Η δύναμη της συνήθειας

Χωρίς υπερβολή, μπορούμε να πούμε ότι ολόκληρη η εξέλιξη της ανθρωπότητας, θετική και αρνητική, μέσα στους αιώνες οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στη δύναμη των συνηθειών όλων των ανθρώπων που πέρασαν από αυτή τη Γη.

Σε γενικές γραμμές, μπορούμε να πούμε ότι οι θετικές συνήθειες δημιουργούν ευημερία, αφθονία και χαρά στην ανθρωπότητα, ενώ οι αρνητικές συνήθειες προξενούν καταστροφές, πολέμους, μίση και δυστυχία. Και οι θετικές και οι αρνητικές συνήθειες ενός ατόμου επηρεάζουν με τους πιο πάνω τρόπους τόσο τον ίδιο στην προσωπική του ζωή όσο και τους γύρω του και συνολικά ολόκληρη την ανθρωπότητα, λίγο έως πολύ, ανάλογα με τη θέση του ατόμου μέσα στην κοινωνική και πολιτική δομή.

Δηλαδή, η ικανότητα του ανθρώπινου εγκεφάλου να δημιουργεί συνήθειες είναι όπως η τεχνολογία. Και τα δύο αυτά αγαθά έχουν δοθεί απλόχερα στον άνθρωπο και εναπόκειται στη δική του διάκριση να τα χρησιμοποιήσει θετικά ή αρνητικά για τον ίδιο και για το περιβάλλον του.

Η δύναμη της συνήθειας, λοιπόν, είναι η μία και μοναδική δύναμη που κυβερνάει την ανθρωπότητα. Το καλό με αυτόν τον “κυβερνήτη” είναι ότι έχουμε άμεση πρόσβαση σε αυτόν και μας δίνεται η δυνατότητα να τον τροποποιήσουμε ανά πάσα στιγμή κατά βούληση, αν θέλουμε, ώστε να βελτιώσουμε την εξελικτική πορεία μας στο μέλλον. Αυτό που είμαστε τώρα (σωματικά, συναισθηματικά και πνευματικά) είναι το αποτέλεσμα των μέχρι τώρα συνηθειών μας και αυτό που θα είμαστε στο μέλλον θα είναι επίσης το αποτέλεσμα των συνηθειών που θα έχουμε υιοθετήσει από σήμερα μέχρι τότε.

Η αλλαγή μίας συνήθειας δεν είναι εύκολη υπόθεση, ούτε μπορεί να γίνει βιαστικά ή βίαια, εξαναγκαστικά. Η δομή του ίδιου του εγκεφάλου μας δεν το επιτρέπει, καθώς η κάθε συνήθεια αντιστοιχεί σε μία σύναψη μεταξύ κάποιων νευρώνων του εγκεφάλου. Αυτές οι συνάψεις δεν καταργούνται με το “έτσι θέλω”. Με άλλα λόγια, εξαιτίας της ίδιας της φυσικής κατασκευής μας αδυνατούμε να ξεχάσουμε και να εγκαταλείψουμε μία συνήθειά μας για πάντα απλά και μόνο επειδή μας ενοχλεί και θέλουμε να τη διαγράψουμε.

Η αλλαγή μίας συνήθειας, λοιπόν, δεν γίνεται με το να ρίχνουμε γροθιά στο μαχαίρι, γιατί πολύ απλά, αν το κάνουμε αυτό, θα πονέσουμε. Συγκεκριμένα, θα διαπιστώνουμε ότι, αν και δεν το θέλουμε, επανερχόμαστε συνεχώς στην ίδια ανεπιθύμητη συνήθεια και θα μεμφόμαστε τον εαυτό μας για αυτήν την αδυναμία του, πράγμα εντελώς άδικο, αφού ο εαυτός μας υπόκειται στις συνάψεις των νευρώνων του εγκεφάλου του.

Η πιο αποδοτική μέθοδος για τη σταδιακή αλλαγή συνηθειών έχει αποδειχθεί ότι προϋποθέτει τα εξής:

ειλικρινή ομολογία της ύπαρξης μίας αρνητικής συνήθειας: η παραδοχή του προβλήματος μας ξαλαφρώνει,
απλή παρατήρηση των συνηθειών και, ει δυνατόν, καταγραφή τους σε ένα τετράδιο ή στον υπολογιστή μας,
συνειδητή αποχή από οποιαδήποτε προσπάθεια παρέμβασης για εξαναγκαστική αλλαγή της συνήθειας,
συνειδητή αποχή από την αρνητική ή θετική κριτική της συνήθειας: παραίτηση από τέτοιου είδους σκέψεις,
βαθιά συγχώρεση του εαυτού για όλες ανεξαιρέτως τις συνήθειές του: συμφιλίωση με τον εαυτό,
καθημερινή νοερή καλλιέργεια θετικών συνηθειών που μπορούν να λειτουργήσουν ως “αντίδοτα”,
καλλιέργεια της υπομονής ή, ακόμα καλύτερα, της εγκαρτέρησης, για αποχή από τη βιασύνη και τον εσωτερικό βιασμό του εαυτού.

