Τα Δυνατά Στοιχεία μας αποτελούν και την Πηγή κάποιων Αδυναμιών μας …

Από: Μαρία Πέππα –

Ο κάθε ένας από εμάς είναι προικισμένος με ιδιαίτερες δυνάμεις και αδυναμίες. Ορισμένες από αυτές τις δυνάμεις ή τις αρετές είναι φυσικές για την προσωπικότητά μας και άλλες αναπτύχθηκαν με την πάροδο του χρόνου αλλάζοντας τη νοοτροπία μας, καλλιεργώντας τις καινούργιες στάσεις και προοπτικές μας.

Ένα πράγμα που συχνά δεν είναι τόσο προφανές είναι ότι τα δυνατά στοιχεία μας αποτελούν και την πηγή κάποιων αδυναμιών μας. Κάθε αρετή είναι μια μορφή προσωπικής εξουσίας και όπως όλες οι μορφές εξουσίας, μπορεί να εκδηλωθεί και να χρησιμοποιηθεί προς όφελος της προσωπικότητάς μας ή και το αντίθετο. Για παράδειγμα, η επιμονή είναι μια αρετή, μερικές φορές όμως, μπορεί να μην είναι η σωστή στάση απέναντι σε μια κατάσταση. Μπορεί να εκφυλιστεί σε πείσμα, ακαμψία και κατασπατάληση πολύτιμου χρόνου.

Για παράδειγμα ένα άτομο μπορεί να είναι …

• Επιτυχημένο και να μην απολαμβάνει τις στιγμές της ζωής
• Ευπροσάρμοστο και να υστερεί σε δομή και συνέπεια
• Συμπονετικό και να στερείται προσωπικών ορίων 
• Γεμάτο ενέργεια και παράλληλα νευρικό και ανήσυχο

Στα παραπάνω παραδείγματα, οι αρνητικές πλευρές έχουν άμεση σχέση με τη θετική πλευρά. Παρατηρείται δε, ότι όσο περισσότερο η προσωπικότητα εκφράζει αυτές τις ιδιαίτερες δυνάμεις ή αρετές, τόσο πιο έντονα ενδέχεται να βιώσει και τις αρνητικές τους παρενέργειες. Μην αποκαρδιώνεστε όμως γιατί υπάρχει διέξοδος.

Θα διερευνήσουμε κάποια κοινά δυνατά χαρακτηριστικά, τις σκιώδεις πλευρές τους και πώς να τις αποφεύγουμε. Η γενική αρχή, όπως θα δούμε, αναπτύσσει και ενσωματώνει την αντίθετη ποιότητα. Με αυτό τον τρόπο, μπορούμε να έχουμε το καλύτερο που μπορούμε και από τους δυο κόσμους γιατί για όλα τα πράγματα η ισορροπία είναι το κλειδί .

Συνδυάζοντας την αποδοχή με την τολμηρότητα …

“Δώσε μου την ηρεμία να δεχτώ τα πράγματα που δεν μπορώ να αλλάξω, το θάρρος να αλλάξω τα πράγματα που μπορώ και τη σοφία να γνωρίζω τη διαφορά. “- Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης …

Η αποδοχή των καταστάσεων μας εξοικονομεί ενέργεια και μας αποτρέπει από την ταλαιπωρία. Το να είσαι σε θέση να αποδεχτείς τα πράγματα όπως ακριβώς είναι, είναι μια δύναμη, μια αρετή. Πλοηγούμε τη ζωή ομαλότερα και με λιγότερο στρες. Άλλα σχετικά πλεονεκτήματα είναι η υπομονή, η ανθεκτικότητα και η αυτοκυριαρχία.

