Οι Πυθαγόρειοι επέδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη μουσική. Ως προς το θέμα μάλιστα αυτό οφείλουμε να αναφέρουμε, πέραν του ίδιου του Πυθαγόρα, τον Ιππάσιο τον Μεταποντίνο, τον Αριστόξενο τον Ταράντιο και τον Νικόµαχο τον Γεράσιο. Συμφιλιώνοντας τις αντίρροπες αρχές που υπεισέρχονται στη συγκρότηση κάθε όντος, η αρχή της αρμονίας αποτελεί την αναλογία που, σε κάθε πεδίο, συνενώνει τα διχονοούντα στοιχεία. Απαντάται φυσικά στη μουσική, όπου οι έννοιες της συμφωνίας και της διαφωνίας διαδραματίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο. Η μουσική, άλλωστε, υποκρύπτει μέσα της σε λανθάνουσα κατάσταση ολόκληρη αριθμητική, την οποία οι Πυθαγόρειοι, επιχείρησαν να αναδείξουν, τονίζοντας τον ουσιώδη ρόλο του αριθμού και της αναλογίας. Όπως λέει κι ο Θέων της Σμύρνης:
“Εφόσον λέγεται πως υπάρχουν σύμφωνοι αριθμοί, το λόγο αυτής της συμφωνίας δεν θα μπορούσαμε να τον βρούμε παραμόνον μέσα στην αριθμητική· η συμφωνία αυτή διαθέτει τις μεγαλύτερες αρετές, αφού είναι η αλήθεια μέσα στην έλλογη ψυχή, η μακαριότητα μέσα στο βίο και η αρμονία μέσα στη φύση· τέλος, είναι αυτή η ίδια η αρμονία που απλώνεται σ’ ολόκληρο το σύμπαν και δεν παρουσιάζεται σ’ όσους την αναζητούν παρά αποκαλυπτόμενη μέσα από τους αριθμούς.”
Άμεσα αισθητή αρμονία είναι αυτή που μας αποκαλύπτουν τα μουσικά όργανα ενώ νοερή αυτή που μας χαρίζουν οι αριθμοί. Γι’ αυτό και οι Πυθαγόρειοι προέβησαν σε εκτεταμένες έρευνες όσον αφορά τις σχέσεις μήκους και πάχους των χορδών, καθώς και μεταξύ της, ρυθμιζόμενης από περιστρεφόμενα κλειδιά, τάσης των χορδών και τόνου που παράγουν με τη νύξη τους. Τόσο ο μαθηματικός προσδιορισμός των διαστημάτων όσο και η επινόηση του επτάχορδου και του οκτάχορδου αποδίδονταν στον ίδιο τον Πυθαγόρα. Οι Πυθαγόρειοι είχαν ακόμα αφιερώσει μελέτες τους στη σχέση ήχου και όγκου του δονούμενου δοχείου που τον παράγει:
“Αυτές τις συνηχήσεις άλλοι θέλησαν να τις επιτύχουν με το βάρος, άλλοι με το μήκος, άλλοι με αριθμημένες κινήσεις κι άλλοι με τη χωρητικότητα των δοχείων. Λέγεται πως ο Λάσος ο Ερμιονεύς κι οι μαθητές του Ιππάσιου του Μεταποντίνου, του τελευταίου εναπομείναντος από το Τάγμα του Πυθαγόρα, έκαναν παρατηρήσεις σχετικά με την ταχύτητα και τη βραδύτητα της κίνησης ταλάντωσης των βάζων, χάρη στις οποίες κατάφεραν να υπολογίσουν μαθηματικά τις συνηχήσεις. Παίρνοντας περισσότερα όμοια και της αυτής χωρητικότητας βάζα, άφηναν ένα άδειο και τα άλλα τα μισογέμιζαν με διάφορες ποσότητες υγρού, ώστε χτυπώντας τα στη συνέχεια να επιτυγχάνουν τους σύμφωνους φθόγγους του οκτάφθογγου.”
Η μελέτη των σχέσεων συνήχησης ήταν κεφαλαιώδης όχι μόνο για την κατασκευή εγχόρδων ή πνευστών μουσικών οργάνων αλλά και για την αρχιτεκτονική των θεάτρων, δεδομένου ότι και σε αυτή την περίπτωση τίθενται πολλά προβλήματα ακουστικής. Αυτή η μουσική αρμονία διέπει ολόκληρη την αντίληψη τους για τον κόσμο.
Μουσική και Αστρονομία.
Όταν ο Πλάτων λέει πως μουσική και αστρονομία είναι αδελφές επιστήμες (Πολιτεία, VII, 530d), μιλά λες και το δόγμα του Πυθαγόρα δεν έχει και πολλά μυστικά γι’ αυτόν. Ιδού όμως ένα κεφαλαιώδες χωρίο του Θεωνά της Σμύρνης που μας δίνει να καταλάβουμε τι θα πρέπει να νοούµε ως «αρμονία των ουράνιων σφαιρών»:
Σχετικάµε τη θέση ή την τάξη των σφαιρών ή των κύκλων πάνω στους οποίους περιφέρονται οι πλανήτες, η γνώμη ορισμένων Πυθαγορείων είναι οι εξής: Ο κύκλος της σελήνης είναι ο εγγύτερος της Γης, αυτός του Ερμή είναι ο δεύτερος ανεβαίνοντας, έπειτα έρχεται αυτός της Αφροδίτης ενώ τέταρτος είναι του Ηλίου· στη συνέχεια είναι αυτοί του Άρη και του ∆ία διαδοχικά, ενώ του Κρόνου είναι ο τελευταίος κι ο εγγύτερος των αστέρων. Να τι δηλώνει ο Αλέξανδρος ο Αιτωλός(…):
“Οι επτά σφαίρες μας δίνουν τους επτά φθόγγους της λύρας και παράγουν μια αρμονία (δηλαδή την οκτάφθογγο) λόγω των διαστημάτων που τους κατανέμουν ανά δύο.”
