(Η φούσκα του) Κατάρ αγοράζει (τη φούσκα στη) Χαλκιδική

Η συμφωνία ανάμεσα στους δύο επιχειρηματικούς ομίλους υπογράφτηκε το απόγευμα του Σαββάτου, με κάθε επισημότητα, μετά μάλιστα από τη συνάντηση του Πρωθυπουργού, Γ. Παπανδρέου με τον Εμίρη του Κατάρ, Χαμάντ Αλ Θανί. Ο Γιώργος Παπανδρέου, με την αμέριστη συμπαράσταση των ΜΜΕ συμφερόντων Μπόμπολα, προσπάθησε να αντλήσει άμεσα επικοινωνιακά οφέλη από τη συμφωνία για να ανατρέψει το τρέχον κλίμα χρεωκοπίας.

Στις δηλώσεις που έκανε μετά τη συνάντηση, ο έλληνας πρωθυπουργός ανάφερε χαρακτηριστικά ότι «οι επενδύσεις που γίνονται στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή είναι επενδύσεις στην Ελλάδα», εννοώντας (φανταζόμαστε) ότι ενισχύουν την ελπίδα την εμπιστοσύνη των διεθνών αγορών και την ελπίδα αποφυγής της χρεωκοπίας. Συμπλήρωσε ακόμα ότι σκοπός είναι μια νέα μεταλλευτική πολιτική σε λατομεία και ορυχεία της χώρας, με έρευνες για πετρέλαιο και φυσικό αέριο στο θαλάσσιο χώρο, με προώθηση επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και συνολική αξιοποίηση των φυσικών πόρων, περιγράφοντας με αδρές γραμμές το επενδυτικό τοπία στη χώρα.

Οι προηγούμενες φούσκες

Η συμφωνία αυτή είναι η πρώτη εφαρμογή του «επενδυτικού μνημονίου» που υπογράφτηκε πέρσι ανάμεσα στο Κατάρ και την ελληνική κυβέρνηση και προέβλεπε επενδύσεις ύψους 5 δις. Το πανηγυρικό κλίμα βέβαια βαραίνει η αρνητική προϊστορία των επενδύσεων από το Κατάρ, αφού δυο φορές μέσα σε ένα χρόνο η κυβέρνηση πανηγύρισε για υποψήφιες καταρινές επενδύσεις, οι οποίες εντέλει ακυρώθηκαν. Η πρώτη φορά ήταν πέρσι τον Οκτώβρη, λίγες ημέρες μετά την υπογραφή του παραπάνω μνημονίου, όταν ακυρώθηκε σχεδιαζόμενη επένδυση κεφαλαίων του Κατάρ στον Αστακό για εγκατάσταση τερµατικού σταθµού υγροποιηµένου φυσικού αερίου, καθώς και µονάδας ηλεκτροπαραγωγής µε φυσικό αέριο. Η δεύτερη αφορά την αξιοποίηση των εκτάσεων του πρώην αεροδρομίου στο Ελληνικό, αφού οι συνεχείς -κυβερνητικές- διαρροές για ενδιαφέρον από το Κατάρ όλο διαψεύδονταν. Στην προσπάθειά της μάλιστα να διασκεδάσει αυτές τις εντυπώσεις, η κυβέρνηση άφησε πάλι να διαρρεύσει ότι το Κατάρ ενδιαφέρεται για το Ελληνικό.

Γενικότερα, Ο Εμίρης του Κατάρ με τη σειρά του, αφού διευκρίνισε το αυτονόητο ότι οι επενδύσεις του Κατάρ δεν γίνονται με βάση κάποια «πολιτική ατζέντα», εκδήλωσε το ενδιαφέρον του για όλες τις ευκαιρίες που του παρουσίασε ο Γιώργος Παπανδρέου, και ιδιαίτερα για επενδύσεις στον τουρισμό, την ενέργεια, τις ΑΠΕ και -φυσικά- τις δημόσιες επιχειρήσεις που θα αποκρατικοποιηθούν. Οι δηλώσεις και των δύο αρχηγών επιβεβαιώνουν το επενδυτικό τοπίο όπως διαμορφώνεται στις συνθήκες χρεωκοπίας: μεγάλες ευκαιρίες για αγορές τουριστικών φιλέτων, φτηνές εξαγορές δημόσιων επιχειρήσεων, ειδικά στην ενέργεια επενδύσεις -με εγγυημένη απόδοση- στις ΑΠΕ και εξάντληση, με κάθε κόστος, του όποιου ορυκτού πλούτου.

Πουλώντας φούσκες

Η κυβέρνηση λοιπόν πανηγυρίζει για την πρώτη μεγάλη επένδυση. Το in.gr χαρακτηριστικά αναφέρει ότι «ην επενδυτική συμφωνία, ύψους 1,2 δισ. ευρώ, αναμένεται να δημιουργήσει 1.500 νέες θέσεις εργασίας.» Στην πραγματικότητα βέβαια, δεν πρόκειται για καμία νέα επένδυση. Τα ορυχεία στη Χαλκιδική έχουν ήδη πουληθεί από το ελληνικό δημόσιο στην «Ελληνικός Χρυσός» εδώ και χρόνια και πρόσφατα μάλιστα έχει ολοκληρωθεί ακόμα και η διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης.

Είναι γνωστό μάλιστα ότι η νέα επιχείρηση εξόρυξης χρυσού στη Χαλκιδική συναντά τη σθεναρή αντίσταση των τοπικών κοινωνιών, οι οποίες βλέπουν το φυσικό τους περιβάλλον να καταστρέφεται εδώ και δεκαετίες. Για να κάμψει αυτές τις αντιδράσεις, η «Ελληνική Χρυσός» και η κυβέρνηση χρησιμοποιούν εδώ και χρόνια το ίδιο ακριβώς επιχείρημα της «επένδυσης του ένα δις που θα δημιουργήσει 1500 θέσεις εργασίας».

