Το σύστημα των τσάκρας -Omraam Mikhaël Aïvanhov

Στην πραγματικότητα αυτά τα αιθέρια κέντρα είναι πολυάριθμα μέσα στο σώμα μας. Για παράδειγμα, όταν θαυμάζετε τον ήλιο που ανατέλλει, απορροφάτε το φως του από ένα κέντρο που βρίσκεται πάνω από τη σπλήνα. Ο ήλιος μας στέλνει την ενέργειά του που μας έρχεται με τη μορφή μικροσκοπικών φωτεινών σφαιριδίων. Αυτό το κέντρο, λοιπόν, απορροφάει το ηλιακό φως και το διαιρεί σε επτά χρώματα,  τα χρώματα του πρίσματος. Έπειτα στέλνει αυτά τα χρώματα μέσα στον οργανισμό, κατανέμοντάς τα ως εξής: το κόκκινο και το πορτοκαλί προς τα σεξουαλικά όργανα- το Κίτρινο προς την καρδιά και τους πνεύμονες* το πράσινο προς το στομάχι, το συκώτι, τα έντερα, τα νεφρά* το γαλάζιο προς το λαιμό και τη μύτη- το ιώδες στο κεφάλι. Το κόκκινο μπορεί επίσης να δυναμώσει το νευρικό σύστημα. Ένα πρόσωπο που είναι νευρικά κουρασμένο, έχει έλλειψη κόκκινου, και μπορεί να καλυτερέψει την κατάσταση του αν συγκεντρωθεί σ’ αυτό το χρώμα.

Ξέρετε ότι η φυσιολογική λειτουργία της σπλήνας είναι να σχηματίζει τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Τίποτα το περίεργο λοιπόν που το αιθερικό κέντρο της ζωτικότητας βρίσκεται ακριβώς πάνω από αυτή. Για να συλλάβετε αυτά τα σφαιρίδια ζωτικότητας που προέρχονται από τον ήλιο, πρέπει το πρωί να σκέφτεστε αυτό το κέντρο, ώστε να το αναζωογονήσετε, να το καταστήσετε πιο δεκτικό κι έτσι να αντλήσετε ευρύτερα το φως του ήλιου, ώστε να βελτιώσετε την υγεία και τη ζωτικότητά σας.

Με την παρατήρηση, την ανατομική εξέταση, με τη βοήθεια όλο και πιο τελειοποιημένων οργάνων, οι ανατόμοι, που εδώ και αιώνες εργάστηκαν στη μελέτη του ανθρώπινου σώματος, έφτασαν σε μια πολύ λεπτομερή γνώση της φυσικής του δομής• παρ’ όλ’ αυτά, οι ανακαλύψεις τους απέχουν πολύ από αυτές που έκαναν οι Μύστες, χάρη στη διορατικότητα και την πνευματική τους εμπειρία, σχετικά με την αιθέρια ανατομία του ανθρώπου. Και μια από τις πιο εντυπωσιακές ανακαλύψεις είναι αυτή που βρήκαν οι Μύστες της Ινδίας, σχετικά με το σύστημα των επτά τσάκρας. Εδώ και χιλιετηρίδες διδάσκουν ότι ο άνθρωπος, πέρα από το φυσικό του σώμα, στο αιθερικό και αστρικό του σώμα, έχει αιθέρια κέντρα, τοποθετημένα στον άξονα της σπονδυλικής στήλης. Αυτά τα κέντρα, τα ονόμασαν τσάκρας (που σημαίνει στα σανσκριτικά «τροχός») ή λωτούς.

