Σαν σήμερα, στις 5 Ιουνίου 1825, γράφτηκε μία από τις πιο τραγικές σελίδες της Ελληνικής Επανάστασης: ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ο θρυλικός ήρωας από το Χάνι της Γραβιάς, δολοφονήθηκε στην Ακρόπολη των Αθηνών από τους ίδιους του τους συμπατριώτες.

Η ιστορία του Ανδρούτσου είναι γεμάτη ηρωισμό, προδοσία και πολιτικές ίντριγκες, αποκαλύπτοντας τις σκοτεινές πτυχές του Αγώνα για την ελευθερία.

Ο Ανδρούτσος, γιος του αρματολού Αντρέα Βερούση, μεγάλωσε στην αυλή του Αλή Πασά και γρήγορα ξεχώρισε για τη στρατιωτική του δεινότητα και το ανήσυχο πνεύμα του. Από τα πρώτα χρόνια της Επανάστασης βρέθηκε στην πρώτη γραμμή, με κορυφαία στιγμή τη μάχη στο Χάνι της Γραβιάς, όπου με 117 άνδρες απέκρουσε το στράτευμα του Ομέρ Βρυώνη, σώζοντας τον Αγώνα από βέβαιη καταστροφή.

Ωστόσο, η πολιτική του ανεξαρτησία και οι συνεχείς συγκρούσεις με τους ισχυρούς της εποχής, όπως ο Κωλέττης και ο Μαυροκορδάτος, τον έκαναν στόχο σκευωριών. Κατηγορήθηκε για συνεργασία με τους Τούρκους – μια κατηγορία που, αν και αβάσιμη, στάθηκε αρκετή για να τον απομονώσει πολιτικά και να οδηγήσει στη φυλάκισή του από τον άλλοτε φίλο και πρωτοπαλίκαρό του, Γιάννη Γκούρα.

Η μοιραία νύχτα στην Ακρόπολη

Τα ξημερώματα της 5ης Ιουνίου 1825, μια ομάδα ανθρώπων του Γκούρα –ανάμεσά τους ο Γιάννης Μαμούρης, ο Μήτρος Τριανταφυλλίνας και ο Τζαμάλας– εισέβαλε στο κελί του Ανδρούτσου στην Ακρόπολη. Ο ήρωας, αλυσοδεμένος, νηστικός και εξαντλημένος, βασανίστηκε άγρια για να αποκαλύψει πού είχε κρύψει τους θησαυρούς του. Όπως μαρτυρεί η ιστορία, ο Τριανταφυλλίνας του έστριψε τα γεννητικά όργανα, ενώ ο Ανδρούτσος, απευθυνόμενος στον Μαμούρη, φώναξε: «Αυτές εδώ τις σαπιοκοιλιές δεν τις ξεσημερίζομαι, αλλά εσύ, μωρέ Γιάννη, γιατί;». Λιπόθυμος από τον πόνο, τελικά στραγγαλίστηκε και το σώμα του ρίχτηκε από τα βράχια της Ακρόπολης για να φανεί σαν ατύχημα απόπειρας απόδρασης.

Για δεκαετίες, η επίσημη εκδοχή μιλούσε για αυτοκτονία ή ατύχημα. Η αλήθεια αποκαλύφθηκε πολλά χρόνια αργότερα, όταν ο στρατιώτης, Κώστας Καλαντζής, αυτόπτης μάρτυρας της δολοφονίας, εξομολογήθηκε τις πραγματικές συνθήκες στον δικηγόρο Σπυρίδωνα Φόρτη.

Η δολοφονία του Ανδρούτσου ήταν αποτέλεσμα πολιτικής συνωμοσίας. Ο Κωλέττης, με επιστολή του, ζητούσε από τον Γκούρα να φροντίσει ώστε ο Ανδρούτσος να μην αποτελέσει πλέον κίνδυνο για το έθνος, ενώ το συνθηματικό μήνυμα που στάλθηκε ήταν: «Φρόντισε να πουλήσεις γρήγορα το λάδι για να μην πέσει η τιμή του και χαθεί». Ο Μακρυγιάννης, στα απομνημονεύματά του, περιγράφει με πικρία τη διαφθορά και την προδοσία που σημάδεψαν το τέλος του «λιονταριού της Γραβιάς»: «Του γιόμωσε του Γκούρα ο Κωλέττης λίρες… τον πουλημένο άνθρωπο κι άρπαγο τον έκανε αρχηγό να πάγη εναντίον του Δυσσέως… έτζι πάει ο δυστυχής Δυσσέος».

Η ιστορία τελικά απέδωσε δικαιοσύνη στον Οδυσσέα Ανδρούτσο. Το 1865, τα οστά του μεταφέρθηκαν με τιμές ήρωα στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών. Το όνομά του παραμένει σύμβολο θυσίας και προδοσίας, υπενθυμίζοντας πως οι ήρωες συχνά πέφτουν όχι από τα ξένα βόλια, αλλά από τα χέρια των δικών τους.

tilestwra.com