| Ελληνο-αρβανίτικα χωριά, επί οθωμνοκρατίας στην Βοιωτία. Από χάρτη του 1570 (Greek-Arvanitic villages religions Ottoman Voeotia, map 1570). |
Τα αρβανίτικα θεωρούνται τυπικά από την συμβατική Ιστορία και Γλωσσολογία ως ένας κλάδος της αλβανικής γλώσσας, μία διάλεκτος της. Οι Αλβανοί θεωρούν τα αρβανίτικα ως μία αρχαία αλβανική γλώσσα. Η αλήθεια όμως δεν είναι ακριβώς έτσι…
Ο γράφων κατάγεται από ένα αρβανιτοχώρι της Αττικής, από μία παραδοσιακή αγροτική οικογένεια και έχοντας μάθει πολλά μόνος του για την αρβανίτικη παράδοση έκανε πολύχρονες έρευνες πάνω στο αντικείμενο…
Τα Αρβανίτικα δεν είναι διάλεκτος της επίσημης Αλβανικής γλώσσας, αλλά αντίθετα η αρβανίτικη είναι μία αρχαία γλώσσα από την οποία κατάγεται η νεώτερη τοσκική διάλεκτος, που υιοθετήθηκε από το αλβανικό κράτος ως επίσημη γλώσσα του κράτους. Η αρβανίτικη είναι γλώσσα αυτόνομη και η σημερινή αλβανική γλώσσα μία διάλεκτος της. Απλά οι Αρβανίτες ποτέ δεν θεώρησαν τους εαυτούς τους ξεχωριστό έθνος από τους Έλληνες, όπου και να βρέθηκαν στην γη, σε οποιαδήποτε ιστορική περίοδο, εδώ και χιλιάδες χρόνια. Έγραφαν με ελληνικό αλφάβητο, μιλούσαν και έγραφαν ελληνικά και στις αρβανίτικες εκκλησίες υπήρχε το ελληνορθόδοξο τυπικό πάντα. Ενώ ο πληθυσμός του αλβανικού κράτους, που ιδρύθηκε το 1913, θέλησε να υιοθετήσει ξεχωριστό αλφάβητο, να κάνει μία νότια αλβανική γλώσσα της Βορείου Ηπείρου επίσημη γλώσσα με πολλά δάνεια από τα τουρκικά, τα ιταλικά, τα γαλλικά και τα αγγλικά. Για να δηλώσει ότι είναι πραγματικό έθνος και για να μην αφομοιωθεί με τους συγγενείς Έλληνες των γειτονικών περιοχών.
 |
| Χάρτης των αρβανιτών στα Βαλκάνια, τον Μεσαίωνα. |
Από πού όμως κατάγονται οι Αρβανίτες και ποια η προέλευση της παράξενης γλώσσας τους. Θα πρέπει να πάμε πολύ πίσω στον χρόνο καθώς επιστήμονες έχουν βρει συγγένειες και ομοιότητες με την ομηρική γλώσσα. Οπότε μιλάμε τουλάχιστον για το 1.500-1.000 π.Χ. στην περιοχή που είναι σήμερα η Μακεδονία, η Ήπειρος, η Αλβανία και τα Σκόπια. Εκεί κατοικούσαν οι Βρύγες μία πολεμική θρακική φυλή, πολυπληθής και πολιτισμένη που κατοικούσε στο μεγαλύτερο μέρος των σημερινών Βαλκανίων.[1] Μιλούσαν μία γλώσσα που είχε κοινές ρίζες με την ελληνική και ομοιότητες στην δομή της γλώσσας. Ας μην ξεχνάμε ότι και οι Θράκες ήταν Έλληνες πανάρχαιοι κι ας θέλουν πολλοί ξένοι και εντόπιοι επιστήμονες να τους παρουσιάσουν σαν βαρβάρους ξεχωριστούς από τους Έλληνες, λόγω του ότι οι Νότιοι Έλληνες είχαν εξελιγμένο ελληνικό αστικό πολιτισμό σε σχέση με τον ξεπερασμένο αγροτικό πολιτισμό των Θρακών. Βέβαια αυτό είναι λάθος. Υπήρχαν πολλές «ταχύτητες» στον πολιτισμό των Ελλήνων, που δεν ήταν ενιαίος, αλλά διαφοροποιημένος τοπικά.
