Νηστικό αρκούδι βλέπει μπάλα;

Νηστικό αρκούδι βλέπει μπάλα;

Πέρασαν πια 64 χρόνια. Η πρώτη και η τελευταία -μέχρι σήμερα- φορά που η Βραζιλία φιλοξένησε τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου ήταν το μακρινό 1950. Σε μια εποχή όπου η ερειπωμένη μεταπολεμική Ευρώπη προσπαθούσε να αναγεννηθεί από τις στάχτες της, η Βραζιλία έχοντας βγει από τον πόλεμο δίχως μεγάλες απώλειες, προσφέρθηκε να φιλοξενήσει τη διοργάνωση.

Οι διαφορές της τότε εποχής με το σήμερα είναι μάλλον περισσότερες από ό,τι τα κοινά στοιχεία. Στη διοργάνωση έλαβαν μέρος μόλις 13 χώρες. Στη Γερμανία δε, είχε επιβληθεί ποινή αποκλεισμού, καθώς οι μνήμες από τις ναζιστικές θηριωδίες ήταν ακόμη εξαιρετικά νωπές. Σήμερα, οι Γερμανοί θα πατήσουν βραζιλιάνικο έδαφος, και μάλιστα είναι από τα φαβορί για να χαλάσουν τη γιορτή των Βραζιλιάνων που ονειρεύονται την κούπα. Όπως δηλαδή, το 1950, η Ουρουγουάη κατάφερε να πανηγυρίσει μέσα στο «Μαρακανά» βυθίζοντας ένα ολόκληρο έθνος στο πένθος και οδηγώντας κόσμο στην αυτοκτονία. Είπαμε, άλλες εποχές!

Ωστόσο, για ποια γιορτή μιλάμε σήμερα; Όπως το ’50 η Βραζιλία φιλοξένησε το πρώτο Μουντιάλ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, φέτος γίνεται και πάλι οικοδέσποινα στα χρόνια ενός άλλου μεγάλου «πολέμου». Παγκόσμιου και οικονομικού. Τη σφοδρότητα του οποίου την έχουμε ζήσει για τα καλά στη Νότια Ευρώπη, αδυνατώντας ωστόσο να προβλέψουμε με ακρίβεια ούτε το αν βρισκόμαστε στο τέλος του, ούτε τι άλλο μπορεί να μας επιφυλάσσει…

Στη Βραζιλία του 2014, ο κόσμος πεινάει. Στη χώρα των διακοσίων εκατομμυρίων κατοίκων, ένα μεγάλο ποσοστό βρίσκεται κάτω από τα όρια της φτώχειας και τα συστήματα υγείας και παιδείας παραπαίουν. Την ίδια ώρα, η διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου, αλλά και οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Ρίο ντε Τζανέιρο για το 2016, αναμένεται να κοστίσουν έναν πακτωλό δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι αντιθέσεις είναι μεγάλες. Ο κόσμος εξεγείρεται καθημερινά και τα μέτρα καταστολής εφαρμόζονται σε κάθε γειτονιά.

Ναι, μιλάμε για την ίδια χώρα! Η Βραζιλία αποτελεί τη «Μέκκα» της ποδοσφαιρικής θρησκείας. Ναι, στη Βραζιλία, το ποδόσφαιρο λατρεύεται όσο πουθενά αλλού. Ωστόσο, από το άθλημα της αλάνας, στον γίγαντα της παγκόσμιας ποδοσφαιρικής βιομηχανίας υπάρχουν χαοτικές διαφορές. Και όταν υπεισέρχεται ο παράγοντας της επιβίωσης, οι προτεραιότητες αντιστρέφονται ακαριαία.

Από τη μια έχουμε την κοινωνική οργή, από την άλλη τη φαντασμαγορία ενός Παγκοσμίου Κυπέλλου. Τόσο κοντά, που εναλλάσσονται θαρρείς καθημερινά πια σε έναν καμβά μεγάλων αντιθέσεων. Κι όταν θα αρχίσουν να καταφθάνουν οι ορδές των χιλιάδων φιλάθλων των τριάντα ενός άλλων φιναλιστ του τουρνουά, τότε ο πίνακας αυτός της πολυπολιτισμικότητας και των διαφορών θα δημιουργεί ολοένα και πιο οξύμωρα σχήματα.

Το περίφημο όπιο των λαών, επιστρέφει ξανά στη χώρα που το ανέθρεψε. Γιγαντωμένο πλέον και ανεξάρτητο, ίσως να σκέφτεται πως θα χρωστάει και η Ιστορία πια μια μεγαλειώδη κατάκτηση του Μουντιάλ στη Βραζιλία, στη μόνη χώρα (μαζί με την Ισπανία από το 2010) που έχει κατακτήσει τουλάχιστον μία φορά το Κύπελλο, χωρίς να το πράξει και εντός των συνόρων της… Και έπειτα;

Και έπειτα, θα στηθεί η γιορτή στους δρόμους των βραζιλιάνικων πόλεων. Γιατί, ακόμα και υπό αυτές τις συνθήκες, οι Βραζιλιάνοι θα το πανηγυρίσουν με την ψυχή τους. Ένα χαμόγελο στα χείλη, μία παροδική έκρηξη ευτυχίας.

Και έπειτα πάλι, η Βραζιλία θα επιστρέψει στις κοινωνικές διαφορές, στην εξαθλίωση, στην ανεργία, στην πείνα. Και έπειτα πάλι, το ποδόσφαιρο θα επιστρέψει στην αίγλη των εκατομμυρίων του. Κι ίσως να περάσουν δεκαετίες πολλές για να ειδωθούν ξανά. Και ίσως τότε η σχέση τους να έχει περάσει σε άλλο επίπεδο. Μέχρι τότε όμως, το νηπενθές του ποδοσφαίρου, θα δρα παροδικά. Και έπειτα, όταν οι προβολείς θα σβήσουν, η εξαθλίωση των λαών, όσο κι αν θέλουν κάποιοι να την κρύψουν, θα αναδύεται στην επιφάνεια ξανά, με το πρώτο φως του ήλιου…

Δημήτρης Κωτσέλης

edwhellas.gr