H Βασιλεία III

H Βασιλεία III είναι ένα σύνολο διεθνών κανονισμών που αποσκοπούν στον περιορισμό των κινδύνων στον διεθνή τραπεζικό τομέα και αποτελεί στην ουσία την απάντηση στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.

Στόχος των κανόνων αυτών είναι να διασφαλίσουν ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα διαθέτουν επαρκή περιουσιακά στοιχεία υψηλής ποιότητας για να αντιμετωπίσουν μια παρόμοια κρίση στο μέλλον και έτσι δεν θα χρειαστεί να καταφύγουν σε διασώσεις από το κράτος. Εν ολίγοις, σχεδιάστηκαν για να μετριάσουν τον κίνδυνο πτώχευσης τύπου Bear Stearns και Lehman Brothers.

Πολλοί από αυτούς τους κανονισμούς θεσπίστηκαν αμέσως μετά την οικονομική κρίση 2008-2009, αλλά ένα σημαντικό μέρος τους τίθεται τμηματικά σε ισχύ.

Έτσι και η απαίτηση Net Stable Funding Ratio -NSFR- θα τεθεί σε ισχύ στις 28 Ιουνίου 2021 για τις ευρωπαϊκές τράπεζες και την 1η Ιανουαρίου 2022 για τις βρετανικές τράπεζες. Πρόκειται για ένα πρότυπο ρευστότητας που απαιτεί οι τράπεζες να διαθέτουν αρκετά σταθερή χρηματοδότηση για να καλύψουν τη διάρκεια των μακροπρόθεσμων περιουσιακών τους στοιχείων.

Θα εξετάσουμε λοιπόν πώς επιδρά η νέα νομοθεσία στην αγορά του χρυσού, αφού αρχικά αποσαφηνίσουμε τις έννοιες του κατανεμημένου και μη κατανεμημένου χρυσού, προκειμένου να γίνουμε κατανοητοί.
Κατανεμημένος και μη κατανεμημένος χρυσός

Ο κατανεμημένος χρυσός είναι στην ουσία ο φυσικός χρυσός. Οι κάτοχοι του έχουν δικαιώματα για μια συγκεκριμένη ποσότητα χρυσού, δηλαδή είναι οι άμεσοι ιδιοκτήτες και δεν έχουν τον κίνδυνο αντισυμβαλλομένου.

Ο μη κατανεμημένος χρυσός είναι ο «χάρτινος» χρυσός και στην ουσία ο επενδυτής μπορεί να έχει ένα «μερίδιο» σε μια συγκεκριμένη ποσότητα χρυσού, αλλά αυτή η ποσότητα παραμένει ιδιοκτησία της τράπεζας. Δηλαδή ο επενδυτής που έχει μερίδια σε ένα ETF χρυσού ή σε συμβόλαια είναι ο πιστωτής της τράπεζας και όχι ο άμεσος ιδιοκτήτης των ράβδων.

Ο μη κατανεμημένος χρυσός μπορεί να αποτελέσει προϊόν δανεισμού περισσότερες από μία φορές. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχουν πολλές «αξιώσεις» για την ίδια ποσότητα χρυσού.

Σύμφωνα τώρα με το πλαίσιο της Βασιλείας III, ο χρυσός σε φυσική μορφή θα γίνει περιουσιακό στοιχείο μηδενικού κινδύνου, σε αντίθεση με το μη κατανεμημένο χρυσό, για τον οποίο οι τράπεζες θα «τιμωρούνται» με αυξημένα κόστη διακράτησης, δανεισμού κ.ο.κ.

Η απαίτηση Net Stable Funding Ratio στην ουσία θα καταστήσει δύσκολη για τις τράπεζες τη διατήρηση θέσεων σε μη κατανεμημένο χρυσό.

Αντίθετα οι τράπεζες θα μπορούν να έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους χρυσό σε φυσική μορφή ως νομισματικό ισοδύναμο, το οποίο μάλιστα θα είναι «risk free», κάτι που συμβαίνει προς το παρόν μόνο για τα κρατικά ομόλογα που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους.

Νέα ήθη και έθιμα για τον φυσικό χρυσό

Ο φυσικός χρυσός πλέον αποτελεί ένα περιουσιακό στοιχείο της κατηγορίας 1 χωρίς κίνδυνο, δηλαδή θα αντιμετωπίζεται ως μετρητά και η στάθμιση του ως προς τον κίνδυνο θα είναι στο 0%. Έτσι, παρά το γεγονός ότι η διατήρηση χρυσού σε κατανεμημένη βάση θα εξακολουθεί να είναι ακριβότερη από την κατοχή του σε μη κατανεμημένη βάση, εντούτοις οι τράπεζες θα ανταμείβονται γενναία για την κατοχή του πραγματικού και μη μοχλευμένου φυσικού μετάλλου.

Όπως είναι λογικό, η εξέλιξη αυτή θα έχει ανοδικό αντίκτυπο για τον φυσικό χρυσό. Περιληπτικά οι λόγοι είναι οι εξής:

– Δεδομένου ότι επί του πρακτέου ο χρυσός επανέρχεται μετά από 48 χρόνια ως νομισματικό ισοδύναμο στο τραπεζικό σύστημα, πολλές τράπεζες θα ενθαρρυνθούν να αυξήσουν τα φυσικά αποθέματα του πολύτιμου μετάλλου.