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο οι Βρύγες ή Φρύγες θεωρούνται ο αρχαιότερος λαός του κόσμου. Και να πως έγινε: Ο φαραώ Ψαμμήτιχος έδωσε δύο βρέφη σε έναν βοσκό και του είπε να τα πάρει μαζί του και να τα μεγαλώσει σε πολύ απομονωμένο περιβάλλον στην ύπαιθρο. Και να μην μιλήσει ποτέ μπροστά τους. Κάποια στιγμή, αφού πέρασε καιρός και τα βρέφη έγιναν παιδιά που περπατούσαν, ενώ άνοιξε την πόρτα στην καλύβα του αυτά ήλθαν αμέσως κοντά του και του ζήτησαν τροφή, φωνάζοντας “βέκος”. Ο βοσκός το ανέφερε στον φαραώ και εκείνος ρώτησε τους σοφούς συμβούλους της αυλής του. Σε ποια γλώσσα υπάρχει η λέξη βέκος και τι σημαίνει. Εκείνοι του είπαν βέκος είναι στα φρυγικά το ψωμί. Και ο φαραώ έβγαλε το συμπέρασμα ότι οι Φρύγες είναι ο αρχαιότερος λαός στον κόσμο! Και θα μου πείτε και τι σχέση έχει αυτή η ιστορία με τα αρβανίτικα; Μα, στα αρβανίτικα μπουκ είναι το ψωμί, ο άρτος. Βέκος > βούκος > μπουκ (ακόμη και σήμερα λέμε μπουκιά, κλπ.).
 |
| Αρβανίτες στην Νέα Ήπειρο, το 1350. |
Η αρβανίτικη είναι μία πανάρχαια ελληνική διάλεκτος. Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη όταν ιδρύθηκε η ελληνική αποικία της Επιδάμνου, στο σημερινό λιμάνι του Δυρραχίου στην Αλβανία, οι Κορίνθιοι άποικοι συνάντησαν Βρύγες και όχι Ιλλυριούς κατοίκους. Και μιλάμε την ίδια περίπου εποχή με το περιστατικό με τον φαραώ και τον βοσκό.
Αργότερα εισέβαλε η βάρβαρη φυλή των Ταυλαντίων Ιλλυριών στην περιοχή της κεντρικής Αλβανίας, που όμως δεν έσβησαν την φρυγική γλώσσα στην περιοχή. Ακολούθησαν οι πόλεμοι με το βασίλειο της Μακεδονίας, για 200 περίπου χρόνια, και ιδρύθηκαν παράλληλα με τις ελληνικές αποικίες των παραλίων και νέες πόλεις από τους Μακεδόνες και Ηπειρώτες βασιλείς, όπως η Αντιγόνεια στο Τεπελένι και η Αντιπάτρεια στο Μπεράτι της Αλβανίας. Ο εξελληνισμός άρχισε ενωρίς και εξελίχθηκε ραγδαία κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή εποχή. Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Διοκλητιανός ονόμασε την περιοχή αυτή ρωμαϊκη επαρχία, ως Ιλλυρία Ελληνική ή Νέα Ήπειρος, με πρωτεύουσα την Επίδαμνο, αποικία των Κορινθίων. Από εκεί περνούσε διασχίζοντας όλη την κεντρική Αλβανία η Εγνατία Οδός που κατέληγε στην νέα πρωτεύουσα των Ρωμαίων, την Κωνσταντινούπολη, το Βυζάντιο, των Μεγαρέων αποίκων. Οι αναφορές για την Νέα Ήπειρο την δηλώνουν ως μερικώς ελληνική και μερικώς εξελληνισμένη. Ακολούθησε η βυζαντινή περίοδος που κράτησε 1.100 χρόνια. Από το Δυρράχιο καταγόταν ο αυτοκράτορας Αναστάσιος ο Δίκορος. Είχε τον έναν οφθαλμό μαύρο και τον άλλο γαλανό. Το Δυρράχιο καταστράφηκε από σεισμό και ο Αναστάσιος το ανοικοδόμησε κατασκευάζοντας τα μεγαλύτερα και υψηλότερα τείχη στα Βαλκάνια. Τόσο μεγάλα που προχωρούσαν ιππείς επάνω τους!
