Ο μηχανικός άνθρωπος

Τι σημαίνει ότι ένας άνθρωπος δρα μηχανιστικά;

Τι σημαίνει ότι είναι άνθρωπος μηχανικός ή μηχανή;

Σημαίνει ότι δρα πάντα σύμφωνα με τον μόνο τρόπο που μπορεί να δράσει σε μια δεδομένη περίσταση. Σκέφτεται, αισθάνεται και μιλάει σαν μηχανή.

Σπάνια αναρωτιέται το ανθρώπινο ζώο πόσα «πρέπει» έχουν αντικατασταθεί με νέα «πρέπει» μέσα σε έναν μόλις αιώνα. Όλα αυτά τα νέα «πρέπει», που έχουν αντικαταστήσει τα παλαιά «πρέπει» είναι οι νέοι σιδερένιοι κανόνες και το έχουν μετατρέψει σε μηχανικό υπολογιστή που λειτουργεί με βάση το νέο πρόγραμμα εγκατάστασης του.

Και έχεις δει ποτέ κανέναν υπολογιστή να αναρωτιέται εάν το πρόγραμμα με βάση το οποίο λειτουργεί, το πρόγραμμα στο οποίο οφείλει κυριολεκτικά την ύπαρξή του είναι λάθος;

Χρειάζεται να αναρωτιέσαι για τα πάντα.

Αλλά για να αναρωτιέσαι επιβάλλεται να είσαι εξ-ύπνος

Κάποτε ένας αστρονόμος είπε: «Ερεύνησα από την μια άκρη στην άλλη το σύμπαν με το τηλεσκόπιό μου. Πουθενά δεν βρήκα τον Θεό». Και κάποιος βιολιστής του απάντησε: «Και εγώ πήρα το βιολί μου και εξέτασα κάθε κομμάτι του και κάθε χορδή του. Πουθενά δεν βρήκα μουσική».

Το ίδιο μπορούμε να πούμε για την ποίηση, για την ζωγραφική για την αισθητική κάθε είδους. Αν κάποιος στον Παρθενώνα βλέπει μονάχα μάρμαρο είναι γιατί το πρόγραμμα που τρέχει δεν του επιτρέπει να δει την αισθητική και την αρμονία. Απαιτείται να καλλιεργήσει τον εαυτό του και τις αισθήσεις του για να μπορεί να ακούσει την μουσική, την ποίηση και την αισθητική.

Θα μου πεις αν δεν τρέχει το πρόγραμμα της καλλιέργειας του, τι να κάνει;

Μα, να υπερβεί τον εαυτό του, να βρεθεί, πάνω από την μηχανή, να αλλάξει το πρόγραμμα του.

Πιστεύεις ότι κάνεις πράγματα με πρόθεση κι “ελεύθερη βούληση” και δεν μπορείς να αντιληφθείς ό,τι συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο, κάνεις τα πάντα μηχανικά. Τρέχεις ένα πρόγραμμα με τον τρόπο που είσαι προγραμματισμένος να το τρέχεις, όπως ένα χαμστεράκι στην ρόδα του. Τρως, κοιμάσαι, δουλεύεις, αναπνέεις, μιλάς, αισθάνεσαι, διαβάζεις, μυρίζεις, ψωνίζεις, ερωτεύεσαι, προσεύχεσαι, ζεις και πεθαίνεις με συγκεκριμένο τρόπο, συγκεκριμένη ώρα, μηχανικά επαναλαμβανόμενο, όπως ακριβώς ο υπολογιστής σου και μετά λες ότι …δεν ακούς την μουσική!! Μα μουσική θα ακούσεις μονάχα αν καλλιεργηθείς στην ακοή της μουσικής κι αυτό σημαίνει ό,τι πρέπει να υπερβείς το πρόγραμμα που τρέχεις κι από ανθρώπινο ζώο (εγώ) να γίνεις ανθρώπινο πλάσμα, (είναι) δηλαδή, από κάμπια, χρυσαλλίδα και κατόπιν πεταλούδα. Είναι διαδικασία η μεταμόρφωση, που απαιτεί συγκεκριμένο χρόνο, χώρο, ενέργειες και μάζες.

