GEWKWN: Η Ελληνικότητα του Μηνύματος του Χριστού

GEWKWN: Η έννοια της Ελληνικότητας του μηνύματος του Χριστού είναι πολυδιάστατη και αναδύεται μέσα από την ιστορική συγκυρία, τη γλώσσα, την παράδοση και τη φιλοσοφία της εποχής. Ο Χριστιανισμός, δεν έμεινε περιορισμένος σε μια περιοχή. Αντίθετα, διαδόθηκε στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, όπου κυριαρχούσε ο ελληνικός πολιτισμός, και επηρεάστηκε από την ελληνική φιλοσοφία και σκέψη.

Η Ελληνική γλώσσα και το μήνυμα του Χριστού: Η ελληνική γλώσσα αποτέλεσε το όχημα για τη διάδοση του Χριστιανισμού. Οι επιστολές του Αποστόλου Παύλου και τα Ευαγγέλια γράφτηκαν στα ελληνικά, γλώσσα που προσέφερε πλούτο και σαφήνεια στις θεολογικές έννοιες που διατύπωσε η Εκκλησία. Η ελληνική γλώσσα διευκόλυνε την κατανόηση και επικοινωνία της διδασκαλίας του Χριστού σε έναν ευρύτερο κόσμο.

Αλλά και η Ελληνική φιλοσοφία είχε τον ρόλο της στην ανάπτυξη της χριστιανικής σκέψης. Η φιλοσοφία του Σωκράτη, του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη επηρέασε τον τρόπο που οι Πατέρες της Εκκλησίας αντιλαμβάνονταν και εκφράζονταν για τον Θεό, την ανθρώπινη ύπαρξη και τη σχέση του ανθρώπου με το θείον.

Η σύνθεση του χριστιανισμού με την ελληνική παράδοση υπήρξε ουσιώδης για την ανάπτυξη της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η ελληνική σκέψη, που επικεντρώνεται στην αναζήτηση της αλήθειας και στην προώθηση της ενότητας του ανθρώπου με το θείο, βρίσκει μια ολοκλήρωση και εξύψωση στη διδασκαλία του Χριστού. Ο Χριστιανισμός, με τον ανθρωπισμό του, τη διδασκαλία της αγάπης και της μετάνοιας, συνδυάζεται με την ελληνική αναζήτηση της αρετής, της γνώσης και της αλήθειας.

Λόγια Γερόντων της Ορθοδοξίας για την Ελληνικότητα του Χριστιανισμού

Ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης, ένας από τους μεγαλύτερους σύγχρονους αγίους της Ορθοδοξίας, είχε πει:  «Η ελληνική ψυχή είναι κοντά στον Χριστό. Ο Χριστιανισμός είναι ο μόνος δρόμος που οδηγεί στην αλήθεια και στην πραγματική ζωή. Η ελληνική σκέψη μπορεί να κατανοήσει το βάθος του Χριστιανισμού, γιατί είναι γεμάτη από την αναζήτηση της αλήθειας.»

Ο Γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ έγραφε:  «Η ορθόδοξη πίστη στην Ελλάδα βρήκε το γόνιμο έδαφος να ανθίσει, γιατί ο ελληνικός άνθρωπος έχει μέσα του την επιθυμία για την αλήθεια και την ένωση με το Θείο.»

Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, με τη βαθιά ελληνική παιδεία του, τόνιζε τη σημασία της ελληνικής γλώσσας στην κατανόηση του Χριστιανισμού: «Η γλώσσα των Ελλήνων είναι η πιο κατάλληλη για να εκφράσει τα θεία, γιατί είναι πιο πλούσια και ικανή να μεταφέρει την αλήθεια του Ευαγγελίου.»

Η ελληνικότητα του μηνύματος του Χριστού δεν περιορίζεται μόνο στη γλώσσα και στην φιλοσοφία της εποχής, αλλά επεκτείνεται στην όλη κοσμοθεωρία που διαμόρφωσε η ελληνική σκέψη. Οι Έλληνες, μέσα από τη φιλοσοφία, την γλώσσα και την παράδοσή τους, ήταν έτοιμοι να δεχτούν και να κατανοήσουν το μήνυμα του Χριστιανισμού, το οποίο μετέφερε την αλήθεια της Θείας αγάπης, της μετάνοιας και της σωτηρίας του ανθρώπου. Το ελληνικό πνεύμα και η χριστιανική πίστη συνδυάστηκαν αρμονικά και έδωσαν στον κόσμο έναν από τους πιο σημαντικούς πολιτισμούς στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, ειδικότερα αυτοί που ανήκαν στις σχολές του Σωκράτη, του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, θέτουν ερωτήματα που είναι θεμελιώδη για την ανθρώπινη ύπαρξη και τον σκοπό της ζωής. Αναζητούσαν την αλήθεια και την πνευματική ολοκλήρωση του ανθρώπου. Ειδικά οι Πλατωνικοί και οι Στωικοί φιλόσοφοι ανέπτυξαν έννοιες που παραπέμπουν σε χριστιανικές αξίες, όπως η αγάπη για την αλήθεια, η αρετή, η δικαιοσύνη, και η ηθική τελειότητα.

