Η λευκή Jaguar με τα φιμέ τζάμια…

Η λευκή Jaguar με τα φιμέ τζάμια δεν είχε ξεμυτίσει εκείνο το πρωί από το γκαράζ της οδού Ορφέως 5-7 στην Εκάλη. Στο στενό δρόμο της οδού Ευρυδίκης ήταν στοιβαγμένοι δημοσιογράφοι, φωτορεπόρτερς και αστυνομικοί. Στο μικρό φυλάκιο μπροστά από την κύρια είσοδο του σπιτιού, ένας από τους είκοσι «γορίλες» του Προέδρου έμοιαζε να τα έχει χαμένα. Μ’ ένα ακουστικό στο χέρι και την αγωνία ζωγραφισμένη στο πρόσωπό του, προσπαθούσε να συνεννοηθεί, να πάρει εντολές γιατί είχε σαστίσει, δεν ήξερε πως να συμπεριφερθεί. Όπως και ολόκληρη η Ελλάδα που εμβρόντητη παρακολουθούσε μπροστά στα μάτια της να ξετυλίγεται το κουβάρι της «Απάτης του Αιώνα».

30 ολόκληρα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα, τρεις δεκαετίες από τότε που έσκασε η βόμβα των πρώτων ευρημάτων του ελέγχου του προσωρινού Επιτρόπου της Τράπεζας της Ελλάδος στην Τράπεζα Κρήτης, Σπύρου Παπαδάτου. Ήταν Παρασκευή, 28 Οκτωβρίου 1988 και το βασίλειο του Γιώργου Κοσκωτά λάμβανε τέλος.

Τα γεγονότα και οι πληροφορίες εναλλάχθηκαν με κινηματογραφική ταχύτητα. Ο τότε Υπουργός Παιδείας, Γιώργος Παπανδρέου, σε εσπευσμένη συνέντευξη Τύπου κραδαίνει χαλκευμένο τραπεζικό έγγραφο που εμπλέκει τον ίδιο και άλλα τέσσερα κυβερνητικά στελέχη σε υπόθεση εκβιασμού και δωροδοκίας από το Γιώργο Κοσκωτά. Μέσω της Έκθεσης της Τράπεζας της Ελλάδος, αποκαλύπτεται αρχικά η πλαστογράφηση τραπεζικών extraits της Merril Lynch που αφορούν τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Τράπεζας Κρήτης, ακολουθούν αλυσιδωτές αποκαλύψεις και ξεσπά κανονικά και με το νόμο το μεγαλύτερο σκάνδαλο στη νεότερη οικονομική, πολιτική και κοινωνική ιστορία της Ελλάδας.

Κεντρικό πρόσωπο μια φιγούρα αναγνωρίσιμη ακόμη και στο εξωτερικό, ένας άνθρωπος που έκανε τη διαδρομή από το ζενίθ στο ναδίρ πολλές φορές στη ζωή του, ο Γιώργος Κοσκωτάς. Γιος του Βασίλη και της Σταυρούλας, με καταγωγή από τα πανέμορφα Λαγκάδια, ένα πέτρινο κομψοτέχνημα στην καρδιά της Αρκαδίας, γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Ασπρόπυργο, στη μικρή παροικία των «Λαγκαδιανών» κοντά στην παραλία, εκεί που εγκαταστάθηκαν οι Αρκάδες εσωτερικοί μετανάστες όταν ήρθαν στην πρωτεύουσα για να βρουν καλύτερη τύχη. Και ρίζωσαν τελικά εκεί που η ζήτηση εργατικών χεριών ήταν αυξημένη. Το 1970 με την Ελλάδα στο γύψο, δεν είχε κλείσει τα 17 (γεννημένος 3 Οκτωβρίου του 1953) όταν ο πατέρας του ο Βασίλης αποφάσισε να πάρει τη φαμίλια και να πάνε στην Αμερική να βρουν τους συγγενείς (οικογένεια Κατσιούφη) της Σταυρούλας.

Θα εγκατασταθούν στη Νέα Υόρκη, κατοικούν στη Sedgwick Avenue στο Bronx, δίπλα στο Jerome Park. Ο πατέρας τα βγάζει πέρα, είναι ελαιοχρωματιστής, βάφει σπίτια και μαζί του παίρνει και τους γιους του, το Γιώργο και το Σταύρο (George και Steve επί το αμερικανικότερον) που δικτυώνονται και επιβιώνουν. Ο Γιώργος αποκτά πτυχίο λογιστικής από το Κολέγιο Herbert Η. Lehman τον Ιανουάριο του 1974 με αδιευκρίνιστο τρόπο, χρησιμοποιώντας credits και από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και από το Fordham, στα οποία φοίτησε κατά το θέρος του 1972 και το ακαδημαϊκό έτος 1973-74.

Μετά από λίγους μήνες συλλαμβάνεται τη στιγμή που προσπαθεί να αποκτήσει σφραγίδες και φακέλους των τριών πανεπιστημίων στα οποία κατά διαστήματα φοίτησε, για να τις χρησιμοποιήσει στην «κατασκευή» πλαστών πτυχίων και στέλνεται στο δικαστήριο κατηγορούμενος για πλαστογραφία, κατοχή πλαστογραφημένων εγγράφων, εγκληματική πλαστοπροσωπεία και κατοχή οργάνων πλαστογραφίας. Αρχές του 1975 γίνεται η δίκη και καταδικάζεται σε χρηματική ποινή 200 δολαρίων και αφαίρεση των τίτλων σπουδών του. Η καταδίκη σήμανε και το άνοιγμα του «φακέλου» Κοσκωτά στις αρχές της Νέας Υόρκης, λεπτομέρεια κομβικής σημασίας στη ροή της ιστορίας.

Μετά την καταδίκη η ακαδημαϊκή «καριέρα» λαμβάνει άδοξα τέλος και ξεκινά η επιχειρηματική δραστηριότητα, αρχής γενομένης από την πλήρη ενασχόληση με τις μικροεπιχειρήσεις του πατέρα του. Χρησιμοποιεί τις δύο εταιρείες του πατέρα του, την V.K. (Vassilios Koskotas) Painting and Decorating Co Inc. και την G.S.V. (Giorgos Stavros Vassilis) Painting Contractors Inc. για τη διάπραξη σωρείας αδικημάτων από το Σεπτέμβριο του 1977 μέχρι 31 Δεκεμβρίου του 1979, για τα οποία ασκήθηκε σε βάρος τους δίωξη από το Περιφερειακό Δικαστήριο των ΗΠΑ. Η φάμπρικα των Κοσκωτάδων (μαζί τους ο Γιώργος Κατσιούφης και η κολομβιανής καταγωγής σύζυγος του Σταύρου Helena Luz) είχε να κάνει με ψευδείς δηλώσεις προς τη Διεύθυνση Κοινωνικών Ασφαλίσεων για την έκδοση δελτίων κοινωνικής ασφάλισης σε εικονικά πρόσωπα, απάτες με την υποβολή ψευδών, εικονικών και δολίων απαιτήσεων προς τη Διεύθυνση Εργασίας της Πολιτείας της Νέας Υόρκης για επίδομα ανεργίας και απάτη με την υποβολή ψευδών, εικονικών απαιτήσεων για επιστροφή φόρων, ζημιώνοντας το αμερικανικό δημόσιο κατά 50.810 δολάρια.

Όταν στις 16 Ιουλίου του 1980 το δικαστήριο της Νέας Υόρκης εκδίδει ένταλμα με το οποίο διατάσσεται η σύλληψη του Γιώργου Κοσκωτά για 64 συνολικά αδικήματα, η οικογένεια Κοσκωτά έχει ήδη επιστρέψει στην Ελλάδα. Από το 1979 ο Κοσκωτάς έχει προσληφθεί ως Διδάκτορας Οικονομικών Επιστημών στην Τράπεζα Κρήτης, ενώ έχει ανοίξει μαζί με το Σταύρο την πρώτη του εταιρεία real estate, με αντικείμενο την κατασκευή 15 βιλών στην Εκάλη. Ζητά δάνειο 632 εκατομμυριών δραχμών από την Τράπεζα Μακεδονίας-Θράκης, το οποίο απορρίπτεται από τη Νομισματική Επιτροπή και τότε μπαίνει σε λειτουργία το σχέδιο του long con.

