Μία πρώτη προσπάθεια ερμηνίας και αποσυμβολισμού των ευρημάτων στον τάφο της Αφίπολης

Θα προσπαθήσω να κάνω μια πρώτη απόπειρα αποσυμβολισμού του μνημείου με βάση τα έως τώρα δεδομένα και με την υπόθεση ότι Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΩΣ ΤΑΦΟΥ(Θ3) ΕΙΝΑΙ ΣΤΟΝ ΤΡΙΤΟ ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΤΟΙΧΟ (Τ2).

Από την αρχή έχω κάνει την υπόθεση ότι οι Σφίγγες ήταν εσκεμμένα ακέφαλες και χωρίς φτερά, είτε διότι τους αφαιρέθηκαν κατά την εγκατάσταση τους στο πρόθυρο του Τάφου μέσα από κάποιου είδους τελετουργικό, είτε δεν τα είχαν ποτέ.

.
Όπως έχει ανακοινωθεί έχουν βρεθεί κομμάτια των φτερών, άρα πολύ πιθανόν να ισχύει το πρώτο, τουλάχιστον για τα φτερά. Αυτό βέβαια θα λειτουργούσε και ως αποθαρρυντικό για τους επίδοξους τυμβωρύχους, με την έννοια ότι θα τους υποδήλωνε ότι «έρχονται δεύτεροι « και συνεπώς να κοιτάξουν αλλού και να μην θεωρήσουν ότι από εκεί υπάρχει κάποια είσοδος.

.
Μετά και τις πρόσφατες ανακοινώσεις για την εύρεση των Καρυάτιδων, ας ρίξουμε μια πιο ενδελεχή ματιά στις Σφίγγες :

Από όσον γνωρίζουμε οι Ελληνικές Σφίγγες έχουν γυναικεία μορφή και στήθος, εν προκειμένω μας λείπουν τα κεφάλια, αλλά παρατηρούμε ότι σε αυτές τις Σφίγγες λείπει και το στήθος. Από ό,τι φαίνεται δεν κατασκευάσθηκαν χωρίς στήθος γιατί είναι εμφανή τα σημάδια στο σημείο όπου έπρεπε να υπάρχει το στήθος, σε αντίθετη περίπτωση θα ήταν απολύτως λεία.

Όμως, δεν φαίνεται ότι λείπουν επειδή βανδαλίσθηκαν, αλλά η επιφάνεια φαίνεται λεία σαν να έχει λειανθεί επίτηδες. (Διότι αν βανδαλίσθηκαν τότε έχουμε ένα επιπλέον μυστήριο, που είναι τα στήθη τους ; Και αν με τα κεφάλια μπορούμε να υποθέσουμε ότι κάποιοι τα πήραν, δεν μπορώ να φανταστώ λόγο να πάρει κάποιος δύο στήθη! )

.
Αν λοιπόν οι κατασκευαστές δεν ήθελαν οι Σφίγγες να έχουν στήθος, τότε προφανώς θα τις είχαν κατασκευάσει έτσι. Αν όμως τις κατασκεύασαν με στήθος και μετά το αφαίρεσαν λειαίνοντας το σημείο, τότε είναι σίγουρο ότι κάτι ήθελαν να συμβολίσουν.

.
Σε συνδυασμό με την ανεύρεση των Καρυάτιδων, μπορούμε να δούμε τις Σφίγγες υπό μια άλλη οπτική και να προσπαθήσουμε να αποσυμβολίσουμε το μνημείο, μέχρι αυτήν την στιγμή βεβαίως και με βάση τα μέχρι στιγμής ευρήματα.

.
Κατ’αρχήν θα αναφέρω επιγραμματικά και απλοποιημένα κάποια θέματα που αφορούν την ψυχή στην Ελληνική παράδοση. Σε όσους δεν είναι εκτεθειμένοι σε αυτές τις έννοιες ίσως η προσέγγιση να είναι δύσκολη, όμως νομίζω ότι αξίζει τον κόπο. Μπορείτε να περιηγηθείτε στο ιστολόγιο, όπου έχω αναπτύξει σε απλή μορφή τις βασικές θέσεις της Ελληνικής Θεολογίας και Κοσμογονίας.
Η ψυχή μας αποτελείται από δύο τμήματα : την λεγόμενη λογική ψυχή που είναι γνωστή ως λογιστικόν και την άλογη ψυχή που αποτελείται από το θυμοειδές και το επιθυμητικό όπως μας λέει ο Πλάτων.