Ωστόσο, όταν η σκιώδης πλευρά αυτής της αρετής είναι σε εξέλιξη, ζούμε σε έναν κόσμο παραίτησης, χαμηλού κινήτρου και ασθενούς θέλησης. Μπορεί να βρεθούμε αντιμέτωποι με καταστάσεις που δεν θα χρειαζόταν να αντιμετωπίσουμε εάν κάναμε κάποια θετικά βήματα για να αλλάξουμε τα πράγματα. Δεν αισθανόμαστε αρκετά δυνατοί για να αναλάβουμε δράση, να προστατέψουμε τα προσωπικά μας όρια ή να επιμείνουμε ενάντια στις προκλήσεις.

Στον αντίπαλο πόλο, έχουμε την αρετή της τόλμης. Πρόκειται για την ενεργοποίηση της θέλησης, την λήψη μέτρων και την προσπάθεια αλλαγής εκείνων των καταστάσεων που έχουν πάψει να μας εξυπηρετούν. Η τόλμη σχετίζεται με το θάρρος, την ηγεσία, την αντοχή και την επινοητικότητα.

Αυτές οι αρετές έχουν επίσης την δική τους σκιώδη πλευρά. Μπορούν να σας κάνουν να επιμείνετε πεισματικά ακόμη και όταν γνωρίζετε πως είστε σε λάθος μονοπάτι. Μπορεί να είναι τόσο πολύ ισχυρές, ώστε να βλάπτουν τις σχέσεις σας με τους άλλους ανθρώπους. Δημιουργούν εύκολα στρες, ανησυχία και εξάντληση.

Ο κάθε ένας από εμάς, από τη φύση του, έχει την τάση να ρέπει περισσότερο προς την μια πλευρά έναντι της άλλης. Το ζητούμενο είναι να βρεθεί ποια από τις δυο πλευρές τείνει προς την υπεροχή και στην συνέχεια να καταβάλουμε την ανάλογη προσπάθεια έτσι ώστε να αναπτύσσουμε ισοδύναμα την συμπληρωματική της αρετή.

Όταν οι αρετές μας βρίσκονται σε ισορροπία, επιλέγουμε τις μάχες μας με σύνεση, δρούμε με τον καλύτερο τρόπο που μπορούμε και αποδεχόμαστε αβίαστα τα αποτελέσματά τους.

Όταν βρισκόμαστε μπροστά σε ένα μονοπάτι που ξεπροβάλει μπροστά μας η ζωή, μπορούμε να παραμείνουμε αδρανείς ή να μπούμε σε διαδικασία δράσης. Υπάρχουν φορές που χρειάζεται να επωμιστούμε τις συνέπειες της αδράνειας, άλλες να καλλιεργήσουμε τους εαυτούς μας και να αλλάξουμε, άλλες να διερευνήσουμε περισσότερο τα πράγματα για να τα κατανοήσουμε. Μόνο η σοφία που αναπτύσσεται με την εμπειρία της ζωής, της μελέτης, της παρατήρησης και της διάκρισης, μπορεί να μας ωθήσει προς την σωστή κατεύθυνση σε οποιαδήποτε δεδομένη στιγμή.

Συνδυάζοντας την αισιοδοξία με την σύνεση …

“Είμαι έτοιμος για το χειρότερο, αλλά ελπίζω για το καλύτερο.” – Benjamin Disraeli

Η αισιοδοξία, μας κάνει να δίνουμε περισσότερη προσοχή στην θετική όψη των πραγμάτων και όχι στην αρνητική. Καλλιεργεί το κίνητρο, την ευγνωμοσύνη και ενισχύει την διάθεση για μάθηση. Μας εμποδίζει να ενδώσουμε στην απελπισία, να μιλήσουμε αρνητικά, να χάσουμε την σύνδεσή μας με την χαρά και το κέντρο της καρδιά μας. Σχετίζεται με την αρετή της εμπιστοσύνης.

Η σκιώδης πλευρά της αισιοδοξίας είναι όταν εκφυλίζεται σε αμάθεια, τύφλωση και άρνηση. Αυτό σημαίνει ότι είμαστε απρόθυμοι να κοιτάξουμε την αρνητική πλευρά των πραγμάτων ή ακόμα να σκεφτούμε την πιθανότητα τα πράγματα ίσως και να μην πηγαίνουν σωστά κάποιες φορές. Οι συνέπειες αυτού του γεγονότος μπορεί να είναι καταστροφικές.

