Ρίχτερ Ανάπτυξης

Μεγάλα τα έργα των ανθρώπων

Στα πιο αστεία πράγματα κρύβονται οι μεγαλύτερες σοβαρότητες είπε κάποιος κάποτε και άδικο δεν είχε. Και δεν εννοώ μόνο εκείνα τα χιουμοριστικά σχόλια που μπορεί να ακούσεις από την παρέα σου, την ώρα που λέτε θανατερά ανέκδοτα για τη μικρή Αννούλα, αλλά πολύ περισσότερο μιλάω για τις καταστάσεις που θεωρείς ότι εσύ προσωπικά δεν πρόκειται να βιώσεις ποτέ ούτε για αστείο. Στο αεροπλάνο, για παράδειγμα, πριν απογειωθείς κι αφήσεις πίσω σου τα εδάφη, έρχονται με ρυθμό που θυμίζει χορογραφία οι καλλίγραμμες αεροσυνοδοί και σου κάνουν την επίδειξη με τις οδηγίες διάσωσης σε περίπτωση πτώσης τού αεροσκάφους.

Αν και περιγράφουν με τις κινήσεις τους έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσεις στη ζωή σου, δεν είναι λίγες οι φορές που σε πιάνουν τα γέλια με το πώς όλες τους χαμογελάνε, έτσι όπως σου λένε να χώσεις τη μάσκα οξυγόνου στη μούρη σου και να συνεχίσεις ν’ αναπνέεις κανονικά ή όταν με νάζι σφίγγουν γύρω και πίσω τους τα σωσίβια που θα πρέπει να θυμηθείς ότι θα βρίσκονται κάτω από το κάθισμά σου, όταν θα παλεύεις να πιαστείς από τα μαλλιά σου, καθώς θα πνίγεσαι. Το ίδιο συμβαίνει και με τα φυλλάδια που μας μοιράζουνε από τα μαθητικά τα χρόνια για το τι πρέπει να κάνουμε σε ενδεχόμενο σεισμού. Πανομοιότυπα καρτούν με δήθεν ψύχραιμες φάτσες να κουλουριάζονται κάτω από τα τραπέζια τις στιγμές εκείνες που όλα πηγαίνουν πέρα δώθε, με τη γη να θυμίζει ένα τεράστιο εκκρεμές. Ειδικά αυτοί οι φαλακροί τύποι που τρέχουν να σωθούν, βγαίνοντας έξω από το κτίριο έτσι που στριμώχνονται στις πόρτες, πολύ κωμικοτραγικές φάτσες. Μα γιατί είναι οι περισσότεροι χωρίς μαλλιά; Μάλλον απ’ το φόβο τους.

Όλα αυτά τα μεταξύ σοβαρού και αστείου γελοιοποιούνται ακόμα περισσότερο, όταν ζεις πιο συχνά απ’ το αναμενόμενο τέτοιες έκτακτες καταστάσεις, τόσο που θαρρείς ότι σταδιακά γίνεσαι σχεδόν ακλόνητος απέναντι σε κάθε κίνδυνο. Στην περιοχή μας, ας πούμε, ο σεισμός ως φαινόμενο είχε μετατραπεί σε μια αραιή ρουτίνα, το νησί μας είχε προ πολλού χαρακτηριστεί σεισμογενές, ο εγκέλαδος ξυπνούσε ανά τακτά χρονικά διαστήματα, όλες αυτές οι καρικατούρες και τα εγχειρίδια με τις σωστές και προβλεπόμενες κινήσεις έμοιαζαν παντελώς άχρηστα. Ξέραμε από μόνοι μας τι έπρεπε να κάνουμε και πολλές φορές ενάντια στα ενδεδειγμένα, είναι αλλιώς να αντιμετωπίζεις όλως θεωρητικά ένα γεγονός και τελείως διαφορετικά να το βιώνεις στην πράξη.

