Πότε αναμένεται να γίνει η επόμενη έκρηξη στο ηφαίστειο της Σαντορίνης; Απάντηση στο κρίσιμο ερώτημα που απασχολεί επιστήμονες από ολόκληρο τον κόσμο εκτιμάται ότι θα δώσει η μεγάλη διεθνής ωκεανογραφική αποστολή που ολοκληρώθηκε πριν από λίγες ημέρες στο ενεργό ηφαιστειακό σύμπλεγμα του νησιού.
Η έρευνα, που διήρκεσε δύο μήνες, πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια του εντυπωσιακού «Joides Resolution», ενός από τα μεγαλύτερα ωκεανογραφικά σκάφη του κόσμου, το οποίο φέρει πάνω του ειδικό γεωτρύπανο τοποθετημένο σε γερανογέφυρα ύψους 62 μέτρων και φιλοξενεί εξειδικευμένα εργαστήρια για επιτόπου αναλύσεις από τον βυθό.
Παράλληλα, η επιστημονική κοινότητα βρίσκεται σε αναμονή για τις καταγραφές των ειδικών οργάνων που τοποθετήθηκαν στις αρχές Δεκεμβρίου, για πρώτη φορά υποθαλάσσια, μέσα στο ηφαίστειο Κολούμπο, σύμφωνα με την εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ».
Το πλήρωμα του «Joides Resolution», αποτελούμενο από 117 άτομα που προέρχονταν από εννέα χώρες του πλανήτη, ξεκίνησε το ταξίδι του στις αρχές Δεκεμβρίου από τη Βαρκελώνη. Κατέληξε στο Ηράκλειο Κρήτης στις 10 Φεβρουαρίου, έχοντας εκτελέσει έξι κύριες υποθαλάσσιες ερευνητικές γεωτρήσεις και κάποιες δευτερεύουσες στην περιοχή που βρίσκεται ανάμεσα στην Αμοργό και τα Χριστιανά. Κατά τη διάρκειά τους εξήχθησαν εκατοντάδες μέτρα πυρήνα ιζήματος από τον πυθμένα της θάλασσας.
Η μεγαλύτερη ερευνητική επένδυση στην Ελλάδα
Χρειάστηκαν δέκα χρόνια για να εγκριθεί το αίτημα για χρήση του «Joides Resolution», το οποίο ανήκει στις ΗΠΑ και η λειτουργία του κοστίζει ημερησίως σχεδόν 50.000 δολάρια, ενώ το κόστος του εξοπλισμού του ανέρχεται στα 500.000 δολάρια. Η αποστολή, η οποία αποτελεί τη σημαντικότερη έως σήμερα ερευνητική επένδυση στη θαλάσσια έρευνα στην Ελλάδα, ύψους 25 εκατ. δολαρίων, είχε ως κύριους επιστήμονες τον ηφαιστειολόγο Τιμ Ντρούιτ από το Πανεπιστήμιο Κλερμόν στη Γαλλία, ο οποίος έχει συντάξει και τον γεωλογικό χάρτη της Σαντορίνης, και τον Γερμανό δρα Στέφεν Κούτερλοφ, ενώ κομβικό ρόλο είχε η Ελληνίδα δρ Παρασκευή Νομικού, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ. Η πρότασή τους, στην οποία συμμετείχαν και άλλοι ερευνητές, κρίθηκε από διεθνή επιτροπή ως άριστη και επελέγη μεταξύ συνολικά 11 επιστημονικών προτάσεων για αποστολές σε άλλα σημεία του πλανήτη.
Ο φόβος της έκρηξης
Σχολιάζοντας το πρόσφατο δημοσίευμα της «Guardian» – το οποίο στη συνέχεια αναθεωρήθηκε -, σύμφωνα με το οποίο το ηφαίστειο Κολούμπο, βορειοανατολικά της Σαντορίνης, είναι έτοιμο να εκραγεί, η Παρασκευή Νομικού εξηγεί στα «ΝΕΑ», διαψεύδοντας την πληροφορία, πως υπήρξε παρανόηση.
«Το δημοσίευμα βασίστηκε σε παλαιότερες δικές μας έρευνες με τις οποίες μελετήσαμε τους μαγματικούς θαλάμους κάτω από το Κολούμπο και οι οποίες έδειξαν πως πράγματι το ηφαίστειο είναι ενεργό. Είναι ενεργό, αλλά δεν δείχνει σημάδια ενεργοποίησης, αυτό είναι κάτι διαφορετικό. Το Κολούμπο βρίσκεται, άλλωστε, υπό διαρκή παρακολούθηση», διευκρινίζει.