Από κάτω προς τα πάνω τα τσάκρας είναι τα εξής:

—στη βάση της σπονδυλικής στήλης: το Μουλαντάρα, λωτός με ‘’τέσσερα πέταλα”

—πάνω από τα γεννητικά όργανα: το Σβαντιστάνα, λωτός με ‘’έξι πέταλα’’

—στην περιοχή του αφαλού και του ηλιακού πλέγματος: το Μανιπούρα, λωτός με ‘’δέκα πέταλα”

—στην περιοχή της καρδιάς: το Αναχάτα, λωτός με ‘’δώδεκα πέταλα’’

—στο μπροστινό μέρος του λαιμού: το Βισούντα, λωτός με δεκάξι ‘’πέταλα’’

—μεταξύ των δύο φρυδιών: το Άτζνα, με δύο μεγάλα πέταλα, πού το καθένα τους διαιρείται σε 48 πέταλα: δηλαδή συνολικά 96 πέταλα”

—στην κορυφή του κεφαλιού: το Σαχασράρα, ο χιλιοπέταλος λωτός. Στην πραγματικότητα, έχει 960 πέταλα και στη μέση μια στεφάνη με 12 πέταλα, δηλαδή συνολικά 972 πέταλα. Τα δώδεκα πέταλα του κέντρου είναι χρυσαφιά, τα άλλα 960 είναι ιώδη και τα δύο αυτά στεφάνια γυρίζουν προς αντίθετη κατεύθυνση το ένα από το άλλο.

Δεν μπορούμε να βρούμε ίχνη αυτών των πνευματικών κέντρων στο φυσικό σώμα, επειδή βρίσκονται στο αιθερικό σώμα. Μολαταύτα, τα όργανα του σώματός μας υπόκεινται στην επιρροή τους. Αυτά τα πνευματικά κέντρα είναι ανενεργά στην ολότητα σχεδόν των ανθρώπων. Για να τα κινητοποιήσει μέσα του ο γιόγκι πρέπει να αφυπνίσει τη δύναμη Κουνταλίνι που κοιμάται στη βάση της σπονδυλικής στήλης, και να την ανεβάσει διαμέσου των τσάκρας: έτσι ενεργοποιεί και απελευθερώνει τις δυνάμεις που αυτά περιέχουν. Παριστάνουν την Κουνταλίνι σαν ένα φίδι που κάθεται κουλουριασμένο τρεις φορές στο εσωτερικό μιας τριγωνικής μορφής στο κέντρο του τσάκρας Μουλαντάρα. Όταν αφυπνίζεται, μοιάζει με μια φλόγα, μια φωτιά που αρχίζει να ανεβαίνει σε σπειροειδή κίνηση κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης, και ανεβαίνοντας συναντάει και κινητοποιεί τα άλλα τσάκρας. Η παράδοση λέει ότι με τη γλώσσα του το φίδι Κουνταλίνι εργάζεται πάνω σε κάθε τσάκρας, για να συγκολλήσει και να συνδέσει τα διάφορα στοιχεία του που θα του επιτρέψουν να περιστραφεί. Ένα τσάκρας είναι ένα λεπτεπίλεπτο σύστημα με συνδυασμούς τροχών εξαιρετικής λεπτότητας, και μόνο το φίδι Κουνταλίνι μπορεί να προσαρμόσει αυτούς τους τροχούς και να τους θέσει σε λειτουργία. Και μόνο τη στιγμή που το τσάκρας αρχίζει να περιστρέφεται εκδηλώνονται οι ικανότητες και οι εξουσίες που συνδέονται με αυτό.