Από την άλλη πλευρά, η αρετή της αισιοδοξίας είναι η σύνεση. Μα ωθεί να είμαστε προσεκτικοί και με επίγνωση, να δίνουμε προσοχή σε πράγματα που κάτω από άλλες συνθήκες θα παραβλέπαμε, να αξιολογούμε τους κινδύνους, να σκεφτόμαστε την πιθανότητα του λάθους και να προετοιμαζόμαστε σε περίπτωση που χρειαστεί να το αποτρέψουμε.

Όταν η σύνεση γίνετε υπερβολική, είναι εύκολο για εμάς να γίνουμε απαισιόδοξοι, υπερβολικά κυνικοί, ακόμα και να μας παραλύσει από τον φόβο.

Μπορούμε να διατηρήσουμε όλα τα οφέλη της αισιοδοξίας για μια υγιή ζωή, χωρίς να παρασυρθούμε από την σκοτεινή πλευρά της αν φροντίσουμε να διατηρούμε την αρετή της σύνεσης σε ισορροπία.

Η εξισορρόπηση αυτών των δύο αρετών σημαίνει ότι εξετάζουμε τόσο τις καλές όσο και τις κακές πλευρές των γεγονότων του παρελθόντος μας, τα καλά και κακά αποτελέσματα των τρεχουσών ενεργειών μας και τη δυνατότητα των θετικών και αρνητικών αποτελεσμάτων για το μέλλον μας. Βλέπουμε την εικόνα ολόκληρη και στη συνέχεια επιλέγουμε να επικεντρωθούμε στη δυναμική που μας προσφέρει η δυνατότητα έναντι του φόβου.

Αυτή είναι μια ισορροπημένη έκφανση της αισιοδοξίας, η οποία είναι κάτι περισσότερο από την ελπίδα. Αφορά τον τρόπο που αποφασίζουμε να ερμηνεύσουμε τα γεγονότα της ζωής μας.

Συνδυάζοντας την καλοσύνη με τα όρια …

“Επιλέγω να είμαι καλός γιατί με κάνει ευτυχισμένο. Θα υπερασπιστώ όμως τα όριά μου και τα αγαπημένα μου πρόσωπα χωρίς δισταγμό. Μην μπερδεύεστε. Είμαι άγριος. ” Άγνωστος

Η καλοσύνη και οι σχετικές αρετές της συμπάθειας, της συμπόνιας και της ευαισθησίας, είναι βασικές “κοινωνικές αρετές”. Μας βοηθούν να επεκτείνουμε την αίσθηση ευημερίας μας και να συνδεόμαστε με άλλους ανθρώπους.

Ωστόσο, η μη ισορροπημένη πρακτική της καλοσύνης και της συμπόνιας μπορεί να μας προκαλέσει πολλά προβλήματα καθώς οι άνθρωποι μπορεί να αρχίσουν να επωφελούνται από αυτή την στάση μας. Μπορεί επίσης να υποβόσκουν μέσα μας συναισθήματα αδυναμίας, χαμηλής αυτοεκτίμησης και αυτό-αποστροφής. Μας αποτρέπουν από το να δώσουμε προτεραιότητα στη ευεξία και τους ατομικούς μας στόχους. Μπορούν τελικά να μας οδηγήσουν στην εξουθένωση και την βαθιά απογοήτευση.

Η συμπληρωματική της αρετή είναι η αυτοπεποίθηση, η αυτό-φροντίδα και ο καθορισμός ορίων. Έχουν σχέση με την αίσθηση του σεβασμού και της αυτοεκτίμησης. Σημαίνει ότι δίνετε αξία στον εαυτό σας, στην ευημερία σας, είστε σαφής στους στόχους σας δίχως να γίνεστε απολογητικοί και ότι θα λάβετε μέτρα για να τους προστατεύσετε και να τους εκπληρώσετε.

