Η “επίθεση” της Τουρκίας στη Μεγίστη και γιατί δεν πρέπει να κάνουμε πίσω ούτε βήμα

Η “επίθεση” της Τουρκίας στη Μεγίστη και γιατί δεν πρέπει να κάνουμε πίσω ούτε βήμα

Η σημασία της Μεγίστης και οι επιδιώξεις της Τουρκίας αναλύονται από τον Υποναύαρχο ε.α του Λιμενικού Σώματος Νικόλαου Παπανικολόπουλου που δημοσιοποιήθηκε στο tideon.org.

Όπως επισημαίνει ο κ.Παπανικολόπουλος “αν βρεθεί, Ελληνική Κυβέρνηση που θα δεχτεί ότι δεν υπάρχει πλήρης και αδιατάρακτη ενότητα των θαλασσίων συνόρων, Ελλάδας – Τουρκίας, από τον Έβρο μέχρι και το Καστελόριζο, θα διαπράξει θανάσιμο λάθος” .

Το άρθρο του:

Την Τετάρτη 11 Μαΐου 2016, κυκλοφόρησε ως επίσημο έγγραφο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, η επιστολή που απεύθυνε η Τουρκία προς αυτόν, την 28 Απριλίου 2016, δια του μονίμου αντιπροσώπου της στον ΟΗΕ. Από την επιστολή προκύπτει ότι η Τουρκία συνεχίζει να προκαλεί και να διεκδικεί την ΑΟΖ μεγάλου μέρους της Ανατολικής Μεσογείου, που ανήκει στην Ελλάδα και την Κύπρο με το αιτιολογικό ότι είναι το κράτος «με τη μεγαλύτερη ηπειρωτική ακτογραμμή» στην Ανατολική Μεσόγειο , τονίζοντας μάλιστα ότι η τουρκική υφαλοκρηπίδα, σε αυτές τις περιοχές, ακολουθεί τη μέση γραμμή Τουρκίας – Αιγύπτου.

Στο παρελθόν, ο Αχμέτ Νταβούτογλου, ως Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, είχε πει χαρακτηριστικά: «Κάνουμε διερευνητικές επαφές που έχουν ρητό στόχο να εξετάσουν όλα τα θέματα που αφορούν τις διαφωνίες μας στο Αιγαίο. Επομένως, είμαστε επικεντρωμένοι κατά προτεραιότητα στο θέμα του Αιγαίου. Ωστόσο, το Καστελόριζο βρίσκεται στη Μεσόγειο. Σε ότι αφορά το νησί του Καστελόριζου, η Τουρκία έχει βάσιμες νομικές και πολιτικές θέσεις, σε συμφωνία με το διεθνές δίκαιο και τη νομολογία των διεθνών δικαστηρίων, συμπεριλαμβανομένης και της Χάγης. Και γνωρίζουμε ότι η Ελλάδα και η Τουρκία διαφωνούν σχετικά με τις θαλάσσιες ζώνες στην Ανατολική Μεσόγειο. Άσχετα, όμως, με τη γεωγραφική συνάφεια ή άλλα θέματα, εμείς θέλουμε να λύσουμε όλες τις διαφορές μας με την Ελλάδα το συντομότερο δυνατό» (Συνέντευξη στον Αλέξη Παπαχελά, Εφημερίδα «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», 6 Μαρτίου 2011).

Σε άλλη συνέντευξή του, με αφορμή την επίσκεψή του στην Αθήνα και στην ερώτηση : «Επιμένετε στην άποψη ότι το Καστελόριζο δεν ανήκει στο Αιγαίο και δεν έχει δικαίωμα σε ΑΟΖ; Θα αμφισβητούσε η χώρα σας το δικαίωμα της Ελλάδας σε έρευνες για φυσικό αέριο και πετρέλαιο νοτιοανατολικά της Κρήτης; Πώς θα περιγράφατε την προσέγγιση της Τουρκίας στο θέμα της ΑΟΖ;» απήντησε : «Η Τουρκία έχει σαφή πολιτική και νομική θέση, εδραζόμενη στο διεθνές δίκαιο. Γνωρίζουμε ότι η Τουρκία και η Ελλάδα υποστηρίζουν διαφορετικές απόψεις αναφορικά με τη θαλάσσια δικαιοδοσία σε περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου. Επιθυμούμε να διευθετήσουμε όλες τις διαφορές μας με την Ελλάδα. Είμαι πεπεισμένος ότι θα πραγματοποιήσουμε πρόοδο προς έναν κοινά επιθυμητό σκοπό». (Συνέντευξη στο «Βήμα της Κυριακής, 14 Οκτωβρίου 2012).

Με αφορμή τα παραπάνω, κρίνω σκόπιμο να γίνει μια προσέγγιση του συγκεκριμένου θέματος.