Τα τσάκρας διαφέρουν μεταξύ τους από το χρώμα τους, τον αριθμό των πετάλων τους, δηλαδή από τον αριθμό και την ένταση των δονήσεών τους, από τις θεότητες των οποίων είναι κατοικία, και προπαντός από τις αρετές και τις εξουσίες που δίνει στον άνθρωπο το ξύπνημά τους. Το Μουλαντάρα δίνει τη ζωτική ενέργεια, το Σβαντιστάνα τη δημιουργική δύναμη, το Μανιπούρα τη συλλογική συνείδηση, το Αναχάτα την παγκόσμια αγάπη, το Βισούντα τη σοφία, το Άτζνα τη διορατικότητα, το Σαχασράρα την παντοδυναμία και την ελευθερία. Λένε ότι μια Θεότητα ή Σάκτι κατοικεί μέσα σε κάθε τσάκρας. Τα ονόματά τους, αρχίζοντας από κάτω, είναι: Ντακίνι Σάκτι, Ρακίνι Σάκτι, Λακίνι Σάκτι, Κακίνι Σάκτι, Σακίνι Σάκτι και Χακίνι Σάκτι. Όταν φτάσει στο τέρμα του ταξιδιού της, στο τσάκρας Σαχασράρα, η Κουνταλίνι συναντάει τον Σίβα, την αρσενική αρχή. Η συνάντηση των δύο αρχών, αρσενικής και θηλυκής, του κεφαλιού και της ουράς του φιδιού, γίνεται μέσα σ’ ένα εκθαμβωτικό φως. Από τη στιγμή αυτή ο γιόγκι, που έχει φτάσει στην κορυφή, είναι ελεύθερος από κάθε εμπόδιο.

Οι Ινδοί παριστάνουν τα τσάκρας με πολύ λεπτομερειακές εικόνες. Θα ‘παίρνε πολύ χρόνο να σταματήσω σε καθένα από αυτά, και γι αυτό θα σταματήσω μονάχα στο τσάκρας της καρδιάς: το Αναχάτα. Είναι σημαντικό για την πνευματική σας ανάπτυξη να φοράτε πάνω στην καρδιά την εικόνα αυτού του τσάκρας που είναι το κέντρο της παγκόσμιας αγάπης, γιατί είναι αυτή η τόσο αφιλοκερδής αγάπη, η τόσο πλατιά, που ξυπνάει μέσα σας την αληθινή νοημοσύνη, την ενόραση.

Όσο για τα τρία τσάκρας της κεφαλής, ο Μύστης τα αναπτύσσει στην τελευταία φάση της εξέλιξής του, όταν το καθετί σ’ αυτόν είναι έτοιμο και ολόκληρη η ύπαρξή του έχει αρμονικά αναπτυχτεί. Αν θέλετε μια εικόνα για να κατανοήσετε καλύτερα αυτά τα τρία τσάκρας, μπορούμε να πούμε ότι μοιάζουν με αυτά τα όργανα που χρησιμοποιούν τα υποβρύχια: ένα περισκόπιο, ένας οφθαλμός που βλέπει πάνω από το νερό` ένα ραντάρ που τα πληροφορεί για την παρουσία άλλων πλοίων τριγύρω κι ένα ραδιοφωνικό πομπό χάρη στον οποίο μπορούν να συλλαμβάνουν ή να εκπέμπουν μηνύματα, κλήσεις. Ε λοιπόν, η ανθρώπινη ύπαρξη είναι προικισμένη με αυτά τα ίδια εργαλεία, αυτές τις ίδιες κεραίες.

Τα τρία τσάκρας της κεφαλής είναι τρεις κεραίες που το ηλιακό πλέγμα μπορεί να χρησιμοποιήσει με τον ίδιο τρόπο, όπως κι ένα υποβρύχιο κάτω από το νερό. «Αλλά», θα πείτε, «γιατί αυτές οι κεραίες είναι τοποθετημένες στο κεφάλι; Γιατί το ηλιακό πλέγμα δεν έχει κι αυτό προικιστεί με μάτια και με αυτιά;» Έχει, αλλά για την εξέλιξη του ανθρώπινου όντος η Κοσμική Νοημοσύνη εγκατέστησε επίσης κι άλλα στον εγκέφαλό του.