Οι μηχανικοί άνθρωποι θεωρούν ως μεταμόρφωση το φίδι που αλλάζει δέρμα, μα το φίδι όσα δέρματα και να αλλάξει πάλι φίδι παραμένει. Ο μηχανικός άνθρωπος, όσες προσευχές, όσα μάντρα κι όση γιόγκα κι αν κάνει πάλι μηχανιστής θα παραμείνει. Κάποιος που π.χ. λέει ψέμματα κάτω από μια συγκεκριμένη συνθήκη, δεν το κάνει με βούληση, ούτε καν το σκέφτεται, ούτε καν το αντιλαμβάνεται ακόμη κι αν του το επισημάνεις, το κάνει μηχανικά, που σημαίνει ότι το πρόγραμμα του, πάντα σε τέτοιες στιγμές δρα κατ’ αυτόν τον τρόπο, δηλ. λέγοντας ψέμματα. Μάλιστα αν το παρατηρήσεις και του το επισημάνεις αυτομάτως θα γίνεις εχθρός του.

Προφανώς όλοι νιώθουμε αποστροφή ακόμη και στην σκέψη ότι είμαστε μηχανές υπό αυτή την έννοια. Ότι η “ελεύθερη βούληση” είναι απλώς ένα πρόγραμμα που τρέχουμε και απέχει παρασάγγας από κάθε είδους βούληση. Έχουμε την μεγάλη ψευδαίσθηση (εγωπάθεια) ότι λειτουργούμε με πρόθεση, συνειδητά, σαν αθάνατα όντα και ξεχάσαμε να γίνουμε πλάσματα. Όμως δεν είναι καθόλου έτσι. Οτιδήποτε κάνουμε, οτιδήποτε λέμε, όπως και αν συμπεριφερόμαστε, σκεφτόμαστε ή νιώθουμε είναι μηχανικό, είναι πρόγραμμα. Πρέπει να σπάσεις αυτό το πρόγραμμα για να καταλάβεις ότι τρέχεις ένα πρόγραμμα. Πρέπει να υπάρχει ένας τοίχος για να γκρεμίσεις έναν τοίχο. Διαφορετικά είναι σαν να χτυπάς τον αέρα, ή να μαστιγώνεις την θάλασσα, και μπορεί να σου φαίνεται αστείο, αλλά αυτό ακριβώς κάνεις με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.

Υπάρχουν πολλές επιστημονικές και φιλοσοφικές θεωρίες σχετικά με το ότι είναι ο άνθρωπος μηχανή. Είναι όμως εξαιρετικά ενδιαφέρον αυτό που λένε οι καλλιτέχνες, ότι: ο άνθρωπος είναι μηχανή όσο δεν προσπαθεί να ξυπνήσει (εξ-ύπνος) και να εργαστεί με τον εαυτό του. Ο άνθρωπος είναι μηχανή όσο δεν καλλιεργεί την ανθρωπιά του, όσο δεν καλλιεργείται γενικώς σε κάθε τομέα των δυναμικών του, όσο εγκαταλείπει το Είναι του, στην κυριαρχία του Εγώ του.

Έχω γνωρίσει ανθρώπους πολυμαθείς, κινητή βιβλιοθήκη, σε εξειδικευμένα κι ενδιαφέροντα θέματα που όμως είναι καθολικά ανίκανοι να αντιληφθούν έννοιες περί ηθικής, λογικής, επιχειρείν, συνεργασίας, συναίσθησης, αισθητικής, τάξης, αρμονίας και γενικά καλλιτεχνίας …ονομάζονται “ντενεκές δεδομένων” είναι χρήσιμοι όσο ένας ντενεκές και κάνουν ακριβώς την ίδια φασαρία.

Ορισμένες φορές λέγεται ότι κανείς πρέπει να ξεκινήσει με την ιδέα ότι όλοι οι άνθρωποι είναι μηχανές. Όμως αυτό είναι πέρα για πέρα λάθος. Το σημείο εκκίνησης για τον καθένα είναι ότι αυτός ο ίδιος είναι μηχανή κι όχι, δεν είναι όλοι οι άνθρωποι μηχανές.