Όταν φτάνουμε στα άκρα, η αυτοπεποίθηση μπορεί να εκφυλιστεί σε εγωισμό, χειραγώγηση και ναρκισσισμό. Μας περιορίζει στον μικρόκοσμο του εγώ μας, το οποίο παραμένει καλά προστατευμένο αλλά παράλληλα απομονωμένο και θλιβερό.

Η εξισορρόπηση της καλοσύνης με την αυτοπεποίθηση σημαίνει ότι πέρα από την φροντίδα του εαυτού μας, χρειάζεται να δώσουμε χώρο και στους άλλους. Σημαίνει ότι είμαστε σε θέση να οικοδομήσουμε σημαντικές σχέσεις χωρίς να είμαστε κακοποιητικοί αλλά ούτε και χαλί για να μας ποδοπατήσουν. Σημαίνει ότι φροντίζουμε τους εαυτούς μας και προσπαθούμε να φροντίσουμε τους άλλους ως προεκτάσεις του εαυτού μας.

Συνδυάζοντας την πειθαρχία με την ευελιξία …

“Αυτοί που δουλεύουν πιο σκληρά, οι οποίοι υποβάλλονται στην αυστηρότερη πειθαρχία, που παραιτούνται από κάποια ευχάριστα πράγματα για να επιτύχουν ένα στόχο, είναι συνήθως πιο ευτυχισμένοι.” – Β. Χάμιλτον (Ολυμπιονίκης)

Η αυτο-πειθαρχία είναι μία από τις βασικές αρετές επειδή σας δίνει τη δυνατότητα να αναπτύξετε οποιαδήποτε άλλη αρετή. Σας δίνει τη δυνατότητα να παραμείνετε σε σταθερή τροχιά, ακλόνητοι στις δεσμεύσεις σας, να μεγιστοποιήσετε τον χρόνο και την ενέργεια σας για τον επιδιωκόμενο στόχο σας. Σας δίνει τη δομή για να επιτύχετε οτιδήποτε, αλλά και να μεταμορφώσετε τον εαυτό σας. Σχετικές δυνάμεις είναι η θέληση, η επιμέλεια, η εστίαση και η θυσία.

Η σκοτεινή πλευρά της πειθαρχίας εμφανίζεται όταν γίνεστε υπερβολικά εμμονικοί, πάρα πολύ άκαμπτοι και πεισματάρηδες. Όταν συμβαίνει αυτό, οι στόχοι και οι διαδικασίες καταλαμβάνουν την πρώτη θέση στην ζωή σας και οι άνθρωποι την δεύτερη και καταϊδρωμένη.

Στην αντίθετη πλευρά της κλίμακας, έχουμε την ευελιξία και τον αυθορμητισμό. Την ανοιχτοσύνη, την ρευστότητα και μια πιο χαλαρή διάθεση.

Όσον αφορά τις σκοτεινές πλευρές τους, η υπερβολική ευελιξία και ο αυθορμητισμός θα οδηγήσουν σε ασυνέχεια, έλλειψης ανάπτυξης, δημιουργία απρόβλεπτων καταστάσεων ίσως και το χάος στο όνομα της “ελευθερίας”. Η ζωή μπορεί να γίνετε πιο ευχάριστη και χαλαρή, δεν θα έχουμε όμως τη δύναμη, τη δέσμευση και την εργασιακή ηθική για να επιτύχουμε κάτι ουσιαστικό, είτε αυτό αφορά την εξωτερική μας ζωή είτε την προσωπική μας ανάπτυξη.

Η εξεύρεση της ισορροπίας μεταξύ αυτών των δύο άκρων είναι πολύ δύσκολη και ποικίλλει από άτομο σε άτομο.