Τώρα, μπορώ να σας δώσω μια πολύ απλή άσκηση για ν’ αναπτύξετε το τσάκρας του λαιμού, το Βισούντα τσάκρας. Μπορείτε, πότε πότε, να αφιερώνετε το διαλογισμό σας στο να ακούτε μόνο, χωρίς να σκέφτεστε, και προσπαθείτε να ακούσετε τη φωνή της σοφίας, τη φωνή των Φωτεινών πνευμάτων. Βέβαια τις πρώτες μέρες, τις πρώτες εβδομάδες, ίσως δεν ακούσετε τίποτα` αλλά αν εξακολουθήσετε την άσκηση, θ’ ακούσετε στο τέλος την εσωτερική φωνή, τη γλυκιά φωνή του Θεού… Την ονομάζουν φωνή της σιωπής, τόσο λεπτή και διακριτική είναι, αλλά τη μέρα που θα κατορθώσετε να την ακούσετε, όλη η ύπαρξή σας θα ριγήσει* δεν υπάρχουν λέξεις για να εκφράσουμε τι είναι αυτή η φωνή.

Για ν’ αναπτύξετε το Άτζνα τσάκρας, να φαντάζεστε ότι, με το εσωτερικό σας μάτι, βλέπετε τη γη, τον ουρανό, το διάστημα με τα αμέτρητα όντα που το κατοικούν, με όλους τους ορατούς και αόρατους κόσμους. Τους κοιτάζετε έτσι, απλά, με πολλή αγάπη, και ήδη αρχίζετε να ξυπνάτε την εσωτερική σας όραση.

Για το τσάκρας της κορυφής του κεφαλιού υπάρχει επίσης μια άσκηση για να κάνετε, αλλά θα μπορούσε να είναι επικίνδυνη για μερικούς, και γι’ αυτό θα σας μιλήσω μια άλλη φορά. Ενώ οι δύο πρώτες είναι αβλαβείς` εμπρός λοιπόν, μπορείτε να τις εφαρμόσετε χωρίς κίνδυνο. Δε θα σας συμβεί ποτέ κακό όσο επιδιώκετε να ακούσετε τη θεϊκή φωνή. Κάντε σαν να ακούγατε με τα δύο σας αυτιά` αλλά, στην πραγματικότητα, ένα τρίτο αυτί αφυπνίζεται. Και το ίδιο συμβαίνει αν αναζητάτε να θαυμάσετε τα θαύματα του αόρατου κόσμου, ένα τρίτο μάτι θα ανοίξει.

Έτσι, κάθε μέρα, σιγά- σιγά διασχίζετε έναν εξαιρετικό δρόμο, που, αν μάθετε να έχετε εγκαρτέρηση, θα σας οδηγήσει στη φώτιση.

Στη Γένεση αναφέρεται ότι ο Αδάμ και η Εύα ζούσαν μέσα στον κήπο της Εδέμ όπου, ανάμεσα σε όλα τα είδη των δέντρων, φύτρωναν το Δέντρο της Ζωής και το Δέντρο της Γνώσης του Καλού και του Κακού. Ο Αδάμ και η Εύα πήραν από το Θεό απαγόρευση να φάνε τους καρπούς του Δέντρου της Γνώσης του Καλού και του Κακού. Αλλά να που το φίδι κατάφερε να πείσει την Εύα, που η ίδια έπεισε τον Αδάμ να φάει από τον απαγορευμένο καρπό… Και ξέρετε τη συνέχεια.