Αγοράζει με αγνώστου προελεύσεως χρήματα το 2% των μετοχών της Τράπεζας Κρήτης από την οικογένεια Καρρά και ξεκινά την ενασχόλησή του με πλείστες δραστηριότητες. Μην λησμονούμε ότι στην Ελλάδα μετά από δεκαετίες κυριαρχεί η «Αλλαγή», το ΠΑΣΟΚ έχει έλθει στην εξουσία και επί της ουσίας πραγματοποιείται μια ανακατονομή πλούτου και συντελείται η εγκαθίδρυση ενός νέου συστήματος που όπως απέδειξε πικρά η ιστορία, βασιζόταν στα δανεικά – είτε από τα ΜΟΠ είτε από τον εσωτερικό δανεισμό.

Τέλη του 1983 ο Κοσκωτάς μπουκάρει στο χώρο του Τύπου με το περιοδικό ευρείας κυκλοφορίας «ΕΝΑ» της «ΓΡΑΜΜΗ Α.Ε.». Η «ΓΡΑΜΜΗ» είχε ξεκινήσει το 1982 με αρχικό μετοχικό κεφάλαιο 60 εκατομμύρια δρχ. και στο τότε Δ.Σ. συμμετείχαν με 55% η Αναστασία Κασβίκη (αδελφή του Παύλου Μπακογιάννη που κατείχε το 20%), ο Δ. Κουνελάκης με 25%, ο Σπύρος Δημητριάδης (γαμπρός του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη) και τέλος, ο Γιώργος Κοσκωτάς. Στις αρχές του 1984 το μετοχικό κεφάλαιο αυξάνεται στα 200 εκατ., απομακρύνεται ο Παύλος Μπακογιάννης και αναλαμβάνει τον πλήρη έλεγχο της επιχείρησης ο Γιώργος Κοσκωτάς. Ο Κοσκωτάς αντικαθιστά τον Π. Μπακογιάννη με το Γ. Τσούτσια (αργότερα τη θέση του θα πάρει ο Καλούδης) και ακολουθεί άκρως επιθετική πολιτική επιλέγοντας τα «σωστά» πρόσωπα. Προσλαμβάνει ως συμβούλους (και ορισμένους τους τοποθετεί και στο Δ.Σ.) τον πρώην Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Προεδρίας και Γραμματέα του Υπουργικού Συμβουλίου, Γιάννη Ματζουράνη, τον καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Iωάννη Μεταξά, το στέλεχος του Οργανισμού Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων Π. Βακάλη (άπαντες προσκείμενοι στο ΠΑΣΟΚ) και για να διαφυλάξει τις «ισορροπίες» και το Διοικητή στην ΕΤΒΑ επί Νέας Δημοκρατίας, Ι. Σπέντζα.

Την έκδοση του «ΕΝΑ» ακολουθούν τα περιοδικά «ΜΙΑ», «ΚΑΙ», «Τέταρτο» TV3 και «Δύο», ενώ υπήρχε και η πρόθεση για έκδοση τριών ακόμη περιοδικών, ένα για ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ένα για αυτοκίνητα και ένα αθλητικού περιεχομένου. Ο Κοσκωτάς χτίζει υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις στην Παλλήνη, συνολικής αξίας 9,8 δισεκατ. δραχμών, επιτίθεται διαρκώς και εκδίδει την καθημερινή εφημερίδα «24 ώρες», αγοράζει το 25% της «Βραδυνής», την «Καθημερινή» και το ραδιοφωνικό σταθμό Σκάι. Η «ΓΡΑΜΜΗ Α.Ε.» εμφάνισε μια σημαντική αύξηση των κεφαλαίων της (π.χ. από 6.2 δισ. το 1986 πήγαν στα 13.2 δισ. το 1987, σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 129%) παρόλο που και τα περιοδικά και οι εφημερίδες είχαν σοβαρά κυκλοφοριακά προβλήματα για την εποχή. Ο Κοσκωτάς δεν έδειχνε να ανησυχεί, φερόταν (και ήταν) πολύ κοντά στην Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και ειδικά στον Αντιπρόεδρό της Μένιο Κουτσόγιωργα και κυρίως δεν ήταν πλέον ένας «υπάλληλος», αλλά αφεντικό.

Μέσα Δεκεμβρίου του 1984 είχε σκάσει η μεγάλη βόμβα στους οικονομικούς κύκλους της Ελλάδας: ο Γιώργος Κοσκωτάς αγόρασε την Τράπεζα Κρήτης από την οικογένεια Καρρά, έναντι 1 δισεκατομμυρίου δραχμών, δίδοντας 150 εκατ. προκαταβολή και τα υπόλοιπα αφού ανέλαβε τον έλεγχο και τη διαχείριση κεφαλαίων της Τράπεζας. Δίπλα του, διευθυντής δημοσίων σχέσεων ο #2 της «ΓΡΑΜΜΗ Α.Ε.» Δ. Κουνελάκης και ο καθηγητής Γ. Καλαμωτουσάκης που υπηρέτησε αργότερα στη διεύθυνση μελετών και στην υποεπιτροπή για τη μελέτη του τραπεζικού συστήματος της Τράπεζας της Ελλάδος. Από την πρώτη στιγμή, ο σαστισμένος επιχειρηματικός κόσμος αναρωτιέται σχετικά με την προέλευση των χρημάτων, γεννώνται εύλογα ερωτήματα για τον ουρανοκατέβατο τραπεζίτη πλέον που σταδιακά ελέγχει τα πάντα.

Το 1980 το σύνολο ενεργητικού της τράπεζας ήταν λίγο πάνω από 13 δισ., το 1985 έχει εκτοξευθεί στα 47, με καθαρά κέρδη 152 δραχμές ανά μετοχή. Για να γίνει κατανοητό το άλμα, το 1984 που εξαγόρασε την τράπεζα ο Κοσκωτάς το ενεργητικό της Τράπεζας έφτανε τα 27,8 δισεκατομμύρια, στην ετήσια τακτική συνέλευση της 22.06.1988 το ενεργητικό συμπεριλαμβανομένων των λογιαριασμών τάξεως ήταν 139,2 δισεκατομμύρια, σημειώνοντας μια τρομακτική αύξηση αύξηση της τάξης του 401% που δεν μπορούσε να εξηγηθεί «λογικά» από κανέναν οικονομικό αναλυτή. Η τράπεζα πλέον αριθμούσε 52 υποκαταστήματα, 942 υπαλλήλους και πρόσφερε τον υψηλότερο τόκο στην αγορά, τόκο δυσθεώρητο ακόμη και για τους πιο τολμηρούς gamblers. Ο Κοσκωτάς μετά την «εξολόθρευση» παραδοσιακών εκδοτών, σκόπευε να κάνει το ίδιο και με τους τραπεζίτες. Σημαντική και κομβική λεπτομέρεια, ότι αρωγός στην επεκτατική πολιτική του Κοσκωτά ήταν σύσσωμο το ελληνικό δημόσιο και ακόμη και η ίδια η εκκλησία της Ελλάδος.

Η πίεση που ασκείται από τον επιχειρηματικό κόσμο στην Κυβέρνηση σε συνδυασμό με τα εξονυχιστικά ρεπορτάζ των αντιπάλων εκδοτών είναι τρομακτική και αποτρέπεται η εξαγορά και της Τράπεζας Κεντρικής Ελλάδος το 1986, με την Κυβέρνηση να κάνει πίσω μπροστά στη γενική κατακραυγή. Η αντιπολίτευση έχει ξεκινήσει να φωνασκεί για τα σκάνδαλα, η δραχμή έχει υποτιμηθεί ήδη δύο φορές, οι δημόσιες δαπάνες από το (επίσης καταστροφικό) 30% του ΑΕΠ το 1980, αγγίζουν το 50% με τη διακυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, η Δύση έχει γίνει πλέον διστακτική και δεν δανείζει αφειδώς όπως τα πρώτα χρόνια της «Αλλαγής», με αποτέλεσμα η Κυβέρνηση να στραφεί στον εσωτερικό δανεισμό και τις υπό κρατικό έλεγχο τράπεζες, με κορωνίδα την Τράπεζα Κρήτης του Κοσκωτά.

