Τι είναι ο Διάβολος;

Τι είναι ο Διάβολος;

Για τους απόκληρους του δυτικού πολιτισμού και την δαιμονοποίησή τους.

Ο Διάβολος είναι Ινδιάνος: Οι Κονκισταντόρες ανακάλυψαν ότι ο Σατανάς, διωγμένος από την Ευρώπη, είχε βρει καταφύγιο στην Αμερική. Σε αυτά τα νησιά και αυτές τις ακτές των θαλασσών της Καραϊβικής, τις οποίες φιλούσε μέρα-νύκτα με το φλογερό του στόμα, ζούσαν άγρια πλάσματα, με την απλούστερη δυνατή αμφίεση, δηλαδή έτσι όπως ο Διάβολος τους είχε φέρει στον κόσμο.

Διατηρούσαν μία λατρεία προς τον ήλιο, την γη, τα βουνά, τα ποτάμια και προς άλλους δαίμονες, μεταμφιεσμένους σε Θεούς- και αποκαλούσαν παιγνίδι την σαρκική αμαρτία, στην οποία επιδίδονταν συνεχώς και χωρίς καμία πίεση. Αγνοούσαν τις «10 εντολές», τα «7 θανάσιμα αμαρτήματα», δεν γνώριζαν την έννοια της λέξης «αμαρτία» ούτε φοβόντουσαν την κόλαση.

Δεν ήξεραν να διαβάζουν και δεν είχαν ακούσει ποτέ κανέναν να μιλά για το δικαίωμα στην ιδιοκτησία, ούτε για κανένα άλλο δικαίωμα και σαν να μην έφθανε αυτό, είχαν το έθιμο να τρώγονται μεταξύ τους και μάλιστα ωμοί. Η κατάκτηση της Αμερικής ήταν μία δύσκολη και μακροχρόνια εργασία εξορκισμού. Ο Δαίμονας είχε αγκυροβολήσει τόσο βαθιά σε αυτήν την γη, ώστε όποτε οι Ινδιάνοι παρίσταναν ότι γονάτιζαν με ευλάβεια μπροστά στην Παρθένο, λάτρευαν στην πραγματικότητα τον όφι που συνέθλιβε κάτω από το πόδι της και όποτε φιλούσαν τον σταυρό, καθόλου δεν έβλεπαν τον Υιό του Θεού, αλλά γιόρταζαν την συνάντηση της βροχής με την γη.

Οι Κονκισταντόρες είχαν ολοκληρώσει την αποστολή τους, δηλαδή να επιστρέψουν στον Θεό τον χρυσό, το ασήμι και τα πολλά πλούτη που ο Διάβολος είχε σφετερισθεί. Η επανάκτηση των λαφύρων δεν ήταν εύκολο πράγμα. Ευτυχώς που, από καιρό σε καιρό λάμβαναν ένα χεράκι βοηθείας από ψηλά. Όταν ο Κύριος της Κόλασης έστησε με τους Ινδιάνους ενέδρα μέσα σε ένα φαράγγι για να φράξει το πέρασμα στους Ισπανούς προς τα ορυχεία ασημιού του Cerro Rico του Potosi, ένας αρχάγγελος κατέβηκε από τους ουρανούς και τους έριξε μία κατραπακιά αξιομνημόνευτη.

Ο Διάβολος είναι ξένος: Το ενοχόμετρο δείχνει ότι ο μετανάστης έρχεται να κλέψει τις δουλειές μας, και το κινδυνόμετρο κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Αν είναι φτωχός, νέος και όχι λευκός, ο εισβολέας αυτός που έρχεται από μακριά έχει αμέσως καταδικαστεί ως φτωχός, ως έχων χαοτικές τάσεις, αλλά και για το χρώμα τού δέρματός του.