Ε λοιπόν, αυτό το Δέντρο της Γνώσης του Καλού και του Κακού δεν είναι άλλο από το σύστημα των τσάκρας κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης, και το φίδι, που βρισκόταν στο κάτω μέρος του δέντρου, κουλουριασμένο, είναι η Κουνταλίνι. Το φίδι μίλησε στην Εύα, της είπε: «Αν φας από τους καρπούς αυτού του δέντρου (δηλαδή, αν ξυπνήσεις τα τσάκρας), θα γίνεις σαν το Θεό, θα έχεις την πανσοφία, την ενόραση, την παντοδυναμία». Ήταν λοιπόν φυσικό ότι η Εύα μπήκε στον πειρασμό, και ο Αδάμ επίσης. Ε ναι, αλλά αυτό ήταν πρόωρο, δεν ήταν ακόμη έτοιμοι να αντέξουν την ένταση των δυνάμεων που θα ενεργοποιούνταν. Έπρεπε να συνεχίσουν να τρώνε τους καρπούς του Δέντρου της Ζωής, δηλαδή να αντλούν τις ενέργειες του ηλιακού πλέγματος, που συνδέεται με ολόκληρο τον Κόσμο. Γιατί χάρη σ’ αυτές τις ενέργειες δε γνώριζαν ούτε την κούραση, ούτε τον πόνο, ούτε το θάνατο. Ναι, το Δέντρο της Ζωής είναι το ηλιακό πλέγμα, ενώ το άλλο δέντρο, το Δέντρο της Γνώσης του Καλού και του Κακού, είναι η σπονδυλική στήλη. Ο Αδάμ και η Εύα βιάστηκαν πολύ να φάνε τους καρπούς του, έπρεπε να περιμένουν πότε θα τους έλεγε ο Θεός να πάρουν από αυτούς, όταν θα ερχόταν η στιγμή.

Και τώρα το ίδιο πράγμα συμβαίνει με τους ανθρώπους. Αυτοί που ξέρουν να τρέφονται με το ηλιακό πλέγμα που συνδέεται με τον ήλιο, κατορθώνουν και πάλι να φάνε τους καρπούς του Δέντρου της Ζωής: αντλούν το πράνα, το ελιξίριο της αθάνατης ζωής. Ενώ αυτοί που θέλουν να φάνε πρόωρα από τους καρπούς του άλλου δέντρου, πριν να έχουν αρκετά δυναμώσει, εξαγνιστεί, διατρέχουν τους χειρότερους κινδύνους. Προσπαθούν να αφυπνίσουν την Κουνταλίνι, μιλούν με το φίδι, και το φίδι τους προσελκύει προς το θάνατο. Ναι, τον πνευματικό θάνατο.

Η αφύπνιση των τσάκρας καθώς και η αφύπνιση της δύναμης Κουνταλίνι πρέπει λοιπόν να γίνει με πολλή προφύλαξη. Σας έδωσα μερικές απλές μεθόδους για να εργαστείτε πάνω στα τσάκρας Βισούντα και Άτζνα και μπορώ τώρα να προσθέσω μια άλλη που ισχύει για όλα τα τσάκρας: το τραγούδι. Με το τραγούδι παράγονται κύματα που δημιουργούν δονήσεις σε όλα τα αιθέρια κέντρα μέσα στον άνθρωπο. Φυσικά, δεν πρόκειται για οποιοδήποτε τραγούδι και με οποιοδήποτε τρόπο. Μόνο οι δονήσεις που παράγονται από τα βαθιά εσωτερικά, μυσταγωγικά τραγούδια, που εκτελείτε έχοντας συνείδηση της πνευματικής δύναμης που αντιπροσωπεύουν, μπορούν να αρχίσουν να αφυπνίζουν αυτά τα αποκοιμισμένα κέντρα.

Έχουμε στην Παγκόσμια Λευκή Αδελφότητα μια ολόκληρη σειρά από πνευματικά τραγούδια, που συνέθεσε ο Δάσκαλος Πέτερ Ντενώφ. Αν κατορθώνετε να τα τραγουδάτε με τη συνείδηση ότι το τραγούδι είναι μια ιερή πράξη, μερικά από αυτά τα τραγούδια θα ξυπνήσουν στη σπονδυλική σας στήλη μια ζωντανή δύναμη. Όταν, καθώς τραγουδάτε, αισθάνεστε να σας διατρέχει ένα ρίγος από τα πόδια ως το κεφάλι μες στο πιο μεγάλο φως και αγνότητα, είναι γιατί το σώμα σας, για μια στιγμή, δονείται αρμονικά με το Σύμπαν. Αλλά αυτό είναι μια ευλογία που ίσως δε δοκιμάσατε ακόμη παρά μόνο πολύ φευγαλέα. Όταν θα γνωρίσετε στ’ αλήθεια αυτή την αίσθηση στην πληρότητά της, θα καταλάβετε τον πλούτο και τη δύναμη του τραγουδιού για την ανάπτυξη της πνευματικής ζωής.