Όταν στις 8 Οκτωβρίου του 1987 ο Κοσκωτάς συλλαμβάνεται στο ξενοδοχείο «Intecontinental» της Ουάσιγκτον όπου είχε πάει προσκεκλημένος από τον Λευκό Οίκο σε μια συγκέντρωση «διαμορφωτών της κοινής γνώμης», από όργανα της αμερικανικής Υπηρεσίας Φορολογικής Διώξεως, η ανάγκη για λαϊκό έρεισμα και ανθρώπινες ασπίδες είναι επιτακτική. Ο τραπεζίτης πληρώνει εγγύηση 1 εκατομμυρίου δολαρίων και αφήνεται ελεύθερος, επιστρέφει στην Ελλάδα και την ασπίδα που αναζητούσε τη βρίσκει στον λαοφιλέστατο Ολυμπιακό του Σταύρου Νταϊφά.

18 Νοεμβρίου του 1987 ο Κοσκωτάς, παρότι μέλος του Παναθηναϊκού και «πράσινων» αισθημάτων, αγοράζει την ΠΑΕ Ολυμπιακός από το Σταύρο Νταϊφά και υπόσχεται ότι έρχεται να σαρώσει το σύμπαν στο διάβα του. Ο μοναδικός που μειοψηφεί και αντιτίθεται στην απόφαση Νταϊφά, είναι ο Μιλτιάδης Μαρινάκης, πατέρας του Βαγγέλη και πρώην βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας. Την ίδια μέρα που ανακοινώνεται η αγοραπωλησία των μετοχών του Ολυμπιακού και όλος ο κόσμος ασχολείται με το ποδόσφαιρο, γίνεται η τοποθέτηση νέου Διοικητικού Συμβουλίου στον ΟΔΕΠ (Οργανισμός Διοικήσεως της Εκκλησιαστικής Περιουσίας) γεγονός που καθιστούσε πολύ δύσκολο για τους Μητροπολίτες να διαχειρίζονται ανεξέλεγκτα όπως γινόταν μέχρι τότε τις τραπεζικές καταθέσεις της Εκκλησίας.

Εν μέσω ραστώνης, αφού ο Ολυμπιακός και η επικείμενη κόντρα Κοσκωτά-Βαρδινογιάννη απασχολεί όλα τα μέσα, γίνεται «σύσταση» στις Μητροπόλεις και τις εκκλησίες να καταθέσουν τα χρήματα του αποθεματικού τους σε άλλον τραπεζικό οργανισμό και όχι στην Εθνική Τράπεζα, όπως γινόταν παραδοσιακά μέχρι τότε. Με βάση την απόφαση της Ιεράς Συνόδου κάθε Μητροπολίτης εξέδωσε εγκύκλιο, με την οποία «παρήγγειλε» στους υπ’ αυτού ιερείς να βάλουν όχι μόνο τα χρήματα των εκκλησιών αλλά και τις προσωπικές αποταμιεύσεις τους στην Τράπεζα Κρήτης. Χαρακτηριστικό και ενδεικτικό είναι το εσωτερικό έγγραφο του τότε Μητροπολίτη Δημητριάδος (και μετέπειτα Αρχιεπισκόπου) Χριστόδουλου, μέρη του οποίου χρήζουν πραγματικά αναφοράς και δημοσίευσης:

«[…..] Ήδη όμως, με νεώτερη εντολή της η Ιερά Σύνοδος μας συνιστά τις καταθέσεις μας να τις τοποθετήσωμε στην ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΡΗΤΗΣ, η οποία με έγγραφόν της προς τον Αρχιεπίσκοπο εγνώρισε ότι προσφέρει τον υψηλότερο τόκο της αγοράς, επί πλέον δε και 2% κάθε χρόνο επί τον συνόλου των καταθέσεων της Εκκλησίας, εφόσον αυτές θα είναι τουλάχιστον του ύψους των 2 δισεκατομμυρίων. Το επί πλέον δώρο αυτό βέβαια θα κατατίθεται στο κεντρικό Ταμείο της Εκκλησίας δηλ. στην Συνοδική Εκκλησιαστική Λογία που συνεστήθη, προκειμένου να δυνηθή η Εκκλησία να αντιμετωπίσει τον οικονομικό της αποκλεισμό. Τούτο όμως δεν είναι, νομίζω, λόγος για να αδιαφορήσετε, επειδή πρέπει, επί τέλους, να μάθωμε να σκεπτώμαστε συλλογικά και ενωτικά και όχι ατομικά συμφεροντολογικά. Όταν η κεντρική διοίκηση της Εκκλησίας έχει χρήματα και ανταποκρίνεται στις ανάγκες της, τότε όλοι μας πρέπει να είμεθα ευχαριστημένοι. Εάν εκείνη δεν ευημερεί, μοιραία θα στραφή προς εμάς ζητώντας μας να την συντρέξωμε στις ανάγκες της. Κατόπιν των ανωτέρω παραγγέλλομεν όπως προβήτε ΑΜΕΣΩΣ στην κατάθεση κάθε αποθεματικού που έχετε είτε ως Εκκλ. Συμβούλων, είτε ως Ερανική Επιτροπή, είτε ως Χριστιανική Αλληλεγγύη, στην ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΡΗΤΗΣ, δηλώνοντας βέβαια και την προέλευση της καταθέσεως, ότι είναι δηλ.. της Εκκλησίας. Ευχής έργον θα ήτο εάν το ίδιο επράττατε και για τις προσωπικές, τις ιδιωτικές σας καταθέσεις, εάν έχετε. Αντί άλλης Τραπέζης να προτιμήσετε αυτήν που μας συνιστά η Iερά Σύνοδος. Έτσι θα αποδείξωμε και τη δύναμη που έχωμε και την ενότητά μας…»

Γίνεται το εξής καταπληκτικό: την ημέρα που ο δηλωμένος οπαδός του Παναθηναϊκού, Γιώργος Κοσκωτάς, αγοράζει τον Ολυμπιακό από το Νταϊφά, η Εκκλησία τοποθετεί τα χρήματά της στην Τράπεζα Κρήτης προσθέτοντας και το δικό της οβολό στο κοσκωκρατικό τέρας που έχει χτίσει ήδη η Κυβέρνηση με τη δική της σαφή προτίμηση στην τράπεζα του Κοσκωτά «λόγω υψηλού τόκου». Τα προερχόμενα από το δημόσιο υπόλοιπα καταθέσεων σε 6 καταστήματα της Τράπεζας Κρήτης ανέρχοντο σχεδόν στα 20 δισεκατομμύρια δραχμές, διαιρούμενα ως εξής: ΕΛΤΑ: 7,2 δισ., ΟΑΕ: 3,4 δισ., ΔΕΗ: 2,2 δισ., ΟΤΕ: 2 δισ., ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ: 1,9 δισ., ΛΑΡΚΟ: 0,7 δισ., ΟΑΣ: 0,6 δισ., Φαρμακαποθήκη: 350 εκατομμύρια, ΗΣΑΠ: 308 εκατομμύρια, ΚΥΔΕΠ: 252 εκατομμύρια, ΕΤΒΑ: 22 εκατομμύρια, ΕΛΔΑ, 11μισι εκατομμύρια. Ο Κοσκωτάς έχει ξεπεράσει πλέον τον ύφαλο, έχει στρέψει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης από τη σύλληψη στην Ουάσιγκτον, στον Ολυμπιακό και εξακολουθεί να επιτίθεται επιδεικνύοντας – ίσως – και άγνοια κινδύνου.

Μόνο εκείνον Δεκέμβριο ο τυφώνας Κοσκωτάς πραγματοποίησε 15 μεταγραφές δαπανώντας απίστευτα ποσά για ποδοσφαιριστές και πληρώνοντας αδρότατα και συλλόγους. Και ήταν μόνο η αρχή. Το καλοκαίρι που ακολουθεί είναι ίσως το πιο τρελό καλοκαίρι στην ιστορία της μεταπολίτευσης. Η χώρα εν μέσω της ερωτικής παρασπονδίας του Ανδρέα με την αεροσυνοδό και μετέπειτα σύζυγό του Δήμητρα Λιάνη, είναι η πρώτη χρονιά που υποκρύπτει δημοσιονομικό έλλειμμα 503 δισεκατομμυρίων δραχμών επιδιδόμενη σε «δημιουργική» λογιστική.

