«Βλέπω» και «Κοιτώ». Άραγε έχουν την ίδια σημασία;

Η σοφή Ελληνική Γλώσσα παρέχει πολλές λέξεις για να χαρακτηρίσει την έννοια του βλέπειν π.χ. ορώ, βλέπω, κοιτώ, κυττάζω, παρατηρώ, τηρώ, θεωρώ-θωρώ, εστιάζω, επικεντρώνομαι, επιθεωρώ, θεώμαι, κοέω, παρακολουθώ κ.α. Εστιάζοντας στα ρήματα «κοιτώ» και «βλέπω», που χρησιμοποιούνται συχνά,  εμφανίζεται, καθαρά, μια διαφορά που λίγοι συνειδητοποιούν.

Με το ρήμα «κοιτώ» εκφράζεται ό,τι βλέπει κάποιος γύρω του, χρησιμοποιώντας τους φυσικούς του οφθαλμούς. Δηλαδή ο άνθρωπος κοιτά κάποιον ή κάτι, στρέφοντας τα μάτια πάνω του. Όμως χρησιμοποιώντας το ρήμα «βλέπω», εκτός από τα φυσικά αντικείμενα, κάποιος είναι σε θέση να «βλέπει» με την διάνοιά του! Έτσι, βλέπει όνειρα, οράματα, βλέπει το μέλλον, βλέπει με τα μάτια της καρδιάς, με την φαντασία του κ.λπ.

Αυτό είναι ένα μικρό παράδειγμα, που αποκαλύπτει πόσα πολλά αντιλαμβάνεται ο εγκέφαλος και η διάνοια του ανθρώπου, χωρίς την χρήση των φυσικών του οφθαλμών. Η έννοια του «βλέπειν» είναι μία κατάσταση που αφορά περισσότερο τον νου του ανθρώπου και λιγότερο τα όργανα οράσεως που διαθέτει. Άλλωστε έχει τύχει πολλές φορές κάποιος να στέκεται μπροστά σε μία ντουλάπα, ένα ράφι ή ένα ανοιχτό ψυγείο, αλλά να μην εντοπίζει κάτι που, επί της ουσίας, μπορεί να βρίσκεται κυριολεκτικά «μπροστά στα μάτια του». Δηλαδή κοιτάζει το αντικείμενο, αλλά δεν το βλέπει, γιατί για οποιονδήποτε λόγο, δεν είναι σε θέση ο νους του να το αντιληφθεί.

Όταν ο άνθρωπος χρησιμοποιεί τα μάτια του, τα ερεθίσματα από το περιβάλλον, βεβαίως, είναι πάρα πολλά.

Τί και πώς αντιλαμβάνονται όλα αυτά τα ερεθίσματα, η διάνοια και η ψυχή του;

Τί αντιλαμβάνεται το συνειδητό και τί περνά στο υποσυνείδητο;

Θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι, τα μάτια και τα αυτιά του ανθρώπου καταγράφουν τα πάντα, ακόμα και όταν αυτός κοιμάται. Όμως, λόγω της ταχύτητας πρόσληψης των πληροφοριών, αυτά που καταγράφονται στο συνειδητό είναι πολύ λιγότερα από το σύνολο των πληροφοριών που περνά στο υποσυνείδητο. Ένα εγχείρημα λήψης πληροφοριών από αυτή την «αποθήκη» είναι η ύπνωση, όπου μέσω αυτής είναι δυνατόν να αντληθούν πληροφορίες από το υποσυνείδητο ενός ανθρώπου, για κάτι που είδαν τα μάτια του αλλά δεν καταγράφηκε στο συνειδητό του, δηλαδή μέσω της μεθόδου αυτής δύναται να θυμηθεί λεπτομέρειες που δεν πρόσεξε συνειδητά.

Καθώς στην φύση τίποτε δεν γίνεται τυχαία, είναι σημαντική η παρατήρηση ότι οι ώρες που ο άνθρωπος κοιμάται, συνολικά, καταλαμβάνουν το 1/3 της ζωής του. Αυτή η λειτουργία του ύπνου παρέχει στον οργανισμό ανάπαυλα, ανανέωση των κυττάρων, αλλά και την εισαγωγή του νοός σε έναν εσωτερικό κόσμο, που συνδέεται με το Όλον. Αυτή η λειτουργία του ανθρώπου έχει υποβαθμιστεί σε αξία, παραμένοντας απαραίτητη μόνο για την ανάπαυλα του οργανισμού, όπως ακριβώς έχει υποβαθμιστεί σε αξία το υποσυνείδητο και η χρήση του, παρότι αυτό καταλαμβάνει τα περισσότερα και σημαντικότερα δεδομένα για την ανθρώπινη υπόσταση, αφορώντας σε όλα τα επίπεδα την ισορροπία και την υγεία του.

