Σωτήρης Τσιόδρας: «Η επόμενη πανδημία δεν θα αργήσει – Το “σπίτι μας” έχει πάρει φωτιά»

Τι κοινό έχουν ο Δάγκειος Πυρετός, ο ιός του Δυτικού Νείλου, η λεπτοσπείρωση, η ελονοσία, τα καρδιαγγειακά προβλήματα και ο καρκίνος του πνεύμονα;

Την κλιματική αλλαγή απαντάει ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας και Παθολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών (ΕΚΠΑ) Σωτήρης Τσιόδρας, επισημαίνοντας πως το 2023 ήταν το θερμότερο έτος στον κόσμο έως σήμερα.

Στην Ελλάδα καταγράφηκαν πολλαπλά ακραία καιρικά φαινόμενα (Daniel, πυρκαγιές, πλημμύρες) με συνέπεια οι παραπάνω νόσοι να αποτελούν μόνο την «κορυφή του παγόβουνού» από τις υπαρκτές απειλές που σχετίζονται με τον αυξημένο αριθμό λοιμώξεων και στη χώρα μας.

«Δυστυχώς και το 2024 βλέπουμε τις θερμοκρασίες να έχουν καταγράψει επίπεδα ρεκόρ με παρατεταμένους καύσωνες που έφτασαν έως και 43 βαθμούς Κελσίου και ξηρασία. Είχαμε 14 μήνες συνεχούς αύξησης της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμό ανώτερη. Ο πλανήτης μας , “το σπίτι μας” φλέγεται και εμείς δεν μιλάμε για αυτά τα προβλήματα που θα φέρουν την επομένη πανδημία πιο γρήγορα από ότι είχαμε υπολογίσει». τόνισε ο καθηγητής στη διάλεξη που έδωσε την περασμένη εβδομάδα, στο Δημοτικό Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Δήμου Γλυφάδας με τίτλο: «Κλιματική αλλαγή και δημόσια Υγεία».

Ενδεικτικό είναι ότι η θερμοκρασία της θάλασσα έχει φτάσει στο υψηλότερο επίπεδό τα τελευταία 66 έτη. Αυτό σημαίνει ότι η μέση αύξηση της θάλασσας έχει ανεβεί από την αρχή του 20 αιώνα με συνέπεια περιοχές όπως το Αμβούργο, η Κοπεγχάγη, η Αμβέρσα, οι ανατολικές παραλίες των ΗΠΑ, που πρόσφατα χτυπήθηκαν ξανά από τυφώνα, να κινδυνεύουν να σβηστούν από το χάρτη.

Τι σημαίνουν όμως όλες αυτές οι αλλαγές για τη δημόσια υγεία και πως συνδέονται με την επόμενη πανδημία;

Το λιώσιμο των πάγων ήδη έχει προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στους επιστήμονες, καθώς φοβούνται το ενδεχόμενο αναβίωσης ιών που ήταν «κοιμισμένοι» για εκατομμύρια χρόνια.

«Οι παλαιο-παθογόνοι ιοί ανησυχούν τους επιστήμονες για το ξέσπασμα μιας νέας πανδημίας. Ακόμα δημιουργούνται ποταμιά σκουριάς στην Αλάσκα που περιέχουν σίδερο, νικέλιο, κάδμιο» είπε ο κ. Τσιόδρας και συνέχισε: « Επίσης κάθε χρόνο την τελευταία δεκαετία έχουμε εισαγόμενα κρούσματα νοσημάτων που μεταδίδονται με κουνούπια του γένους Aedes, τα κουνούπια τίγρης, όπως Δάγκειου πυρετού ο οποίος οδήγησε σε επιδημίες στην Νότια Ευρώπη το 2023 και στην Ελλάδα, σε εισαγόμενα περιστατικά ασθενών που είχαν ταξιδέψει πρόσφατα σε ενδημικές χώρες», τόνισε ο κ. Τσιόδρας.

Σύμφωνα με τον καθηγητή, το ECDC έχει ήδη κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για την Ευρώπη. Η αύξηση που καταγράφεται στα κρούσματα Δάγκειου πυρετού στην Ευρώπη είναι 250%: «Φυσικά η μεγάλη επίπτωση αποτυπώνεται στη Νότιο Αμερική, με τη Βραζιλία να καταγράφει αύξηση 450% και να έχει απορροφήσει όλες τις διαθέσιμες ποσότητες εμβολίων για τη νόσο που παράγονται από ιαπωνική φαρμακευτική εταιρία. Ήδη αναζητείται η λύση μέσω των εργοστασίων παραγωγής κουνουπιών, με στοχευμένα είδη κουνουπιών που να εμποδίζουν τους πληθυσμούς ξενιστές να κυκλοφορούν και να μεταδίδουν», ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Τσιόδρας.

