Οι ΗΠΑ ιεραρχούν τους ενεργειακούς στόχους τους στην ανατολική Μεσόγειο

Τα αποθέματα φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο έχουν αναδείξει μια νέα ισορροπία δυνάμεων που καθορίζεται από πολυεθνικά ενεργειακά οικονομικά συμφέροντα και γεωπολιτικές στρατηγικές. Η Ουάσιγκτον στο πλαίσιο αυτό φαίνεται να ιεραρχεί τους ενεργειακούς της στόχους στη συγκεκριμένη περιοχή. Η προώθηση του προτεινόμενου αγωγού φυσικού αερίου East Mead δείχνει να αποτελεί προτεραιότητα για την Ουάσιγκτον σε σύγκριση με τους σχεδιασμούς για τη δημιουργία ενός τερματικού σταθμού υγροποιημένου αερίου στην Κύπρο.

Του Γιώργου Πρωτόπαπα*

Οι ενεργειακές διεργασίες που συντελούνται στην ανατολική Μεσόγειο μελετώνται προσεκτικά από την Ουάσιγκτον καθώς το νέο αμερικάνικο γεωοικονομικό της δόγμα εξυπηρετείται από τον East Med και την ανακάλυψη κοιτασμάτων στην κυπριακή ΑΟΖ.

Το δόγμα της Ουάσιγκτον βασίζεται στην ενίσχυση της διακρατικής οικονομικής συνεργασίας χωρών, περιορίζοντας τους κινδύνους, ενώ αποτελεί οδηγό επαναχάραξης θαλασσίων συνόρων, τα οποία έχουν αποτελέσει σημείο τριβής για πολλά χρόνια.

Η συμμετοχή της αμερικάνικης εταιρείας Exxon Mobil στην εκμετάλλευση του οικοπέδου 10 της κυπριακής ΑΟΖ έχει τοποθετήσει την Ουάσιγκτον απέναντι στην Τουρκία που πιέζει για συνεκμετάλλευση των ενεργειακών αποθεμάτων της Κυπριακής Δημοκρατία με τους τουρκοκύπριους, κάνοντας επίδειξη ναυτικής ισχύος – άσκηση «Γαλάζια Πατρίδα».

Οι κινήσεις της Ουάσιγκτον ερμηνεύονται ως ιεράρχηση στόχων στην ανατολική Μεσόγειο με προτεραιότητα τον East Med.

Ο Αμερικανός πρέσβης στην Ελλάδα Τζέφρι Πάιατ με αφορμή την ανακάλυψη του νέου κοιτάσματος «Γλαύκος» από την αμερικάνικη Exxon Mobil εξέφρασε την υποστήριξη της χώρας του στον αγωγό East Med και τους ενεργειακούς σχεδιασμούς Ελλάδας και Κύπρου.

Επιπλέον, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο, σύμφωνα με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου, αναμένεται να επισκεφτεί σύντομα το Τέλ Αβίβ, για να βοηθήσει τα σχέδια για την εξαγωγή του ισραηλινού φυσικού αερίου στην Ευρώπη που θα γίνει σε συνεργασία με Ελλάδα και Κύπρο.

Ο Νετανιάχου προχώρησε και ένα βήμα παραπέρα δηλώνοντας ότι το ισραηλινό ναυτικό θα προστατέψει τον αγωγό που θα εκτείνεται από το Ισραήλ προς την Ευρώπη.

Η Ελλάδα θα έχει σημαντικά οφέλη αν ο προτεινόμενος αγωγός East Med καταφέρει και υλοποιηθεί διότι θα έχει τη δυνατότητα να αναδειχθεί σε transit state (σε συνδυασμό με άλλους αγωγούς), να καταστεί συνδετικός κρίκος της Ε.Ε με το Ισραήλ, να εξελιχθεί σε στενό σύμμαχο των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή και να αποτελέσει πυλώνα της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας.

Η διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών της Ε.Ε. για μείωση της εξάρτησή της από το φυσικό αέριο εντάσσεται στο πλαίσιο του ευρύτερου ανταγωνισμού Ουάσιγκτον και Μόσχας.

Η κατασκευή ενός τερματικού σταθμού υγροποίησης στην Κύπρο από την άλλη πλευρά φαίνεται να μην είναι προτεραιότητα για την Ουάσιγκτον, αφενός γιατί πρέπει να αποδειχθεί η απαιτούμενη ποσότητα αποθεμάτων φυσικού αερίου και αφετέρου για να μην ερεθίσει ακόμα περισσότερο τα ευαίσθητα αντανακλαστικά της Τουρκίας, που προκαλεί συνεχώς και κάνει επίδειξη ισχύος για να δείξει ότι είναι «αφεντικό» στην ανατολική Μεσόγειο.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώκουν την τήρηση ευαίσθητων ισορροπιών στην ανατολική Μεσόγειο για να μην προκαλέσουν την Άγκυρα να στήσει «θερμό» επεισόδιο και για να μην επιβαρύνουν τις ήδη τεταμένες αμερικανο-τουρκικές διμερείς σχέσεις. Άλλωστε, το νέο αμερικάνικο γεωοικονομικό δόγμα προωθεί τη συνεργασία Ελλάδα, Κύπρου, Ισραήλ και απομονώνει την Τουρκία.

Η Τουρκία με την προκλητικότητά της επηρεάζει την περιφερειακή ισορροπία δυνάμεων στην ανατολική Μεσόγειο ακολουθώντας ένα νέο – οθωμανικό όραμα. Δεν υπήρξε ποτέ ναυτικό έθνος, αναλαμβάνει αυτό τον ρόλο βάση μιας εντολή που της δόθηκε στο παρελθόν. Η εντολή είναι σήμερα σχεδόν άκυρη. Η Τουρκία ενεργεί και αντιδρά με βάση μια ανεξάρτητη ατζέντα που ουσιαστικά ανταγωνίζεται όλους τους γείτονές της συμβάλλοντας έτσι σε μια γενική αστάθεια.

*Ο Γιώργος Ξ. Πρωτόπαπας είναι Strategic – Media Analyst στο Crisis Monitor

defence-point.gr