Τράπεζα Κρήτης, διαφυγή κεφαλαίων, καταχρήσεις, ψευδείς ισολογισμοί, εικονικά συμβόλαια, τα σκάνδαλα με το καλαμπόκι από τη Γιουγκοσλαβία που βαπτίζεται ελληνικό, ιταλικά σιτιρά που επανεξάγονται ως ελληνικά, κρατικά διϋλιστήρια, ΔΕΗ, ΙΚΑ, Εκκλησία, ΠΡΟΠΟ, Media, κρατικοί φορείς, ολόκληρο το δημόσιο στη σέντρα. Για πρώτη φορά στη μεταπολεμική Ελλάδα έχει στηθεί ένας τραπεζικό-επιχειρηματικό-πολιτικός μηχανισμός σε τέτοια κλίμακα, με τέτοια ταχύτητα και με τόση έλλειψη διαφάνειας που μοιάζει αδύνατο να αντιμετωπιστεί. Στην υπόθεση Κοσκωτά, ένα από τα πρόσωπα που διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο είναι ο τότε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Δημήτρης Χαλικιάς. Προσωπικός φίλος του Ανδρέα, αυστηρά υπηρεσιακός, με τη φήμη του τεχνοκράτη, ο Χαλικιάς έπρεπε δια των χειρισμών του να αποδείξει ότι και είναι και φαίνεται έντιμος.

Στις 17 Ιουνίου του 1988, η υπό τρομακτική πίεση Κυβέρνηση, συναινεί στον έλεγχο της Τράπεζας Κρήτης και ο Εισαγγελέας εφετών Δημήτρης Τσεβάς διατάσσει έλεγχο στην Τράπεζα Κρήτης με τοποθέτηση προσωρινού επιτρόπου διορισθέντα από την Τράπεζα της Ελλάδος και ταυτόχρονη άρση του τραπεζικού απορρήτου. Ο Χαλικιάς έχοντας να αντιμετωπίσει αφενός την εμφανή αδράνεια της πολιτικής ηγεσίας και αφετέρου την ισχυρή πίεση της κοινής γνώμης, εμφανιζόταν να κωλυσιεργεί προσκρούοντας στο τραπεζικό απόρρητο. 22 Ιουνίου το νομικό συμβούλιο της Τράπεζας της Ελλάδος γνωμοδοτεί πως το απόρρητο των καταθέσεων του Κοσκωτά ισχύει και έναντι των ελεγκτικών αρχών της Τράπεζας της Ελλάδος.

Την ίδια ημέρα δημοσιοποιείται και η υπόθεση της εταιρείας ανάπτυξης του Αιγαίου που αποκαλύπτει τις στενές σχέσεις Κοσκωτά με την πολιτική ηγεσία. Ο τότε Υπουργός Αιγαίου Πέτρος Βάλβης θα ισχυριστεί ότι η Τράπεζα Κρήτης – με την οποία το Υπουργείο συνέπραξε για τη δημιουργία της εταιρείας – ήταν η μόνη τράπεζα που έδειξε ενδιαφέρον να συμμετάσχει. Ο Χαλικιάς υπό τρομακτικό ψυχολογικό βάρος δίνει στη δημοσιότητα επιστολή του προς τον τότε Υπουργό Εθνικής Οικονομίας, Παναγιώτη Ρουμελιώτη, στην οποία τάσσεται υπέρ της άρσης του απορρήτου των καταθέσεων, προτείνει και ουσιαστικά υπονοεί ότι κυβερνητικά στελέχη παρεμποδίζουν τον έλεγχο.

Η επιστολή Χαλικιά της 8ης Ιουλίου είναι ράπισμα στην κυβέρνηση, ο Διοικητής της ΤτΕ φθάνει στο σημείο να προτείνει τροποποίηση του Ν.Δ. 1059/1971 ώστε να πάψει να ισχύει το απόρρητο των τραπεζικών καταθέσεων έναντι των οργάνων της Τράπεζας της Ελλάδος, με παράλληλη επέκταση των αυστηρών ποινικών κυρώσεων, σημειώνοντας ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στην οποία ισχύει το απόρρητο καταθέσεων έναντι της Αρχής που ασκεί την εποπτεία του τραπεζικού συστήματος. Είναι συγκεκριμένος, αναφέρει ακόμη και ειδικότερα στοιχεία όπως ότι ακόμη και ο έλεγχος της ημερήσιας συναλλαγματικής θέσης της Τράπεζας Κρήτης προσκρούει σε δυσχέρειες, γιατί η τράπεζα καθυστερεί ή αρνείται να παράσχει στους ελεγκτές της Τράπεζας της Ελλάδος στοιχεία που της ζητούνται και έχει υποχρέωση να παράσχει.

Αναφέρει συγκεκριμένο περιστατικό με τον Κοσκωτά, κατά το οποίο ο τραπεζίτης επικαλούμενος το απόρρητο αρνήθηκε να επιτρέψει να καταγραφούν στοιχεία των βεβαιώσεων αγοράς συναλλάγματος που είναι απαραίτητα για την άσκηση του ελέγχου και κλείνει προτείνοντας να καταργηθεί ρητά με νόμο το απόρρητο για τους λογαριασμούς των προσώπων που συμμετέχουν ενεργά στη διοίκηση πιστωτικών ιδρυμάτων και των λογαριασμών όψεως των επιχειρήσεων που χρηματοδοτούνται από τις τράπεζες. Πως απαντά ο Κοσκωτάς σε αυτή την πρωτόγνωρη και αφόρητη πίεση; Με το Λάγιος Ντέταρι!

Ο Ολυμπιακός πραγματοποιεί τη δεύτερη πιο δαπανηρή μεταγραφή στον κόσμο εκείνο το καλοκαίρι, δαπανώντας 8 εκατομμύρια γερμανικά μάρκα cash για να αγοράσει τον Ούγγρο ποδοσφαιριστή από την Άιντραχτ Φρανκφούρτης. 50 χιλιάδες κόσμος κατακλύζει την πλατεία Κοραή στο Δημαρχείο του Πειραιά για να νιώσει έστων την αύρα του Λάγιος Ντέταρι, η παρουσίαση του οποίου στην κεντρική αίθουσα παραμένει ακόμη και σήμερα η πιο εντυπωσιακή παρουσίαση ποδοσφαιριστή όλων των εποχών. Πίσω από τη χρυσόσκονη της μεταγραφής του Ντέταρι, ο Κοσκωτάς πιέζει αφόρητα την κυβέρνηση και ειδικά το Μένιο Κουτσόγιωργα να εισαχθεί νομοθετική ρύθμιση δια της οποίας τα ελεγκτικά όργανα της ΤτΕ θα αρκούνται σε απλή επίδειξη παραστατικών εισαγωγής συναλλάγματος, χωρίς να λαμβάνουν τα πρωτότυπα για να αποτραπεί επιβαρυντικό πόρισμα από τον προσωρινό επίτροπο, Σπύρο Παπαδάτο.

Το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου, πράγματι κατατίθεται τροπολογία στη Βουλή από το Μένιο Κουτσόγιωργα, στο Ν.1806/1988, με το επίμαχο άρθρο 40, ο οποίος και ψηφίζεται αρχές Αυγούστου. Πρόκειται για το νόμο που μένει στην ιστορία της πολιτικής ζωής της χώρας ως «Κουτσονόμος» και σύμφωνα με καταθέσεις στο Ειδικό Δικαστήριο που επακολούθησε, κόστισε δύο εκατομμύρια δολάρια. Λίγο μετά την ψήφιση του επίμαχου «προστατευτικού» νόμου, ο Πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου υποβάλλεται σε καρδιογράφημα στο “Γενικό Κρατικό Αθηνών” και στη συνέχεια μεταβαίνει στο νοσοκομείο Saint Thomas του Λονδίνου, όπου διαπιστώνεται στένωση αορτής. Ένα μήνα αργότερα υποβάλλεται σε σοβαρή εγχείρηση ανοικτής καρδιάς στο νοσοκομείο “Χέρφιλντ” του Λονδίνου από το διάσημο καρδιοχειρουργό Μαγκντί Γιακούμπ με ολόκληρη την Ελλάδα να παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα. Μαζί του δεν είναι η Μαργαρίτα Παπανδρέου, αλλά η Δήμητρα Λιάνη. Εκτός από τα προβλήματα στην καρδιαγγειακή λειτουργία, ο Ανδρέας Παπανδρέου παρουσίαζε και νεφρική δυσλειτουργία, ενώ έπασχε από τη νόσο του κολλαγόνου, που εξασθενίζει το αιμοποιητικό του σύστημα.