Αργότερα η περιοχή έγινε βυζαντινό διοικητικό Θέμα με πρωτεύουσα το Δυρράχιο. Υπήρξαν και εποικισμοί σλάβων στα ορεινά, που δεν επηρέαζαν σοβαρά τον εντόπιο πληθυσμό, την γλώσσα και την ορθόδοξη θρησκεία. Για 100 περίπου χρόνια εκεί συγκρούσθηκαν Βούλγαροι και Βυζαντινοί μέχρι που νίκησαν οι Βυζαντινοί την εποχή του Βουλγαροκτόνου (1018 μ.Χ.). Εκείνην την εποχή γίνονται οι πρώτες αναφορές σε Αρβανίτες της Ηπείρου και σε Αλβανούς της Βόρειας Αλβανίας (Διοκλείας). Το αναφέρουν οι Βυζαντινοί ιστορικοί συγγραφείς της εποχής, ο Μιχαήλ Ατταλειάτης και η πριγκήπισσα Άννα Κομνηνή. Το 1204 αλώθηκε η Κωνσταντινούπολη από τους Φράγκους σταυροφόρους και ιδρύθηκε στην δυτική βυζαντινή Ελλάδα το Δεσποτάτο της Ηπείρου, με έδρα την Άρτα και με βασιλείς από την Δυναστεία των Κομνηνών. Περιέλαβε όλην σχεδόν την Αλβανία μέχρι το Δυρράχιο στα Βόρεια. Εκείνους τους αιώνες εμφανίζεται η περιοχή Άρβανον[2], ανάμεσα στις Βρυγηίδες (δηλ. των Βρυγών – νυν Πρέσπες) λίμνες και το Δυρράχιο, σε ορεινή τοποθεσία, βόρεια της σημερινής Βορείου Ηπείρου.
  |
| Άρβανον και Αρβανίτες 100-1430 μ.Χ. |
Στα 1262-1282 εισβάλουν στην περιοχή οι Γάλλοι της Δυναστείας των Ανδεγαυών της Ιταλίας, ηττώνται από τους Παλαιολόγους και παραιτούνται από την διεκδίκηση της Κωνσταντινούπολης. Αλλά οι περιοχές της Βόρειας Αλβανίας υιοθετούν τον καθολικισμό και ξεκινά η θρησκευτική διαίρεση της χώρας. Ο νότος παραμένει ορθόδοξος στο Δεσποτάτο της Ηπείρου των Κομνηνών. Έναν αιώνα αργότερα, στα 1320-1370 ξεκινά η κάθοδος των αρβανίτικων φυλών της Ηπείρου προς την νότια Ελλάδα. Είχαν προηγηθεί η κατάκτηση του Δεσποτάτου της Ηπείρου από τους Ιταλούς Ορσίνι των Επτανήσων, τους Παλαιολόγους της Κωνσταντινούπολης και τέλος τους Σέρβους του Στέφανου Δουσάν.
 |
| Λαϊκή εορτή στην Θήβα με αρβανίτες. |
Οι Αρβανίτες εγκαθίστανται μέχρι το 1400 στην Στερεά Ελλάδα, την Αττική, την Εύβοια, την Πελοπόννησο, την Θράκη…[3] Ενώ παράλληλα ξεκινά η οθωμανική κατάκτηση των Βαλκανίων και την Ελλάδας που θα κρατήσει ένα περίπου αιώνα.