Ο καθηγητής εξέφρασε την ελπίδα να μην δούμε και στην Ευρώπη κλίνες με κουνουπιέρες μέσα στους θαλάμους των νοσοκομείων, που αποτελούν μια πρωτοφανή εικόνα στα νοσοκομεία της Βραζιλίας.

Στην Ελλάδα όλα τα κρούσματα Δάγκειου πυρετού αφορούσαν άτομα που είχαν μολυνθεί σε κάποια ενδημική χώρα της αλλοδαπής. Προϋπόθεση για να συμβεί εγχώρια μετάδοση είναι η παρουσία πληθυσμών κουνουπιών διαβιβαστών (υπάρχουν στην Ελλάδα), η εισαγωγή του ιού στη χώρα μέσω μολυσμένου ταξιδιώτη και η δυνατότητα πρόσληψης του ιού από τα κουνούπια και μετάδοσής του στον υγιή πληθυσμό.

Η υπερθέρμανση του πλανήτη μετατρέπουν σε ξύδι τους ωκεανούς
Η επίπτωση της υψηλής θερμοκρασίας στον τρόπο που αναπτύσσονται και μεταδίδονται τα γνωστά παθογόνα αλλά και η δημιουργία νέων, mega virus, αποτελούν μια τεράστια υγειονομική πρόκληση για την επιστημονική κοινότητα και τα συστήματα υγείας.

«Το 2023 καταγράφηκε ως το έτος με τις υψηλότερες θερμοκρασίες στον πλανήτη. Ήδη η μέση θερμοκρασία έχει αυξηθεί κατά 2 βαθμούς. Η υπερθέρμανση τόσο της ατμόσφαιρας όσο και των ωκεανών αλλάζει δραστικά τον ρόλο τους στη βιωσιμότητα του πλανήτη. Η μεν ατμόσφαιρα εμπλουτίζεται με διοξείδιο του άνθρακα, οι δε ωκεανοί έχουν απορροφήσει τόση ενέργεια που χρειάζονται 10 χρόνια για να επανέλθουν στην κανονική θερμοκρασία αν υποτεθεί ότι λαμβάνονται άμεσα μέτρα. Το ph τους μειώνεται και οι ωκεανοί γίνονται ξύδι. Αυτό είναι το γνωστό φαινόμενο της οξίνιση των ωκεανών, που προκαλείται από τη μείωση της τιμής του pH του θαλασσινού νερού εξαιτίας την απορρόφησης του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) από την ατμόσφαιρα της Γης», είπε ο κ. Τσιόδρας.

Παραδείγματα
Με το ενδεικτικό παράδειγμα των λουόμενων της Βαλτικής θάλασσας ο κ. Τσιόδρας εξήγησε τους κινδύνους από τους ωκεανούς που γίνονται ξύδι: «Τα παθογόνα που έχουν αναπτυχθεί δεν μολύνουν μόνο τα οστρακοειδή (vibriosis) που είναι τροφή για πολλά είδη ψαριών μέσα στη θάλασσα αλλά και όσους κολυμπούν, έχοντας συσχετισθεί με πολλές δερματικές λοιμώξεις, γαστρεντερίτιδες ακόμη και σε σηψαιμία».

Επίσης ο καθηγητής εξηγώντας τη σχέση του καύσωνα με τα μεταδιδόμενα νοσήματα αναφέρθηκε στην έρευνα που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας η οποία έδειξε την επίπτωση της υψηλής θερμοκρασίας σε εγκύους και νεογέννητα, με τα τελευταία να είναι ελλιποβαρή ή και να καταλήγουν.

Ο κ. Τσιόδρας αναφέρθηκε σε δεδομένα έρευνας που στοιχειοθέτησε τον αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακό θάνατο 50 ημέρες μετά τον καύσωνα: «Έντεκα εκατομμύρια θάνατοι από καρδιαγγειακά προβλήματα σε 35 χώρες έχουν καταγραφεί μόνο εξαιτίας του καύσωνα, τα τελευταία χρόνια».

Και ο καθηγητής κατέληξε ότι υπάρχουν μελέτες που έχουν δείξει ότι η αύξηση του πράσινου στις πόλεις μειώνει τη θερμοκρασία και άρα και τη θνησιμότητα από τα καρδιαγγειακά και εγκεφαλικά νοσήματα.

www.topontiki.gr.