Μετά από δύο μήνες νοσηλείας επιστρέφει στην Ελλάδα, η ημερομηνία είναι Σάββατο 22 Οκτωβρίου του 1988, η ημέρα που ο Ανδρέας κατεβαίνοντας τη σκάλα του Airbus «Οδυσσεύς» της Ολυμπιακής Αεροπορίας, έκανε σε ζωντανή μετάδοση το ιστορικό νεύμα στη Δήμητρα και ουσιαστικά «επισημοποίησε» την εξωσυζυγική του σχέση. Τρεις ημέρες πριν ο Ανδρέας πατήσει και πάλι ελληνικό χώμα, 19 Οκτωβρίου του 1988, λαμβάνεται απόφαση για τοποθέτηση προσωρινού επιτρόπου στην Τράπεζα Κρήτης και δύο ημέρες μετά τον ερχομό του Ανδρέα, Δευτέρα 24 Οκτωβρίου, Ματζουράνης και Μεταξάς παραδίδουν στο Μένιο Κουτσόγιωργα το πλαστό έγγραφο της Merril Lynch με τα ονόματα των Παπανδρέου, Λιβάνη, Πέτσου, Αποστολόπουλου και Μαργέλου. Ο Μένιος «κρατάει» το έγγραφο και βρίσκεται σε απόγνωση, κλοιός γύρω από το Γιώργο Κοσκωτά σφίγγει επικίνδυνα και κανείς πλέον δεν είναι σε θέση να τον προστατεύσει, ενώ και η ίδια η κυβέρνηση είναι έκθετη από παντού.

Ο ίδιος ο Κοσκωτάς και πάλι προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τον Ολυμπιακό για να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη. Διαρρέεται συμφωνία του Ολυμπιακού με τον Πορτογάλο super star Πάολο Φούτρε έναντι τριών δισεκατομμυρίων δραχμών και έρχεται στην Αθήνα ο διεθνής Γερμανός επιθετικός Γιούργκεν Κλίνσμαν, που τα έχει βρει σε όλα με τον Κοσκωτά και έχει συμφωνήσει να φορέσει την ερυθρόλευκη έναντι 1,6 δισ. Το «μεγάλο κόλπο» όμως είναι άλλο και ονομάζεται Δημήτρης Σαραβάκος. Το βράδυ που ο Μένιος έχει στα χέρια του τα πλαστά τραπεζικά extraits, ο Σαραβάκος συναντά το Σταύρο Κοσκωτά στο Άλσος της Νέας Σμύρνης. Ο Σταύρος έχει μαζί του δύο μαύρους φουσκωμένους χαρτοφύλακες, ανοίγει το φερμουάρ και του λέει ότι κάθε τσάντα έχει μέσα από 50 εκατομμύρια μετρητά, ενώ συνάμα βγάζει και ένα κλειδί από την τσέπη. Είναι το περίφημο κλειδί της θυρίδας 202Α της Τράπεζας Κρήτης, η οποία περιείχε επιταγή ημέρας ύψους 500 εκατομμυρίων δραχμών στο όνομα του Δημήτρη Σαραβάκου. Ο ποδοσφαιριστής ήταν αδύνατον να αντιδράσει μπροστά στο σοκ, παραλαμβάνει απλώς τα χρήματα της προκαταβολής μαζί με το κλειδί της θυρίδας και πηγαίνει στο σπίτι του.

Τη μεταγραφή όπως και τις υπόλοιπες επιθετικές κινήσεις του Κοσκωτά (με την εξαγορά και της «Ελευθεροτυπίας» στο πρόγραμμα) ανακόπτει το βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών (που συνεδρίασε στις 10.30 το πρωί) δημοσιεύεται στις 14.30 με α/α 4889 και είναι καταπέλτης συγκλονίζοντας το πανελλήνιο. Το Δικαστικό Συμβούλιο επικυρώνοντας την απαγόρευση εξόδου του Κοσκωτά από τη χώρα, αποφαίνεται ότι προκύπτουν επαρκείς ενδείξεις ενοχής από τα στοιχεία που καταγγέλλονται στη μηνυτήρια αναφορά του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Δημ. Χαλικιά, για τα οποία έχει ασκηθεί δίωξη κατά του Κοσκωτά και του διοικητικού συμβουλίου της Τράπεζας Κρήτης σε βαθμό κακουργήματος για πλαστογραφία και υπεξαίρεση. Ο Κοσκωτάς θεωρείται ύποπτος φυγής στο εξωτερικό και συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος, ώστε να διασφαλιστεί η παρουσία του στην ανάκριση και να του απαγορευτεί η έξοδος από τη χώρα.

Οι μηνυόμενες πράξεις στοιχειοθετούν πλήρως την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση των αδικημάτων της πλαστογραφία σε βαθμό κακουργήματος και της συκοφαντικής δυσφήμισης (πλημμέλημα) και από το υποβαλλόμενο πόρισμα προκύπτουν δύο αδιαμφισβήτητα γεγονότα: η ψευδής εμφάνιση στα βιβλία της Τράπεζας Κρήτης και στον ισολογισμό της ποσού 13.718.190 δολαρίων (1,72 δισ. δραχμές) σαν υπόλοιπου καταθέσεώς της σε ξένο νόμισμα στη Merrill Lynch την 31.12.1987 και η ψευδής εμφάνιση ποσού 17 εκατ. δολαρίων (2,12 δισ. δραχμές) σαν υπόλοιπο προθεσμιακής κατάθεσης της σε συνάλλαγμα στην Irving Trust Co την 31.12.1987. Ένα επιπρόσθετο στοιχείο που προκύπτει, είναι ότι η επιστολή της 26-5-88, φωτοτυπία της οποίας προσκόμισε στα ελεγκτικά όργανα της Τράπεζας της Ελλάδος αρμόδια υπάλληλος της Τράπεζας Κρήτης, κατ’ εντολή του Γιώργου Κοσκωτά, είναι πλαστή.

Μετά την κατάθεση και της δεύτερης μηνυτήριας αναφοράς, ο προσωρινός Επίτροπος κατέθεσε στο Πρωτοδικείο αίτηση, για τη συντηρητική κατάσχεση της περιουσίας του Κοσκωτά και των υπόλοιπων μελών του τότε Δ.Σ. της Τράπεζας Κρήτης μέχρι του ποσού των 3.868.188.000 δραχμών. Μετά την προσωρινή διαταγή του πρωτοδικείου που απαγόρευσε τη μεταβολή των περιουσιακών στοιχείων των προαναφερομένων καμία μετοχή ή ακίνητο δεν είναι δυνατόν να μεταβιβαστεί ή πωληθεί. Οι εξελίξεις παίρνουν τη μορφή χιονοστιβάδας.

Η εσπευσμένη εκποίηση των επιχειρήσεων του άλλοτε παντοδύναμου τραπεζίτη και εκδότη, γίνεται πλέον μονόδρομος και ο Επίτροπος θα αναζητήσει την κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων του Κοσκωτά για να καλυφθεί το έλλειμμα. Σχετικά με τις μετοχές του Ολυμπιακού, αυτές είναι ονομαστικές, πράγμα που σημαίνει ότι μπορούν μεν να πουληθούν, δεν είναι όμως τόσο «ευκίνητες» όσο οι ανώνυμες (που ανήκουν «στον φέροντα») και είναι πιο εύκολη η κατάσχεσή τους. Η περίπτωση κατάσχεσης αντιμετωπίζεται τώρα ως πολύ πιθανή, αφού οι μετοχές αποτελούν περιουσιακό στοιχείο του Κοσκωτά και πώλησή τους μέχρι στιγμής δεν φαίνεται στον ορίζοντα.

