Του Paul Kersey (American Renaissance)
Θα ήταν ιδανικό.
Για την 50ή επέτειο των πρώτων βημάτων του Νέιλ Άρμστρονγκ στο φεγγάρι, η ταινία του 2018 «Ο Πρώτος Άνθρωπος» (“First Man”) – η επική ιστορία του ταξιδιού του Άρμστρονγκ που έγινε ο πρώτος άνθρωπος που περπάτησε στο φεγγάρι – να ήταν υποψήφια για όσκαρ καλύτερης εικόνας. Και ο Ryan Gosling που υποδύεται τον ηρωικό αστροναύτη, υποψήφιος για όσκαρ καλύτερου ηθοποιού.
Ωστόσο, δεν επρόκειτο να γίνουν έτσι τα πράγματα, καθώς «Ο Πρώτος Άνθρωπος» κατηγορήθηκε ότι ήταν αντι-Αμερικανικός επειδή δεν έδειξε την τοποθέτηση της αμερικανικής σημαίας στο φεγγάρι. Οι συντηρητικοί ειρωνικά μποϊκόταραν μια όμορφη ταινία που απεικόνιζε την ωραιότερη στιγμή στην ιστορία του αμερικανικού έθνους. Ήταν μια ανυπέρβλητη τρύπα, ακόμη και οι ισχυροί κινητήρες του πυραύλου Saturn V δεν μπόρεσαν να βοηθήσουν τον πρώτο άνθρωπο να ξεφύγει. Παρά το γεγονός ότι έφτασε τα 87 τοις εκατό στο Rotten Tomatoes, η ταινία έκανε μόλις 44 εκατομμύρια δολάρια στις ΗΠΑ με ένα budget 59 εκατομμυρίων δολαρίων.
Το συντηρητικό μποϊκοτάζ και οι άσχημες οικονομικές επιδόσεις της ταινίας είναι ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο Ο Πρώτος Άνθρωπος παραβλέφθηκε στα βραβεία. Η ταινία, ο Ryan Gosling και ο Damien Chazelle δεν ήταν υποψήφιοι για όσκαρ καλύτερης φωτογραφίας, καλύτερου ηθοποιού ή καλύτερου παραγωγού, στις Χρυσές Σφαίρες. (Η ταινία πήρε τελικά το όσκαρ καλύτερων οπτικών εφέ / Visual Effects, ενώ ήταν υποψήφια για όσκαρ ήχου, μοντάζ ήχου και καλλιτεχνικής διεύθυνσης / Sound Editing, Sound Mixing και Production Design). Αυτή είναι μια ένδειξη ότι η Ακαδημία γνώριζε την υψηλή παραγωγική ποιότητα της ταινίας, αλλά κάτι την κράτησε από το να την στείλει σε τροχιά…
Αντίθετα η ταινία που έλαβε τις μεγάλες υποψηφιότητες είναι το “Black Panther”. Έτσι η ανύπαρκτη τεχνολογία ενός φανταστικού αφρικανικού βασιλείου τάπωσε αυτό που ένα 90 τοις εκατό λευκό έθνος πέτυχε το 1969 χρησιμοποιώντας υπολογιστές με λιγότερη ισχύ από ένα iPhone. Η επιτυχία του Black Panther εις βάρος του First Man εν μέρει αντανακλά την επιθυμία των κριτικών για πολυπολιτισμική φαντασία αντί για φυλετική πραγματικότητα.
Η Kate Gardner, κριτικός κινηματογράφου στο The Mary Sue, επιτέθηκε στο First Man για την λευκότητά του, αποκαλώντας το μια ταινία “τεχνικά εντυπωσιακή αλλά που έγινε σε λάθος στιγμή”.
“Χαίρομαι που αποφάσισαν να μην την κάνουν ως μια ιστορία αμερικανικού «εξαιρετισμού» (American exceptionalism), αλλά όπως και με τις περισσότερες ιστορικές ταινίες, αποφάσισαν να επικεντρωθούν κυρίως στους λευκούς άντρες.
Ήδη μπορώ να ακούσω δάχτυλα να πληκτρολογούν για να μου πουν ότι η ιστορία έπρεπε να επικεντρωθεί στους λευκούς άνδρες, ότι ο Neil Armstrong (Ryan Gosling) και οι άλλοι αστροναύτες εκείνη την εποχή ήταν κυρίως λευκοί και όλοι άντρες, οπότε τι έπρεπε να περιμένω;
Ναι, αλλά υπάρχει το πολιτικό πλαίσιο, το οποίο κινείται πάνω από την ταινία όπως το φεγγάρι. Ο Singer και ο Chazelle ξεκολλάνε την ιδέα του αμερικανικού εξαιρετισμού και αφήνουν μια ιστορία για τον εξαιρετικό λευκό άνδρα. Το πολιτικό κλίμα απογυμνώνεται, σε αναφορές στις ειδήσεις και μια σκηνή διαμαρτυρίας. Μας δίνεται μια απολυμασμένη εκδοχή της ιστορίας και, ειλικρινά, δεν ξέρω αν θα ήταν χειρότερο να έχουμε ωμό πατριωτισμό ή αυτή την whitewashed εκδοχή των γεγονότων”.
