Χρόνια Ενοχή και Εσφαλμένη Αίσθηση Ευθύνης …

Από: Μαρία Πέππα

Πολλοί άνθρωποι εγκλωβίζονται και υποφέρουν από χρόνια ενοχή η οποία στις περισσότερες των περιπτώσεων συνδέεται στενά με μια εσφαλμένη αίσθηση ευθύνης.

Η χρόνια ενοχή συνήθως πηγάζει από το παιδικό τους περιβάλλον και μεταφέρεται στην ενήλικη ζωή τους συμπαρασύροντας διαφορετικούς τομείς της ζωής τους όπως τις ρομαντικές, οικογενειακές, κοινωνικές σχέσεις τους καθώς και την εργασία τους.

Εσφαλμένη αίσθηση ευθύνης και η προέλευση της …

Η εσφαλμένη αίσθηση ευθύνης αναφέρεται σε μια στάση όταν νιώθετε υπεύθυνοι για πράγματα που αντικειμενικά δεν είστε υπεύθυνοι και δεν πρέπει να αισθάνεστε υπεύθυνοι. Για παράδειγμα, ως παιδιά και έφηβοι, οι άνθρωποι μαθαίνουν να αισθάνονται υπεύθυνοι για τις ανάγκες και τα συναισθήματα των γονέων, των αδελφών τους και των άλλων μελών της οικογένειάς τους.

Συνήθως, αυτή η αίσθηση ευθύνης προέρχεται από τα αλλεπάλληλα γονεϊκά κατηγορώ κατά την διάρκεια της ανάπτυξής τους όπως, ¨με κάνεις να ντρέπομαι¨, ¨δεν κοιμήθηκα όλη την νύχτα με αυτό που έκανες¨, ¨με στεναχωρείς¨, ¨με πιάνει πονοκέφαλος όταν … ¨ κλπ.

Οι γονείς και οι φροντιστές τους, κατηγορούν συχνά τα παιδιά για πράγματα που ευθύνονται οι ίδιοι. Τα τιμωρούν για λάθη, αποτυχίες ή ατέλειες που σχετίζονται με την δικές τους υψηλές προσδοκίες και που ουδεμία σχέση έχουν με τις πραγματικές ανάγκες και τις δυνατότητες του ίδιου του παιδιού.

Δεδομένου ότι τα παιδιά είναι εξ ορισμού αδύναμα και εξαρτώμενα, δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να αποδεχθούν την οποιαδήποτε συμπεριφορά λαμβάνουν από τους γονείς και τους φροντιστές τους. Δεδομένου επίσης ότι τα παιδιά δεν έχουν ένα διαφορετικό πλαίσιο αναφοράς, τείνουν να θεωρούν ως φυσιολογική αυτή την συμπεριφορά από το περιβάλλον τους και να την αντιλαμβάνονται σαν ένδειξη αγάπης, φροντίδας και ενδιαφέροντος.

Η ψευδής αίσθηση της ενοχής …

Τέτοιου τύπου περιβαλλοντικών συνθηκών κατά την διάρκεια της αναπτυξιακής διαδικασίας ενός παιδιού, ενσταλάζουν στην ζωή του ενήλικα συναισθηματικές αποκρίσεις όπως, ενοχή, ντροπή, άγχος, προδοσία, απογοήτευση, μοναξιά, κενότητα και πολλά άλλα. Αυτή η ψευδής αίσθηση της ενοχής μπορεί ακόμη και να γίνει μια προεπιλεγμένη κατάσταση που αναφέρεται ως χρόνια ή τοξική ενοχή.

Ως αποτέλεσμα, τα άτομα αυτά τείνουν να αναλαμβάνουν αδικαιολόγητες ευθύνες και να αισθάνονται υπερβολικά ένοχα εάν τα πράγματα έχουν άσχημη κατάληξη. Αποδέχονται χωρίς δεύτερη σκέψη ότι όλα είναι δικό τους λάθος ακόμη και αν δεν είναι. Έχουν σχεδόν ανύπαρκτα όρια, αισθάνονται μπερδεμένοι συναισθηματικά, ενίοτε προσπαθούν να διαχειριστούν τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων και γενικά αισθάνονται μπερδεμένοι από τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων.

Σε αντίθεση με τους ανθρώπους που τους χαρακτηρίζουν ισχυρές ναρκισσιστικές τάσεις και που δεν αναλαμβάνουν ποτέ την ευθύνη για τις ενέργειες και τις πράξεις τους, οι άνθρωποι που υποφέρουν από ψευδή αίσθηση της ευθύνης και τοξική ενοχή, κατηγορούν και αποδίδουν όλα τα στραβά στον εαυτό τους.

Μπορεί να σας φαίνεται περίεργο ένα τέτοιο άτομο αν δεν κατανοείτε την ψυχολογική του κατάσταση. Αν καταλαβαίνατε όμως πώς αναπτύσσονται αυτές οι τάσεις, θα σας ήταν ξεκάθαρο
ότι είναι πολύ εύκολο για αυτούς τους ανθρώπους να κατηγορούν τους εαυτούς τους για κάτι το οποίο σαφώς δεν είναι υπεύθυνοι.

Μετά από όλα αυτά, πολλά παιδιά μαθαίνουν να κατηγορούν τους εαυτούς τους για την κακοποίηση και την κακομεταχείριση που υφίστανται. Εσωτερικοποιούν το συστηματικό κατηγορώ που δέχονται με αποτέλεσμα να κατηγορούν τους εαυτούς τους για τα πάντα στην συνέχεια. Συμβαίνει τόσες πολλές φορές, με αποτέλεσμα να γίνεται η προεπιλεγμένη λειτουργία τους. Έτσι, όταν μεγαλώνουν, είναι φυσικό να εξακολουθούν να το κάνουν και στις σχέσεις τους με άλλους ενήλικες ιδιαίτερα αν δεν έχουν αποκτήσει επίγνωση αυτής της κατάστασης και δεν έχουν αναζητήσει την βοήθεια του ειδικού.