Εν πάση περιπτώσει, εάν δεν είναι ούτε φτωχός, ούτε νέος, ούτε μελαψός, δεν είναι καλοδεχούμενος γιατί είναι έτοιμος να εργασθεί διπλά για τα μισά λεφτά. Όταν κυβερνά ο φόβος, ο φόβος της απώλειας της εργασίας είναι ένας από τους πιο φοβερούς και ο μετανάστης χρησιμεύει σαν φόβητρο, την στιγμή που κατηγορούνται οι πραγματικοί υπεύθυνοι της ανεργίας, της μείωσης των μισθών, της ανασφάλειας και των άλλων ανάλογων πληγών.

Άλλοτε η Ευρώπη σκόρπιζε στον υπόλοιπο κόσμο αμέτρητους στρατιώτες, κατάδικους και πεθαμένους από την πείνα χωρικούς. Αυτοί οι πρωταγωνιστές των αποικιοκρατικών περιπετειών έμειναν στην ιστορία ως «ταξιδιώτες του εμπορίου του Θεού». Ενσάρκωναν τον «πολιτισμό» που έσπευδε να σώσει τους πάντες από την βαρβαρότητα.

Σήμερα, το ταξίδι γίνεται προς την αντίθετη φορά. Αυτοί που καταφθάνουν ή προσπαθούν να καταφθάσουν, από τον νότο προς τον βορρά, δεν έχουν ούτε μαχαίρι ανάμεσα στα δόντια, ούτε τουφέκι στον ώμο. Έρχονται από χώρες στυμμένες σαν λεμονόκουπες και δεν έχουν άλλη πρόθεση από το να κατακτήσουν απλώς μία δουλειά ή κάποια μικρο-απασχόληση. Αυτοί οι πρωταγωνιστές των αποικιακών ατυχιών, θεωρούνται αγγελιοφόροι του Διαβόλου. Θεωρούνται ενσάρκωση της «βαρβαρότητας» που επιτίθεται στον «πολιτισμό».

Ο Διάβολος είναι φτωχός: Γλείφονται όταν τρώτε, σάς κατασκοπεύουν όταν κοιμάστε: οι φτωχοί σας παραμονεύουν. Μέσα στον καθένα τους κρύβεται ένας κακοποιός, δηλαδή ένας τρομοκράτης. Τα αγαθά των λίγων απειλούνται από το κακοποιό πνεύμα των πολλών. Είναι γνωστό: ο κόσμος χωρίζεται σε εκείνους που δεν μπορούν να φάνε και σε εκείνους που δεν μπορούν να κοιμηθούν. Υποκείμενα στο σφυροκόπημα εδώ και χιλιάδες χρόνια, τα νησιά της κοσμιότητας σπρώχνονται από τις σαρωτικές θάλασσες τις δυστυχίας. Το πλήθος βρυχάται και σάς αναγκάζει να ζείτε σε μόνιμη επιφυλακή. Στις σημερινές μας πόλεις, τεράστιες φυλακές, όπου αμπαρώνονται οι φυλακισμένοι του φόβου, τα φρούρια ονομάζονται σπίτια και οι πανοπλίες κοστούμια.

Ο Διάβολος είναι λούμπεν: Κατάσταση πολιορκίας. Να μην αφαιρεθείς, να μη μειώσεις τα μέτρα ασφαλείας, να μην εμπιστευθείς: στατιστικά, δεν μπορείτε να γλιτώσετε. Αργά ή γρήγορα, θα πρέπει να υποστείτε μία επίθεση, μία απαγωγή, έναν βιασμό ή ένα έγκλημα. Στις κακόφημες γειτονιές, κουρνιασμένοι μέσα στην σκιά, πεθαίνοντας από επιθυμία, καταπίνοντας τις κακίες τους: οι συγγραφείς της επικείμενης δυστυχίας σας.

