«Τρόικα» και για τα μικρόβια!

Πρόκειται για τα πολυανθεκτικά μικρόβια  ψευδομονάδα, acinetocacter, κλεμπσιέλα και εντερόκοκκος,  που προκαλούν την πλειοψηφία των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων στην Ελλάδα  και τα οποία θεωρείται  πλέον ότι απειλούν να «μολύνουν» και το υγειονομικό σύστημα της Ευρώπης.

Η ανθεκτικότητα και  ο εποικισμός τους στα ελληνικά νοσοκομεία  φέρνουν την Ελλάδα αντιμέτωπη και επισήμως με το ενδεχόμενο της λοιμωξιολογικής επιτήρησης από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Λοιμώξεων (European Center Decease Control, ECDC).

Μάλιστα, η τρέχουσα εβδομάδα είναι ιδιαιτέρως κρίσιμη, καθώς την Τετάρτη θα πραγματοποιηθεί συνεδρίαση στην έδρα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Λοιμώξεων στη Στοκχόλμη, προκειμένου να ληφθούν αποφάσεις για το ποια μέτρα πρέπει να εφαρμοστούν για την Ελλάδα για να περιοριστεί ο κίνδυνος της «μόλυνσης» όλου του υγειονομικού συστήματος της Ευρώπης από τα ελληνικά ανθεκτικά μικρόβια.

Τα μέτρα μπορεί να αφορούν το εσωτερικό της χώρας, πχ συστάσεις για τα νοσοκομεία είτε να σχετίζονται με τη νοσηλεία Ελλήνων  ασθενών σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, μπορεί λόγου χάρη να δοθεί εντολή να εισάγονται υπό πολύ συγκεκριμένες  προϋποθέσεις  οι ασθενείς από την Ελλάδα σε μονάδες υγείας της αλλοδαπής.

Οι Έλληνες αρμόδιοι του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Λοιμώξεων (ΚΕΕΛΠΝΟ) με ένα φιλόδοξο επιχειρησιακό πρόγραμμα που  ήδη εφαρμόζεται σε μία Διοικητική  Υγειονομική Περιφέρεια, την 2η ΔΥΠΕ Πειραιά και Αιγαίου, αισιοδοξούν ότι θα καταφέρουν να αναστρέψουν το κακό κλίμα στη σουηδική πρωτεύουσα και ότι θα πείσουν τους επικεφαλής του ECDC ότι είμαστε έτοιμοι να «εξολοθρεύσουμε» τα πολυανθεκτικά μικρόβια. Ενδεικτικό των προθέσεών τους θα μπορούσε να θεωρηθεί και το όνομα που έδωσαν στο σχέδιο δράσης:  «Προκρούστης».

Εμπνευσμένοι από  τη δράση του μυθολογικού ήρωα  φιλοδοξούν ότι θα καταφέρουν να…  κοντύνουν τα μακριά και περίσσια μικρόβια που εποικίζουν τα ελληνικά νοσοκομεία έτσι ώστε να απαλλάξουν τους ασθενείς –αλλά και τα υγειονομικά συστήματα- από τις θανατηφόρες ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις.

Σύμφωνα  με εκτιμήσεις του ΕCDC οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις «πλήττουν» το 5% των νοσηλευομένων ασθενών. Πώς μεταφράζεται αυτό το ποσοστό σε απόλυτους αριθμούς; Σε 4,1 εκατομμύρια ασθενείς ετησίως οι οποίοι εμφανίζουν εν δυνάμει θανατηφόρες για τη ζωή τους λοιμώξεις εντός των ευρωπαϊκών νοσοκομείων. Οι ειδικοί του ΕCDC εκτιμούν επίσης ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο 37.000 θάνατοι προκαλούνται κάθε χρόνο εξαιτίας ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων.

«Ελληνικά»  μικρόβια εξάγονται  στην Ευρώπη

Η ψευδομονάδα,  το acinetocacter, η κλεμπσιέλα, ο εντερόκοκκος, παρότι  απαντώνται σε κάθε νοσοκομείο του πλανήτη, τείνουν να «πολιτογραφηθούν» ως  ελληνικά λόγω της μεγάλης συχνότητας  εμφάνισής τους στα νοσοκομεία της χώρας μας αλλά κυρίως λόγω της μεγάλης αντοχής που ανέπτυξαν μέσα στα ελληνικά νοσοκομεία απέναντι στα αντιβιοτικά που είναι τα μοναδικά «όπλα» που διαθέτει η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα για την αντιμετώπιση των μικροβίων.

Μάλιστα, τα τρία εξ αυτών, η κλεμπσιέλα, το acinetobacter και η  ψευδομονάδα,  έχουν μετατραπεί σε βασικούς  «ενοίκους» των ελληνικών νοσοκομείων. Και αυτό που κάνει την κατάσταση ακόμη πιο ανησυχητική είναι πως η αντίστασή τους απέναντι σε ισχυρά αντιβιοτικά έχει εκτιναχτεί ακόμη και στο 80%! Οι επιπτώσεις στη νοσηλεία των ασθενών είναι μεγάλες. Οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις «θεριεύουν» και τα αντιβιοτικά δεν μπορούν να «τιθασεύσουν» τα μικρόβια που τις προκαλούν.

