Το μεγάλο πείραμα της Φινλανδίας με την τεχνητή νοημοσύνη

Μέχρι πριν από ένα χρόνο, η 59χρονος οδοντίατρος Jaana Partanen δεν είχε ιδέα τι σημαίνουν οι όροι «μηχανική μάθηση» ή τι είναι τα «νευρωνικά δίκτυα». Τώρα πια όμως περνάει τα βράδια της τα βράδια της μαθαίνοντας βασικές αρχές προγραμματισμού και σκέφτεται πώς να εφαρμόσει την τεχνητή νοημοσύνη στη δουλειά της.

Πρόκειται για μία από τις δεκάδες χιλιάδες περιπτώσεις ανθρώπων που δεν είναι εξειδικευμένοι στην τεχνολογία, αλλά συμμετέχουν σε ένα μεγάλο πείραμα που έχει ξεκινήσει η Φινλανδία, ώστε να στρέψει την οικονομία της προς εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης και υψηλής τεχνολογίας. Η λογική του πειράματος είναι απλή: Ξεκινάς εκπαιδεύοντας το 1% του πληθυσμού (δηλαδή 55.000 ανθρώπους), τις βασικές αρχές της τεχνητής νοημοσύνης και σταδιακά χτίζεις πάνω σε αυτή τη βάση, τα επόμενα χρόνια.

Το πρόγραμμα «1 τοις 100» που ξεκίνησε να διδάσκεται ως πανεπιστημιακό μάθημα με ελεύθερη πρόσβαση, εκτελείται τώρα σε εθνικό επίπεδο με την υποστήριξη ιδιωτικών εταιρειών και της κυβέρνησης.

Για το Ελσίνκι υπάρχει επίσης ένα σαφές οικονομικό κίνητρο για την κατάρτιση μεγάλου αριθμού Φινλανδών στα βασικά στοιχεία της τεχνητής νοημοσύνης: Κάτι τέτοιο μπορεί να επιτρέψει στη Φινλανδία να παραμείνει ανταγωνιστική, εν μέσω του συνεχώς αυξανόμενου ανταγωνισμού μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά και μετά την ταχεία πτώση της Nokia που περνάει δύσκολες στιγμές.

Καθώς οι δύο υπερδυνάμεις ανταγωνίζονται για την τεχνολογική υπεροχή, η Φινλανδία γνωρίζει ότι είναι δεν μπορεί να τις ξεπεράσει στις πρώτες ύλες. Δεν υπάρχει λόγος να προσπαθήσει να ανταγωνιστεί το Πεκίνο ή την Ουάσινγκτον, όσον αφορά την ανάπτυξη της βασικής τεχνολογίας της τεχνητής νοημοσύνης. Έτσι, η Φιλανδία φιλοδοξεί να καταλάβει μια θέση, ως παγκόσμιος ηγέτης στις πρακτικές εφαρμογές της, σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομίας Mika Lintilä.

Βάζοντας στόχους

Όπως πολλές ιδέες στη φιλελεύθερη σκανδιναβική χώρα, αυτή δεν προέρχεται από την κυβέρνηση.
Ξεκίνησε από ένα γραφείο σε κοντινή απόσταση από το υπουργείο Οικονομίας της χώρας, σε ένα σύγχρονο κτίριο που μοιράζεται το τμήμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι και η συμβουλευτική υπηρεσία Reaktor.

Το πανεπιστήμιο και η εταιρεία αποφάσισαν να ξεκινήσουν το δωρεάν μάθημα τον περασμένο Μάιο με σκοπό την «υποστήριξη της δημοκρατίας», σύμφωνα με τον επιστήμονα υπολογιστών Teemu Roos, τον εγκέφαλο πίσω από αυτό.

