν χρόνια τώρα τα συμβατικά ΜΜΕ είναι το πώς ακριβώς η Federal Reserve τζογάρει χρόνια ολόκληρα με το ίδιό της το θησαυροφυλάκιο.

Ας πάμε για λίγο πίσω, στο 2005. Τότε, οι τρεις μεγαλύτεροι αγοραστές τίτλων του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ ήταν η Ιαπωνία, η Κίνα και η Βρετανία. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ στην ιστοσελίδα του, μεταξύ Ιανουαρίου 2005 και Μαρτίου 2005, η Ιαπωνία και η Κίνα σχεδόν διέκοψαν την αγορά αμερικανικών ομολόγων. Αυτό ήταν για τότε κάτι πρωτοφανές, αφού και οι δύο χώρες ήταν μέχρι τότε γνωστές για την ακόρεστη όρεξή τους για το αμερικάνικο νόμισμα. Ενδεικτικά, στο διάστημα μεταξύ Ιανουαρίου 2004 και Ιανουαρίου 2005, η συμμετοχή της Ιαπωνίας είχε αυξηθεί από 583,2 σε 679.6 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ η συμμετοχή των Κινέζων αυξήθηκε από 156,2 σε 223,5 δισ. δολάρια. Τι έγινε, λοιπόν;

ΟΙ ΠΕΙΡΑΤΕΣ ΤΗΣ ΚΑΡΑΪΒΙΚΗΣ
Για την Ουάσιγκτον, η τρίμηνη αποχή των δύο κορυφαίων αγοραστών έγινε κυριολεκτικά εφιάλτης. Δεν ήταν μόνο ένδειξη της κρίσης εμπιστοσύνης των επενδυτών, αλλά θα μπορούσε κάλλιστα να είχε οδηγήσει και σε υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας, όπως και έγινε τελικά, τον Αύγουστο του 2011. Νάσου, όμως, που από το πουθενά ξεφύτρωσαν κάτι μυστηριώδεις νέοι επενδυτές, που αγόρασαν 43 δισεκατομμύρια δολάρια σε ομόλογα. Η Fed, “διακριτικά”, τους ονομάζει “τραπεζικά κέντρα της Καραϊβικής”. Ας μην παραλέιψουμε εδώ να αναφέρουμε και την “κολλητή φιλενάδα”, τη Βρετανία, που έριξε κι αυτή άλλα 23 δισεκατομμύρια στη μηχανή.

Άλλη μια παρόμοια παράσταση τσίρκου παίχτηκε λίγους μήνες αργότερα. Τον Ιούλιο του 2005, οι Ηνωμένες Πολιτείες κατηγόρησαν ψευδώς τη Βενεζουέλα ότι εφοδίαζε με όπλα αντάρτες στη Νότια Αμερική. Παρά τις έντονες διαψεύσεις από το Καράκας, η Ουάσιγκτον απλά συνέχισε τις πιέσεις. Ακόμη και ο γνωστός στο αμερικανικό κοινό τηλεοπτικός “ιεραπόστολος-γκουρού”, Πατ Ρόμπερτσον, μπήκε στο παιχνίδι. Ούτε λίγο ούτε πολύ, κατηγόρησε τον πρόεδρο της Βενεζουέλας, Ούγκο Τσάβες, ότι χρηματοδοτεί το πρόγραμμα πυρηνικών όπλων της Αλ Κάιντα και έκανε δημόσια έκκληση για τη δολοφονία του από τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ. Εκτός από την υπέρτατη ειρωνεία του αυτοσχέδιου τίτλου του “ανθρώπου του Θεού”, ο οποίος υποστήριζε δημόσια τη δολοφονία ενός δημοκρατικά εκλεγμένου ηγέτη, υπήρξαν και άλλες συνέπειες. Οι κατηγορίες εναντίον του Τσάβες προκάλεσαν ομαδική παράκρουση στα ΜΜΕ των ΗΠΑ. Όταν τελικά η ρευστή φήμη άρχισε να αποκτά και ραχοκοκκαλιά, η Ουάσιγκτον απείλησε τη Βενεζουέλα με κυρώσεις.

Αλλά ακόμα πιο ύποπτο και από το επεισόδιο με τον Τσάβες ήταν το γεγονός ότι η αναμενόμενη βουτιά του δολαρίου που όλοι είχαν προβλέψει δεν πραγματοποιήθηκε, αφού αυτή τη φορά κάποιοι άλλοι αγοραστές βρέθηκαν ως δια μαγείας και με παραίνεση των “τραπεζών της Καραϊβικής” γλύτωσαν την κατάσταση, άσχετα από το γεγονός ότι υπέστησαν τεράστιες απώλειες ως αποτέλεσμα.