Δεν ξέρω, όπως το να γελάς απέναντι σε τραγικά σενάρια, έτσι και το να απομυθοποιείς τους σεισμούς και τους καταποντισμούς είναι κομμάτι από τη δύναμη που κρύβει μέσα της η ανθρώπινη ύπαρξη. Γίνεται να μην πετάς και να μην ταξιδεύεις σε χώρες μακρινές, ονειρεμένες, επειδή υπάρχει η πιθανότητα να πέσει το αεροπλάνο που θα σε μεταφέρει; Γίνεται να κοιμάσαι και να ξυπνάς και να προσέχεις την κάθε σου κίνηση, μήπως και σε πετύχει ο σεισμός σε ακατάλληλο τόπο και χρόνο, εντελώς απροστάτευτο, χωρίς να υπάρχουν τραπέζια γύρω σου με τις σωστές διαστάσεις, ώστε να χωρέσεις από κάτω τους; Γίνεται να μη φτιάξεις το σπιτικό σου, να μη το διακοσμήσεις με τα πιο μοδάτα και πιο γουστόζικα πράγματα, μόνο και μόνο, μήπως όλα γίνουν σμπαράλια μέσα σε δευτερόλεπτα; Εντάξει, τα πιο σημαντικά πράγματα στη ζωή δεν είναι πράγματα, αλλά, πραγματικά, γίνεται πραγματική ζωή χωρίς πράγματα;

Δεν γίνεται. Όπως δεν γίνεται να μην προχωρά ο τόπος προς τα μπροστά, στην κατεύθυνση που δείχνει η ανάπτυξη, ναι, στο μέρος εκείνο που βρίσκεται η πολυπόθητη εκείνη άλλη διάσταση, εκεί που όλοι από τη φτώχεια και τη μιζέρια ξαφνικά περνούν απέναντι, στην όχθη τής ευημερίας. Μόνο που το πέρασμα αυτό απαιτεί οπωσδήποτε κάποιες θυσίες. Έπρεπε να έρθουν συνεργεία εξειδικευμένα εδώ και να εργαστούν για δεκάδες μερόνυχτα και να εφαρμόσουν τις εγκεκριμένες και επιστημονικά τσεκαρισμένες μεθόδους και να τρυπήσουν βαθιά σε βάθος το υπέδαφος και να ψάξουν σχολαστικά, μέχρι να εντοπίσουν τον καλά κρυμμένο θησαυρό.

Αφού όλα τα δεδομένα και όλες οι μελέτες έδειχναν ότι δεν χρειαζόταν να πάμε σε μέρη άγνωστα για τη σωτηρία αυτού του τόπου, η λύση βρισκόταν κάτω από τα πόδια μας τα ίδια. Πετρέλαιο, υδρογονάνθρακες, όλα της φύσης τα πιο σπάνια και πιο διαλεχτά υλικά, εκείνα που με το που έμπαιναν στον κινητήρα αυτής της ταλαίπωρης -μα υπερήφανης χώρας- θα επιτάχυναν το ταξίδι προς το φως που μονίμως βρίσκεται στην άκρη του τούνελ και που όλο το βλέπουμε να έρχεται αλλά για έναν περίεργο λόγο ποτέ δεν νιώθουμε να ζεσταίνει τα αγωνιώδη βλέφαρά μας. Εντάξει, είπαν ότι μπορεί να υπάρξουν κάποιες συνέπειες, να ταραχτεί για λίγο μόνο η ισορροπία στην αρμονία του περιβάλλοντος, ότι τα κέρδη θα ήταν ασυγκρίτως μεγαλύτερα σε σχέση με τη ζημιά που ενδεχομένως και υπό πολύ συγκεκριμένες προδιαγραφές θα γινόταν στη μάνα φύση, τι να κάναμε δηλαδή, να ακούγαμε όλους εκείνους που φέρνανε την καταστροφή και προειδοποιούσαν ότι η φύση εκδικείται και πως, αν την πειράξεις, καταστροφή θα φέρει;