Ο Josh Singer, ο σεναριογράφος του First Man, ζήτησε συγνώμη (!) για την ταινία του. Υπονόμευσε το υπέροχο θέμα της ταινίας και είπε ότι ήταν απλώς μια «συνηθισμένη οικογένεια στην ιστορία». Ζήτησε επίσης συγγνώμη για τη λευκότητα της ταινίας: «Θέλαμε να είμαστε όσο τεχνικά ακριβείς μπορούσαμε», είπε. «Και εκείνη την εποχή, ήταν [όλοι] λευκοί άνδρες. Και αυτό δεν ήταν σωστό, αλλά έτσι ήταν. Επομένως, αν θέλουμε να είμαστε τεχνικά ακριβείς – και εν μέρει είμαστε τόσο τεχνικά ακριβείς επειδή προσπαθήσαμε να απορρίψουμε αυτή τη νέα προοπτική σε μια αφήγηση που είναι καλυμμένη με ζάχαρη – πρέπει να είμαστε ακριβείς και να περιγράψουμε την συγκεκριμένη εποχή με όλες τις δυνάμεις και όλα τα ελαττώματά της».
Μια μελλοντική ελίτ opinion maker των ΗΠΑ στο Χάρβαρντ επιτέθηκε επίσης στη λευκότητα της ταινίας. “Αναμφισβήτητα, οι λευκοί άντρες βρίσκονται στο τιμόνι αυτής της ταινίας”, έγραψε η Caroline Tsai. “Μαζεύονται γύρω από πανομοιότυπους υπολογιστές και μουρμουράνε ο ένας προς τον άλλον. Κάνουν μακρινούς περιπάτους. Κάθονται σε αυλές και τσουγκρίζουν μπουκάλια μπύρας, κοιτάζοντας τα αστέρια. Ενώ η ιστορία τους είναι έγκυρη και σημαντική, είναι ιστορικά και η μόνη, και σε μια εποχή αυξανόμενης εκπροσώπησης – ακόμη και σε μια άλλη ταινία σχετικά με αυτό το πολύ ιστορικό γεγονός – είναι δύσκολο να δεις τον Πρώτο Άνθρωπο ως κάτι άλλο από μια οπισθοδρόμηση (“regression”).
Μάλιστα. Οι μεγάλες στιγμές στην αμερικανική ιστορία εάν αφορούν λευκούς, είναι “οπισθοδρόμηση”.
Το 1995, η υπέροχη ταινία “Apollo 13”, του Ron Howard, που καταγράφει την «επιτυχημένη αποτυχία» μιας φαινομενικά καταδικασμένης αποστολής στην σελήνη που μπορούσε να επιστρέψει με επιτυχία στη Γη, ήταν μία από τις κορυφαίες ταινίες του έτους. Ήταν επίσης υποψήφια για εννέα βραβεία Όσκαρ, συμπεριλαμβανομένου εκείνου της καλύτερης εικόνας.
Κανείς δεν διαμαρτυρήθηκε για την λευκότητα της ταινίας. Κανείς που σχετιζόταν με την ταινία δεν ζήτησε συγνώμη για την έλλειψη «ποικιλομορφίας» σε αυτήν.
Αλλά 24 χρόνια είναι μια αιωνιότητα στον πολιτιστικό πόλεμο της Αμερικής. Οι Αμερικανοί λευκοί έχουν τόσο πολύ χτυπηθεί και κακοποιηθεί που ακόμη και οι εορτασμοί των παγκοσμίως αναγνωρισμένων επιτευγμάτων φέρνουν πολιτική κριτική.
Οι δύο ταινίες ασχολούνται με ένα τραγικό επεισόδιο της διαστημικής κούρσας με πολύ διαφορετικό τρόπο. Ενώ το Apollo 13 αναφέρει εν συντομία τον τρομακτικό θάνατο των τριών αστροναυτών του Apollo One, το First Man επενδύει πολύ χρόνο στον Ed White (Jason Clarke), ο οποίος ήταν ο γείτονας του Armstrong και ο πρώτος αμερικανός που περπάτησε στο διάστημα. Γνωρίζουμε επίσης τη γυναίκα και τα παιδιά του, οπότε όταν η φωτιά κατά τη διάρκεια μιας δοκιμής ρουτίνας αφαιρεί τις ζωές του White, του Gus Grissom και του Roger Chaffee, το κοινό αισθάνεται φρίκη.