Δεν είναι παρά περιπλανώμενοι, ξεβράκωτοι μεθύστακες ναρκομανείς από κακοποιό στόφα, ή αλήτες, άθλιοι φουκαράδες, ξεδοντιασμένοι, χωρίς σχέδια, χωρίς αύριο. Κανείς δεν τους θαυμάζει, αλλά αυτοί οι κλεφτοκοτάδες κάνουν ό,τι μπορούν, μιμούμενοι ταπεινά, τα αφεντικά, που διδάσκουν στον κόσμο τις συνταγές της επιτυχίας τους. Κανείς δεν τους καταλαβαίνει, αλλά προσδοκούν να γίνουν υποδειγματικοί πολίτες κατ’ εικόνα αυτών των ηρώων των σύγχρονων καιρών που βιάζουν την γη, δηλητηριάζουν τον αέρα και το νερό, στραγγαλίζουν τους μισθούς, δολοφονούν τις θέσεις εργασίας και κρατούν αιχμάλωτες τις χώρες.

Ο Διάβολος είναι μαύρος: Ιδού το αμάρτημα, ιδού τα σκοτάδια, το μαύρο είναι ο εχθρός του φωτός και της αθωότητας. Στην φημισμένη ταξιδιωτική του αφήγηση, ο Μάρκο Πόλο, μιλούσε για τους κατοίκους της Ζανζιβάρης: «είχαν ένα πολύ μεγάλο στόμα, χείλη παχιά και μία μύτη πιθήκου. Κυκλοφορούσαν γυμνοί και ήταν εντελώς μαύροι, έτσι ώστε εάν εμφανίζονταν σε μία άλλη περιοχή του κόσμου θα τους πέρναγαν για Διαβόλους.»

Τρεις αιώνες αργότερα στην Ισπανία, ο Λούσιφερ, με το κορμί βαμμένο μαύρο έμπαινε στην σκηνή κατά την διάρκεια κωμωδιών ή γιορτών, ανεβασμένος σε ένα πύρινο άρμα. Η αγία Τερέζα του Ιησού, που πάντα τον πολεμούσε, δεν κατάφερε ποτέ να τον ξεφορτωθεί. Αυτός στάθηκε μία ημέρα στο πλευρό της και ήταν ένα «αποτρόπαιο φριχτό νεγράκι». Μία άλλη φορά, η αγία είδε μία γιγαντιαία κόκκινη φλόγα να βγαίνει από το μαύρο κορμί του, ενώ καθόταν πάνω στο βιβλίο του της θείας λειτουργίας και έκαψε τις προσευχές του.

Σύντομη υπενθύμιση των ανταλλαγών μεταξύ της Αφρικής και της Ευρώπης: κατά την διάρκεια του 16ου, 17ου και 18ου αιώνα, η Αφρική πουλούσε σκλάβους και αγόραζε τουφέκια. Αντάλλασσαν εργασία με βία. Τα τουφέκια έβαζαν τάξη στο καταχθόνιο χάος και η σκλαβιά ήταν ένα πρώτο βήμα προς την λύτρωση (από τις αμαρτίες).

Προτού σημαδευτούν με πυρακτωμένο σίδερο στο πρόσωπο ή στο στήθος, οι μαύροι ελάμβαναν ένα γερό κατάβρεγμα με αγιασμό. Η βάπτιση έδιωχνε τον δαίμονα και εμφυσούσε μία ψυχή μέσα σε αυτά τα άδεια κορμιά. Μετά, και κατά την διάρκεια του 19ου και του 20ου αιώνα, η Αφρική προσέφερε χρυσό, διαμάντια, χαλκό, μάρμαρο και καουτσούκ παίρνοντας γι’ αντάλλαγμα… Βίβλους! Αντάλλασσαν υλικό πλούτο με λόγια. Υπέθεταν ότι η ανάγνωση της Βίβλου μπορούσε να διευκολύνει το ταξίδι των Αφρικανών από την Κόλαση προς τον Παράδεισο. Όμως η Ευρώπη είχε ξεχάσει να τους μάθει να διαβάζουν.

