Η Κρήτη εξακολουθεί να αντιμετωπίζει συνθήκες ξηρασίας, καθώς σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, το βαθύτερο στρώμα του υπεδάφους σε βάθος 28 έως 100 εκατοστών παραμένει σε καθεστώς ήπιας έως και έντονης ξηρασίας
Σε οριακό σημείο τα υδατικά αποθέματα της Κρήτης, με τη λειψυδρία να φέρνει το νησί μπροστά σε κρίσιμες αποφάσεις.

Τα φράγματα στην ανατολική Κρήτη αδειάζουν, με τις ποσότητες νερού από το φράγμα Αποσελέμη να επαρκούν έως τον Φεβρουάριο. Οι προβλέψεις για τη ξηρασία παραμένουν ανησυχητικές, με το ζήτημα να μπαίνει σήμερα Πέμπτη στο επίκεντρο τηλεδιάσκεψης στην Κρήτη, παρουσία όλων των αρμόδιων φορέων, οι οποίοι θα εξετάσουν τα χωρικά μοτίβα της ξηρασίας σε επίπεδο λεκανών απορροής, και όχι μόνο.

Προσεχώς δημοπρατούνται κομβικά έργα στο Λασίθι, για την υδροδότηση τουριστικών περιοχών από το φράγμα Αποσελέμη, ενώ σε λίγες ημέρες ολοκληρώνονται οι εργασίες για την εγκατάσταση υδροστροβίλου, έργο που θα συμβάλλει στη μείωση του ενεργειακού κόστους των εγκαταστάσεων του διυλιστηρίου.

Η Κρήτη εξακολουθεί να αντιμετωπίζει συνθήκες ξηρασίας, καθώς, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, το βαθύτερο στρώμα του υπεδάφους, σε βάθος 28 έως 100 εκατοστών, παραμένει σε καθεστώς ήπιας έως και έντονης ξηρασίας.

Η κατάσταση αυτή καταδεικνύει ότι η Κρήτη, σε αντίθεση με μεγάλο μέρος της ηπειρωτικής Ελλάδας, όπου παρατηρείται ακόμη και πλεόνασμα υγρασίας, συνεχίζει να βιώνει τις επιπτώσεις μιας παρατεταμένης περιόδου μειωμένων αποθεμάτων νερού, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη γεωργία, τη διαχείριση των υδάτινων πόρων και την ανθεκτικότητα του νησιού απέναντι στην κλιματική μεταβλητότητα.

Ο φωτογραφικός φακός της “Ν.Κ.” βρέθηκε στο φράγμα Αποσελέμη, καταγράφοντας τις τελευταίες ποσότητες νερού, οι οποίες επαρκούν μέχρι τον Φεβρουάριο. Μόλις 1.800.000 κυβικά μέτρα, εκ των οποίων τα μισά θεωρούνται διαθέσιμα προς χρήση. Από την άλλη, τα μοντέλα και οι προβλέψεις είναι ενθαρρυντικά, καθώς δείχνουν ότι θα εισέλθουν 10 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού.

Στην κρίσιμη κατάσταση των υδατικών αποθεμάτων στο φράγμα Αποσελέμη αναφέρθηκε ο διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης, Άρης Παπαδογιάννης. Ωστόσο, τα υδρολογικά μοντέλα και οι προβλέψεις εμφανίζονται ενθαρρυντικά, καθώς εκτιμάται ότι η πληρότητα του φράγματος μπορεί να προσεγγίσει το 42%, δίνοντας τη δυνατότητα καλύτερης διαχείρισης ενόψει της απαιτητικής θερινής περιόδου. Ο ΟΑΚ συμμετέχει, όπως ανέφερε, σε εξειδικευμένο πρόγραμμα πρόβλεψης υδρολογικών φαινομένων, το οποίο στο παρελθόν έχει συμβάλει στην έγκαιρη διαχείριση κρίσιμων καταστάσεων λειψυδρίας. «Αν οι προβλέψεις επαληθευτούν, εκτιμάται ότι θα μπορούμε να φτάσουμε τα 10 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού.

Να σημειώσω ότι συμμετέχουμε στο πρόγραμμα ICS, το οποίο παρέχει μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προβλέψεις υδρολογικών φαινομένων. Το πρόγραμμα αυτό έχει αποδειχθεί αξιόπιστο και στο παρελθόν, καθώς σε περίοδο έντονης λειψυδρίας είχε προβλέψει βροχοπτώσεις στα τέλη Απριλίου-αρχές Μαΐου, οι οποίες μας επέτρεψαν να διαχειριστούμε έστω και τις περιορισμένες ποσότητες των περίπου 4,5 εκατομμυρίων κυβικών, χωρίς να φτάσουμε στην “κόκκινη γραμμή”», δήλωσε στη “Νέα Κρήτη” ο κ. Παπαδογιάννης.

Προβλέψεις, έργα και δύσκολη θερινή περίοδος

Την ίδια ώρα, ανοίγει ο δρόμος της δημοπράτησης έργων που αφορούν την κατασκευή αγωγών στις τουριστικές περιοχές του Λασιθίου, οι οποίες θα συνδεθούν με το φράγμα Αποσελέμη.