Ίσως ο σωστός τρόπος να το εξετάσουμε είναι να επιλέγουμε κατά περίπτωση τις περιοχές στη ζωή μας όπου δίνουμε προτεραιότητα στην πειθαρχία και την συνέπεια και αντίστοιχα τους τομείς όπως της οικογενειακής ζωής και των σχέσεων όπου η ευελιξία και η ροή χρειάζεται να έχει την πρώτη θέση. Ωστόσο, σε όλες τις περιοχές, θα πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον λίγο από το άλλο στοιχείο, για να βεβαιωθούμε ότι δεν ξεφεύγουμε.

Για παράδειγμα, αν έχετε δεσμευτεί να γυμνάζεστε κάθε πρωί, να το κάνετε οπωσδήποτε. Ωστόσο, ας έχετε και την ευελιξία να αποδεχτείτε ότι κάποιες φορές ενδέχεται να μην τα καταφέρετε και να χρειαστεί να εξασκηθείτε για πέντε λεπτά πριν πέσετε για ύπνο.

Συνδυάζοντας τον ιδεαλισμό με τον πραγματισμό …

“Ο ανόθευτος ρεαλισμός δεν μπορεί να φανταστεί ένα θαρραλέο μέλλον. Ο ανόθευτος ιδεαλισμός δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Είναι ο λεπτός συνδυασμός και των δύο που οδηγεί στην καινοτομία. “- Simon Sinek.

Οι ιδεαλιστές άνθρωποι κινούνται από τις αξίες τους, για το πώς πρέπει να είναι τα πράγματα σε ένα ιδανικό σενάριο. Προσπαθούν να εφαρμόσουν αυτά τα ιδεώδη και να φέρουν την πραγματικότητα πιο κοντά στην ουτοπία τους. Τρέφονται από την αισιοδοξία, εμπνέονται και ζουν σύμφωνα με μια ευρύτερη εικόνα. Είναι η αντιμετώπιση της ζωής ως ποτήρι μισογεμάτο.

Οι πραγματιστές επικεντρώνονται στο πώς είναι τα πράγματα και τι μπορεί να αναμένεται ρεαλιστικά από αυτά. Είναι γειωμένοι, περισσότερο προσανατολισμένοι προς τη διαδικασία και μπορούν να επιτύχουν πιο γρήγορα ορισμένα αποτελέσματα. Πρόκειται για την αντιμετώπιση της ζωής ως ποτήρι μισοάδειο.

Εάν οι πηγές της ανθρώπινης γνώσης προέρχονταν μόνο από τους ανθρώπους, μπορούμε να πούμε πως ο ιδεαλισμός είναι τέχνη, φιλοσοφία, θρησκεία. Ο πραγματισμός είναι η επιστήμη, η οικονομία, η κοινωνιολογία. Ο πραγματισμός τείνει να βελτιώνει πάντα την πραγματικότητα έστω και βαθμιαία. Ο ιδεαλισμός αν δεν κλίνει προς την πραγματικότητα κατακρημνίζετε .

Η υπερβολικός ιδεαλισμός μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια απογοήτευση από τη ζωή και να καταφύγει σε φαντασιώσεις. Η υπερβολική πραγματικότητα μπορεί να περιορίζει και να αποπροσανατολίζει.

Το σημείο ισορροπίας φαίνεται να οδηγείται από ιδεαλιστικές αξίες, χρειάζεται να έχει όμως μια ευρύτερη εικόνα και αφήγηση που να μας συνδέει με την πραγματικότητα και να είναι αντικειμενική όσον αφορά τους περιορισμούς της.

Συνδυάζοντας την αυτοπεποίθηση με την ταπεινότητα …

“Η πραγματική ταπεινοφροσύνη δεν είναι να σκεφτόμαστε λιγότερο για τον εαυτό μας, είναι όταν σκεφτόμαστε τον εαυτό μας λιγότερο”- C.S Lewis

Η αυτοπεποίθηση είναι μια δύναμη που μας επιτρέπει να ζούμε τη ζωή με πλήρη δύναμη, χωρίς συστολή ή δισταγμό. Προέρχεται από μια αίσθηση αυτοεκτίμησης και μας επιτρέπει να είμαστε πιο θαρραλέοι ενάντια στις αντιξοότητες και πιο ενεργητικοί στην αντιμετώπιση των προκλήσεων.

