Μαθαίνοντας τι είναι η ευτυχία

Μαθαίνουμε από νωρίς ότι σκοπός της ζωής μας είναι η ευτυχία. Ζούμε για να γίνουμε ευτυχισμένοι. Ατυχώς για εμάς, η ευτυχία, όπως και ο πόλεμος, δεν έχει συγκεκριμένο ορισμό. Εξαρτάται από την σκοπιά που την βλέπει ο καθένας από εμάς. Έτσι λοιπόν, για κάποιους η ευτυχία είναι η υγεία και η αρτιμέλεια τους, η επαγγελματική τους καταξίωση, η αγάπη και η οικογένεια ή όλα τα παραπάνω. Προβοκατόρικα, η ευτυχία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η έλλειψη δυστυχίας.

Η πιο διαδεδομένη άποψη και ίσως η πιο συμβατή με την ανθρώπινη φύση, είναι ότι η ευτυχία δεν είναι μόνιμη κατάσταση αλλά στιγμές. Είναι σε όλους μας γνωστά τα γνωμικά που νόημα έχουν ότι χωρίς το σκοτάδι δεν εκτιμάμε το φως, χωρίς βροχή δεν εμφανίζεται το ουράνιο τόξο. Μα αλήθεια δεν είναι; Χωρίς την εναλλαγή του λευκού με το μαύρο, του ευχάριστου με το δυσάρεστο, του γλυκού με το πικρό, η ζωή μας θα κυλούσε σε μια αιώνια γκρίζα και μονότονη ζώνη. Πιο ρεαλιστικά, ευτυχία είναι το αίσθημα της πληρότητας, του γεμάτου ποτηριού. Είναι αυτή η συγκεκριμένη νότα που μας ευχαριστεί, η επόμενη ή προηγούμενη δεν ηχεί σαν ευτυχία στα αυτιά μας. Η καλύτερη μουσική όμως αποτελείται από ποικιλία νοτών, με ντιμινουέτα και κρεσέντα.

Αν θεωρήσουμε ότι η ζωή μας είναι παιχνίδι, τι θα ήταν; Τζενγκα ή παζλ; Στο τζενγκα, ορθώνουμε, με τον προσωπικό μας μόχθο, ένα οικοδόμημα και αργά αλλά σταθερά αφαιρούμε κομμάτια από κάτω και τα τοποθετούμε στα επάνω σημεία. Το οικοδόμημα μας έτσι αλλάζει μορφή, κινδυνεύει όμως ανά πάσα στιγμή από τον κίνδυνο της κατάρρευσης και παράλληλα μας προκαλεί εκρήξεις αδρεναλίνης. Από την άλλη, παζλ είναι πιο ήσυχο. Συνθέτουμε τη ζωή μας σε κομμάτια. Ψάχνουμε τι μας ταιριάζει και το κουμπώνουμε πάνω μας. Και αν είμαστε τυχεροί .. το ολοκληρώνουμε. Αν όχι, μένουμε με κουμπωμένα κομμάτια πάνω μας αλλά σε μια επίπεδη και ημιτελή εικόνα, με τον φόβο να κομματιαστούμε σε χιλιάδες ασύνδετες ψηφίδες. Σε κάθε περίπτωση, δεν υπάρχει εγγυημένο αποτέλεσμα. Αλλά υπάρχει πάντα η δυνατότητα να ρίξουμε τα κομμάτια στο κουτί, να τα ανακατέψουμε και να ξαναρχίσουμε το παιχνίδι. Στο κάτω κάτω, είναι η δική μας ζωή. Αρκεί να κρατάμε όλα τα κομμάτια, να μη τα χάνουμε στη διαδρομή.

Όταν μετράω τα κουμπιά της ψυχής μου, πάντα μου λείπουν μερικά.

Τα ‘χασα; Μου τα κλέψανε; Τα κατάπια; Τα χάρισα;

Κύριος είδε.