Η πραγματικότητα είναι ότι κάθε εξωτερικό ερέθισμα, εικονικό, ηχητικό ή άλλης φύσεως, παραδίδει μηνύματα στο υποσυνείδητο του ανθρώπου, είτε αυτός τα αντιλαμβάνεται συνειδητά, είτε όχι!

Έτσι, μιλώντας για μηνύματα… στην γνωστή και αμφιλεγόμενη απεικόνιση του Φρόιντ, ο διάσημος γιατρός κρατάει «απλώς ένα πούρο» (όπως δήλωνε ο ίδιος), αλλά ο τρόπος που το κρατάει, κάποιοι θεωρούν ότι υπονοεί τη σεξουαλική πράξη…

Όπως βεβαίως το άνοιγμα μιας σαμπάνιας παραπέμπει σε γιορτή και μάλιστα εξαιρετικής περιστάσεως, αλλά μπορεί κάλλιστα να συμβολίζει την κορύφωση της σεξουαλικής πράξης, ειδικότερα όταν ανοίγει το μπουκάλι για μια κυρία, κατά την επίμαχη σκηνή του φλερτ, ένας γνωστός κινηματογραφικός καρδιοκατακτητής και διάσημος κατάσκοπος…

Λόγω του μεγέθους του ανδρικού μορίου στα Αρχαιοελληνικά αγάλματα, πολλοί θαυμαστές τους μπορεί να έχουν την εύλογη απορία… «Γιατί οι Αρχαίοι Έλληνες εικονίζονταν με μικρά πέη;» Όμως, μέσα από την μελέτη της Ιστορίας της Τέχνης αποδεικνύεται ότι η Αρχαιοελληνική Τέχνη εξέπεμπε πνευματικές αξίες στο πλείστο των έργων που κοσμούσαν ναούς, νεκροταφεία ή μέρη όπου υμνούνταν το Θεϊκό, το Κάλλος, και η Αρμονία, όπως βεβαίως υπήρχαν και σημαινόμενα μηνύματα ή συμβολισμοί, που παραδίδονταν μέσα από αυτά τα έργα. Έτσι η «σμίκρυνση» του μορίου έδινε έμφαση στα πνευματικά και όχι στα γήινα.
Σαφώς υπάρχουν και έργα, φτιαγμένα μια συγκεκριμένη εποχή που άρχισε η παρακμή αυτής της πνευματικότητας, όπου εικονίζονται υπερμεγέθη ανδρικά μόρια, ακριβώς για να συμβολίσουν και να τονίσουν τα γήινα ένστικτα και τις σεξουαλικές επιθυμίες, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν με πολλούς και διαφορετικούς πολιτισμούς, σημαίνοντας ακριβώς το ίδιο.

Οι συμβολισμοί είναι συνήθως απεικονίσεις γνωστών αντικειμένων, που παραπέμπουν σε σημαινόμενες έννοιες, που εμβαθύνουν σε άλλα διανοητικά πεδία, εμπεριέχοντας περισσότερες πληροφορίες.

Τέτοια κοινά παραδείγματα είναι π.χ.:

• το πτηνό Αετός, το οποίο συμβολικά παραπέμπει στην Αρχηγική Επιβολή και Επίβλεψη. Αφορά επίσης στην Στρατιωτική Επέμβαση, την Επίθεση και τις Αεροπορικές Δυνάμεις.

• ο Λέων, συμβολίζει την Αυτοκρατορική Εξουσία, την Δύναμη, την κληρονομική (δικαιωματική) Βασιλεία, την Κυριαρχία, αλλά και τον Ήλιο με τις ακτίνες του. Σύμφωνα με τον Κώδικα του Σημαιοφόρου Θεολόγου, στην λέξη ΛΕΩΝ, και μόνο με το γράμμα -Λ-, σημαίνεται η Ηλιακή Ακτινοβολία, αλλά και ο πνευματικός φωτισμός σε υψηλό πνευματικό επίπεδο. Ακόμα και στην Αστρολογία, το ζώδιο του Λέοντα κυβερνάται από τον Ήλιο και σχετίζεται με το Ηλιακό πλέγμα στο σώμα (3^ο ενεργειακό κέντρο – Στομάχι).