Στη «ΓΡΑΜΜΗ» τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα με ομαδικές παραιτήσεις και οριστική αποχώρηση του Διευθυντή της εφημερίδας «24 ώρες». Στη γενική εικόνα, η «ΓΡΑΜΜΗ ΑΕ» είναι μια επιχείρηση που έχει επενδύσεις παγίου εξοπλισμού 13 δισ. και μέσα στον ένα χρόνο λειτουργίας της δεν έχει αποδώσει κέρδη, αντιθέτως έχει αποδώσει φόρους που ξεπερνούσαν τα 200 εκατομμύρια δραχμές. Είχε σύνολο προσωπικού 1.500 ανθρώπους, 663 εκ των οποίων δημοσιογράφοι και τα χρήματα που αποδίδονταν στα δημοσιογραφικά ταμεία ξεπερνούσαν τα 185 εκατ. εκτός από τα 400 εκατ. του αγγελιόσημου. Αργά τη νύχτα, Γιώργος και Σταύρος Κοσκωτάς κοινοποιούν τις παραιτήσεις του από το Δ.Σ. της «ΓΡΑΜΜΗΣ» και ανακοινώνεται νέο Διοικητικό Συμβούλιο με Πρόεδρο το δημοσιογράφο Χάρη Μπουσμπουρέλη. Ήδη κυκλοφορούν οι πρώτες φήμες περί ενδιαφέροντος Αλαφούζου για το εκδοτικό συγκρότημα, ενώ η Τράπεζα Κρήτης περνά με συνοπτικές διαδικασίες στον όμιλο Αρφάνη-Χιόνη.

Την επόμενη μέρα από πηγές της Ασφάλειας Αεροδρομίων, γίνεται γνωστό ότι η οικογένεια του Γιώργου Κοσκωτά έφυγε στο εξωτερικό. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εποχής, η «φυγάδευση» έγινε τμηματικά την Κυριακή 29 και τη Δευτέρα 30 Οκτωβρίου με πτήσεις της «Swiss Air» και της «Alitalia» που συμπτωματικά ήταν οι δύο μοναδικές πτήσεις στις οποίες οι υπολογιστές των εταιρειών είχαν «βλάβη» και χάθηκε η λίστα επιβατών. Σημειώνεται δε, ότι από τον Ιούνιο του 1988 έπαψαν να ισχύουν και οι λεγόμενες τότε «κάρτες αφίξεως – αναχωρήσεως» για λόγους προστασίας προσωπικών δεδομένων και οποιοσδήποτε δεν καταζητείτο μπορούσε να ταξιδέψει ελεύθερα στο εξωτερικό.

Ο Κοσκωτάς διαισθανόμενος τον όλεθρο, εμφανίζεται με τους συνηγόρους του το πρωί της Πέμπτης 3 Νοεμβρίου στο γραφείο του 8ου Ανακριτή και ζητά προθεσμία 10 ημερών για την προετοιμασία της υπεράσπισής του. Περιέργως δεν αποφασίζεται η προφυλάκισή του, ενώ τα στοιχεία που προκύπτουν φέρνουν στο φως ολοένα και περισσότερες ατασθαλίες και αξιόποινες πράξεις. Ήταν μια μεγάλη επιτυχία του (νέου) συνηγόρου υπεράσπισης, Αλέξανδρου Λυκουρέζου. Η μεζονέτα της Εκάλης φρουρείται νυχθημερόν, το ίδιο και τα γραφεία στην Παλλήνη και το κεντρικό γραφείο επί της Βουκουρεστίου 22 στο Κολωνάκι.

Οι αρχές διαβεβαιώνουν ότι ο Κοσκωτάς δεν μπορεί να διαφύγει πουθενά, ενώ στη Βουλή πραγματοποιείται συνεδρίαση της Ολομέλειας με τα πυρά όλων να στρέφονται στο Μένιο Κουτσόγιωργα, για τον οποίο υπάρχει άμεση απαίτηση έκπτωσης από το αξίωμά του. Αποφασίζεται η σύσταση εξεταστικής επιτροπής, η Κυβέρνηση κατακεραυνώνεται για την «ομαλή πώληση» της Τράπεζας Κρήτης στους «ημέτερους» Αρφάνη και Χιόνη, ενώ την ίδια ώρα, οι εργαζόμενοι στην Τράπεζα πραγματοποιούν πορεία διαμαρτυρίας έξω από το κατάστημα της Κοραή, ζητώντας να αποτραπεί η διαφαινόμενη απόλυσή τους.

Το ίδιο μεσημέρι, συζητείται νέα μηνυτήρια αναφορά – η τρίτη κατά σειρά – κατά του Κοσκωτά, καθώς και αίτηση συντηρητικής κατάσχεσης της περιουσίας μέχρι ποσού 1,5 δισ. δρχ. – η δεύτερη κατά σειρά – κατά των Γιώργου και Σταύρου Κοσκωτά στο Πρωτοδικείο Αθηνών. Η πρώτη αφορά την εκδοτική επιχείρηση «ΓΡΑΜΜΗ Α.Ε» και η δεύτερη την «Ελληνική Επενδυτική Συμμετοχική Α.Ε», η οποία κατέχει τη μειοψηφία των μετοχών της Τράπεζας Κρήτης, αφού την πλειοψηφία κατέχει η εταιρεία MEDITFIN ΙΝΤ S.A. που εδρεύει στο Λουξεμβούργο και κατά της οποίας δεν μπορεί να διαταχθεί κατάσχεση. Κατά την ακροαματική διαδικασία ο Διοικητής της ΤτΕ ανακοιώνει ότι ο συνέχιζομενος έλεγχος στην Τράπεζα εντόπισε νέα υπεξαίρεση ύψους 8 εκατομμυρίων μάρκων, τα οποία ο Κοσκωτάς δανείστηκε από την Irving Trust και μετέφερε στην «Ελληνική Επενδυτική Συμμετοχική Α.Ε.» η οποία με τη σειρά της τα χρησιμοποίησε για την αγορά του Λάγιος Ντέταρι.

Ο προσωρινός επίτροπος της Τραπέζης Κρήτης Σπύρος Παπαδάτος καταθέτει δύο νέες αιτήσεις συντηρητικής κατάσχεσης στο Μονομελές Πρωτοδικείο της Αθήνας ζητώντας για πρώτη φορά κατάσχεση του πακέτου των μετοχών που κατέχουν οι εναγόμενοι στην «ΠΑΕ Ολυμπιακός» και στη «Βραδυνή». Στην πλάτη του Κοσκωτά είναι ήδη φορτωμένα τέσσερα κακουργήματα και έξι πλημμελήματα συνολικού ύψους 17 δισεκατομμυρίων δραχμών, ωστόσο η ΠΑΕ δεν μπορεί να αποκτήσει καινούργιο ιδιοκτήτη αν η Δικαιοσύνη δεν αποφανθεί για το ύψος της ζημιάς που προκάλεσε ο Κοσκωτάς, ως πρόεδρος της ΠΑΕ στην Τράπεζα Κρήτης.

Ο Ολυμπιακός είναι μετέωρος, δεσμεύτηκαν οι μετοχές της ΠΑΕ που κατέχουν οι αδελφοί Κοσκωτά, ο Δ. Κουνελάκης, και ο Αχ. Κυριακίδης, που αντιστοιχούν στο 41% του πακέτου με το εναπομείναν 10% να τελεί υπό την κατοχή του ανθρώπου του Κοσκωτά και μέλους του ΔΣ της «ΓΡΑΜΜΗΣ» Απ. Μιχαλά, εναντίον του οποίου δεν έχει διαταχθεί συντηρητική κατάσχεση. Ακόμη όμως κι αν βρισκόταν τρελός να πάρει τον Ολυμπιακό, πρώτα θα καλείτο να αποζημιώσει την Τράπεζα και κατόπιν να αναλάβει τις τύχες της εταιρείας. Τραγέλαφος.