(*) Ο κ. Ισίδ. Σκληρός δεν είναι γλωσσολόγος. Απλώς ένας νεαρός ομιλητής της αρβανίτικης γλώσσας.
 |
| Φύλλο της δίγλωσσης (νεοελληνικά-αρβανίτικα) εφημερίδος “Απόλλων” (1889). |
ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΕΡΙΚΟΥ ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΟΥ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟΥ
Ακολουθεί ένα λεξιλόγιο της σημερινής αρβανίτικη γλώσσας της νότιας Ελλάδας. Μόνον ο Μάρκος Μπότσαρης κατόρθωσε να γράψει αρβανίτικο λεξικό στα χρόνια της εξορίας των Σουλιωτών (μετά το 1803).
| Μπουκουράνα : Όμορφη | Μπουκουριά : Ομορφιά |
| Παλαθούρε : Παραθυρο | Στέπι : Σπίτι (> hospitium λατ.) |
| Βαιζα : κορίτσι | Ντιαλι : Αγόρι |
| Μπουρι : Άνδρας | Γκρουα : Γυναίκα |
| Τάτα : Πατέρας (< άττας φρυγικό) | Μούμα : Μητέρα , Μαμά |
| Πλιάκα : γριά, αρχαία | Θειάκα : Θεία |
| Βογκελ : Μικρός | Μάδε : Μεγάλος |
| Βλα ιμ : Αδερφός μου (> βλάμης : φίλος) | Μοτρα : Αδερφή |
| Κρουσκ : Συγγενείς, Συμπέθεροι | Μπουγιαρ : Αριστοκράτες, Βογιάροι |
| Πρίφτης : Ιερέας, Παπάς (> priest αγγλικά) | Τριμ : Παλληκάρι |
| Νουσε : Νύφη | Νταρσεμ : Γάμος |
| Ζοτιν : Κύριος, Θεός (< Ζευς) | Ντιελ : Ήλιος (< Δίας) |
| Ντερα : Πόρτα (< Δέρας ή Δούρα ομηρικό) | Κιελ : Ουρανός (> cielo ιταλικά) |
| Ντέτι : Θάλασσα | Μάλι : Βουνό |
| Λιούμι : Ποτάμι | Ράθρι : Ρείθρο, θέση κοντά σε ποτάμι |
| Χώρα : Πρωτεύουσα πόλη | Καντούτι : Χωριό |
| Κρουγιε : Βρύση (< κρήνη) | Ούγιε : Νερό (> aqua λατινικό) |
| Αρ : Γη (αρ πανάρχαια λέξη της Γης) | Ζιαρδ : Φωτιά |
| Μπουκ : Ψωμί (< βέκος φρυγικό) | Ντιαθ : Τυρί |
| Κριε : Κεφάλι (< κριός) | Κόκα : Κεφάλι |
| Κρεχαρορι : Στήθος | Κουριζι : Πλάτη |
| Μπίθα : Πισινός
(Μπιθε-γκουρας : Κολο-κοτρώνης) |
Γκούρα – Πέτρα
(οπλαρχηγός Γκούρας του 1821) |
| Ντορες : Χερια | Κεμπετε : Πόδια |
| Δεμπε : Δόντια | Γκουλουμιε : Μάτια, Οφθαλμοί |
| Μπέσα : Πίστη, υπόσχεση | Μπαμπεσιά : Απιστία, Ατιμία |
| Πακ : λίγη
(Πακ μπέσα : Μπαμπεσια) |
Φλες : Μιλάω, Λέω
(Παπαφλεσσας : Πολυλογάς παπάς) |
| Κες : Γελώ | Καμ : Έχω, Κεμι : Έχουμε |
| Σκοβα : Περναω από κάπου | Ντο βες : Θα πάω (< βαίνω) |
| Ντο Χαμ: θα φάω (< χαύω αρχαίο ελληνικό) | Μος : Μην (αρνητικό, αποτρεπτικό) |
| Ντρέδε : Τρομεροί (Ντρέδες Μεσσηνίας) | Ρι ατιε : Κάθησε εδώ (< ρέω) |
| Σούμε : Πολύ | Φτοχτε : Κακό, Φτωχό |
| Βατε : Πήγε, Έφυγε (< βαίνω) | έρδε : ήρθε |
| Σιπρ : Επάνω (> sopra ιταλικό) | Ποστ : Κάτω |
| Φάρα : Σπόρος, γένος (< φατρία αρχαίο ελληνικό) |