Άλλωστε στο όνομα «γαστέρα» (Γ-ΑΣΤΕΡΑ), αναγνωρίζεται ο γαιώδης αστέρας, δηλαδή ο ήλιος ως φυσικό σώμα.

Αν ληφθεί υπόψη η φιλοσοφική θεωρία «Ό,τι είναι πάνω, είναι και κάτω», ο άνθρωπος είναι ένας αντικατοπτρισμός του σύμπαντος. Ο φυσικός του ήλιος βρίσκεται στο επίπεδο του στομαχιού, εκεί δηλαδή που γίνεται η γείωση και η αφομοίωση της ΤΡΟΦΗς (στην Τέρα το Φως ή «η στερέωση της ροής του φωτός»), ενώ το επίπεδο του πνευματικού του ηλίου βρίσκεται στο κεφάλι. Έτσι, διαθέτει και εκεί «ουρανίσκο» που διαχωρίζει τα γήινα από τα ουράνια, αφήνοντας κάτω από τον ουρανό τις γήινες αισθήσεις (αφή και γεύση), ενώ από το επίπεδο του ουρανίσκου και πάνω, τις ανώτερες αισθήσεις (ακοή, όραση, όσφρηση και διαίσθηση). Οι ανώτερες αισθήσεις εμπεριέχουν την συνδρομή του πνεύματος, όταν έχουν πνευματικό υπόβαθρο και σ’ αυτές τις περιπτώσεις κάποιος μπορεί να «ακούει φωνές»…, να βλέπει οράματα και όνειρα, να μυρίζει μύρο κοντά σε ένα θαυματουργό εικόνισμα ή να διαισθάνεται έναν κίνδυνο που τον  πλησιάζει…

• η Κουκουβάγια, ως ιερό πουλί της Θεάς Αθηνάς, συμβολίζει την Σοφία, τη Γνώση και την Διορατικότητα.
Άραγε, γιατί οι αρχαίοι διάλεξαν το συγκεκριμένο πτηνό και όχι κάποιο άλλο, για να εκφράσουν την έννοια της Σοφίας και του Σοφού ανθρώπου;

Μια περιήγηση στη Ζωολογία μπορεί να λύσει πολλές απορίες, αλλά κυρίως να θαυμάσει την παρατηρητικότητα αυτών, που χρησιμοποίησαν τις ιδιότητες ενός ζώου ή πτηνού, για να εκφράσουν μία πολύπλευρη έννοια, που μπορεί να έχει ακόμα και φιλοσοφική χροιά.

Η Κουκουβάγια («Γλαυξ» στην αρχαία Ελληνική) ως πτηνό, έχει μοναδικές ικανότητες που μπορούν να παρομοιαστούν με τα χαρακτηριστικά ενός Σοφού ανθρώπου.

• Έχει εκπληκτική ακοή, όπως πρέπει να έχει ένας σοφός για να ακούει και να καταγράφει τα πάντα.
• Έχει οξύτατη όραση και μπορεί να πετά με ακρίβεια, ακόμη και στο απόλυτο σκότος, όπως ένας σοφός δεν έχει ανάγκη τους φυσικούς του οφθαλμούς για να γνωρίζει αυτά που βρίσκονται ή συμβαίνουν γύρω του.
• Είναι άριστη κυνηγός, όπως ένας σοφός που δεν χάνει ποτέ τον στόχο του.
• Διαθέτει στερεοσκοπική όραση (σχεδόν 270^ο), όπως ένας σοφός, που έχει την ικανότητα να εξετάζει ένα θέμα από όλες τις μεριές και τις οπτικές γωνίες ενώ, βεβαίως, δεν φοράει παρωπίδες…
• Πετά αθόρυβα, όπως ένας σοφός, που πρέπει να περνά απαρατήρητος.
• Η κουκουβάγια έχει τέτοιο φτέρωμα που της δίνει την ικανότητα να ενσωματώνεται με το περιβάλλον και να μην γίνεται αντιληπτή, όπως η «Γνώση της Αληθείας», που μπορεί να βρίσκεται σε κοινή θέα, αλλά μόνο ένας Σοφός άνθρωπος είναι σε θέση να την διακρίνει…