Η σκοτεινή πλευρά της αυτοπεποίθησης είναι όταν οδηγεί στην αυταπάτη ή στην αλαζονία. Αυτό σημαίνει ότι υπερεκτιμούμε τις ικανότητες, τις γνώσεις ή τις ικανότητές μας, συχνά σε σημείο που να είμαστε μπερδεμένοι, ψεύτικοι ή μάταιοι. Η ζωή έχει πάντα τους τρόπους να διορθώσει αυτή την αυταπάτη αργά ή γρήγορα.

Ένα όμορφο αντίδοτο για ένα παραφουσκωμένο εγώ είναι οι αρετές της ταπεινότητας, της σεμνότητας και της απλότητας. Πρόκειται για τοποθέτηση στον χώρο του “δεν ξέρω ή του ίσως”. Γινόμαστε ελαφρύτεροι και πιο επιδέξιοι. Καιγόμαστε λιγότερο. Υπάρχει περισσότερος χώρος για μάθηση και αυτό-διόρθωση.

Η ταπεινοφροσύνη δείχνει τη σκοτεινή πλευρά της, όταν κρύβει τα συναισθήματα της αυτο-άρνησης ή της έλλειψης αυτοσεβασμού. Στην περίπτωση αυτή, είναι αναγκαίο να καλλιεργήσουμε την αντίθετη ποιότητα. Να αναπτύξουμε την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση ώστε η ταπεινοσύνη μας να είναι αληθινή και ουσιαστική και όχι μόνο μια άσκηση αυτοδιάθεσης.

Η αυτοπεποίθηση από τη μία πλευρά και ταυτόχρονα η ταπεινότητα και η απλοϊκότητα από την άλλη, θα εξασφαλίσουν την επιδιωκόμενη ισορροπία που έχουμε ανάγκη.

Η αυτο-ανάπτυξη είναι το κλειδί …

Η ζωή είναι πλούσια και περίπλοκη. Ποτέ δεν υπάρχει το ιδανικά δυνατό σημείο που θα μας βοηθήσει σε κάθε ξεχωριστή περίπτωση.

Ωστόσο, αυτό είναι συνήθως που προσπαθούμε να κάνουμε. Να υπερκεράσουμε τα φυσικά δυνατά σημεία μας, αντί να αναπτύξουμε τα συμπληρωματικά τους. Ως αποτέλεσμα, οι δυνάμεις μας γίνονται μερικές φορές αδυναμίες και τυφλά σημεία. Αν δεν το αντιμετωπίσουμε αυτό και εξακολουθήσουμε να ενισχύουμε τα δυνατά σημεία μας αυτό που θα καταφέρνουμε είναι να ρίχνουμε συνεχώς λάδι στη φωτιά.

Το κλειδί είναι να αναγνωρίσουμε ποιες είναι οι φυσικές μας ιδιότητες, οι φυσικοί μας μηχανισμοί αντιμετώπισης των πραγμάτων και στη συνέχεια να δούμε πώς μπορούμε να τις εξισορροπήσουμε με τις αντίθετες ιδιότητές τους. Αυτό σημαίνει ολοκληρωμένη αυτο-ανάπτυξη. Δεν είναι εύκολο, αυτή όμως είναι η κατεύθυνση που φαίνεται να λειτουργεί καλύτερα και το μεγάλο μας στοίχημα.

Πολλοί άνθρωποι αγωνίζονται στη ζωή τους δίχως να κατανοούν ποιοι είναι και τις πραγματικές ελλείψεις τους. Πιστεύουν ότι αν αναπτύξουν την αντίθετη ποιότητα, θα χάσουν κάτι από τον εαυτό τους. Εύχομαι αυτό το άρθρο να συμβάλλει στην εκκαθάριση κάποιων από αυτές τις παρανοήσεις …

Μαρία Πέππα – Κλινική Υπνοθεραπεύτρια 
www.hypnotherapy4u.gr