GEWKWN: Οι Γέροντες, όπως ο Άγιος Παΐσιος και ο Άγιος Πορφύριος, συχνά μιλούσαν για τη ζήλια και τον φθόνο ως βασικές αιτίες για τη μείωση των άλλων. Εξηγούσαν ότι η ζήλια γεννιέται όταν ο άνθρωπος δεν βλέπει τα πράγματα με τα μάτια της ταπεινότητας και της αγάπης. Όταν κάποιος αισθάνεται κατώτερος και έχει την αίσθηση ότι δεν αξίζει, ξεκινά να μειώνει τους άλλους, είτε φανερά είτε έμμεσα, για να τονώσει την αυτοεκτίμησή του. Ο Άγιος Παΐσιος, για παράδειγμα, είπε: “ Όταν κάποιος φθονεί τον άλλον, δεν φθονεί μόνο τη δόξα του, αλλά φθονεί και την αγαθότητά του, την καλοσύνη του και την ενότητά του με τον Θεό”.

Η ανάγκη για μείωση των άλλων συχνά προκύπτει από μια βαθιά ψυχολογική ανάγκη να προστατέψει κάποιος τον εαυτό του από τα δικά του αδιέξοδα και ανασφάλειες. Αυτό συμβαίνει όταν ένα άτομο αισθάνεται ότι η δική του αξία απειλείται από την επιτυχία, την και την αναγνώριση των άλλων. Όταν κάποιος αισθάνεται μικρός, ανεπαρκής και ότι δεν μπορεί να ανταγωνιστεί, μπορεί να καταφύγει στην προσπάθεια να μειώσει τους άλλους για να εξισώσει το έδαφος, να “βάλει τους άλλους κάτω»” για να αισθανθεί ότι δεν είναι ο μόνος αδύναμος.

Αυτό το φαινόμενο συχνά συνδέεται με συναισθήματα φθόνου, ζήλιας και απογοήτευσης. Ο φθόνος γεννιέται όταν κάποιος βλέπει κάποιον άλλον να έχει κάτι που θεωρεί ότι του αξίζει και που θέλει και ο ίδιος. Αντί να προσπαθήσει να βελτιωθεί και να πετύχει το ίδιο, καταφεύγει στη στρατηγική της αποδόμησης του άλλου, για να μειώσει την αξία του, ώστε να αισθανθεί καλύτερα για τον εαυτό του. 

Λεκτική Μείωση: Το πιο εμφανές και συνηθισμένο, όπου οι λέξεις χρησιμοποιούνται για να υποτιμήσουν κάποιον. Είναι τα ψέματα, οι προσβολές, και οι κακοπροαίρετες κριτικές που προσπαθούν να δείξουν ότι ο άλλος δεν αξίζει.

Η ζήλια και η κακία, όταν εκδηλώνονται με αυτόν τον τρόπο, γίνονται εξαιρετικά τοξικές. Όταν προσπαθούν να σε μειώσουν, συχνά δεν πρόκειται μόνο για προσωπικές επιθέσεις, αλλά και για μια βαθύτερη ανάγκη του άλλου να μειώσει την αντίληψη που έχεις για τον εαυτό σου. Στην πραγματικότητα, η συνεχής μείωση δεν αφορά καθόλου εσένα, αλλά τον ίδιο τον επιτιθέμενο και τη δική του ανάγκη να νιώσει καλύτερα.

Η κακία και η ζήλια δεν είναι μόνο τα αρνητικά συναισθήματα, αλλά και τα μέσα με τα οποία κάποιοι προσπαθούν να ισχυροποιήσουν την εσωτερική τους αίσθηση ισχύος. Αυτός που μειώνει, είτε το συνειδητοποιεί είτε όχι, κατανοεί ότι η εσωτερική του αδυναμία μπορεί να “κρυφτεί” πίσω από την υποτίμηση των άλλων.

Η μείωση των άλλων δεν είναι απλώς μια ψυχολογική αντίδραση, αλλά και ένα πνευματικό πρόβλημα. Η ζήλια, η κακία και η ανάγκη να μειώσουμε τους άλλους είναι ενδείξεις των αδυναμιών μας και της έλλειψης αγάπης και ταπεινότητας. Οι Γέροντες μας καλούν να επενδύσουμε στον πνευματικό αγώνα, να εξαλείψουμε τη ζήλια και να ενισχύσουμε την αγάπη, τη συγχώρεση και την ταπείνωση μέσα μας, ώστε να προχωρήσουμε με υγιή πνευματική ζωή και να αποφύγουμε να μειώσουμε τους άλλους.