Το μόνο που συνέβη στην πραγματικότητα, είναι ότι ο «Ελλάκτωρ» πούλησε ένα μέρος των μετοχών του στο Κατάρ, βγάζοντας μάλιστα ένα εξωφρενικό κέρδος, χωρίς καμία απολύτως παραγωγική δραστηριότητα. Για την ιστορία, αναφέρουμε ότι η ιδιοκτησία των ορυχείων περιήλθε στην «Ελληνικός Χρυσός» από την χρεοκοπημένη TVX Gold το 2003, έναντι μόνο 11 εκ. ευρώ, μετά από σκανδαλώδεις μεσολαβήσεις της τότε κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και ιδιαίτερα τοπικών παραγόντων όπως ο χαλκιδικιώτης Χρήστος Πάχτας, υφυπουργός τότε Οικονομίας. Τρία χρόνια αργότερα, η ίδια εταιρία αποτιμήθηκε στα 422 εκ. ευρώ ενώ πρόσφατα υπολογιζόταν στα 2,3 δις.

Όλη αυτή η υπεραξία παρήχθη μόνο από την προοπτική της εκμετάλλευσης των ορυχείων και την εξασφάλιση της σχετικής εύνοιας του ελληνικού κράτους, χωρίς καμία παραγωγική δραστηριότητα. Το 2009 το συνολικό ενεργητικό της εταιρίας δεν ξεπερνούσε τα 100 εκ. ευρώ. Έτσι, σήμερα, ο Μπόμπολας πουλά λιγότερο από το 10% περίπου της «Ελληνικός Χρυσός» για 600 εκατομμύρια, βγάζοντας ένα κέρδος ανυπολόγιστου ποσοστού.

Αγοράζοντας φούσκες

Το Κατάρ βέβαια είναι πολύ συνηθισμένο σε παρόμοιες φούσκες. Λίγα χρόνια πριν, στην κορύφωση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, η οικονομία του κόντεψε να καταρρεύσει μετά το σκάσιμο της φούσκας στην αγορά ακινήτων, η αξία των οποίων είχε περάσει κάθε όριο.

Στην πραγματικότητα βέβαια, το ίδιο το Κατάρ είναι μια φούσκα. Πρόκειται περισσότερο για μια πετρελαϊκή εταιρία που επανεπενδύει την υπεραξία του πετρελαίου, αναζητώντας παγκόσμια ευκαιρίες. Ο συνολικός του πληθυσμός είναι 833.000 κάτοικοι, εκ των οποίων μόνο το 20% είναι ντόπιοι, και έτσι κατέχει την παγκόσμια πρωτιά στο κατά κεφαλή εισόδημα, αφού αυτό φτάνει τις 88.261 δολάρια ανά κάτοικο.

Ενδεικτική της ποιότητας των νέων συνεταίρων της κυβέρνησης είναι η πολιτική ιστορία της χώρας – εταιρίας. Το Κατάρ έχει φυσικά (όπως κάθε επιχείρηση) απόλυτη μοναρχία, με αρχηγό του κράτους τον Εμίρη. Ο Χαμάντ μπιν Χαλίφα αλ – Θανί, ο οποίος συναντήθηκε σήμερα με το πρωθυπουργό βρίσκεται στο αξίωμα αυτό από το 1995, όταν ανέτρεψε με πραξικόπημα τον …πατέρα του που βρισκόταν στο εξωτερικό. Αρχηγός κυβερνήσεως είναι ο πρωθυπουργός Χαμάντ μπιν Τζασίμ μπιν Τζαμπίρ αλ-Θανί, ο δεύτερος συνομιλητής του πρωθυπουργού μας, ο οποίος βέβαια τυγχάνει να είναι και ανηψιός του Εμίρη.

Η μάχη των ορυχείων

Η Ελλάδα αποτελεί φυσικά αυτή τη στιγμή μια χρυσή ευκαιρία, την οποία οι Καταρινοί δεν πρόκειται να χάσουν. Ήδη, έχουν κάνει καθοριστική είσοδο στο τραπεζικό σύστημα, μέσα από τη συμμετοχής στο νέο σχήμα που προέκυψε από τη συγχώνευση της Alpha και της Eurobank. Αν επαληθευτούν αυτή τη φορά οι φήμες, μετά τη Χαλκιδική σειρά θα έχει το Ελληνικό, ίσως κάποια από τα εργοστάσια της ΔΕΗ, αλλά και οι εκμεταλλεύσεις ΑΠΕ. Από ό,τι φαίνεται, το Κατάρ ειδικεύεται στις επενδύσεις που ξεσηκώνουν κινήματα αντίστασης εξαιτίας των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων.

Αυτοί λοιπόν που σίγουρα δεν θα χαρούν με την «ευχάριστη είδηση της ημέρας» είναι οι κάτοικοι της Χαλκιδικής που αγωνίζονται εδώ και χρόνια για την προστασία της περιοχής τους από τη νέα εξόρυξη. Οι συνέπειες για το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον αναμένονται ότι θα είναι μη αναστρέψιμες, αφού η εξόρυξη χρυσού αποτελεί μία από τις πιο ρυπογόνες χημικές βιομηχανίες απειλώντας εδάφη, υδροφόρο ορίζοντα, ρέματα και θάλασσες. Τις διαπιστώσεις αυτές επιβεβαιώνουν σημαντικοί επιστημονικοί φορείς, όπως το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, που έχουν ταχθεί ενάντια στην εξόρυξη.