Ενώ τον Ολυμπιακό αναλαμβάνει ο Αργύρης Σαλιαρέλης, η τρομοκρατική οργάνωση 17Ν «χτυπάει» με προκήρυξη που φέρει τον τίτλο «Κλεφτοκοτάδες, μεγαλοαπατεώνες και ταρτούφοι» απειλώντας ότι θα ακολουθήσει τιμωρία του πολιτικού, οικονομικού και κοινωνικού συστήματος στη χώρα. Η Ελλάδα πνέει τα λοίσθια, έχει λυγίσει υπό το βάρος ενός σκανδάλου που θα καθορίσει το παρόν και το μέλλον της, με τον πρωταγωνιστή του σκανδάλου καταζητούμενο. Η βεβαιωμένη υπεξαίρεση του Κοσκωτά στην Τράπεζα έχει ξεπεράσει τα 33,5 δισεκατομμύρια δραχμές, χρονολογείται μετά τον ενδελεχή έλεγχο από τον καιρό που ήταν ακόμη υπάλληλος στην Τράπεζα και εμπλέκει εκατοντάδες πρόσωπα, η πλειονότητα των οποίων σχετίζεται εμμέσως ή αμέσως με την πολιτική ηγεσία της χώρας.

Ξημερώματα 24 Νοεμβρίου του 1988, ο Γιώργος Κοσκωτάς συλλαμβάνεται από τις αστυνομικές αρχές των ΗΠΑ, στο αεροδρόμιο του Μπέντφορντ, στη Μασαχουσέτη, όπου προσγειώθηκε με το λίαρ τζετ του Αργύρη Σαλιαρέλη. Το ιστορικό της σύλληψης εμπλέκει τη βραζιλιάνικη αστυνομία που επιβεβαίωσε τη νύχτα ότι ο Κοσκωτάς αναχώρησε «κάποια ώρα» με το «προσωπικό του τζετ» και κατευθύνθηκε στην Κίνγκστον, πρωτεύουσα της Τζαμάικα. Άγνωστο πως, κατόπιν διέρρευσε ότι το λίαρ τζετ είχε προορισμό τη πόλη Μπέντφορντ της Μασαχουσέτης και Αμερικανίδα ρεπόρτερ διαπίστωσε ότι σε κάποιο ξενοδοχείο της πόλης είχε γίνει κράτηση δωματίου στο όνομα George Koskotas. Η δημοσιογράφος ειδοποίησε τις αρχές ασφαλείας του αεροδρομίου για την επικείμενη άφιξη του φυγά τονίζοντας ότι είναι καταζητούμενος στην Ελλάδα, με τις αρχές να απαντούν ότι δεν είχαν λάβει κανένα σχετικό σήμα από την Αθήνα (!) συνεπώς δεν μπορούσαν να προβούν σε σύλληψη.

Η ρεπόρτερ επικοινώνησε με απογευματινή εφημερίδα και εν συνεχεία ενημερώθηκε ο Υφυπουργός Εξωτερικών Γιάννης Καψής που ήρθε σε επαφή με την Ιντερπόλ και την Ελληνική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον, αμέσως μετά ενημερώθηκαν σχετικά οι αρχές του Μπέντφορντ και άναψε το πράσινο φως για τη σύλληψη. Μόλις το λίαρ τζετ ακινητοποιήθηκε στο διάδρομο προσγείωσης περικυκλώθηκε από την Αμερικανική αστυνομία και ο Γιώργος Κοσκωτάς φόρεσε χειροπέδες.

Αμέσως ξεσπά νέο χάος στην Ελλάδα, ξεκινά ατέρμονη συζήτηση για τις συνθήκες διαφυγής και τη διαδικασία της έκδοσης του Κοσκωτά και ταυτόχρονα η κοινή γνώμη μένει άφωνη με το νέο σκάνδαλο εμπλοκής Σαλιαρέλη που αποκτά κωμικές διαστάσεις, όταν ο Αργύρης που φέρεται να βρίσκεται στη Μομπάσα, εξουσιοδοτεί τον αδελφό του Νώντα να τον υπερασπιστεί λέγοντας ότι ο Κοσκωτάς εξαγόρασε το ζευγάρι των πιλότων του αεροπλάνου και έκανε αεροπειρατεία. Ο Νώντας είπε επ’ ακριβώς στους έκπληκτους εκπροσώπους του Τύπου, ότι «μίλησα με τον αδελφό του ο οποίος είναι έκπληκτος με τα όσα λέγονται. Προφανώς ο πιλότος αντί να πάει το αεροσκάφος για το προγραμματισμένο σέρβις στις ΗΠΑ το άρπαξε και το οδήγησε σε άλλη κατεύθυνση. Προφανώς τον έχει εξαγοράσει ο Κοσκωτάς. Ο αδελφός μου, μου είπε επίσης ότι προβαίνει σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες για να επανακτήσει το αεροσκάφος του και να τιμωρηθούν όσοι ευθύνονται για την πρωτοφανή αεροπειρατεία. Ο ίδιος έρχεται αμέσως στην Ελλάδα για να τεθεί στη διάθεση της Δικαιοσύνης και να βοηθήσει τις αρμόδιες αρχές για να διαλευκάνουν την όλη υπόθεση».

Αμέσως η Εισαγγελία Πλημμελειοδικών Αθήνας ασκεί δίωξη κατά κατά του Αργύρη Σαλιαρέλη και του ζεύγους Φρέντερικ και Ελεν Σραφτ, πιλότων του προσωπικού αεροπλάνου του Ανάργυρου, οι οποίοι φυγάδευσαν στο εξωτερικό τον Κοσκωτά. Ο Σαλιαρέλης συλλαμβάνεται στα γραφεία του στον Πειραιά, οδηγείται αρχικά στον ανακριτή Πλημμελειοδικών Φούκα που τον παρέπεμψε στον Εισαγγελέα Εφετών που έχει αναλάβει το σύνολο των δικογραφιών που έχουν σχέση με τον Κοσκωτά, Δημήτρη Δωρή και καταλήγει στον Εφέτη-Ανακριτή Σκαρλάτο που διατάσσει την κράτησή του στην Ασφάλεια.

Ο Σαλιαρέλης περνάει τη νύχτα στη φυλακή, το μεσημέρι απολογείται για δυόμισι ώρες στον έκτο όροφο της Εισαγγελίας Εφετών και ερωτώμενος για τις καταγγελίες των αερολιμενικών της Σκιάθου, σύμφωνα με τις οποίες βρισκόταν στο νησί (και όχι στην Κένυα) και επέμενε να φύγει αμέσως το λίαρ τζετ για Μάλτα, απαντά με το σαλιαρέλειο ύφος: «Τον κακό τους τον καιρό. Αν υπάρχουν αερολιμενικοί που λένε τέτοια πράγματα είναι κακοήθεις». Όταν οι αστυνομικοί τον οδήγησαν και πάλι στο κρατητήριο και ο Εισαγγελέας του διεμήνυσε ότι θα οδηγηθεί στον Κορυδαλλό, η διάθεση για χιούμορ και παραστάσεις στους δημοσιογράφους κόπηκε μαχαίρι. Ανάμεσα στους ρεπόρτερ κι ένας αθλητικός συντάκτης που αγωνιά για τον Ολυμπιακό και τον ρωτά για την ομάδα. Ο Αργύρης απαντά χαμογελαστός «όλα θα πάνε καλά». Ουσιαστικά και με τη σύλληψη Σαλιαρέλη είχε ξεκινήσει η περίοδος που έμεινε στην ιστορία του συλλόγου ως «πέτρινα χρόνια».

Ο Σαλιαρέλης οδηγείται στις φυλακές Κορυδαλλού, τον συνοδεύουν τα δυο αδέλφια του, ο Νώντας και ο Στράτος, ο ξάδελφός του ο Αργύρης Μεθενίτης και οι συνήγοροι της υπέράσπισής του, Ν. Ανδρουλάκης, Αλ. Λυκουρέζος και Π. Σκούφης, οι οποίοι δηλώνουν στα μικρόφωνα ότι «Η προσωρινή κράτηση του κ. Αργύρη Σαλιαρέλη, διατάχτηκε με μόνη αιτιολογία ότι είναι ύποπτος φυγής. Αυτό προκαλεί εντύπωση και είναι περίεργο εφόσον η όλη συμπεριφορά του κ. Σαλιαρέλη αποδεικνύει ότι μόνος του μόλις έμαθε ότι ασκήθηκε ποινική δίωξη εναντίον του, ήρθε από την Κένυα όπου βρισκόταν για να εμφανιστεί ενώπιον της Δικαιοσύνης και να υποστηρίξει την αθωότητά του. Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο στη δικογραφία που να παρέχει έστω και την ελάχιστη ένδειξη ότι είναι ύποπτος φυγής».