Το σύστημα των τσάκρας ΙΙ

Υπάρχει ένα πανάρχαιο έθιμο, να καίνε λιβάνι ή άλλα μυρωδικά μέσα στους ναούς και στις εκκλησίες. Ο καπνός που ανεβαίνει με ελικοειδή κίνηση συμβολίζει την άνοδο της Κουνταλίνι διαμέσου των τσάκρας. Το θυμιατό με το κάρβουνο παριστάνει το τσάκρας Μουλαντάρα και ο καπνός παριστάνει το πύρινο φίδι Κουνταλίνι. Αυτό το σύμβολο του θυμιάματος δείχνει ότι πρέπει να ρίξουμε μερικά υλικά μέσα στην εστία και να την τροφοδοτήσουμε, για να αρχίσει να ανεβαίνει η δύναμη. Και τώρα η παράδοση να καίμε λιβάνι μέσα στις εκκλησίες… Ο χριστιανισμός διατήρησε θεσμούς που του μεταβιβάστηκαν από ένα πολύ μακρινό παρελθόν, ακόμη και αν το νόημά τους στο τέλος χάθηκε.
 

Αν ρίξουμε ένα βλέμμα σε άλλες πνευματικές παραδόσεις, θα βρούμε αυτή την επιστήμη της Κουνταλίνι με μια άλλη μορφή. Στην ελληνική παράδοση, για παράδειγμα, εμφανίζεται με τη μορφή του κηρυκείου του Ερμή με τα δύο φίδια που συμπλέκονται γύρω από μια κεντρική ράβδο. Τα δύο φίδια είναι η Ίντα και η Πινγκάλα, τα δύο ρεύματα που περιβάλλουν τον αγωγό Σουσσούμνα και που ο γιόγκι ενεργοποιεί με την αναπνοή για να ξυπνήσει την Κουνταλίνι.

Στην καββαλιστική παράδοση, ξαναβρίσκουμε αυτή την ίδια επιστήμη στο σεφιροθικό Δέντρο με τις δύο κολόνες, της αυστηρότητας (θετική) και της επιείκειας (αρνητική), τοποθετημένες στα δεξιά και αριστερά της κεντρικής κολόνας ή κολόνας της ισορροπίας. Δύο ρεύματα κατεβαίνουν από το σεφιρόθ Κέτερ, περνούν από το Χόκμα και το Μπινά, διασταυρώνονται στο Ντάατ, περνούν από το Χεσέντ και το Γκέμπουρα, διασταυρώνονται στο Τιφερέτ, περνούν από το Νετσάχ και το Χόντ, και τέλος διασταυρώνονται στο Ιεσόντ, που, συμβολικά, παριστάνει τα γεννητικά όργανα.
 

Και αν πάτε στο Θιβέτ, θα δείτε ότι οι Θιβετιανοί αρχιτέκτονες έκρυψαν αυτή την επιστήμη της Κουνταλίνι και των τσάκρας στον τρόπο με τον οποίο χτίζουν αυτά τα ιερά οικοδομήματα που ονομάζουν «στούπας». Παντού, στην είσοδο των ναών, των μοναστηριών, στις άκρες των δρόμων, βλέπουμε αυτές τις κατασκευές που έχουν όλες την ίδια δομή: μια βάση σε σχήμα κύβου, μετά ένα στρογγυλό, σφαιρικό μέρος, έπειτα ένα κωνικό, τριγωνικό μέρος πάνω στο οποίο βρίσκεται ένα στοιχείο σαν τόξο κύκλου, σαν κομμάτι σελήνης, που πάνω του υπάρχει διακόσμηση σε σχήμα φλόγας, που μπορούμε επίσης να συγκρίνουμε με έναν υψωμένο αντίχειρα, ή με το γράμμα ιόντ (*) του εβραϊκού αλφαβήτου.