Ενώ οι αστροναύτες του Apollo One καίγονται ζωντανοί, ο Armstrong εμφανίζεται στην Ουάσινγκτον να μιλάει σε έναν γερουσιαστή που εκφράζει αμφιβολίες για το κόστος της αποστολής και της δημόσιας υποστήριξης και όταν αντιπαρατίθεται με αυτό που συμβαίνει στον Apollo One, η απάντηση του Armstrong περιέχει αυτή την πεμπτουσία του πνεύματος του δυτικού ανθρώπου που διψάει για ανακαλύψεις και καινοτομίες ενάντια σε κάθε κίνδυνο. “Μάθαμε να πετάμε μόλις πριν από εξήντα χρόνια, οπότε νομίζω ότι εάν εξετάσετε τις τεχνολογικές εξελίξεις στο πλαίσιο της ιστορίας, πραγματικά δεν…”
Αν και διακόπτεται πριν ολοκληρώσει την σκέψη τους, μπορούμε να καταλάβουμε τι θα έλεγε. Μέσα στο διάστημα μιας ζωής, λευκοί άντρες ταξίδευαν από το Kitty Hawk, της Βόρειας Καρολίνας, στο φεγγάρι.
Ωστόσο, αυτό το πνεύμα της εξερεύνησης έχει θυσιαστεί στην υποτιθέμενη «ηθική επιταγή» της επίτευξης της διαφορετικότητας. Η φαντασία που δημιούργησε το Black Panther ήταν ένα σημαντικό βήμα σε αυτή την προσπάθεια. Είτε το πιστεύετε είτε όχι, το Black Panther είναι η ταινία με την υψηλότερη βαθμολογία στην ιστορία του κινηματογράφου σύμφωνα με το Rotten Tomatoes! Σε τελική ανάλυση, ποιος κριτικός θα έθετε σε κίνδυνο την εργασία του δίνοντάς του μια κακή κριτική; Σε αντίθεση με τις κριτικές του First Man ότι ήταν «πολύ λευκό», το Black Panther επαινέθηκε γενικά για το σχεδόν εντελώς μαύρο cast του.
Πίσω στο 2015, τα βραβεία της Ακαδημίας δέχθηκαν επίθεση επειδή ήταν πολύ «λευκά». Το hashtag στο Twitter #OscarsSoWhite απογειώθηκε και το Χόλυγουντ καταδικάστηκε ότι τιμά λευκούς ηθοποιούς και σκηνοθέτες, καθώς και ταινίες με κυρίως λευκό cast.
Το 2016, αυτές οι επιθέσεις ήταν εκκωφαντικές καθώς τα Βραβεία της Ακαδημίας τολμούσαν πάλι να τιμούν λευκούς. Έτσι, πίσω από τις κραυγές του #OscarsSoWhite, η affirmative action πέρασε και στα Βραβεία Όσκαρ.
Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ακαδημίας δεσμεύτηκε να διπλασιάσει τον αριθμό των «γυναικών και των μελών διαφορετικότητας» και ανέλαβε μια νέα προσπάθεια στρατολόγησης για να βρει νέα μέλη “που αντιπροσωπεύουν μεγαλύτερη ποικιλομορφία”.
Τα φετινά Όσκαρ αντιπροσωπεύουν τον καρπό αυτής της προσπάθειας. Ο Πρώτος Άνθρωπος αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο αμερικανικό επίτευγμα και επικρίνεται και αγνοείται. Δεν μας αρέσει να εξυμνούμε το μεγαλείο της Αμερικής, επειδή αυτό σημαίνει να εξυμνήσουμε τα επιτεύγματα λευκών ανδρών. Αντίθετα, μας λένε να εξυμνήσουμε ένα πλασματικό εθνο-κράτος – εφ’ όσον βέβαια αυτό είναι μαύρο.
Επιλεξτε να γινετε οι πρωτοι που θα εχετε προσβαση στην Πληροφορια του Stranger Voice
Greek
Το First Man πάντως είναι μια πολύ καλή ταινία ειδικά εκεί που η σεληνάκατος αποκολλάται από το κυρίως τμήμα και αρχίζει τη κάθοδο για προσσελήνωση η μουσική υπόκρουση μαζί με τη σκηνή είναι συγκλονιστική.