Πολλοί άνθρωποι που πάσχουν από τοξική ενοχή και ντροπή αναπτύσσουν αυτό που είναι γνωστό ως συν-εξάρτηση. Η συν-εξάρτηση συνήθως αναφέρεται σε δυσλειτουργικές σχέσεις όπου ένα άτομο υποστηρίζει ή επιτρέπει την ανθυγιεινή συμπεριφορά ενός άλλου ατόμου προς το άτομό του. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ένα άτομο με το αυτο-κατηγορώ σαν κυρίαρχο συμπεριφορικό μοτίβο, έχει συνηθίσει να υπάρχει μέσα σε δυσλειτουργικές σχέσεις όπου εκείνο αναλαμβάνει την ευθύνη για την δυσλειτουργική συμπεριφορά του δυσλειτουργικού ατόμου. Συνεπώς, επειδή είναι εξοικειωμένο με αυτές τις συνθήκες, του φαίνονται φυσιολογικές, ακόμη και επιθυμητές.

Αυτή είναι μια ασυνείδητη προσπάθεια να αναπαραχθεί το δυσλειτουργικό περιβάλλον της παιδικής του ηλικίας και αναφέρεται ως επαναλαμβανόμενος καταναγκασμός. Συνήθως συνεχίζεται μέχρι το άτομο να αποκτήσει επίγνωση της κατάστασής του και την προθυμία να βάλει τέλος στον καταναγκασμό του.

Δεδομένου ότι οι άνθρωποι που πάσχουν χρόνια από αυτή την κατάσταση αισθάνονται συνεχώς ντροπή και ενοχή, είναι εξαιρετικά επιρρεπείς και στην χειραγώγηση. Ο χειριστής τους για να πάρει αυτό που θέλει, μπορεί να ενεργοποιήσει την ψευδή αίσθηση της ευθύνης τους, της ντροπής τους για πράγματα και καταστάσεις ή να τους κατηγορήσει για κάτι.

Αυτός είναι ο λόγος που ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά παντρεύονται τόσο καλά με την συν-εξάρτηση. Αυτά τα μοτίβα σχέσεων συχνά πάνε μαζί. Οι ναρκισσιστές τείνουν να χειραγωγούν και να κακοποιούν τους άλλους και οι συν-εξαρτώμενοι τείνουν να χειραγωγούνται και να κακοποιούνται.

Με αυτόν τον δυσλειτουργικό τρόπο αυτοί οι δύο τύποι προσωπικότητας ταιριάζουν μεταξύ τους και ξεζουμίζουν ο ένας τον άλλον. Όπως ένας σαδιστικός και μαζοχιστικός άνθρωπος προσελκύουν την παρέα ο ένας του άλλου. Όπως ένα άτομο που του αρέσει να φωνάζει και να ελέγχει τη ζωή ενός άλλου ατόμου και κάποιον που είναι συνηθισμένος να του φωνάζουν και να τον ελέγχουν προσελκύουν ο ένας τον άλλον. Οι άνθρωποι αναπαράγουν την δυναμική της παιδικής τους ηλικίας στις ενήλικες σχέσεις τους.

Ως παιδιά, πολλοί άνθρωποι έχουν αντιμετωπιστεί με άδικο και σκληρό τρόπο. Κατηγορούνται συνήθως για πράγματα που δεν είναι υπεύθυνοι ή αναμένεται από αυτούς να πληρούν ορισμένα μη ρεαλιστικά και παράλογα πρότυπα. Ως αποτέλεσμα, μαθαίνουν να:

• Να κατηγορούν τους εαυτούς τους για την κακομεταχείριση που λαμβάνουν
• Να έχουν μη ρεαλιστικά πρότυπα για τον εαυτό τους
• Να ομαλοποιούν και να αποδέχονται τις δυσλειτουργικές σχέσεις
• Να αναζητούν ασυνείδητα ή ακόμη και συνειδητά δυσλειτουργικές σχέσεις

Η ψευδής ευθύνη οδηγεί σε ψευδή ενοχή, και η ψευδής ενοχή οδηγεί σε αυτο-μαστίγωμα. Με την πάροδο του χρόνου, εσωτερικοποιείται. Αυτό σας κάνει πιο επιρρεπή στη χειραγώγηση με αποτέλεσμα να απαξιώνετε τον εαυτό σας, να τον θυσιάζετε στην φροντίδα και την υπηρεσία των άλλων ανθρώπων.

Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να συνεχίζεται για πάντα. Είναι εφικτό να το ξεπεράσουμε. Να σταματήσουμε να προστατεύουμε όλους εκείνους που τόσο πολύ μας πλήγωσαν, να φιμώνουμε τα τραύματα και την στέρησή μας. Ήρθε η ώρα να αναλάβουμε την ευθύνη του εαυτού μας, να αναγνωρίσουμε αυτό που μας συμβαίνει, να μας φροντίσουμε, να μας κανακέψουμε, να μας αγαπήσουμε, να θέτουμε υγιή όρια και να μας προστατεύουμε. Σαν αποτέλεσμα και οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις vs σχέσεις μας με τους άλλους θα γίνουν πιο υγιής …

Σχετικά Άρθρα …

Λεκτική Κακοποίηση, η Χειρότερη Μορφή Κακοποίησης…

Συγχώρησε τους Γονείς σου – Θεράπευσε τις Πληγές σου …

Video …

Μαρία Πέππα
Anti-Stress Coach – Κλινική Υπνοθεραπεύτρια
hypnotherapy4u.gr