Ο Διάβολος είναι γυναίκα: Το βιβλίο «Malleus Maleficarum», που είναι επίσης γνωστό σαν «Το Σφυρί των Μαγισσών», συνιστούσε τον πιο ανελέητο εξορκισμό για κάθε δαίμονα προικισμένο με στήθη και μακριά μαλλιά. Οι συγγραφείς του, δύο διεστραμμένοι Γερμανοί ιεροεξεταστές, ο Χάϊνριχ Κράμερ και ο Γιάκομπ Σπένγκερ, το συνέστησαν μετά από αίτημα του πάπα Ιννοκέντιου του 8ου για να καταπολεμηθούν με σφοδρότητα οι δαιμονικές συνομωσίες ενάντια στην Χριστιανοσύνη.

Δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1486 και χρησίμευσε μέχρι το τέλος του 17ου αιώνα ως νομικό και θεολογικό θεμέλιο στα δικαστήρια της Ιεράς Εξέτασης των διαφόρων χριστιανικών χωρών. Σ’ αυτό το βιβλίο οι συγγραφείς διαβεβαίωναν ότι οι μάγισσες, αυτό το τρομερό χαρέμι του Σατανά, αντιπροσώπευαν τις γυναίκες σε φυσική κατάσταση: «η κάθε είδους μαγεία εκδηλώνεται από το ακόρεστο της γυναικείας λαγνείας».

Πρόσθεταν ότι «αυτά τα όντα με την ελκυστική όψη, με την δύσοσμη επαφή και των οποίων η συναναστροφή αποδεικνύεται καταστροφική», μάγευαν τους άνδρες, έλκοντάς τους με τα φιδίσια σφυρίγματά τους και την ουρά σκορπιού τους για να τους καταστρέψουν. Αυτοί οι δύο συγγραφείς προειδοποιούσαν τους απρόσεκτους: «η γυναίκα είναι πιο πικρή από τον θάνατο. Όλα επάνω της είναι μία παγίδα. Η καρδιά της είναι ένα δίχτυ και τα χέρια της πραγματικές αλυσίδες».

Αυτή η εγκληματολογική πραγματεία που έστειλε χιλιάδες γυναίκες στην πυρά της Ιεράς Εξέτασης, συμβούλευε να υποβάλλονται σε μαρτύριο όλες οι γυναίκες που ήταν ύποπτες για μαγεία. Αν ομολογούσαν άξιζαν τις φλόγες της πυράς. Αν δεν ομολογούσαν και πάλι τις άξιζαν, μιας και μόνο μια μάγισσα ενθαρρυμένη από τον Διάβολο, τον «Εβραίο εραστή» της, μπορούσε να αντέξει τέτοια βασανιστήρια χωρίς να την προδώσει η γλώσσα της.

Ο πάπας Ονώριος ο 3ος είχε βγάλει διάταγμα ότι η ιεροσύνη ήταν υπόθεση αυστηρά αντρική: «οι γυναίκες δεν πρέπει να εκφράζονται. Τα χείλη τους φέρουν το στίγμα της Εύας, η οποία οδήγησε τον άνθρωπο στον χαμό του». Οκτώ αιώνες αργότερα, η Καθολική Εκκλησία επιμένει να αρνείται στις κόρες της Εύας την πρόσβαση στον άμβωνα. Οι μουσουλμάνοι φονταμενταλιστές, κυριευμένοι από τον ίδιο πανικό, ακρωτηριάζουν το φύλο των γυναικών και τους κρύβουν το πρόσωπο. Όσο για τους ορθόδοξους Εβραίους, ανακουφισμένοι που εξόρκισαν την κακιά μοίρα, αρχίζουν την ημέρα τους μουρμουρίζοντας: «Ευχαριστώ Θεέ μου που δεν μ’ έκανες γυναίκα».