Κανέναν δεν ακούσαμε. Εξάλλου, από ένα σημείο κι έπειτα, δεν μπορούσες να διακρίνεις τι είναι αυτό που ακούς. Δεν μπορούσες με σιγουριά να πεις αν αυτός ο εναλλασσόμενος, ακαθόριστος ήχος ήταν άνθρωποι ή αντικείμενα ή ήταν ο βρυχηθμός τού γίγαντα εγκέλαδου, έτσι όπως αγουροξυπνούσε και έσειε την πλάση με τα τερατώδη άκρα του, έτσι όπως κρότοι και θραύσματα έπεφταν σαν τη βροχή πάνω στα απορημένα πρόσωπά μας, όχι, δεν καταλάβαινες αν αυτή η διαρκή βοή ήταν η τελευταία ανάσα σου ή ήταν πολλές ανάσες μαζί, αν ήταν το πνιγηρό ουρλιαχτό τής γης, έτσι όπως μας ταρακουνούσε με οργή και μεγαλοσύνη, όχι, δεν ήξερες, μόνο έψαχνες, που είναι, το παιδί, το παιδί, βγείτε όλοι έξω, τώρα, όχι είναι λάθος, το μεγαλύτερο λάθος είναι να περάσεις κάτω από τις πόρτες, τώρα που αναπηδούν τα κτίρια, τι στο διάολο λέγαμε ότι τα ξέρουμε όλα τόσα χρόνια, τα παίρναμε όλα στην πλάκα, τώρα που τρίβεται η μια πλάκα με την άλλη, τώρα που τα σίδερα πετάγονται από παντού, όπως τα εξανθήματα στα άρρωστα σπίτια, ήξερες μόνο να γελάς και να χαχανίζεις, θυμάσαι εκείνο το ανέκδοτο με τον Γερμανό, τον Ιταλό, τον Έλληνα, πάντα εξυπνότερος όλων ο Έλληνας, εκείνος που δεν τρόμαζε ούτε από σεισμούς, που είναι τώρα εκείνος ο Έλληνας, τώρα που ρημαδιό γίνανε όλα, τα ακριβά τα ντουλάπια, η επίπεδη η τηλεόραση, όλα ένα με το δάπεδο, πάει και εκείνη η ξεχωριστή ταπετσαρία, πόσες ώρες περάσαμε για να την κολλήσουμε, με έμφαση στη λεπτομέρεια και μέχρι το τελευταίο εκατοστό στον ανοιγμένο τώρα τοίχο, πάει το βιος μας, αγάπη μου, θλίβονται όλα και συνθλίβονται, πετραδάκι-πετραδάκι, πάει της αγάπης το τσαρδάκι, που για τα ‘σένα το ‘φτιαξα.

Σωπάτε και μην απελπίζεστε. Πάνω στα συντρίμμια θα φυτρώσει η ελπίδα, θα το δείτε, θα ξαναχτίσουμε απ’ την αρχή τα σπίτια μας και τα όνειρά μας, θα ‘ναι όλα πιο στέρεα από ποτέ, που ξέρεις, ίσως έρθουμε πιο κοντά, έτσι όπως θα κοιμόμαστε σωριασμένοι στα δημοτικά γυμναστήρια, έτσι όπως θα λέμε τραγούδια για να ζεστάνουμε τις καρδιές μας, μέσα στις παγωμένες σκηνές που έστησε για μας κοτζάμ ελληνικός στρατός. Θα μας σταθεί και η επίσημη ελληνική πολιτεία, δεν μπορεί. Να, ήδη ανακοινώθηκαν τα πρώτα μέτρα για εμάς τους πληγέντες, δεν έχει για φέτος χαράτσι για τα κατεστραμμένα ακίνητά μας, είδατε, δεν ήρθε και το τέλος του κόσμου, οι τράπεζες δεν θα ζητήσουν από εμάς δόσεις για τουλάχιστον έναν μήνα, ορίστε, υπήρξε κινητοποίηση, ευαισθητοποίηση.

Σωπάτε. Ακούγονται ελικόπτερα να ‘ρχονται στο νησί μας. Είναι ο πρωθυπουργός μας που αποφάσισε όχι μόνο να επιθεωρήσει από κοντά τα ραγισμένα κορμιά μας αλλά πήρε το ρίσκο να κοιμηθεί εδώ, αγνοώντας την έντονη σεισμική δραστηριότητα, ακόμα κι αν του χαλάσει τον ύπνο. Τόσοι υπουργοί ήλθαν, είδαν και απήλθαν. Τόσα μικρόφωνα και τόσες κάμερες, μέχρι και ηθοποιοί του αμερικανικού κινηματογράφου ενημερώθηκαν αρμοδίως για το μέρος εκείνο στο οποίο κάποτε είχαν κάνει χολιγουντιανά γυρίσματα, με θέμα λοχαγούς και μαντολίνα. Σωπάτε και θα αντιστρέψουμε τα σοβαρά με τα αστεία. Θα πούμε ότι οι μεγαλύτερες αστειότητες κρύβονται στα πιο σοβαρά πράγματα. Τραγούδια, ποιήματα τρανά θα σατιρίσουμε. Περπατώντας αργά στην προκυμαία. Υπάρχω λες, κι ύστερα δεν υπάρχεις. Σωπάτε. Την Κυριακή θα ακούσουμε την μπάντα. Συνολικοί μετασεισμοί:

Χίλιοι τριάντα.