Η Τουρκία, μετά την τελική διαμόρφωση των διατάξεων της «Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας 1982 – United Nations Convention on the Law of the Sea – UNCLOS 1982», η οποία από τον ΟΗΕ τέθηκε σε ισχύ στις 16-11-1994, από την Ελλάδα στις 23-6-1995 (Ν. 2321/1995) και από την Ε.Ε στις 10-12-1998 (Επίσημη Εφημερίδα αριθ. L 179 /1998 ) για να διεκδικεί στο Αιγαίο, και μη έχοντας επικυρώσει τη Σύμβαση, κατά καιρούς «κατασκευάζει» ή «ανασύρει» διάφορες θεωρίες, όπως τη «Θεωρία της μειωμένης επήρειας».

Η «Θεωρία της μειωμένης επήρειας», υπάρχει στη διεθνή νομική βιβλιογραφία, αλλά αφορά τον καθορισμό των Ζωνών του ‘Δικαίου της Θάλασσας’ για νησιά που βρίσκονται μακριά από το σώμα του κυρίαρχου κράτους, χωρίς οποιαδήποτε γεωγραφική συνάφεια με αυτό.

Σύμφωνα με τη «Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας» (άρθρα 55 – 75), με την οποία και θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά η ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΝΗ (Α.Ο.Ζ) αυτή περιλαμβάνει το θαλάσσιο βυθό και το υπέδαφός του, που εκτείνεται πέραν των χωρικών υδάτων μέχρι, δυνητικά, την απόσταση των 200 ναυτικών μιλίων.

Στην Α.Ο.Ζ, το κράτος δεν ασκεί πλήρη κυριαρχία (όλες τις αρμοδιότητες του κράτους) αλλά ειδικά κυριαρχικά δικαιώματα (έρευνα, εκμετάλλευση φυσικών πόρων κ.α) που καλύπτουν όλους του φυσικούς πόρους, ζωντανούς και μη. ΑΟΖ έχουν, τα νησιά, οι νησίδες και οι βραχονησίδες, μόνο εφόσον μπορούν να συντηρήσουν ανθρώπινη διαβίωση ή δική τους οικονομική ζωή.

Για ακατοίκητες νησίδες και βραχονησίδες, δημιουργούνται ερωτήματα για το κατά πόσο μπορούν, υπό προϋποθέσεις, να έχουν ή όχι ΑΟΖ. Για τα κατοικήσιμα όμως νησιά, όπως το Καστελλόριζο, δεν γεννάτε καμία αμφιβολία.

Η έννοια της Α.Ο.Ζ, στην Ελλάδα, έγινε ευρέως γνωστή, αρχικά το Φεβρουάριο του 2003 και στη συνέχεια τον Ιανουάριο του 2007, όταν η Κυπριακή Κυβέρνηση, με Πρόεδρο τον Τάσο Παπαδόπουλο, υπέγραψε συμφωνία για την οριοθέτηση της ΑΟΖ της Κύπρου με την Αίγυπτο και το Λίβανο, αντίστοιχα.

Το κατόρθωμα της μαρτυρικής Κύπρου, να οριοθετήσει ΑΟΖ, έφερε στο προσκήνιο το Καστελόριζο, το οποίο αποτελεί τον μεγαλύτερο πονοκέφαλο της Τουρκίας στο Αιγαίο. Αναμφισβήτητα ελληνικό νησί το οποίο κατοικείται, διαθέτει δική του ΑΟΖ και αποτελεί σημείο οριοθέτησης της Ελληνικής ΑΟΖ με αυτή της Αιγύπτου και της Κύπρου. Η θέση του, έχει πανικοβάλει την Τουρκία, καθώς χάνει τα θαλάσσια σύνορά της με την Αίγυπτο και της περιορίζει την ΑΟΖ .

Μπροστά σε αυτή την κατάσταση, η Τουρκία δείχνει να εγκαταλείπει το casus belli για τα 12 ν.μ με αντάλλαγμα, τη συναίνεση της Ελλάδας στη «διάσπαση» του εθνικού της χώρου, διαχωρίζοντας το Καστελόριζο από το Αιγαίο και οριοθετώντας το στη Θάλασσα της Λεβαντίνης.

Οι Τούρκοι, αμφισβητούν την αδιατάρακτη ενότητα των ελληνικών θαλασσίων συνόρων, από τον Έβρο μέχρι και το Καστελλόριζο, με το αιτιολογικό ότι το Καστελόριζο δεν ανήκει στο Αιγαίο αλλά στη Μεσόγειο και πιο συγκεκριμένα στη Θάλασσα της Λεβαντίνης.

Ισχυρίζονται ότι το Καστελόριζο, λόγω αυτής της γεωγραφικής του θέσης, έχει μειωμένη επήρεια στον καθορισμό της ελληνικής ΑΟΖ, και η ΑΟΖ πέριξ του Καστελόριζου, ανήκει στη δική της.