Σύμφωνα με το δόγμα του Πυθαγόρα, εφόσον στην πραγματικότητα ο κόσμος είναι αρμονικά διατεταγμένος, τα ουράνια σώματα που απέχουν ανά δύο, κατά τις αναλογίες των σύμφωνων φθόγγων, παράγουν κινούμενα, λόγω της ταχύτητας της περιστροφής τους, τους αντίστοιχους αρμονικούς φθόγγους. Ο κόσμος είναι σαν επτάχορδη λύρα. Για τους Πυθαγόρειους άρα η μουσική κλίμακα είναι ένα κοσμολογικό πρόβλημα κι η αστρονομία η θεωρία της ουράνιας μουσικής.
Μουσική και Αρχιτεκτονική.
Η έννοια του αρμονικού διαστήματος, τη συγκρότηση της οποίας διέπει ο αριθμός, αυτή η ρίζα του παντός, απαντάται ακόμα στην καρδιά της αρχιτεκτονικής και ειδικότερα της ιερής αρχιτεκτονικής, όπου οι επιδράσεις της αιγυπτιακής παράδοσης πρέπει να ήταν καθοριστικές. Ο ελληνικός ναός είναι πραγματικά μια μουσική που πέτρωσε. Ο Γεωργιάδης, μελετώντας τα διαστήματα μεταξύ των κιόνων του Παρθενώνα και των Προπυλαίων, ανακάλυψε αριθμούς που παρουσιάζουν τις αυστηρές αναλογίες της πυθαγόρειας κλίμακας. Αυτή η παράδοση αρχιτεκτονικής αρμονίας, μαζί με όλες τις περίπλοκες τεχνικές της για την κατασκευή κανονικών πολυέδρων ή σχημάτων φορτισμένων με εσωτερικούς συμβολισμούς, όπως τα εξάγωνα, οι ρόδακες ή τα πεντάγραμμα, έφθασε ως τους τεχνίτες των μεσαιωνικών καθεδρικών ναών. Πρόκειται για την παράδοση που ξαναβρίσκουμε στην καρδιά του κεφαλαιώδους πονήματος του Βιτρούβιου(1ος αιώνας π.Χ.), του De architectura, ενός από τα πλέον δημοφιλή βιβλία του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης.
Έτσι λοιπόν είναι δυνατόν, εντός ή διαμέσου του αριθμού, της αναλογίας και της αρμονίας, να συνδεθούν χώρος και χρόνος κατά έναν τρόπο τελείως διάφορο της σύγχρονης μας αντίληψης για την ταχύτητα. Τα χρονοδιαστήματα της μουσικής και τα χωροδιαστήματα της αρχιτεκτονικής σμίγουν μέσα από τη ρυθμική τους και διέπουν την όλη αρμονική σύζευξη έκτασης και διάρκειας.
Συμφωνία και συμπάθεια.
Αριθμητική και μουσική, αριθμός και αρμονία είναι άρα αδιαχώριστα μεταξύ τους: μόνον μέσα τους μπορεί κανείς να βρει το μυστικό κλειδί για να κατανοήσει πραγματικά την κοσμική συμφωνία. Γεννημένη μέσα από τη συμπάθεια, η μουσική γεννά με τη σειρά της τις συμφωνίες, υπερβαίνοντας έτσι τα διαστήματα που κρατούν χωριστά τα άτομα και επιτρέποντας σ’ αυτά τα τελευταία να αντηχούν το ένα το άλλο και να σχετίζονται με ότι τους περιβάλλει σαν φθόγγοι μέσα στην αυτή μουσική κλίμακα. Ο αριθμός, λοιπόν, εκφράζει τις σχέσεις χρόνου και χρόνων, χώρου και χώρων, σώματος και σωμάτων μαρτυρεί τη διαίρεση της ενότητας και τις ποικίλες όψεις της διαδρομής που οδηγεί και πάλι πίσω στην πηγή. Ο αριθμός είναι ταυτόχρονα τόσο η παρουσία όσο και η απόσταση των πραγμάτων, των όντων, του κόσμου· φέρει μέσα του κάτι από τον διαμελισμό του ∆ιόνυσου-Ζαγρέως αλλά κι απ’ αυτήν την αρμονική επανασυμφιλίωση που γεννά η μαγεία του τραγουδιού του Ορφέα.
Οι διαχειριστές του katohika.gr διατηρούν το δικαίωμα τροποποίησης ή διαγραφής σχολίων που περιέχουν υβριστικούς – προσβλητικούς χαρακτηρισμούς. Απαγορεύεται η δημοσίευση συκοφαντικών ή υβριστικών σχολίων.Σε περίπτωση εντοπισμού τέτοιων μηνυμάτων θα ακολουθεί διαγραφή
Φιλε μου ο σημερινός εχθρός σου είναι η παραπληροφόρηση των μεγάλων καναλιών. Αν είδες κάτι που σε άγγιξε , κάτι που το θεωρείς σωστό, ΜΟΙΡΆΣΟΥ ΤΟ ΤΩΡΑ με ανθρώπους που πιστεύεις οτι θα το αξιολογήσουν και θα επωφεληθούν απο αυτό! Μην μένεις απαθής. Πρώτα θα νικήσουμε την ύπνωση και μετά ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ τα υπόλοιπα.
Επιλεξτε να γινετε οι πρωτοι που θα εχετε προσβαση στην Πληροφορια του Stranger Voice
Greek