.
Η λογική ψυχή κατεβαίνει από το νοητό, η δε άλογη ψυχή προσακτάται από την λογική ψυχή μέσα στον κόσμο της γέννησης. Σκοπός μας είναι να αφυπνίσουμε τις γνώσεις που έχει ήδη η λογική ψυχή εκ κατασκευής και να απαλλαγούμε κάποια στιγμή από την άλογη ψυχή, η οποία είναι και η αιτία που προσκολλώμεθα στον κόσμο της γέννησης.

.
Στην Μυθολογία μας τα μέρη της άλογης ψυχής συμβολίζονταν με ζώα. Όπως μας λέει ο Πλάτων στην Πολιτεία με πολύμορφο θηρίο (που μας θυμίζει την Λερναία Ύδρα) συμβολιζόταν το επιθυμητικό και με λέοντα το θυμοειδές.

.
Επίσης η ψυχή συμβολίζεται και με την Σφίγγα, το ανθρώπινο κομμάτι (κεφάλι) της συμβολίζει την λογική ψυχή, το ζωώδες κομμάτι της την άλογη ψυχή και τα φτερά συμβολίζουν ότι η ψυχή αυτή έχει κατορθώσει να αποκτήσει αναγωγικές δυνάμεις, δυνάμεις δηλαδή που την κάνουν να επιτύχει την απελευθέρωση της από τον κόσμο της γέννησης και την επιστροφή της στο νοητό.

.
Με τα φτερά λοιπόν εγκαταλείπουμε τον κόσμο της γέννησης, άρα συμβολικά δεν πρέπει να τρεφόμεθα πια από αυτόν. Αυτή η τροφή συμβολίζεται με το γάλα, για αυτό και έσπενδαν γάλα για τις ψυχές που ενσαρκωνόντουσαν.

.
Αυτή η δομή Νοητός Κόσμος – Αισθητός (Κόσμος της Γέννησης) ) στην Μυθολογία μας και στα Φιλοσοφικά κείμενα αλληγορείται με τον Ήλιο (που συμβολίζει το νοητό), την Σελήνη (που συμβολίζει το όριο μεταξύ νοητού και αισθητού) και την Γη (που συμβολίζει τον κόσμο της Γέννησης).
Κάνω λοιπόν την υπόθεση ότι όλη η δομή του τάφου απεικονίζει την πορεία της ψυχής του νεκρού.

.
Το πρώτο συμβολικό σημείο είναι οι ακέφαλες Σφίγγες, οι οποίες αλληγορούν το γήινο κομμάτι της ψυχής, την άλογη ψυχή, μιας και αποτελούνται μόνο από το ζωώδες τμήμα τους, χωρίς φτερά προφανώς μιας και λείπει το ανθρώπινο κομμάτι (κεφάλι=λογική ψυχή) και χωρίς στήθος. Στήθος όμως που είχαν αλλά πια έπαψαν να χρησιμοποιούν, δηλαδή ο νεκρός όταν πέθανε, εν ζωή είχε φτάσει σε τέτοια κατάσταση που δεν χρειαζόταν πια να τρέφεται από τον κόσμο της γέννησης .

.
Το επόμενο συμβολικό σημείο είναι οι Καρυάτιδες. Αυτές όπως είπαμε έχουν να κάνουν με την Αρτέμιδα, η οποία έχει άμεση σχέση με την Σελήνη, η οποία είναι και το όριο του κόσμου της γέννησης και του νοητού. Η Άρτεμις όπως είναι γνωστό είχε σχέση και με τα Μικρά Μυστήρια τα οποία ήταν προπαρασκευή για τα Μεγάλα Μυστήρια της Ελευσίνας, στα δε Μικρά Προπύλαια της Ελευσίνας υπήρχε μια παραλλαγή των Καρυάτιδων, η Κιστοφόρος Κόρη.

