Η δικτατορία της ευτυχίας

Οι άνθρωποι ψάχνουν εναγωνίως την συνταγή της αιώνιας ευτυχίας. Η ευτυχία μοιάζει να είναι μια υποχρεωτική κατάσταση και όποιος δεν ακολουθεί αυτήν την κατάσταση χαρακτηρίζεται συνοπτικά από τους υπόλοιπους ως καταθλιπτικός. Αλλά η θλίψηα είναι μια φυσική κατάσταση, ειδικά όταν οι συνθήκες το επιβάλλουν, και το να καταπιέζεις και να κρύβεις την θλίψη σου πίσω από κοινωνικά χαμόγελα είναι μια άρνηση που μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον ψυχισμό μας.

Η μόδα επιβάλλει το να είσαι ευτυχισμένος με κάθε κόστος και κάνει ότι μπορεί για να σε κάνει να κρατήσεις την λύπη σου μέσα στο σπίτι και έξω να φοράς το καλό σου και μοδάτο χαμόγελο. Το γέλιο είναι υγειά αλλά το ίδιο υγιές είναι το κλάμα και η λύπη σε μια αντικειμενικά θλιμμένη κατάσταση. Η κοινωνία έτσι όπως παρουσιάζεται από τα ΜΜΕ είναι χτισμένη με βάση την ευτυχία, παρά τις αντιξοότητες που η ίδια η πραγματική ζωή περιέχει.

Η χορήγηση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων αυξάνεται συνεχώς, η λεγόμενη αισιόδοξη λογοτεχνία πουλάει, εργαστήρια γέλιου δημιουργούνται στις μεγαλουπόλεις και η διαρκής χαρά και η διασκέδαση μοιάζει να περιτριγυρίζει τους πάντες. Μοιάζει λες και η κοινωνία μας δεν ανέχεται την θλίψη και θέλει να την αποσιωπήσει. Τα άτομα λοιπόν που δεν ακολουθούν αυτό το καλούπι, αντιμετωπίζονται ως ψυχικά άρρωστα ή ως μη υγιή, λες και η θλίψη είναι αρρώστια. Σε ορισμένες δε περιπτώσεις νεαρότερων ηλικιών βλέπουμε τα άτομα που είναι διαφορετικά από την τρέχουσα μόδα να απορρίπτονται από την παρέα και να απομονώνονται.

Ερευνητές διαπίστωσαν σε έρευνές τους πως η σύγχρονη ψυχιατρική τείνει να έχει την τάση να ονομάσει κατάθλιψη την οποιαδήποτε κακή διάθεση του ατόμου ανεξάρτητα από την διάρκεια και την αιτία που την προκαλεί. Οι περιστασιακές διαταραχές λύπης και θλίψης συνήθως διαγιγνώσκονται σαν καταθλιπτικές διαταραχές και δίνεται φαρμακευτική αγωγή, όταν το μόνο που παρουσιάζουν αυτοί οι άνθρωποι είναι μια κανονική θλίψη που παράγεται είτε από την απώλεια μιας σχέσης ή ενός ατόμου, είτε από την απώλεια της εργασίας, είτε από ένα περιστατικό κλονισμού της υγείας του ατόμου.

Το 40% των πολιτών στης Η.Π.Α ακολουθούν θεραπεία με αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Από αυτό το ποσοστό ένα 10% συνεχίζει την θεραπεία, αν και δεν υπάρχει κανένας προφανής λόγος. Στην Αργεντινή αλλά και στις Η.Π.Α τα αντικαταθλιπτικά αλλά και τα αγχολυτικά φάρμακα έρχονται πρώτα σε πωλήσεις. Παρόλο που ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας λέει πως η κατάθλιψη είναι μια μάστιγα για τις σύγχρονες κοινωνίες αναγνωρίζει πως οι πλειοψηφία των ανθρώπων που διαγιγνώσκονται με κατάθλιψη είναι στην πραγματικότητα άτομα υγιή που απλά βιώνουν εντελώς φυσιολογικά συναισθήματα λύπης.

Η διαδικασία της λύπης ή για να είμαστε πιο ακριβείς του θρήνου ή του πένθους παίρνει αρκετό χρόνο και επιταχύνεται με την λήψη φαρμάκων τα οποία στην ουσία αναγκάζουν το άτομο να έχει ωραία ή ανάλαφρη διάθεση αλλά δεν επιτρέπουν στην λύπη να κάνει τον κύκλο της και να εκφραστεί φυσικά. Έτσι, με τον φόβο πως αυτή η λύπη που βιώνουμε σήμερα μπορεί να μας οδηγήσει σε κατάθλιψη ή σε σωματική ασθένεια, οι επιστήμονες υγείας διαλέγουν τον πιο σίγουρο και γρήγορο δρόμο των φαρμάκων χωρίς στην ουσία να είναι αναγκαίο.
Ορισμένοι μπορεί να πιστεύουν ότι τα δάκρυα είναι ένα σημάδι αδυναμίας αγνοώντας πως είναι το ίδιο θεραπευτικά με το γέλιο.

Το να καταπιέζουμε τον εαυτό μας να μην κλάψει έχει αποδειχθεί πως μας προκαλεί έντονο στρες, πονοκεφάλους και ημικρανίες, ίλιγγους, εντερικό έλκος ή άσθμα. Ο Freud ερμήνευε την ασθένεια του άσθματος ως δάκρυα καταπιεσμένα ή σαν δάκρυα που ποτέ δεν βρήκαν τον δρόμο τους. Είναι αποδεδειγμένο ότι οι άνθρωποι που δεν εξωτερικεύουν τα συναισθήματά τους συχνά υποφέρουν από άγχος και στρες, είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν αυτοάνοσα νοσήματα, έχουν μεγαλύτερη προδιάθεση για λοιμώξεις και γενικότερη μείωση της ανοσολογικής άμυνας του οργανισμού.

Η ζωή περιέχει όλες τις αποχρώσεις των συναισθημάτων. Αν ζούσαμε μια ζωή χωρίς αυτές τις αποχρώσεις δεν θα μπορούσαμε να διακρίνουμε τις χαρούμενες στιγμές από τις λυπημένες στιγμές.
Η ζωή είναι σαν ένα ουράνιο τόξο. Χρειάζεσαι και τον ήλιο και τη βροχή για να κάνεις τα χρώματα να εμφανιστούν.

Πηγές:
Πως η κατάθλιψη έγινε επιδημία, Philippe Pignarre,
Εκδ. University Studio Press
Επανεξετάζοντας την ευτυχία, Ed Diener, Εκδ. John Wiley and Sons
Η απώλεια της λύπης: Πώς η ψυχιατρική μεταμόρφωσε την συνηθισμένη λύπη σε καταθλιπτική διαταραχή
Τζερόμ Γουέικφιλντ, Εκδ. Oxford University Press

Το Κλειδί της Σκέψης