Χωρίς να απαιτεί να έχει κανείς γνώσεις κώδικα, το μάθημα εισάγει τα βασικά στοιχεία της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά δεν προτίθεται να εκπαιδεύσει μια νέα γενιά πρωτοποριακών προγραμματιστών. Αντίθετα, θέλει να αυξήσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις ευκαιρίες και τους κινδύνους της πνευματικής ιδιοκτησίας μεταξύ των ανθρώπων που δεν είναι εξειδικευμένοι στην επιστήμη των υπολογιστών, ώστε να μπορούν να αποφασίσουν για τον εαυτό τους τι είναι επωφελές και πού θέλουν η κυβέρνησή τους επιχορηγήσει.

Για να μην μείνει το μάθημα απαρατήρητο το πανεπιστήμιο και η Reaktor σκέφτηκαν να το προωθήσουν συνδέοντάς το με έναν φιλόδοξο στόχο: Μερικοί από τους μεγαλύτερους εργοδότες της χώρας προσχώρησαν σε αυτό και ανακοινώθηκε ότι μέχρι τα τέλη του 2018, το μάθημα σε συνδυασμό με άλλες προσπάθειες της βιομηχανίας θα οδηγούσε τουλάχιστον το 1% του πληθυσμού της Φινλανδίας στο να έχει εκπαιδευτεί στην τεχνητή νοημοσύνη.

Γρήγορα, η πρωτοβουλία άρχισε να γίνεται πραγματικότητα. Μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου, περισσότερες από 250 εταιρείες ανακοίνωσαν ότι θα συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία που ονομάζεται «Η πρόκληση της Τεχνητής Νοημοσύνης». Ο κολοσσός Stora Enso της βιομηχανίας χαρτιού για παράδειγμα δεσμεύτηκε να εκπαιδεύσει 1.000 από τους υπαλλήλους του στην τεχνητή νοημοσύνη. Τεχνολογικές εταιρείες όπως Elisa και Nokia δήλωσαν ότι θα εκπαιδεύσουν όλο το προσωπικό τους.

Πέραν των εταιρικών προσπαθειών, περισσότεροι από 10.500 άνθρωποι είχαν αποφοιτήσει από το πρόγραμμα εκπαίδευσης μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου, σύμφωνα με την Reaktor.

Καθώς η πρωτοβουλία άρχισε να ανθίζει, κυβερνητικοί αξιωματούχοι την παρατήρησαν και την αγκάλιασαν επισήμως. Το υπουργείο Εξωτερικών της Φινλανδίας και οι φορολογικές αρχές της χώρας ανακοίνωσαν ότι θα εκπαιδεύσουν επίσης το προσωπικό τους, ενώ ο ίδιος ο πρόεδρος της Φιλανδίας έδωσε το «πτυχίο» στους πρώτους φοιτητές που αποφοίτησαν. Μεταξύ των αποφοίτων ήταν και η οδοντίατρος Jaana Partanen, η οποίος ταξίδεψε μάλιστα πάνω από τρεις ώρες για να συμμετάσχει στην τελετή.

Το μάθημα τώρα διδάσκεται και στα φιλανδικά και οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι πιστεύουν ότι αυτό θα αυξήσει ακόμη περισσότερο τον αριθμό των συμμετεχόντων.

Σημειώνεται πως τον Οκτώβριο του 2017, η Φινλανδία έγινε η πρώτη χώρα της ΕΕ που έθεσε σε εφαρμογή μια εθνική στρατηγική για την τεχνητή νοημοσύνη. Σε μια δεύτερη έκθεση που δημοσιοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2018, η κυβέρνηση εκτιμά ότι περίπου το 1 εκατομμύριο του πληθυσμού της θα χρειαστεί τελικά να ενημερώσει τις δεξιότητές του στον κρίσιμο αυτό τομέα.

Ταυτόχρονα, η Φινλανδία σχεδιάζει να συνεργαστεί με την Εσθονία και τη Σουηδία για να γίνει το πρώτο «εργαστήριο» εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης της Ευρώπης.
sioualtec