.
Άρα στο σημείο αυτό – δεύτερος διαφραγματικός τοίχος (Τ1) – οι Καρυάτιδες δεν επιτρέπουν το πέρασμα στους ένσαρκους ανθρώπους, μιας και φυλάσσοντας τα όρια μεταξύ νοητού και αισθητού δεν είναι δυνατόν να επιτραπεί σε κάποιον θνητό να περάσει. Δηλαδή ο θάλαμος Θ2 αποτελεί τον ενδιάμεσο χώρο (μεταφυσικά καλούμενος αστρικός) μεταξύ αισθητού και νοητού. Για αυτό και έχουν χρησιμοποιηθεί ως φρουροί αγάλματα με ανθρώπινη μορφή, που είναι αυτό ακριβώς που έλειπε από τις Σφίγγες (κεφάλι=λογική ψυχή), διότι μόνο μια ψυχή (λογική) μπορεί να περάσει από εκεί.

Αν λοιπόν η υπόθεση μου είναι σωστή, τότε ο επόμενος διαφραγματικός τοίχος (Τ2) θα αλληγορεί την μετάβαση στο νοητό (Θ3), τον προορισμό της ψυχής του νεκρού , άρα πρέπει να κοσμείται από ηλιακά σύμβολα, μιας και ο Ήλιος συμβολίζει το νοητό.

.
Ίσως εκεί λοιπόν να βρούμε τον Ήλιο της Βεργίνας. Τάφος με τέτοιο συμβολισμό αρμόζει μόνο σε κάποιον που θεωρείται ότι αποθεώθηκε, στην περίπτωση δε που εξετάζουμε μόνο ένας Μακεδόνας θεωρήθηκε ως αποθεωμένος, ο Αλέξανδρος.

.
Άλλωστε όταν κατά την διάρκεια της εκστρατείας του στην Ασία ο Αλέξανδρος θυσίασε στο Αρτεμίσιο, και προσφέρθηκε να αποτελειώσει τον ναό της Αρτέμιδος, πήρε την απάντηση ότι «Δεν αρμόζει σε έναν θεό να ιδρύσει τον οίκο για την θεά» (Στράβων XIV 641).

.
[Εδώ προσοχή : ο όρος αποθέωση στην Ελληνική σκέψη έχει την έννοια ότι η ψυχή δεν έχει ανάγκη πια να ενσαρκώνεται και συνεπώς ζει πια με τους θεούς, σε καμία περίπτωση δεν υπονοείται ότι κάτι τέτοιο σημαίνει ότι η ψυχή έγινε θεός]

Διαγραμματιικά μπορούμε να πούμε ότι η αποτύπωση είναι κάπως έτσι :

[ Προς υποβοήθηση όσων ενδιαφέρονται, παραθέτω ενδεικτικά δύο συνδέσμους που επεξηγούν κάποια από αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω :

.
1) Για την συμβολική χρήση της Γης, της Σελήνης και του Ηλίου : http://empedotimos.blogspot.gr/2009/06/blog-post_13.html

.
2) Για την σχέση της ψυχής με τον συμβολισμό της Γης, της Σελήνης και του Ηλίου : http://empedotimos.blogspot.gr/2009/07/blog-post_16.html

Συνιστάται η περιήγηση στο ιστολόγιο για διευκρίνιση σημείων και εννοιών.

Μία άλλη παρατήρηση που θέλω να κάνω είναι ότι ενώ ο θάλαμος Θ1 είναι ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο με διαστάσεις 4,5μ πλάτος Χ 6μ. μήκος Χ 4,5 ύψος (θεωρώ ότι το ύψος είναι μέχρι το ύψος της μαρμάρινης πλάκας που βρέθηκε στον Θ2 και ότι το ίδιο ισχύει και για τον Θ1) , στον θάλαμο Θ2 γίνεται κύβος καθώς οι διαστάσεις είναι 4,5μ πλάτος Χ 4,5μ μήκος Χ 4,5μ ύψος που συμβολίζει ότι λόγω της ύπαρξης αυτού του θαλάμου, η ψυχή του νεκρού ήταν εναρμονισμένη καθώς κατά τους Πυθαγορείους ο κύβος συμβολίζει την αρμονία.

ΠΗΓΗ