Έτσι, οι Έλληνες ασθενείς μετατρέπονται ουσιαστικά σε… δημόσιο  υγειονομικό κίνδυνο για τις  άλλες χώρες της Ευρώπης, ιδίως  τις βόρειες,  όπου τα μικρόβια παραμένουν… φυσιολογικά μικρόβια, και συνεπώς ευαίσθητα και «τρωτά» στις αντιβιοτικές θεραπείες. Ενδεικτικό της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί πλέον στις μονάδες υγείας της χώρας μας είναι ότι τα τελευταία πέντε χρόνια έχει σημάνει τουλάχιστον οχτώ φορές συναγερμός στην Ευρώπη, όταν ελληνικά ανθεκτικά μικρόβια «επισκέφτηκαν» και μόλυναν νοσοκομεία του εξωτερικού.

Έλληνες, οι λάτρεις των  αντιβιοτικών….

Σύμφωνα με έρευνα του  νοσοκομείου «Αττικόν» που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Φεβρουάριο στο  επιστημονικό περιοδικό «Εurosurveillance»,  οι Έλληνες είναι οι πλέον «εθισμένοι» στα αντιβιοτικά. Στο πλαίσιο της έρευνας, ομάδα εθελοντών ακολουθώντας τις οδηγίες των λοιμωξιολόγων της Δ’ Παθολογικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής, επισκέφθηκε  174 φαρμακεία της Αττικής. Ως πελάτες ζητούσαν να αγοράσουν είτε ένα κοινό αντιβιοτικό ευρέος φάσματος (αμοξικιλλίνη) είτε  ένα πιο ισχυρό (σιπροφλοξασίνη),  χωρίς να διαθέτουν την αναγκαία ιατρική συνταγή. Ωστόσο, αυτό ουδόλως αποδείχθηκε εμπόδιο, καθώς το 53% των φαρμακοποιών έδινε τα αντιβιοτικά χωρίς καμία παρατήρηση ή αντίρρηση.

Από την ίδια έρευνα προέκυψε ότι το 85% των Ελλήνων παιδιάτρων συνταγογραφεί αντιβιοτικά στους μικρούς ασθενείς, ακόμη και όταν εκείνοι δεν το έχουν ανάγκη, κάνοντας το χατήρι των γονιών – πελατών τους.

Τέλος, ο φαύλος κύκλος ολοκληρώνεται με την υπερχορήγηση αντιβιοτικών και στα νοσοκομεία. Υπό την πίεση μιας ενδεχόμενης βαριάς λοίμωξης που θα μπορούσε να κοστίσει τη ζωή του ασθενούς, οι γιατροί χορηγούν με μεγάλη συχνότητα πιο δυνατά  αντιβιοτικά με αποτέλεσμα να τα «καίνε», δηλαδή να τα αχρηστεύουν  και να μην έχουν βέλη στη φαρέτρα τους για τυχόν ισχυρότερη λοίμωξη.

Εκτός από τη μη ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών, εξίσου σημαντικός παράγοντας που επιτείνει το πρόβλημα λοιμώξεων στα ελληνικά νοσοκομεία θεωρείται και η  έλλειψη προσωπικού, ιδίως  στις ΜΕΘ καθώς η υποστελέχωση συμβάλλει στην  ελλιπή υγιεινή, την κακή απολύμανση, τη διασπορά των μικροβίων. Τη στιγμή που οι διεθνώς αποδεκτές αναλογίες νοσηλευτών ανά κλίνη στις ΜΕΘ ανέρχονται σε 5 προς 1, στην Ελλάδα ισχύει το αντίστροφο, δηλαδή έως και ένας νοσηλευτής προς 5 Κλίνες.

Οι  πλέον φοβικοί με τις λοιμώξεις στην Ευρώπη

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου, οι Έλληνες είναι  οι πιο ανασφαλείς  Ευρωπαίοι σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων. Την ώρα που καταναλώνουν ή έστω αγοράζουν τα αντιβιοτικά σαν καραμέλες,  παρά τις προειδοποιήσεις των επιστημόνων ότι η κατανάλωση αντιβιοτικών θεριεύει τα μικρόβια και συνεπώς τις λοιμώξεις, σχεδόν εννέα στους δέκα Έλληνες θεωρούν πάρα πολύ πιθανό να πέσουν θύματα μιας ενδονοσοκομειακής λοίμωξης  σε περίπτωση νοσηλείας τους.

Προκρούστεια μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος

Με… προκρούστεια μέτρα  θα μεταβούν στη Στοκχόλμη οι Έλληνες  αρμόδιοι προκειμένου να πείσουν  τους Ευρωπαίους ειδικούς ότι η χώρα ελέγχει τα ενδονοσοκομειακά μικρόβια και ότι συνεπώς δεν αποτελεί πλέον –μεγάλο- κίνδυνο για τον υγειονομικό σύστημα της Γηραιάς ηπείρου.

Σύμφωνα με το σχέδιο δράσης του ΚΕΕΛΠΝΟ, οι μολύνσεις  από πολυανθεκτικά μικρόβια θα πρέπει πλέον υποχρεωτικά να δηλώνονται σε εβδομαδιαία βάση ώστε να επιτευχθεί μια επιδημιολογική επιτήρηση,  όπως γίνεται σήμερα πχ  με τον ιό ΗΙV και τη σαλμονέλα. Επίσης, το σχέδιο ορίζει τη συγκρότηση ομάδων διαχείρισης λοιμώξεων στα νοσοκομεία, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την επιτήρηση της σωστής εφαρμογής των μέτρων πρόληψης και ελέγχου των λοιμώξεων.