Ωστόσο στην κατάσταση των τεχνικών συστημάτων που ζούμε, εκλαμβάνουμε τόσο τον εαυτό μας όσο και τους άλλους ως πλήρως συνειδητά όντα, ικανά για ανεξάρτητη δράση, τα οποία δεν κυριαρχούνται από προηγούμενους συνειρμούς- με άλλα λόγια δεν είναι μηχανές. Αυτό έχει ως συνέπεια να κατηγορείς συνέχεια τους άλλους ότι δεν φέρονται όπως (κατά την γνώμη σου και τις προσδοκίες σου) θα όφειλαν και κάπως έτσι αρχίζουν να εμφανίζονται ατελείωτες σχετικές σκέψεις κι αρνητικά συναισθήματα. Αν όμως σταματήσεις και μείνεις για λίγο στην σιγή, χωρίς σκέψεις και συναισθήματα, μπροστά σε έναν καθρέφτη, θα αντιληφθείς ό,τι, εσύ ο ίδιος, δεν έχεις καν “ελεύθερη βούληση” σε οποιοδήποτε θέμα, ούτε “βούληση” ούτε καν “ελεύθερη” εκτός κι αν υπερβείς τον εαυτό σου. Εκτός κι αν αρχίσεις κι από ανθρώπινη μηχανή, να γίνεσαι ανθρώπινο πλάσμα.

Δεν νομίζω ότι αποτελεί είδηση το γεγονός ότι ο μηχανιστικής ζει συνεχώς απογοητευμένος από τους άλλους και ταυτόχρονα σπάνια είναι απογοητευμένος από τον εαυτό του. Περιμένει (έχει σχεδόν την απαίτηση) ο σύντροφος του, το παιδί του, οι συγγενείς και οι φίλοι του, οι πελάτες και το περιβάλλον του, να είναι τελείως διαφορετικοί από αυτό που είναι, δηλαδή όπως βολεύει την αφεντιά του, με αποτέλεσμα όλο αυτό να γεννάει έναν έρποντα υποσυνείδητο φθόνο, το οποίο δεν μπορεί να γιατρευτεί εάν δεν κατανοήσει ο μηχανιστής τι ακριβώς σημαίνει τεχνητή μηχανικότητα. Είναι σαν να αγοράζει ένα ζευγάρι παπούτσια διαφορετικό μέγεθος από το δικό του και μετά να παραπονιέται ότι δεν του κάνουν. Πρέπει λοιπόν ν’ αρχίσει, βλέποντας την δική του μηχανικότητα. Παρατηρώντας τις φιξαρισμένες στάσεις του, τις συνήθειές του, τους φιξαρισμένους τρόπους ομιλίας, συναισθήματος και σκέψης.

Ο τρόπος είναι η ΟΛΟΦΑΝΕΡΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ του εαυτού, που πρέπει να είναι ακριβής, διεισδυτική και ειλικρινής. Αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί κανείς να το επινοήσει, ούτε να το εφαρμόσει μόνος του, αλλά να το διδαχθεί σωστά από εκείνους που γνωρίζουν. Διαφορετικά, δεν θα μετακινηθεί από το σημείο και την κατάσταση που βρίσκεται και θα συνεχίσει να παραμένει ένα τεχνητά μηχανικό ον που θα παραπονιέται, θα κλαίγεται και θα φθονεί τους δημιουργικούς ανθρώπους, που είναι μεν λίγοι, αλλά, είναι εδωνά.

@Ηω Αναγνώστου / miastala.com 2009

*Κομμάτι μαθήματος από την πολεμική σχολή του Terrapapers.com “Ο Επικυρίαρχος”

Το πρώτο πράγμα που μαθαίνεις στην πολεμική σχολή του Terrapapers είναι ότι δεν είσαι μηχάνημα. Κατασκευάστηκες, γεννήθηκες, εκπαιδεύτηκες και ζεις ως μηχάνημα, ως χαμστεράκι στον τροχό του, μέρα μπαίνει μέρα βγαίνει, μέχρι να πεθάνεις, αλλά η ουσία σου, το ΕΙΝΑΙ σου, αυτό που είσαι, ο πυρήνας σου, δεν είναι μηχάνημα. Μπορείς να το υπερβείς και είναι σχετικά εύκολο αν το αποφασίσεις, ίσως η πρώτη συνειδητή απόφαση που θα έχεις πάρει στην ζωή σου. Φυσικά απαιτείται Δ Υ Ν Α Μ Η, χαρακτήρας και Φ Α Ν Τ Α Σ Ι Α.

terrapapers.com