Ο Διάβολος είναι μουσουλμάνος: Ο ίδιος ο Δάντης ήξερε ήδη ότι ο Μωάμεθ ήταν ένας τρομοκράτης. Δεν τον τοποθέτησε άλλωστε μέσα στους κύκλους της Κόλασης, αιώνια καταδικασμένο να είναι σχισμένος από πάνω μέχρι κάτω; «Τον είδα κομμένο στα δύο» τραγούδησε ο ποιητής στην «Θεία Κωμωδία», «από τα γένια μέχρι το κάτω μέρος της κοιλιάς»

Την εποχή που οι μουσουλμανικές ορδές βασάνιζαν την Χριστιανοσύνη, οι περισσότεροι πάπες θεωρούσαν ότι οι μουσουλμάνοι δεν ήσαν όντα από σάρκα και κόκαλα, αλλά μεγάλες στρατιές δαιμόνων που πολλαπλασιάζονταν από τα χτυπήματα των σπαθιών και των λογχών ή από τους πυροβολισμούς των αρκεβουζίων. Στην εποχή μας, οι πύραυλοι δημιουργούν ασταμάτητα περισσότερους εχθρούς απ’ όσους ξεκοιλιάζουν. Όμως σε τελική ανάλυση, τι θα απογινόταν ο Θεός εάν δεν είχε εχθρούς; Ο φόβος κυβερνά και οι πόλεμοι τρέφονται με φόβο.

Η εμπειρία αποδεικνύει ότι η απειλή της Κόλασης είναι πάντα πιο αποτελεσματική από τις ουράνιες υποσχέσεις. Ας καλωσορίσουν οι εχθροί μας! Στον Μεσαίωνα, κάθε φορά που ο θρόνος ταλαντευόταν εξ αιτίας μίας χρεοκοπίας, ή εξαιτίας της λαϊκής οργής, οι χριστιανοί βασιλιάδες κατήγγειλαν τον μουσουλμανικό κίνδυνο, διέσπειραν τον πανικό, ξεκινούσαν μία καινούρια Σταυροφορία και όλα τακτοποιούνταν αυτόματα.

Ο Τζωρτζ Μπους εδραιώθηκε ως πρόεδρος του πλανήτη χάρις στην κατάλληλη εμφάνιση του Οσάμα Μπιν Λάντεν, του μεγάλου μπαμπούλα του κόσμου, ο οποίος την παραμονή των εκλογών ανακοίνωσε στην τηλεόραση, ότι θα έρθει να καταβροχθίσει ζωντανά τα μικρά παιδιά!

Το 1564, ο δαιμονολόγος Γιόχαν Βίερ κατέγραψε τους διαβόλους που εργάζονται στην γη με πλήρες ωράριο με στόχο την απώλεια των χριστιανικών ψυχών. Μέτρησε όχι λιγότερους από 7.409.127 οι οποίοι εργάζονταν μέσα από 79 λεγεώνες. Από αυτή την απογραφή πέρασε πολύ βραστό νερό κάτω από τις γέφυρες της κόλασης.

Σε τι αριθμό θα έχουν φθάσει σήμερα οι πολυάριθμοι απεσταλμένοι του Βασιλείου του Σκότους; Η τέχνη της προσποίησης κάνει την καταμέτρηση δυσχερή. Αυτοί οι πλανευτές στολίζονται με τουρμπάνια για να κρύψουν τα κέρατά τους με φαρδιές κελεμπίες κρύβουν τις ουρές δράκοντα, τα φτερά νυχτερίδας και την βόμβα που μεταφέρουν κάτω από τα μπράτσα τους.

Eduardo Germán María Hughes Galeano

Από το περιοδικό «Ο Ερμής του Ξωβουνίου»

***

Αν θέλεις να δεις τον Διάβολο αυτοπροσώπως, κοίτα σε μια οποιαδήποτε οργανωμένη εταιρία – εκκλησία του Θεού, είτε θρησκευτική, είτε πολιτική, αθλητική, μουσική σε κάθε δηλ. παγωμένο –ισμο. Στην πρώτη φωτογραφία βλέπεις τον κόσμο του ασήμαντου Θεού των ανθρώπων. Όλοι οι Θεοί είναι ασήμαντοι και δημιουργήματα του φαντασιακού. Να την θυμάσαι την φωτογραφία, κάθε φορά που σκύβεις και προσκυνάς την εικόνα που σου πλάσαραν, όπως σου πλασάρουν κάθε δόγμα για «μοναδική αλήθεια» και ΕΣΥ, απλά βελάζεις ευτυχισμένος όπως το αρνάκι πριν το σουβλίσεις το Πάσχα του Θεού της αγάπης !!!