Εν τέλει, θα μπορούσε κάποιος να βγάλει το συμπέρασμα ότι άλλα βλέπει το μάτι και άλλα αντιλαμβάνεται ο νους καθώς, στο μυαλό του ανθρώπου:

• καταφθάνουν από τα μάτια, πολλές φορές, «ψευδείς» πληροφορίες. Είναι άλλωστε σε όλους γνωστοί οι όροι «οπτική απάτη» και «οφθαλμαπάτη»…
• Κάθε πληροφορία αναλύεται πολυδιάστατα,
• μπορεί να αφορά διαφορετικά πεδία συγχρόνως, ενώ κυρίως
• δημιουργεί συνδέσεις με παλαιά δεδομένα, δομώντας πολυεπίπεδες δοξασίες.

Ουσιαστικά η λέξη ΑΝΤΙΛΗΨΙΣ εκφράζει αυτά που συνειδητά καταλήγουν στον εγκέφαλο, αντί της λήψης (των πληροφοριών). Κατά το Λεξικό, «αντίληψις» σημαίνει «το λαμβάνειν τι εις αντάλλαγμα», αλλά και «προστασία», «βοήθεια», «συνδρομή», «επίθεσις» και «εναντίωσις». Η αντιληπτική ικανότητα του ανθρώπου δεν είναι μόνο πολυεπίπεδη, αλλά παίρνει μέρος και σε μία «αντιδραστική» διαδικασία, η οποία γίνεται αυτόματα σε υποσυνείδητο επίπεδο.

Οι πρόγονοι γνώριζαν ότι αυτά που βλέπουν τα μάτια του ανθρώπου δεν έχουν σχέση με την Αλήθεια αφού, σύμφωνα με τον γνωστό Μύθο του Σπηλαίου του Πλάτωνα, ο άνθρωπος ζει στον κόσμο των σκιών, που είναι ένας κόσμος ψευδής (Πλάτων – Πολιτεία 514-515).

Επί της ουσίας, ο Πλάτωνας δίνει ένα εικονικό παράδειγμα προκειμένου να διαχωρίσει τις έννοιες «Πραγματικότητα» και «Αλήθεια», αλλά και τις επιπτώσεις ενός στείρου «εκπαιδευτικού» συστήματος, που εξαναγκάζει τους ανθρώπους να βλέπουν ως «αληθινά», μόνο όσα προβάλλονται στο στενό οπτικό τους πεδίο, όπως είναι δεμένοι και ακινητοποιημένοι σε μία συγκεκριμένη θέση. Έτσι, κατά τον Πλάτωνα, ορίζονται ως «πραγματικά» αυτά που αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος, εντός του Σπηλαίου (Αισθητός κόσμος), ενώ βγαίνοντας στο φως, εκτός του Σπηλαίου, είναι σε θέση να διακρίνει την «Α-λήθεια», δηλαδή την «όχι Λήθη/Λάθος» (Νοητός κόσμος – ο κόσμος των Ιδεών). Όμως για να βγει σ’ αυτό το πνευματικό φως ο άνθρωπος θα πρέπει να ελευθερωθεί από τα δεσμά της ύλης και των αισθήσεων και να καταστεί ικανός να δει έξω από το Σπήλαιο, καθώς το Φως αρχικά τον τυφλώνει…

Η συνέχεια αυτού του μύθου έχει επίσης ενδιαφέρον, για όποιον αποφασίσει να τον μελετήσει!

Αποσπάσματα από το βιβλίο της Φωτεινής Τυράσκη «Φύση, Τέχνη και Υποσυνείδητα μηνύματα» – Α’ μέρος, εκδόσεις «Νάξιος» – naxios.gr

Η Φωτεινή Τυράσκη είναι πτυχιούχος των Τ.Ε.Ι. Αθηνών, της Σχολής Γραφικών Τεχνών και Καλλιτεχνικών Σπουδών, του Τμήματος Γραφιστικής, με ειδικότητα στη Γραφιστική Κινηματογράφου, το Κινούμενο Σχέδιο και τα Ειδικά Εφέ.