Άντε τώρα να την κουμπώσω τη ρημάδα. Άντε να την προφυλάξω…

(Αλκυόνη Παπαδάκη)

Κανένα φάρμακο δεν μπορεί να θεραπεύσει αυτό που θεραπεύει η ευτυχία (Gabriel Garcia Marquez). Αν ευτυχία είναι να θέλουμε ό,τι έχουμε, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εκτιμάμε την κάθε στιγμή, την κάθε ευκαιρία, τον κάθε άνθρωπο. Απαιτείται πορεία σε τεντωμένο σχοινί για την επιτυχημένη απόδοση αυτού. Χρειάζεται να βιώσουμε το αίσθημα της ευγνωμοσύνης για αυτά που ήδη έχουμε χωρίς όμως να επαναπαυόμαστε και να βαλτώνουμε αλλά και χωρίς να γινόμαστε άπληστοι. Δυσκολάκι. Όπως μου είπε κάποιος, η παραλία είναι γεμάτη από υπέροχες γυαλόπετρες. Θα σκύψουμε και θα τις μαζέψουμε. Θα γεμίσουμε τις τσέπες μας, σακούλες, θα ματώσουμε τα χέρια μας αλλά πάλι κάτι ακόμη θα θέλουμε. Σε κάποια ακόμη θα βρούμε κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, που θα μας προκαλέσει να την συλλέξουμε. Μα, δεν έχουμε πια διαθέσιμο χώρο. Ευτυχία είναι να νιώσουμε πληρότητα με αυτές που έχουμε και να μην ξεδιαλέγουμε άλλες ή να επιλέξουμε καινούριες αφαιρώντας από το σακούλι της ζωής μας τις παλιές. Γιατί ο χώρος είναι αντικειμενικά πεπερασμένος. Και με το συνεχές βάρος το μόνο που καταφέρνουμε είναι να τον ξεχειλώνουμε και στο τέλος να τον καταστρέφουμε. Έτσι, ούτε χώρος για πληρότητα υπάρχει ούτε χαιρόμαστε τις γυαλόπετρες που μαζέψαμε με αγάπη. Κατηλήγουμε ξεφτισμένοι και εν τέλει, κενοί. Η συνταγή είναι προσωπική και μάλλον απαιτούνται πολλές καμένες κατσαρόλες μέχρι να βρεθεί η σωστή δοσολογία.

Τα βρέφη για να κοιμηθούν καλύτερα έχουν ανάγκη να είναι περιορισμένα, φασκιωμένα. Όχι μόνο γιατί κρυώνει το κορμάκι τους αλλά γιατί αισθάνονται ασφαλή όταν είναι περιορισμένα από μια (έστω εν δυνάμει) αγκαλιά. Μεγαλώνοντας ο άνθρωπος αποκτά την ανάγκη για ελευθερία.. και αυτό κάτι πρέπει να μας πει. Το γενετήσιο ένστικτο μας δίνει μια κατεύθυνση. Ίσως η απάντηση για όλα τα παραπάνω είναι ότι η αγκαλιά με την οποία θα κουμπώσουμε θα κρατήσει σταθερό το οικοδόμημα μας είτε θα ολοκληρώσει με τον καλύτερο τρόπο το παζλ της ζωής μας. Ίσως η επιζητούμενη πληρότητα να μην είναι τόσο μακριά μας. Μπορούμε να αγκαλιάσουμε τη ζωή, να προστατεύσουμε την υγεία μας, να αγαπήσουμε τους ανθρώπους που μας περιβάλουν. Τι είναι προτιμότερο; Να αγαπήσουμε ή να αγαπηθούμε; Τα ταυτόχρονα είναι πάντα τα καλύτερα.

«Έπρεπε να γεράσω, αγόρι μου, για να μάθω τι είναι ευτυχία. Τελικά ευτυχία είναι ένα ζευγάρι χέρια, δύο χέρια… Αυτά που θα σε αγκαλιάσουν, θα σε κρατήσουν, θα σε κοιμίσουν, θα σε περιποιηθούν, θα σου μαγειρέψουν, θα σε χαϊδέψουν και στο τέλος θα σου κλείσουν τα μάτια. Τα πολλά χέρια απλά σε κατσιάζουν… Χάσιμο χρόνου. Θα το δείς κι εσύ όσο μεγαλώνεις.» – Θανάσης Βέγγος.

~ Mαρία Ιακωβίδου

ΠΗΓΗ