Όλη η επιστήμη του ανθρώπου και του σύμπαντος είναι κρυμμένη στη δομή αυτών των κτιρίων. Πραγματικά, αυτά τα πέντε σχήματα, σύμφωνα με τη θιβετιανή παράδοση, αντιστοιχούν στα πέντε στοιχεία: ο κύβος στη γη, η σφαίρα στο νερό, ο κώνος στη φωτιά, το ημικύκλιο στον αέρα, και η φλόγα στον αιθέρα. Αυτά τα πέντε σχήματα και αυτά τα πέντε στοιχεία αντιστοιχούν στον άνθρωπο στα πέντε τσάκρας, γιατί οι Θιβετιανοί υιοθέτησαν το σύστημα των πέντε τσάκρας συγχωνεύοντας δύο φορές δύο τσάκρας σ’ ένα. Έτσι, ο κύβος παριστάνει το Μουλαντάρα και το Σβαντιστάνα, ενωμένα μαζί, επειδή και τα δύο συνδέονται με τη γη, με την πιο συμπυκνωμένη ύλη. Από πάνω βρίσκεται το τσάκρας του αφαλού Μανιπούρα, που παριστάνεται με τον κύκλο. Έπειτα το Αναχάτα, το τσάκρας της καρδιάς, που παριστάνεται με το τρίγωνο. Πιο ψηλά το τσάκρας του λαιμού, Βισούντα, εικονίζεται με τη σελήνη. Και τα δύο τελευταία, Άτζνα και Σαχασράρα, αθροίζονται, κι αυτά επίσης, σ’ ένα σχήμα, το σχήμα της φλόγας.

Καθένα από αυτά τα πέντε κέντρα είναι η έδρα ενός Ντιάνι-Βούδα, ή Βούδα διαλογισμού. Αυτοί είναι οι εξής, αρχίζοντας από το κατώτερο κέντρο: ο Αμογκασίντι, ο Ρατνασαμπάβα, ο Αξόμπια, ο Αμιθάμπα και ο Βάίροκάνα. Αυτοί οι πέντε Ντιάνι-Βούδες έχουν ο καθένας την ιδιότητά του, τη δική του αρετή. Τους ονομάζουν επίσης Βούδες των πέντε σοφιών, γιατί κάθε αρετή θεωρείται σαν μια σοφία.

Αυτοί οι πέντε Ντιάνι-Βούδες λατρεύονται πολύ στο Θιβέτ, αλλά πάνω απ’ όλους λατρεύεται ο Βούδας Αβαλοκιτεσβάρ. Σύμφωνα με την παράδοση, είναι ο γιος του Βούδα Αμιθάμπα, και είναι αυτός που πρόφερε για πρώτη φορά τις ιερές συλλαβές ΟΜ ΜΑΝΙ PADME HUM. Η παράδοση αναφέρει επίσης ότι μια μέρα που κοίταζε τον κόσμο των ανθρώπων, μπροστά στους πόνους τους και τις άπειρες δυστυχίες τους, καταλήφθηκε από τόση μεγάλη συμπόνια γι’ αυτούς, ώστε το κεφάλι του έγινε κομμάτια. Τότε ο πατέρας του, ο Βούδας Αμιθάμπα, του έδωσε δέκα κεφάλια, στα οποία πρόσθεσε και το δικό του και, συγχρόνως, από το σώμα του Αβαλοκιτεσβάρ έβγαιναν χίλια χέρια. Τον παριστάνουν λοιπόν να έρχεται να βοηθήσει τους ανθρώπους με ένδεκα κεφάλια και χίλια χέρια.