Άσε ξέρω, η λογική του ανθρώπινου ζώου … πήγε για μπάνια !!!

***

Ο Εδουάρδο Γκαλεάνο στα ισπανικά, Eduardo Germán María Hughes Galeano (Μοντεβιδέο, 3 Σεπτεμβρίου 1940), είναι ένας Ουρουγουανός δημοσιογράφος και συγγραφέας, είναι μία από τις πιο εξέχουσες προσωπικότητες της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας.

Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Τα πιο γνωστά έργα του είναι τα Μνήμες φωτιάς (1986) και Οι ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής (1971), που έχουν μεταφραστεί σε 20 γλώσσες. Οι δουλειές του υπερβαίνουν τις ορθόδοξες τεχνοτροπίες, συνδυάζοντας το ντοκιμαντέρ, το μυθιστόρημα, τη δημοσιογραφία, την πολιτική ανάλυση και την ιστορία. Ο Γκαλεάνο αρνείται ότι είναι ιστορικός: «είμαι ένας συγγραφέας που θα ήθελε να συνεισφέρει στη διάσωση της απηχθείσας μνήμης όλης της Αμερικής, αλλά πάνω από όλα της Λατινικής Αμερικής, πατρίδα περιφρονημένη και αγαπητή».

Ο Γκαλεάνο γεννήθηκε στο Μοντεβιδέο της Ουρουγουάη, μέλος μίας οικογένειας με ευρωπαϊκή καταγωγή, που ανήκε στη μεσαία τάξη και ήταν καθολική. Όταν ήταν νέος είχε δουλέψει ως εργάτης εργοστασίου, ελαιοχρωματιστής, ταχυδρόμος, δακτυλογράφος και άλλα. Στα 14 του πούλησε την πρώτη του πολιτική γελοιογραφία στο εβδομαδιαίο περιοδικό «Ελ Σολ» του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Ουρουγουάης. Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως δημοσιογράφος στις αρχές της δεκαετίας του ’60 ως συντάκτης του «Μάρτσα», ένα εβδομαδιαίο περιοδικό με το οποίο συνεργάστηκαν οι Μάριο Βάργκας Γιόσα, Μάριο Μπενεδέτι, Μανουέλ Μαλδονάδο, Ντένις και Ρομπέρτο Φερνάντες Ρεταμάρ. Υπήρξε αρχισυντάκτης της εφημερίδας «Έποκα» δύο χρόνια.

Στο πραξικόπημα της 27ης Ιουνίου 1973, ο Γκαλεάνο φυλακίστηκε και αναγκάστηκε να αφήσει την Ουρουγουάη. Το βιβλίο του «Οι ανοιχτές πληγές της Λατινικής Αμερικής» λογοκρίθηκε από τα στρατιωτικά δικτατορικά καθεστώτα της Ουρουγουάης, της Αργεντινής και της Χιλής. Έζησε στην Αργεντινή όπου ίδρυσε το πολιτιστικό περιοδικό «Κρίσις». Το 1976, παντρεύεται για τρίτη φορά, ενώ παράλληλα προστίθεται στη λίστα αυτών που θα αντιμετώπιζαν το εκτελεστικό απόσπασμα του Χόρχε Ραφαέλ Βιδέλα, ο οποίος ανέλαβε την κυβέρνηση μετά από πραξικόπημα. Πηγαίνει στην Ισπανία, όπου γράφει τη διάσημη τριλογία του, «Μνήμες Φωτιάς», το 1984.