«Στις αρχές Δεκεμβρίου, με διεθνή ερευνητική ομάδα στην οποία είναι επικεφαλής το ΕΚΠΑ, τοποθετήσαμε καινοτόμα μηχανήματα θαλάσσιας τεχνολογίας στο Κολούμπο δημιουργώντας για πρώτη φορά στην Ανατολική Μεσόγειο ένα ρηχό υποθαλάσσιο ηφαιστειακό παρατηρητήριο στον κρατήρα του ηφαιστείου. Αν λοιπόν τα γνωρίζαμε όλα, δεν θα κάναμε ερευνητικές αποστολές όπως αυτή ή όπως η αποστολή του «Joides Resolution» που κοστίζουν εκατομμύρια δολάρια. Πλέον, με αυτές τις έρευνες ξαναγράφεται η γεωλογική ιστορία της Σαντορίνης…».
Τρία εκατομμύρια έτη πίσω στον χρόνο
«Στόχος μας ήταν να δούμε τη γεωλογική ιστορία της περιοχής πηγαίνοντας πολύ πίσω στον χρόνο: πόσες ηφαιστειακές εκρήξεις έχουν γίνει στη Σαντορίνη – στη χέρσο και την υποθαλάσσια – τα τελευταία τρία εκατομμύρια χρόνια. Να μελετήσουμε τη γεωλογική ιστορία των ηφαιστείων και μέσω αυτής να καταλάβουμε την περιοδικότητά τους, δηλαδή κάθε πόσα χρόνια εκρήγνυνται και ποιος είναι ο όγκος αυτών των εκρήξεων», εξηγεί στα «ΝΕΑ» η δρ Παρασκευή Νομικού. «Επίσης, θελήσαμε να κατανοήσουμε καλύτερα την τεκτονική της περιοχής και να καταλάβουμε πώς η έντονη σεισμική δραστηριότητα που εντοπίζεται εκεί συνδέεται με την ηφαιστειακότητα. Ακόμη, προσπαθήσαμε να μάθουμε πώς ήταν παλαιογεωγραφικά το περιβάλλον του Κεντρικού Αιγαίου βαθιά στη θάλασσα. Υπήρχαν ρήγματα; Έχουν γίνει κατολισθήσεις; Τέλος, συλλέχθηκε υλικό για την εξερεύνηση της μικροβιακής ζωής στο βαθύ υπόστρωμα στην Καλντέρα της Σαντορίνης, ώστε να εντοπιστούν μικροοργανισμοί που επηρεάζουν τον σχηματισμό σημαντικών γεωλογικών δομών».
Ένα ολόκληρο «κινητό πανεπιστήμιο»
Παρότι σε τέτοιου είδους αποστολές τα αποτελέσματα χρειάζονται μήνες για να ανακοινωθούν, η δρ Παρασκευή Νομικού επισημαίνει πως «μπορούμε να πούμε ότι έχουμε πετύχει όλους μας τους στόχους και πως παρά τις δυσκολίες που συναντήσαμε οι έρευνες έχουν αποδώσει στοιχεία. Μας βοηθά το γεγονός ότι στην αποστολή συμμετείχε ένα κινητό πανεπιστήμιο: γεωλόγοι, γεωφυσικοί, τεκτονικοί, παλαιοντολόγοι, ιζηματολόγοι, χημικοί, φυσικοί, πετρολόγοι, ειδικοί για το μαγνητικό πεδίο, οι οποίοι πραγματοποίησαν επιτόπου τις πρώτες αναλύσεις», προσθέτει. Ανάμεσά τους βρίσκονταν και άλλες δύο ελληνίδες επιστήμονες, η δρ Ολγα Κουκουσιούρα από το Τμήμα Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και η παλαιοντολόγος, κύρια ερευνήτρια στον Τομέα της Περιβαλλοντικής Μικροβιολογίας του ΕΛΚΕΘΕ, δρ Παρασκευή Πολυμενάκου.
enikos.gr
Επιλεξτε να γινετε οι πρωτοι που θα εχετε προσβαση στην Πληροφορια του Stranger Voice
Greek