Ένα παράξενο ραδιοφωνικό σήμα πάλλεται στο διάστημα κάθε 22 λεπτά για πάνω από τρεις δεκαετίες.
Δεν ταιριάζει σε καμία γνωστή κατηγορία ουράνιων αντικειμένων και αναγκάζει τους επιστήμονες να ξανασκεφτούν αυτά που γνωρίζουν.

Τα τελευταία 35 χρόνια , ένα ασυνήθιστο ραδιοσήμα από το βαθύ διάστημα συνέχισε να φτάνει στη Γη σε τακτά χρονικά διαστήματα — κάθε 22 λεπτά , όπως το κοσμικό ρολόι. Ανακαλύφθηκε μόλις πρόσφατα από ερευνητές και εντοπίστηκε μέσω αρχειακών δεδομένων. Η πηγή του σήματος, που ονομάζεται GPM J1839–10 , αμφισβητεί την υπάρχουσα γνώση των αστροφυσικών φαινομένων και παραμένει χωρίς σαφή εξήγηση, όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature.

Ένα σήμα που κρύβεται σε κοινή θέα από το 1988

Το αντικείμενο GPM J1839–10 ήρθε στο φως κατά τη διάρκεια μιας έρευνας που επικεντρώθηκε σε παροδικά διαστημικά φαινόμενα — βραχύβια κοσμικά γεγονότα όπως σουπερνόβα, αστρικές εκλάμψεις και ταχέως κινούμενοι αστεροειδείς. Εμφανίστηκε με έναν ασυνήθιστο τρόπο: ως ένα παροδικό αντικείμενο που αναδύθηκε δύο φορές την ίδια νύχτα παρατήρησης. Αλλά καθώς οι επιστήμονες “έσκαβαν” βαθύτερα, συνειδητοποίησαν ότι δεν ήταν καθόλου φευγαλέο σήμα.

Σε αντίθεση με άλλα μεταβατικά αντικείμενα, αυτό δεν αναβοσβήνει γρήγορα και εξαφανίζεται. Αντίθετα, εξέπεμψε αδύναμες, μακροχρόνιες εκρήξεις ραδιοενέργειας που θα μπορούσαν να διαρκέσουν οπουδήποτε από 30 έως 300 δευτερόλεπτα . Αυτές οι εκρήξεις συχνά περιελάμβαναν πολλαπλές δευτερεύουσες εκρήξεις , προσθέτοντας στην πολυπλοκότητα του σήματος.

Μια ανασκόπηση των ιστορικών δεδομένων αποκάλυψε ότι το ίδιο μοτίβο είχε εντοπιστεί ήδη από το 1988 . Χωρίς να είναι νέο φαινόμενο, το GPM J1839–10 μετέδιδε αθόρυβα για δεκαετίες.

Η πιο διαισθητική εξήγηση φαινόταν να είναι ότι αυτό το αντικείμενο είναι ένα πάλσαρ —ένα πυκνό, ταχέως περιστρεφόμενο αστέρι νετρονίων που εκπέμπει δέσμες ακτινοβολίας, σαρώνοντας το διάστημα σαν φάρος. Όταν αυτές οι δέσμες διασχίζουν τη Γη, εμφανίζονται ως κανονικές λάμψεις. Αλλά τα πάλσαρ είναι γνωστά για την εκπομπή σημάτων σε διαστήματα χιλιοστών του δευτερολέπτου έως λίγα δευτερόλεπτα , όχι 22 λεπτών.

Επίσης οι ραδιοεκπομπές των πάλσαρ εξαρτώνται από τα μαγνητικά τους πεδία , τα οποία με τη σειρά τους τροφοδοτούνται από την περιστροφή του αστεριού. Καθώς ένα πάλσαρ επιβραδύνεται, η ικανότητά του να παράγει ραδιοκύματα μειώνεται.

Ένα πάλσαρ που περιστρέφεται τόσο αργά – μία φορά κάθε 1.320 δευτερόλεπτα – δεν θα πρέπει να μπορεί να διατηρήσει καμία σημαντική ραδιοφωνική εκπομπή. Ωστόσο, το GPM J1839–10 συνεχίζει να πάλλεται με αταλάντευτη συνέπεια, καθιστώντας το ένα φυσικό παράδοξο στα τρέχοντα μοντέλα πάλσαρ.

Το σήμα έχει επίσης συγκριθεί με εκπομπές από magnetars(μαγνητικά αστέρια), μια άλλη ποικιλία άστρων νετρονίων με ακραία μαγνητικά πεδία . Οι μαγνήτες μπορούν να απελευθερώσουν ξαφνικές εκρήξεις ενέργειας και είναι από τα πιο μαγνητικά αντικείμενα στο σύμπαν. Ωστόσο, τέτοιες εκρήξεις συνήθως περιλαμβάνουν ακτίνες Χ υψηλής ενέργειας ή ακτίνες γάμμα και το GPM J1839–10 δεν εκπέμπει φωτόνια σε αυτές τις ενεργειακές περιοχές.

Επιπλέον, τα μαγνητικά αστέρια πιστεύεται ότι περιστρέφονται πολύ πιο γρήγορα από αυτό που υπονοείται από το διάστημα των 22 λεπτών αυτού του σήματος. Μερικοί ερευνητές έχουν προτείνει τη συμμετοχή ενός λευκού νάνου , ενός πυκνού αστρικού υπολείμματος που περιστρέφεται πιο αργά και θα μπορούσε, θεωρητικά, να υποστηρίξει τη μαγνητική δραστηριότητα σε μεγάλα διαστήματα.

Οι λευκοί νάνοι είναι άφθονοι στον Γαλαξία μας, και ενώ πολλοί έχουν ισχυρά μαγνητικά πεδία, κανένας δεν έχει παρατηρηθεί να συμπεριφέρεται με τρόπο εξ αποστάσεως παρόμοιο με τον GPM J1839–10 . Αυτό κάνει τη θεωρία του λευκού νάνου ενδιαφέρουσα αλλά εξακολουθεί να είναι απλά μια εικασία.

Μια πιθανή νέα κατηγορία ουράνιων αντικειμένων
Το σταθερό σήμα των 22 λεπτών δεν ταιριάζει με τη γνωστή συμπεριφορά οποιασδήποτε επιβεβαιωμένης κοσμικής οντότητας. Οι επιστήμονες σκέφτονται τώρα την πιθανότητα ότι το GPM J1839–10 θα μπορούσε να ανήκει σε μια εντελώς νέα κατηγορία αστρονομικών αντικειμένων – ένα που έχει διαφύγει την ανίχνευση λόγω περιορισμών παρατήρησης ή απλώς επειδή λειτουργεί σε μια κλίμακα που δεν έχουμε ψάξει ποτέ πριν.

Η μελέτη αυτού του σήματος θέτει περαιτέρω σημαντικές προκλήσεις. Για να καταγράψουν με σιγουριά πολλαπλές εκρήξεις, τα παρατηρητήρια θα πρέπει να αφιερώσουν ώρες στην παρακολούθηση της ίδιας περιοχής του ουρανού, απαιτώντας σημαντικό χρόνο σε ραδιοτηλεσκόπια υψηλής ζήτησης . Ωστόσο, αυτό μπορεί να είναι απαραίτητο για να αποκαλυφθούν οι μηχανισμοί πίσω από το μυστηριώδες σήμα.

photo: pixabay.ελ.γρ