Τον Ιανουάριο του 2006, ο Γκαλεάνο, μαζί με διεθνείς προσωπικότητες όπως ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, ο Μάριο Μπενεδέτι, ο Ερνέστο Σάμπατο ο Τιάγο ντε Μέγιο, ο Κάρλος Μονσιβάις, ο Πάμπλο Αρμάντο Φερνάντες, ο Χόρχε Ενρίκε Αντόουμ, ο Λουίς Ραφαέλ Σάντσες, η Μάιρα Μοντέρο, η Άνα Λίδια Βέγκα και ο Πάμπλο Μιλανές, ενώθηκαν για να υπογράψουν τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Πουέρτο Ρίκο.

Το Νοέμβριο του 2008, μιλώντας για τη νίκη του Ομπάμα λέει: «Ο Λευκός Οίκος θα είναι σύντομα ο οίκος του Ομπάμα, αλλά ο Λευκός Οίκος χτίστηκε από μαύρους σκλάβους. Και θα μου άρεσε και ελπίζω να μην το ξεχάσει ποτέ». Τον Απρίλιο του 2009, ο πρόεδρος της Βενεζουέλας, Ούγκο Τσάβες, παραδίδει ένα αντίγραφο του «Ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής» στον Αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα κατά τη διάρκεια της 5ης Συνόδου της Λατινικής Αμερικής, στο Πουέρτο Εσπάνια στη Δημοκρατία Τρινιδάδ και Τομπάγκο.

Το Μάιο του 2009, σε μία συνέντευξη δηλώνει: «Όχι μόνο οι ΗΠΑ, αλλά και μερικές ευρωπαϊκές χώρες έχουν σπείρει δικτατορίες σε όλο τον κόσμο. Και νιώθουν ότι θα μπορούσαν να διδάξουν τι σημαίνει δημοκρατία».

Έργα του μεταφρασμένα στα ελληνικά

«Οι ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής» (1971)

«Μνήμες φωτιάς» (1982-1986)

Ο αιώνας του ανέμου (1986)

«Το βιβλίο των εναγκαλισμών» (1989)

«Τα χίλια πρόσωπα του ποδοσφαίρου» (1995)

«Ένας κόσμος ανάποδα» (1998)

«Καθρέφτες. Μία σχεδόν παγκόσμια ιστορία» (2008)

Έργα του στα ισπανικά

Los días siguientes (1963)

China (1964)

Guatemala, país ocupado (1967)

Reportajes (1967)

Los fantasmas del día del león y otros relatos (1967)

Su majestad el fútbol (1968)

¡Manos arriba!

Las venas abiertas de América Latina (1971)

Siete imágenes de Bolivia (1971)

Violencia y enajenación (1971)

Crónicas latinoamericanas (1972)

Vagamundo (1973)

La canción de nosotros (1975)

Conversaciones con Raimón (1977)

Días y noches de amor y de guerra (1978)

La piedra arde (1980)

Voces de nuestro tiempo (1981)

Memoria del fuego (1982-1986)

Aventuras de los jóvenes dioses (1984)

Ventana sobre Sandino (1985)

Contraseña (1985)

La encrucijada de la biodiversidad colombiana (1986)

El descubrimiento de América que todavía no fue y otros escritos (1986)

El tigre azul y otros artículos (1988)

Entrevistas y artículos (1η εκδ. 1962, 2η εκδ. 1987, 3η εκδ. 1988)

El libro de los abrazos (1989)

Nosotros decimos no (1989)

América Latina para entenderte mejor (1990)

Palabras: antología personal (1990)

Ser como ellos y otros artículos (1992)

Amares (1993)

Las palabras andantes (1993)

Úselo y tírelo (1994)

El fútbol a sol y sombra (1995)

Patas arriba: Escuela del mundo al revés (1998)

Bocas del Tiempo (2004)

Carta al señor futuro (2007)

Espejos. Una historia casi universal (2008)