Αν και από το 2017 έχει ανακοινωθεί ότι ο χρυσός θα γίνει περιουσιακό στοιχείο της κατηγορίας 1, εντούτοις από τα τέλη του φετινού Ιουνίου ο κανονισμός Net Stable Funding Ratio θα χρησιμοποιηθεί για να υποχρεώσει τις τράπεζες να χρηματοδοτήσουν μακροπρόθεσμα περιουσιακά στοιχεία με μακροπρόθεσμα χρήματα. Γι’αυτό και πολλοί αναλυτές ισχυρίζονται ότι πλέον ο χρυσός δεν αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα, αλλά ως νόμισμα.

-Oι επενδυτές θα ανταμείβονται γενναιόδωρα όταν αγοράζουν φυσικό χρυσό, ενώ ταυτόχρονα η κατοχή μη κατανεμημένου χρυσού θα καθίσταται ασύμφορη για τις τράπεζες και άρα και για τους επενδυτές.

Για να το εξηγήσουμε απλά, η Βασιλεία III θα απαιτήσει από τις τράπεζες να κατέχουν για τις συναλλαγές τους σε μέταλλα το 85% σε μετρητά ή ισοδύναμα αυτών προκειμένου να μετριάσουν τον κίνδυνο.

Βασικά λοιπόν, για να μπορέσουν να ανταλλάξουν οποιοδήποτε προϊόν σε χρυσό, οι τράπεζες θα πρέπει πρώτα να δείξουν ότι κατέχουν το 85% της αξίας του στα βιβλία τους για τουλάχιστον ένα χρόνο.
Αν είναι κατανεμημένος χρυσός, λόγω της εγγενούς αξίας δεν θα υπάρχει πρόβλημα.

Για το μη κατανεμημένο χρυσό όμως θα υπάρχουν δύο επιλογές: Είτε θα υποστηρίζουν κάθε συναλλαγή χρυσού με αρκετά μετρητά, είτε θα μετατρέψουν τους λογαριασμούς των πελατών τους από μη κατανεμημένο σε κατανεμημένο χρυσό. Αυτό όμως πιθανότατα θα οδηγήσει αρκετές τράπεζες να αγοράσουν περισσότερο φυσικό χρυσό για να καλύψουν την πιθανή διαφορά.

-Σ’ ένα γενικευμένο λοιπόν πλαίσιο θα μπορούσαμε να πούμε ότι η νέα νομοθεσία καθιστά δυνητικά προβληματική για τις τράπεζες την ανταλλαγή χάρτινου χρυσού. Δεδομένου όμως ότι ο «χάρτινος»χρυσός χρησιμοποιείται συχνά για να σορτάρει το πολύτιμο μέταλλο, η νέα νομοθεσία καθιστά δαπανηρό για τις τράπεζες το σπορ του δανεισμού χρυσού, προκειμένου να «σορταριστεί».

Όπως είναι κατανοητό, η δραστική μείωση αυτής της δραστηριότητας θα αποτελέσει μακροπρόθεσμα άλλον έναν ανοδικό παράγοντα της τιμής του κίτρινου μετάλλου.

Ο πρώτος παράγοντας που οδηγεί τις τιμές ανοδικά τις τελευταίες δεκαετίες υπενθυμίζουμε ότι κρύβεται στην υπόκωφη αντιστάθμιση της ίδιας της αγοράς έναντι της διάβρωσης της αξίας του δολαρίου από τις πληθωριστικές δυνάμεις, στις οποίες συμπεριλαμβάνουμε και το σημερινό μέγεθος των χρηματιστηρίων και φυσικά τις αθρόες εκτυπώσεις χρημάτων από τις Κεντρικές Τράπεζες.
Βραχυπρόθεσμη vs μακροπρόθεσμης τροχιάς

Σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, η προσαρμογή των τραπεζών στους νέους κανονισμούς είναι στην ουσία και ο «κρυφός» λόγος που ο χρυσός βρίσκεται υπό πίεση τις τελευταίες εβδομάδες.

Βλέπετε, εν αναμονή αυτού του νέου κανονισμού, οι τράπεζες έχουν κίνητρο να κλείσουν τις αρνητικές θέσεις τους. Όμως εύλογα προσπαθούν αυτές οι αρνητικές θέσεις να κλείσουν σε όσο γίνεται χαμηλότερες τιμές. (σ.σ:Δείτε για παράδειγμα τις πιέσεις μόλις ο χρυσός χτύπησε την αναμενόμενη ζώνη των 1876-1902 δολαρίων/ουγγιά στα τέλη Μαίου).

Η διαδικασία έχει επιταχυνθεί από τον περασμένο Ιανουάριο με πολλές τράπεζες να πλησιάζουν το σημείο που είναι τουλάχιστον ουδέτερες όσον αφορά τις αρνητικές θέσεις.

Μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία για όλες, ποιά θα είναι λογικά η πορεία του πολύτιμου μετάλλου;
Πριν απαντήσετε θυμηθείτε ότι με την εφαρμογή της Βασιλείας III, η προσφορά μη κατανεμημένου χρυσού –άρα και η δυνατότητα σορταρίσματος- θα περιοριστεί, ενώ η ζήτηση για φυσικό χρυσό θα συνεχίσει νομοτελειακά να αυξάνεται λόγω της υποτίμησης των χαρτονομισμάτων και της δραματικής αύξησης των τιμών καταναλωτή παγκοσμίως.

https://www.bis.org/bcbs/publ/d295.htm