Ο Σωκράτης, μέσω της διαλεκτικής μεθόδου του, καλούσε τους ανθρώπους να αναζητήσουν την αλήθεια μέσα από ερωτήσεις και εξερεύνηση του εσωτερικού τους κόσμου, και θεμελίωσε την ηθική της αυτογνωσίας. Οι ιδέες του Σωκράτη, όπως η αναζήτηση της αλήθειας και η ταπείνωση της ανθρώπινης ύπαρξης μπροστά στο άγνωστο, άνοιξαν το δρόμο για την αποδοχή του Χριστιανισμού, που δίδαξε ότι μόνο μέσα από την πίστη στον Θεό και την ταπεινότητα μπορεί ο άνθρωπος να βρει την αληθινή ζωή και σωτηρία.

Ο Πλάτωνας, από την άλλη, ανέπτυξε την έννοια της ύπαρξης ενός απόλυτου, του «Καλού», που βρίσκεται πέρα από τον υλικό κόσμο και ο άνθρωπος πρέπει να προσπαθήσει να προσεγγίσει. Η φιλοσοφία του Πλάτωνα είχε πολλές ομοιότητες με τη χριστιανική αντίληψη για τον Θεό ως απόλυτο Αγαθό, ο οποίος φωτίζει τις ψυχές των ανθρώπων και τους οδηγεί στην αληθινή γνώση και ζωή.

Οι Στωικοί φιλόσοφοι, όπως ο Ζήνων, ο Επίκτητος και ο Μάρκος Αυρήλιος, τόνιζαν την ενότητα του ανθρώπου με το Θείο και τη φυσική τάξη, την υπέρβαση των παθών και την αξία της αρετής και της ηθικής. Η έννοια του “Λόγου” η “Νόμου” που ήταν παρούσα σε κάθε ανθρώπινη ψυχή, για τους Στωικούς ήταν θεία και αιώνια, και με έναν τρόπο προετοιμάζει την έννοια της “Λόγου” του Ευαγγελίου, που είναι ο Χριστός. Όπως ο Χριστός λέει: ‘Εγώ ειμί η Οδός και η Αλήθεια και η Ζωή”, η φιλοσοφία των Στωικών περί του “Λόγου” μπορεί να θεωρηθεί ως προετοιμασία για την αποδοχή της θείας παρουσίας του Χριστού.

Οι πρώτοι Πατέρες της Εκκλησίας, όπως ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος και ο Μέγας Βασίλειος, με τη φιλοσοφική παιδεία τους, ανέπτυξαν την έννοια του Χριστιανισμού με όρους που μπορούσαν να κατανοηθούν από τους φιλοσόφους της ελληνικής σκέψης. Η σύνθεση του ελληνικού πολιτισμού και της χριστιανικής διδασκαλίας αποδείχθηκε καρποφόρα για την εξάπλωση του Χριστιανισμού και την ευρεία αποδοχή του στην Ελληνιστική και Ρωμαϊκή κοινωνία.

 Ο Άγιος Παΐσιος, αναφερόμενος στη σχέση του ελληνισμού με τον Χριστιανισμό, έλεγε:

 “Οι Έλληνες, με την σοφία τους, προετοιμάστηκαν να δεχτούν τον Χριστό. Δεν ήταν τυχαίο που ο Χριστιανισμός ήρθε σε αυτούς, γιατί η ελληνική σκέψη ήταν πιο κοντά στην αλήθεια και την αναζήτηση του Θεού.”

Ο Γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ έγραφε: “Η ελληνική φιλοσοφία, αν και δεν γνώριζε τον Χριστό, είχε τη δυνατότητα να αναγνωρίσει το κενό που άφηναν οι ανθρώπινες προσπάθειες για την κατανόηση του θείου. Και όταν ήρθε ο Χριστός, οι ψυχές των ανθρώπων ήταν έτοιμες να Τον δεχτούν.”

Ο Ελληνισμός προετοιμάστηκε για την αποδοχή του Χριστού μέσα από τις φιλοσοφικές αναζητήσεις, οι οποίες έθεσαν τα θεμέλια για την κατανόηση του θεϊκού, της αλήθειας και του καλού. Οι Έλληνες φιλόσοφοι έψαχναν το “άπειρο” και το “τέλειο”, χωρίς να το γνωρίζουν πλήρως, και ο Χριστιανισμός ήρθε να τους δώσει την ολοκληρωμένη αλήθεια, την οποία αναζητούσαν.

 GEWKWN 10/02/2025