Η Ευθύνη αυτών που Υποστηρίζουν και ανέχονται την Μείωση των Άλλων: Όταν κάποιος υποστηρίζει ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΕΠΕΙ συμπεριφορές που μειώνουν τους άλλους, αναλαμβάνει μια ηθική ευθύνη, διότι με αυτήν την στάση επικροτεί και ενισχύει την αμαρτία, την αδικία και την κακοήθεια. Στην Ορθόδοξη χριστιανική παράδοση, όλοι είμαστε υπεύθυνοι για το πώς συμπεριφερόμαστε στους άλλους, αλλά και για το πώς επιτρέπουμε να συμπεριφέρονται στους γύρω μας.

Ο Άγιος Παΐσιος είχε πει: “Όταν ακούς κάτι κακό για τον αδελφό σου και το ανέχεσαι, συμμετέχεις στο κακό”.

Αυτό σημαίνει ότι όταν υποστηρίζουμε και σιωπούμε μπροστά σε κακοήθειες, συμβάλλουμε και εμείς με τον τρόπο μας στην εξάπλωση αυτής της συμπεριφοράς. Αντί να αντιταχθούμε και να υπερασπιστούμε την αλήθεια και την αγάπη, επιτρέπουμε την εξάπλωση της κακίας και της αδικίας.

Η σιωπή και η στήριξη τέτοιων συμπεριφορών μπορεί να γίνει ισχυρός παράγοντας διαιώνισης της αδικίας, μιας και οι άνθρωποι που κάνουν τέτοιες πράξεις αισθάνονται ότι δεν υπάρχουν συνέπειες……….  

Ο Χριστός, στην Καινή Διαθήκη, τονίζει διαρκώς την σημασία της αγάπης και του σεβασμού προς τον πλησίον. Κάποιες από τις πιο χαρακτηριστικές εντολές Του, που έρχονται σε αντίθεση με τη συμπεριφορά της μείωσης των άλλων, περιλαμβάνουν:

Αγάπη για τον πλησίον: “…. αγαπήσεις τον πλησίον σου ως τον εαυτό σου”. Η εντολή αυτή τονίζει την αξία κάθε ανθρώπου και την ανάγκη να βλέπουμε και να αντιμετωπίζουμε τους άλλους με καλοσύνη, σεβασμό και αγάπη.

“Μη κρίνετε, για να μη κριθείτε”. Η κατηγορία και η μείωση των άλλων, είτε μέσω της κριτικής τους είτε μέσω της υποτίμησης, είναι ακριβώς αυτό που ο Χριστός μας προτρέπει να αποφύγουμε. Εμείς, ως άνθρωποι, δεν έχουμε τη θέση να κρίνουμε τους άλλους και να υποτιμούμε την αξία τους, γιατί η κρίση ανήκει μόνο στον Θεό.

 ΟΤΑΝ ΕΠΙΤΡΕΠΟΥΜΕ ΤΗΝ ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ, ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΕΥΟΜΑΣΤΕ ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΠΟΥ ΔΙΔΑΞΕ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ.    

Η στήριξη ανθρώπων που μειώνουν τους άλλους και η αποδοχή τέτοιων συμπεριφορών είναι ουσιαστικά μια στάση που εναντιώνεται σε όλες αυτές τις θεμελιώδεις εντολές του Χριστού και οδηγεί τον άνθρωπο μακριά από το δρόμο της αληθινής χριστιανικής αγάπης και ταπεινότητας.

ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΟΥΜΕ ΟΤΙ, ΟΤΑΝ ΑΝΕΧΕΣΑΙ ΤΕΤΟΙΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ, ΑΥΤΟ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΤΙ ΤΙΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΕΙΣ και αυτό θα έχει συνέπειες. Εάν το κάνουμε συνειδητά διότι φοβόμαστε αυτούς που έχουν τέτοιες συμπεριφορές αλλά και διότι μας απειλούν, ΤΟΤΕ , βρισκόμαστε σε αντίθεση με την αληθινή χριστιανική ζωή και με αυτό τον τρόπο προτιμούμε να τα έχουμε καλά με αυτούς τους ανθρώπους και όχι με τον ΘΕΟ 

Όπως τονίζουν οι Γέροντες, και όπως διαφαίνεται από τη διδασκαλία του Χριστού, η υποστήριξη συμπεριφορών που μειώνουν τους άλλους δεν είναι απλώς ανήθικη, αλλά είναι και μία αντίφαση προς το μήνυμα του Ευαγγελίου. Η μείωση των άλλων είναι εχθρική προς την αγάπη, την ταπεινότητα και τη συγχώρεση, και όποιος υποστηρίζει και συμμετέχει σε τέτοιες συμπεριφορές δεν ακολουθεί τον δρόμο που χάραξε ο Χριστός. Ο δρόμος του Χριστού είναι δρόμος αγάπης, συμπόνιας, συγχώρεσης και σεβασμού προς κάθε άνθρωπο, ανεξαρτήτως των αδυναμιών και λαθών του.