Και έστω, οι αγορές της Βρετανίας έκαναν ό,τι θα έκανε ο κάθε παρατρεχάμενος για το αφεντικό του. Αλλά οι “τράπεζες της Καραϊβικής” τι είχαν να κερδίσουν; Και πώς γίνεται να παραμένουν ένα μυστήριο; Ποιοί ήταν όλοι αυτοί οι τύποι με βαθιές τσέπες που μπόρεσαν να στηρίξουν τα ημιπαράλυτα πόδια του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ;

Ο οικονομικός Τύπος έκανε υποθέσεις για hedge funds από οφσόρ εταιρείες, αλλά αν τα hedge funds έγιναν αιτία να χαθούν δισεκατομμύρια δολάρια, θα υπήρχε τουλάχιστον κάποια αντίδραση από τις αγορές. Κι όμως, όπως έγινε και στην περίπτωση των μυστηριωδών “τραπεζών της Καραϊβικής”, δεν κουνήθηκε φύλλο στη Wall Street.

Ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, ο δημιουργός του Σέρλοκ Χολμς, έγραψε κάποτε ότι από τη στιγμή που θα εξαλείψεις το αδύνατο, αυτό που θα μείνει, ανεξάρτητα από το πόσο απίθανο είναι, αναγκαστικά πρέπει να είναι η αλήθεια. Οπότε, αφού καμμία επιχείρηση δεν μπορεί να αντέξει την απώλεια δισεκατομμυρίων δολαρίων, και για τις αγορές της Βρετανίας υπάρχει διαφάνεια, ο μόνος ύποπτος που απομένει είναι οι ίδιες οι ΗΠΑ.

Οι αναλυτές από καιρό έχουν υποψιαστεί ότι η Fed χρησιμοποιεί νεοτυπωμένα δολάρια για να αγοράσει δικά της ομόλογα, καθώς και εκείνα που αποτελούν αντικείμενο ντάμπινγκ από ξένες κυβερνήσεις. Και αυτό δεν είναι τόσο απίθανο όσο ακούγεται. Μια τέτοια παράλληλος υπάρχει στον εταιρικό κόσμο, όπου εταιρείες “παρίες” χρησιμοποιούν έναν ή περισσότερους πληρεξούσιους για να αγοράσουν τις δικές τους μετοχές και να ανεβάσουν την τιμή τους.

Ωστόσο, σε αντίθεση με τα κολπάκια που παίζονται στο χρηματιστήριο, τα οποία επηρεάζουν ένα περιορισμένο αριθμό μετόχων, η ανεξέλεγκτη εκτύπωση χρήματος από τη Federal Reserve τελικά λειτουργεί πληθωριστικά πάνω στην αξία των συμμετοχών σε δολάρια. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι εκτός ΗΠΑ κυκλοφορεί τουλάχιστον τριπλάσια ποσότητα δολαρίων, από όση μέσα στην ίδια τη χώρα.

Υπάρχει και μια άλλη, πιο απειλητική πλευρά σε αυτό το γεγονός. Αφού η Fed μεγαλώνει την προσφορά χρήματος, προκαλεί την ανατίμηση των άλλων νομισμάτων. Αυτό αναγκάζει τις κεντρικές τράπεζες άλλων χωρών να αυξάνουν τα αποθέματά τους σε χρήμα για να ρίξουν την αξία των νομισμάτων τους. Το τελικό αποτέλεσμα είναι η αύξηση του πληθωρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο.

ΓΙΑΤΙ ΛΟΙΠΟΝ ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΔΕΝ ΤΡΑΒΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΙΖΑ ΑΠΟ ΤΟ ΔΟΛΑΡΙΟ;

Για δύο κυρίως λόγους. Ο πρώτος είναι η δυσκολία διάθεσης των συναλλαγματικών αποθεμάτων. Ένα “ντάμπινγκ” του δολαρίου από τις διεθνείς αγορές θα μειώσει την αξία του ακόμη περισσότερο, με αποτέλεσμα να συρρικνωθεί και η αξία των κρατικών αποθεμάτων. Η Κίνα και την Ιαπωνία κατέχουν και οι δύο συνολικά πάνω από 2 τρισεκατομμύρια δολάρια σε ομόλογα αμερικάνικου δημοσίου. Ακόμη και αν το 1/4 των ομολόγων αυτών εισπραχθεί, η αξία των υπόλοιπων θα πάει φούντο.

Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με το γεγονός ότι, σε έναν κόσμο που ταλαιπωρείται από πολλαπλές αβεβαιότητες, το δολάριο συμβόλιζε πάντα ένα ασφαλές καταφύγιο. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει τη φήμη ότι φέρνει σε πέρας τις υποχρεώσεις της, ακόμα και αν αυτό γίνεται με μια ατελείωτη εκτύπωση δολαρίων. Ενώ τα νομίσματα των άλλων χωρών στηρίζονται από τα συναλλαγματικά διαθέσιμά τους, το δολάριο ΗΠΑ εξασφαλίζεται μόνον με την υπόσχεση ότι θα εκτυπώνονται όλο και περισσότερα δολάρια. Όσο παράξενο και άν ακούγεται αυτό, είναι γεγονός.

ΤΟ ΠΛΗΡΩΜΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Αλλά, όπως λένε, δεν γίνεται η φασολιά να μεγαλώνει μέχρι τον ουρανό, κι ας λένε τη συγκεκριμένη φασολιά “Αμερική”. Το Νοέμβριο του 2009, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ανακοίνωσε την πώληση 200 τόνων χρυσού στην Κεντρική Τράπεζα της Ινδίας προς 6,7 δισ. δολάρια. Η άμεση επίπτωση ήταν η εκτόξευση της τιμής του χρυσού σε ύψος ρεκόρ. Αποδείχθηκε τελικά ότι η κίνηση ήταν κόλπο της Ινδίας για να διαφοροποιήσει τη συμμετοχή της στην αγορά του δολαρίου.

Οι Κινέζοι άργησαν να καταλάβουν ότι, αν και κρατούν ένα μεγάλο μέρος του χρέους των ΗΠΑ, δεν διαθέτουν μεγάλη ευελιξία. Οι ΗΠΑ συνεχίζουν να ευημερούν, αν και χρεωμένες, ενώ το Πεκίνο έχει κολλήσει, με αμερικάνικα ομόλογα στα χέρια, αξίας πάνω από 1 τρισ. δολαρίων, που συνεχώς χάνουν την αξία τους.

Επομένως, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το ποσό που η Κίνα σχεδιάζει να επενδύσει σε χρυσό είναι ακριβώς 1 τρισεκατομμύριο δολάρια.

Όσο για τον παλιό τίτλο του δολαρίου ως “ασφαλούς καταφύγιου”, αρχίζει να φθείρεται κι αυτός, για τους εξής λόγους: (α) Το χρέος των ΗΠΑ έχει φθάσει σε μεγέθη γιγαντιαία (75% του ΑΕΠ). (β) Το έλλειμμα είναι ένα τρισεκατομμύριο δολάρια. Και (γ) οι ΗΠΑ έχουν αρχίσει να συμπεριφέρονται σαν ένα αποτυχημένο κομμουνιστικό κράτος που κατασπαταλά το δημόσιο χρήμα του για να σώσει “προβληματικές” εταιρείες.

Η απόφαση διαφόρων χωρών να ξεφορτωθούν ομόλογα των ΗΠΑ είναι και θα παραμείνει πολιτική πράξη. Είτε πρόκειται για τη Μόσχα, τη Βομβάη, το Τόκιο και το Πεκίνο, δεν υπάρχει προς το παρόν καμμία ηγεσία που να θέλει να δώσει την εντύπωση ότι τορπιλλίζει την ευκαιρία των ΗΠΑ για οικονομική ανάκαμψη, ειδικά κατά τη διάρκεια μιας παρατεταμένης ύφεσης. Άρα θα πρέπει να αποκλειστεί η πιθανότητα μιας ολοκληρωτικής διακοπής στην αγορά των ομολόγων των ΗΠΑ.

Ωστόσο, οι αγορές λειτουργούν με βάση το ένστικτο και την καλή θέληση. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, η καλή θέληση έχει εξαντληθεί από καιρό, και όλα δείχνουν ότι η εμμονή των αγορών με το αμερικάνικο νόμισμα έχει και αυτή αρχίσει να ελαττώνεται. Επομένως, χωρίς το προνόμιο της να εκτυπώνει δολάρια ανεξέλεγκτα, ακόμα και οι ρόδες θα αρχίσουν να φεύγουν από τη σακαράκα.