Αυτές οι απλές οδηγίες, όταν εφαρμόζονται, φέρνουν τη σταδιακή αλλαγή της συνήθειας με ειρηνική διαδικασία, χωρίς εσωτερικό πόλεμο, χωρίς θυμό και καημό.

Μερικά παραδείγματα αρνητικών συνηθειών, που φθείρουν και σταδιακά δηλητηριάζουν σωματικά και πνευματικά τον άνθρωπο, είναι τα εξής:

η κατάχρηση του αλκοόλ,
η χρήση ουσιών (ναρκωτικά, παραισθησιογόνα κτλ.),
η καταχρηστική χρήση ψυχοφαρμάκων και ηρεμιστικών, ως “εύκολη λύση” για κάθε αντιξοότητα της ζωής,
ο τζόγος και άλλες δραστηριότητες έντονης συναισθηματικής έξαρσης, στην οποία εθιζόμαστε,
ορισμένες σεξουαλικές συνήθειες που μας κρατούν δέσμιους καθώς ζητούν συνεχή επανάληψη,
το κουτσομπολιό και η αρνητική κριτική των άλλων,
αρνητικές ψυχικές διαθέσεις όπως η αυτολύπηση, η κατάθλιψη, η απογοήτευση, ο μηδενισμός κ.ά.,
η αυτομομφή, η αυτοκατάκριση, το “αυτομαστίγωμα”, οι ενοχές και οι τύψεις,
η τελειομανία και ο θυμός για τα λάθη που κάνουμε εμείς και οι άλλοι,
άλλοι ιδεοψυχαναγκασμοί που μας κρατούν δέσμιους και μας απομακρύνουν από τα όνειρά μας
η βιασύνη για την επίτευξη των στόχων και η άρνηση για συστηματική εργασία (μελέτη, οργάνωση κτλ.),
η ανασφάλεια, η αγωνία για το μέλλον, ο φόβος του θανάτου.

Όπως καταλαβαίνετε, η λίστα είναι ατελείωτη. Εδώ αναφέραμε μόνο μερικά αντιπροσωπευτικά παραδείγματα αρνητικών συνηθειών που κυριολεκτικά “χαντακώνουν” πολλές ανθρώπινες ζωές ανά τους αιώνες. Μπορεί κάποιες από τις πιο πάνω συνήθειες να ακούγονται πιο καταστροφικές από τις άλλες, όμως η αλήθεια είναι ότι όλες ανεξαιρέτως και η καθεμιά ξεχωριστά έχουν τη δύναμη να καταστρέψουν από μόνες τους έναν άνθρωπο.

Με τη μέθοδο που αναφέρθηκε πιο πάνω όλες αυτές οι συνήθειες μπορούν να πάψουν να κυριαρχούν στο μυαλό μας. Μπορεί να μην εξαλειφθούν ολοκληρωτικά ως τάσεις, αλλά με τη νοερή καλλιέργεια κάποιων θετικών συνηθειών και τον οραματισμό του πώς θα είναι η ζωή μας όταν θα επικρατήσουν οι θετικές συνήθειες, σταδιακά οι αρνητικές συνήθειες θα χάσουν τον πλήρη έλεγχο επάνω μας και ο νους μας θα αρχίσει αυθόρμητα και αβίαστα να δοκιμάζει και στην πράξη τις θετικές συνήθειες που οραματίστηκε στο επίπεδο της φαντασίας.

Για να ξεκινήσει αυτή η διαδικασία, επαναλαμβάνουμε και τονίζουμε ότι προϋποτίθεται συμφιλίωση με τον εαυτό και βαθιά συγχώρεσή του, συνειδητή αποχή από κάθε βίαιη παρέμβαση ή θυμωμένη κριτική, καθώς επίσης ουδέτερη, αποστασιοποιημένη καθημερινή καταγραφή των συμπεριφορών στις οποίες μας οδηγούν οι αρνητικές συνήθειες.

Ειδικότερα, για την καταγραφή αυτή αναφέρουμε ότι μπορεί να γίνεται σαν να γράφαμε ένα μυθιστόρημα που αφορά κάποιο φανταστικό πρόσωπο. Έτσι, αφενός δεν θα εμπλεκόμαστε συναισθηματικά και αφετέρου θα διεγείρεται το ενδιαφέρον μας και η καταγραφή των παρατηρήσεών μας θα γίνεται για εμάς ένα δημιουργικό παιχνίδι και δεν θα τη νιώθουμε σαν μία υποχρέωση που έχουμε αναλάβει απέναντι στον εαυτό μας. Αυτή η εργασία χρειάζεται να γίνεται σε κλίμα χαράς και όχι εξαναγκασμού, αλλιώς δεν μπορεί να φέρει κανένα αποτέλεσμα.

Πηγή: sts.gr

Αντικλείδι

ΠΗΓΗ