«Πρόκειται για έργο που αφορά την κατασκευή αγωγών προσαγωγής στις τουριστικές περιοχές Σίσι, Μίλατο, Ελούντα, Νεάπολη, Βραχάσι, Νικηθιανό, Λίμνες, Χουμεριάκο, Μέσα και Έξω Λακώνια και Κριτσά της Περιφερειακής Ενότητας Λασιθίου. Το έργο, στο σύνολό του, έχει προϋπολογισμό περίπου 25 εκατομμύρια ευρώ και σχετίζεται άμεσα με τον αρχικό σχεδιασμό του φράγματος Αποσελέμη, καθώς αφορά την ενίσχυση και τη σύνδεση των συγκεκριμένων περιοχών με το φράγμα. Με την προέγκριση που έχουμε πλέον στα χέρια μας για το συγκεκριμένο υποέργο, εντάσσεται και η εγκατάσταση υδροστροβίλου στο διυλιστήριο του φράγματος Αποσελέμη, η οποία ολοκληρώνεται μέσα στην εβδομάδα. Πρόκειται για ένα έργο το οποίο θα επιφέρει σημαντική μείωση του ενεργειακού κόστους της εγκατάστασης κατά το στάδιο της λειτουργίας», πρόσθεσε ο ίδιος.

Μεταξύ άλλων περιλαμβάνει, 43 χιλιόμετρα δικτύων και 11 δεξαμενές, οι οποίες θα συνδέονται και θα υδροδοτούνται από το φράγμα Αποσελέμη. Τις επόμενες ημέρες ο κ. Παπαδογιάννης θα πραγματοποιήσει συνάντηση με τον δήμαρχο Αγίου Νικολάου Μανόλη Μενεγάκη, προκειμένου να συζητήσουν τα τεχνικά ζητήματα και τον τρόπο υλοποίησης αυτού του σημαντικού έργου, το χρονοδιάγραμμα του οποίου ανέρχεται σε 18 μήνες.

Η εικόνα στα υπόλοιπα φράγματα

Εντωμεταξύ, λιγότερα από 3 εκατομμύρια κυβικά διαθέτει το φράγμα Φανερωμένης, ενώ το φράγμα Μπραμιανών 1.700.182 κυβικά. Τα ευρήματα δείχνουν ότι οι περιοχές με τη μεγαλύτερη πίεση συγκεντρώνονται κυρίως στο κεντρικό και ανατολικό τμήμα του νησιού, ενώ η ανάλυση για τις επόμενες δεκαετίες δείχνει ότι αρκετές λεκάνες της κεντρικής και ανατολικής Κρήτης τείνουν να μετακινούνται σε υψηλότερες κατηγορίες κινδύνου.

«Πέρα από αυτό που βιώνουμε καθημερινά όλοι μας, “τρέχουμε” και ένα πανευρωπαϊκό πρόγραμμα, το CLIMAAX-CRETE, στο πλαίσιο του οποίου μελετάμε τα δύο ακραία φαινόμενα της κλιματικής αλλαγής: την πλημμύρα και την ξηρασία. Ελπίζουμε να υπάρξουν περισσότερες βροχές, ωστόσο καταγράφουμε διαδοχικές τριετίες ξηρασίας – το 2015, το 2018, το 2021 και έως σήμερα – κάτι που στατιστικά δεν έχει προηγούμενο. Δυστυχώς, οι προβλέψεις για την κλιματική αλλαγή δείχνουν ότι τα φαινόμενα αυτά θα ενταθούν στο μέλλον», δήλωσε στη “Νέα Κρήτη” ο γενικός διευθυντής Βιώσιμης Ανάπτυξης της Περιφέρειας Κρήτης, Μαρίνος Κριτσωτάκης.
«Τον Ιούνιο αναμένουμε τα τελικά συμπεράσματα του προγράμματος», κατέληξε ο κ. Κριτσωτάκης.

Πρώτα στοιχεία – Τέταρτος χρόνος μειωμένων βροχοπτώσεων

Τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα τα 3-4 τελευταία υδρολογικά έτη, το νησί βιώνει επαναλαμβανόμενες περιόδους πίεσης, με διαστήματα κάτω του μέσου όρου σε βροχόπτωση και με αυξημένη εξατμισοδιαπνοή, που δυσκολεύουν τη φυσική αναπλήρωση του εδάφους, των υδροφορέων και των φραγμάτων, και εντείνουν τις πιέσεις.

Η Περιφέρεια Κρήτης και το Πολυτεχνείο Κρήτης συνεργάζονται στο ευρωπαϊκό έργο CLIMAAX-CRETE για την αξιολόγηση του κλιματικού κινδύνου της ξηρασίας, τόσο για το πρόσφατο παρελθόν όσο και για τις επόμενες δεκαετίες. Στο έργο μελετούν με λεπτομέρεια τα χωρικά μοτίβα της ξηρασίας σε επίπεδο λεκανών απορροής και ταυτόχρονα σε επίπεδο Δήμων, ώστε τα αποτελέσματα να είναι άμεσα αξιοποιήσιμα στη διαχείριση υδάτων και στον σχεδιασμό μέτρων προσαρμογής.

Σε αυτά τα σενάρια εντονότερης κλιματικής αλλαγής, μέχρι τα μέσα και το τέλος του αιώνα αναμένεται πιθανή αύξηση της ξηρασίας σε τμήματα της ενδοχώρας γύρω από τον άξονα Ηρακλείου, αλλά και σε επιμέρους λεκάνες της Ανατολικής Κρήτης, γεγονός που υποδηλώνει σημαντική ενίσχυση της πίεσης τόσο για τις καλλιέργειες, όσο και για την ασφάλεια υδροδότησης. Στα ηπιότερα σενάρια, οι αυξήσεις είναι μικρότερες και πιο τοπικές, ωστόσο η κεντρική ζώνη του νησιού παραμένει σταθερά από τις πιο ευάλωτες.

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι στις ζώνες εντατικής καλλιέργειας ελιάς, σε περιόδους σοβαρής ξηρασίας και υπό την υπόθεση ότι δεν μπορεί να καλυφθούν πλήρως οι αρδευτικές ανάγκες, οι δυνητικές οικονομικές απώλειες μπορεί να φτάσουν ακόμη και τα 1.000 ευρώ ανά στρέμμα.

neakriti.gr