Είναι πραγματικά δύσκολο και άδικο να βλέπουμε ανθρώπους που έχουν την δύναμη και την εξουσία να σταματήσουν τέτοιες συμπεριφορές, αλλά να επιλέγουν να τις επιτρέπουν. Όταν αυτοί οι άνθρωποι δεν ενεργούν για να προστατεύσουν τα θύματα, προκαλούν ίσως και μεγαλύτερο πόνο από εκείνον που προκαλούν οι ίδιοι οι “θύτες”. Αυτό συμβαίνει για διάφορους λόγους και είναι κάτι που ενίοτε μπορεί να είναι ακόμη πιο επιβλαβές, διότι δημιουργεί αίσθηση αδικίας και αδυναμίας στους ανθρώπους που υποφέρουν, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει την αίσθηση ατιμωρησίας και αναξιοκρατίας.

Όταν κάποιος έχει τη δύναμη να παρέμβει και να σταματήσει την αδικία αλλά επιλέγει να παραμείνει σιωπηλός και να επιτρέπει τη συνέχιση αυτών των συμπεριφορών, αυτό το άτομο ενισχύει τον πόνο των θυμάτων με έναν τρόπο που μπορεί να είναι πιο διαρκής και ψυχολογικά επώδυνος από την ίδια την κακοποίηση. Η σιωπή και η αδράνεια στέλνει το μήνυμα στο θύμα ότι η αδικία που υφίσταται είναι αποδεκτή, ότι δεν αξίζει προστασία, ότι η ζωή του και η αξιοπρέπειά του δεν έχουν την αξία που πρέπει. Αυτή η έλλειψη στήριξης είναι, ουσιαστικά, μια δεύτερη μορφή κακοποίησης.

Τα θύματα τέτοιων καταστάσεων δεν υποφέρουν μόνο από την άμεση αδικία, αλλά και από τη συναισθηματική επιβάρυνση της αδιαφορίας και της ανοχής από τους γύρω τους. Όταν οι άνθρωποι γύρω τους, οι οποίοι θα μπορούσαν να παρέμβουν και να στηρίξουν, παραμένουν αδιάφοροι και ενδεχομένως υποστηρίζουν τις κακοποιητικές συμπεριφορές, το θύμα αρχίζει να αμφισβητεί τη δική του αξία. Μια τέτοια κατάσταση προκαλεί βάθος πόνου, καθώς τα θύματα αισθάνονται εγκαταλειμμένα, αβοήθητα και μοναχικά.

Η αδράνεια και η σιωπή των ανθρώπων που έχουν την δυνατότητα να παρέμβουν είναι στην ουσία μια επιβεβαίωση του κακού και του άδικου. Όταν δεν υπάρχει αντίδραση ή αποδοκιμασία για τις αδικίες που διαπράττονται, οι θύτες ενθαρρύνονται να συνεχίσουν, ενώ τα θύματα παραμένουν αβοήθητα. Αυτή η κατάσταση είναι εξαιρετικά επώδυνη, γιατί μετατρέπει την αίσθηση της αδικίας σε κάτι αποδεκτό, κάτι που “δεν αξίζει να αλλάξει” και ότι ο πόνος και η ταλαιπωρία των θυμάτων δεν είναι κάτι που πρέπει να λυθεί και να αναγνωριστεί. Αυτό εμβαθύνει την απογοήτευση και τον ψυχικό πόνο.

Από την πλευρά της χριστιανικής διδασκαλίας, η αδιαφορία για τον πόνο του πλησίον είναι απολύτως αντίθετη με την εντολή του Χριστού για αγάπη και συμπαράσταση. Ο Χριστός δίδαξε ότι το να βοηθάμε τους αδύναμους και τα θύματα της αδικίας είναι ένα από τα κεντρικά καθήκοντα της χριστιανικής ζωής. 

Ο Άγιος Παΐσιος και άλλοι Γέροντες συχνά υπογραμμίζουν ότι όταν κάποιος έχει τη δυνατότητα να παρέμβει και να σταματήσει μια κακή κατάσταση, αλλά επιλέγει να μην το κάνει, τότε διαπράττει μια σοβαρή αδικία. Όταν βλέπουμε κάποιον να βασανίζεται και να ταπεινώνεται και επιλέγουμε να μην αντιδράσουμε, “συμβάλλουμε” στην κακοποίηση, ακόμα και αν δεν το κάνουμε ενεργά.

Η αδράνεια και η ανοχή αυτών που έχουν την δύναμη να σταματήσουν την κακοποίηση προκαλεί μια δεύτερη, πιο διαρκή και ψυχολογικά επώδυνη μορφή κακοποίησης. Τα θύματα δεν υποφέρουν μόνο από τις πράξεις των θυτών, αλλά και από την αδιαφορία και τη σιωπή των άλλων, που ενισχύει το αίσθημα της αποδοχής του κακού και τους αφήνει χωρίς καμία ελπίδα. 

ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΕΧΕΙ ΠΟΛΛΟΥΣ ΑΠΟΔΕΧΤΕΣ    

GEWKWN