Δεκέμβρη μήνα γίνεται η ιστορική πρώτη άτυπη συνάντηση των ηγετών των κομμάτων της αντιπολίτευσης οι οποίοι αποφασίζουν ότι η μόνη διέξοδος για τη χώρα όσο ο Γιώργος Κοσκωτάς βρίσκεται έγκλειστος στις φυλακές του Σάλεμ στη Μασαχουσέτη και δεν εκδίδεται στην Ελλάδα, είναι οι Εκλογές και το Ειδικό Δικαστήριο. 3 Ιανουαρίου, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Χαρίλαος Φλωράκης, Λεωνίδας Κύρκος και Κωστής Στεφανόπουλος, καταθέτουν επισήμως το αίτημά τους στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Χρήστο Σαρτζετάκη.

Μια εβδομάδα μετά, την Τρίτη 10 Ιανουαρίου 1989, στις 8.10 το πρωί, πυροβολείται στα πόδια και τραυματίζεται ο εισαγγελέας Κωνσταντίνος Ανδρουλιδάκης, λίγα μέτρα πιο κάτω από το σπίτι του στου Ζωγράφου. Ο εισαγγελέας καταλήγει ύστερα από νοσηλεία ενός μηνός, αφού πρώτα ακρωτηριάστηκαν και τα δυο του πόδια. Την Τετάρτη 18 Ιανουαρίου 1989, στις 20.05, πυροβολείται στα πόδια και τραυματίζεται ελαφρά ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Παναγιώτης Ταρασουλέας. 23 Ιανουαρίου πέφτει νεκρός από έξι σφαίρες της «1ης Μάη» ο Αντιεισαγγελέας Αναστάσιος Βερνάρδος. Τη Δευτέρα 8 Μαΐου 1989, στις 9.30 το πρωί, δέχεται δολοφονική επίθεση ο πρώην Υπουργός και ένας εκ των αναφερόμενων στο πλαστό extrait Γιώργος Πέτσος στη Φιλοθέη.

Το σκάνδαλο Κοσκωτά έχει θεριέψει την τρομοκρατία και τα χειρότερα έπονται. Ο Γιάννης Μαντζουράνης δεξί χέρι του Κουτσόγιωργα, με ιδιόχειρο σημείωμά του 20 σελίδων, που έφθασε στις εφημερίδες από τις φυλακές του Κορυδαλλού, όπου είχε προφυλακισθεί για την υπόθεση Κοσκωτά, καταγγέλλει ότι ο Κουτσόγιωργας εισέπραξε από τον Κοσκωτά 2 εκατ. δολάρια, τα οποία κατατέθηκαν σε λογαριασμό του ιδίου και μελών της οικογενείας του σε ελβετική Τράπεζα. Στο σημείωμα ο Μαντζουράνης, περιγράφει λεπτομερώς το χρονικό του ανοίγματος του λογαριασμό στην Ελβετία για την «οικογένεια των Ρώσων», όπως κωδικά ονόμαζε την οικογένεια Κουτσόγιωργα. Ο Κοσκωτάς, από τις φυλακές δίνει συνέντευξη στο περιοδικό ΤΙΜΕ που γίνεται πρωτοσέλιδο. Το σκάνδαλο Κοσκωτά παίρνει παγκόσμιες διαστάσεις. Η Ελλάς είναι ένα απέραντο φρενοκομείο όπως δηλώνει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ο πρεσβύτερος.

Ο κόσμος, η κοινωνία, το σαθρό πολιτικό σύστημα είναι αδύνατον να ασχοληθεί και με το ποδόσφαιρο. Ο Σαλιαρέλης εξακολουθεί να ηγείται της ΠΑΕ, είναι Πρόεδρος του Ολυμπιακού και δεν τον πειράζει κανείς, αφού μετά τις εκλογές του Ιουνίου του 1989, η Νέα Δημοκρατία και ο Ενιαίος Συνασπισμός συναποφάσισαν τον σχηματισμό βραχύβιας κυβέρνησης, με κύριο σκοπό την «κάθαρση». Ο Ανδρέας στο δικό του κόσμο, παντρεύεται τη Δήμητρα τον Ιούλιο, ενώ 20 μέρες πριν νοσηλευόταν στο Γενικό Κρατικό με πνευμονικό οίδημα, καρδιακή ανεπάρκεια και αναπνευστικά προβλήματα.

Την Τρίτη 26 Σεπτεμβρίου 1989, στις 7.58 το πρωί, τρεις ένοπλοι πυροβόλησαν με δύο 45άρια πιστόλια και τραυμάτισαν θανάσιμα τον Παύλο Μπακογιάννη, βουλευτή Ευρυτανίας της ΝΔ και γαμπρό του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, στην είσοδο του γραφείου του στην οδό Ομήρου στο Κολωνάκι. Ο βουλευτής μεταφέρθηκε στον «Ευαγγελισμό», όπου εξέπνευσε μία ώρα αργότερα. Αυτή είναι η «κάθαρση» της 17Ν. Την επόμενη μέρα σε πένθιμη ατμόσφαιρα, η Ολομέλεια της Βουλής, με μυστική ψηφοφορία, αποφασίζει την παραπομπή στο Ειδικό Δικαστήριο των εμπλεκομένων στο σκάνδαλο Κοσκωτά, Ανδρέα Παπανδρέου, Μένιου Κουτσόγιωργα, Δημήτρη Τσοβόλα, Γιώργου Πέτσου και Παναγιώτη Ρουμελιώτη προκειμένου να διαλευκανθεί οριστικά η υπόθεση. Πολιτικά το τοπίο είναι γνωστό στη συνέχεια, Κυβέρνηση Ζολώτα, σκανδαλολογία, φόβος για τους πολίτες λόγω τρομοκρατίας και είσοδος της ιδιωτικής τηλεόρασης με την πρώτη εκπομπή του Mega Channel.

11 Μαρτίου 1991 συγκαλείται για πρώτη φορά το Ειδικό Δικαστήριο υπό την προεδρία του Προέδρου του Αρείου Πάγου Βασίλη Κόκκινου και άλλων 12 Αρεοπαγιτών και Προέδρων Εφετών. Ξεκινά «η Δίκη του Αίωνα» με το Γιώργο Κοσκωτά να έχει επιστρέψει στην Ελλάδα, αφού οι ΗΠΑ συνηγόρησαν στην έκδοσή του και να καταθέτει ως μάρτυρας στη δίκη. Ο Ανδρέας δεν παρουσιάστηκε ποτέ, μήτε διατάχθηκε η βίαιη προσαγωγή του, όπως και ο Παναγιώτης Ρουμελιώτης που είχε ήδη εκλεγεί Ευρωβουλευτής και έκανε χρήση της ασυλίας του. Έναν μήνα μετά την έναρξη της διαδικασίας που μεταδίδεται σε ζωντανή μετάδοση και την παρακολουθεί όλη η Ελλάδα, ο Μένιος Κουτσόγιωργας θα υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο εντός της αίθουσας και θα σωριαστεί στο έδαφος.

Εξέπνευσε μια εβδομάδα αργότερα στο νοσοκομείο και ουσιαστικά γίνεται το απόλυτο και βόλικο εξιλαστήριο θύμα της πιο βρώμικης υπόθεσης από καταβολής ελληνικού πολιτικού συστήματος. Η δίκη ολοκληρώνεται με Κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας πια, αφού έχει τοποθετηθεί και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στο ύπτο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας δηλώνοντας ότι «οι πρωθυπουργοί δεν πάνε στο δικαστήριο όταν ολοκληρώνουν τη θητεία τους. Πηγαίνουν στα σπίτια τους».

Ο Ανδρέας Παπανδρέου αθωώνεται για όλες τις κατηγορίες, Δημήτρης Τσοβόλας και Γιώργος Πέτσος κρίνονται ένοχοι για παράβαση του νόμου περί ευθύνης Υπουργών και καταδικάζονται με 30 και 10 μήνες φυλάκιση αντίστοιχα, ενώ τους επιβάλλεται και στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων για τρία και δύο χρόνια. Το ημερολόγιο δείχνει 17 Ιανουαρίου του 1992, το ελληνικό κράτος έχει αφήσει πίσω του το σκάνδαλο Κοσκωτά, το μεγαλύτερο σκάνδαλο από καταβολής του.

ΠΗΓΗ