Σιοκ : δικός μου, δικός σας |
| Ρα καμπάνα : η καμπάνα | Πι : Πίνω |
| Τι : Εσύ (> tu ιταλικό) | Σοντε : Σήμερα |
| Νατε : Νύχτα (> notte ιταλικό) | Μενάτε : Πρωί (Μετά την νύχτα) |
| Ντίτα : Ημέρα (> date, day αγγλικό) | Βίτρα : Χρόνια, Έτη |
| Κουρτίνα : Όταν | Κάντον : Τραγουδώ (> canzoni ιταλικό) |
| Γκλιούχε : Γλώσσα | Ε πάρε : Ο πρώτος (> primus λατινικό) |
| Γκιθ : Όλο | Πούνε : Εργασία, δουλειά (< πόνος) |
| Μπάρδε : Λευκό, Άσπρο | Κουκε : Κόκκινο |
| Ζεζε : Μαύρο | Ρίμτε : Κίτρινο |
| Λουλε : Άνθος, Λουλούδι | Γκορυτσά, γκορτσά : Άγρια αχλαδιά |
| Εα κτου : Έλα εδώ | Σκόν γκα κτου : Φύγε από εδώ |
| Ντελιέτ : Πρόβατα | Δίτε : Κατσίκια |
| Γκιόσα : Προβατίνα | Ντόσα : Γουρούνα |
| Λιόπε : Αγελάδα
(> Λιόπεσι) |
Πούλε : Κοτόπουλο
(> polo ιταλικά) |
| Λεπούρ : Λαγός
(> κελεπούρι) |
Γκιέλι : Κόκκορας |
| Καρκαλέτσι : Ακρίδα | Μελιγκόνα : Μυρμήγκι (< μυρμηδών ομηρικό) |
Αρβανίτικα επώνυμα:
[1] Περισσότερα για τους Φρύγες βλ. ομιλία του Γ. Λεκάκη «Ο “χρυσός” μύθος του Μίδα, οι Μακεδονο-Θράκες Φρύγες, ο Γόρδιος, το Γόρδιον και ο γόρδιος δεσμός που δόθηκε στην Εταιρεία Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας (ΕΜΑΕΜ), στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, στις 2.2.2017.
http://www.arxeion-politismou.gr/2017/03/o-xrysos-mythos-tou-mida.html
[2] Βλ. και ομιλία του Γ. Λεκάκη «Η ελληνικότητα των Αρβανιτών», που δόθηκε στο αρβανιτοχώρι Λέχοβο της Φλώρινας, στις 20.6.2015.
http://www.arxeion-politismou.gr/2017/02/blog-post_70.html
[3] βλ. και Γ. Λεκάκη – Φ. Μαλκίδη «Αρβανίτες από την Ήπειρο στην Θράκη», στην εφημ. «Χρόνος» Κομοτηνής, 15.4.2015, επ’ ευκαιρίας σχετικού διημέρου συνεδρίου του αρβανίτικου Συλλόγου «Ρέα» Κορινθίας, που έγινε στην Κόρινθο.
http://www.arxeion-politismou.gr/2017/01/Arvanites-apo-tin-Ipeiro-stin-Thraki.html
Επιλεξτε να γινετε οι πρωτοι που θα εχετε προσβαση στην Πληροφορια του Stranger Voice
Greek
Η θρησκεία κανει τη διαφορα…. Οι ισλαμιστες καθολικοι… Οπως οι τσαμηδες… Τα λεγομενα ισλαμοορκ…. Οι ορθοδοξοι χριστιανοι Αλβανοι… Δεν εχουν τιποτα κοινο με το ισλαμ… Ο Αλβανικος εθνικισμος ειναι ισλαμοκινουμενος…. Οπως αλωστε ολοι οι εχθροι του Βυζαντίου.. Ο Παπας με τους νεοταξιτες νεοσταυροφορους ουνιτες οπως ουκρανοι βοσνιοκροατες.. Και τουρκοσουνιτες…. Το μασωνοαριστεροστροφο τραπεζοαεριτζιδικο κατεστημενο… Η κοσμωθεωρια του γκλομποφαμασωνοαριστερου αχταρμα βασίζεται ακριβως εκει στη θρησκεία.. Το ισλαμ καλειτε να εφαρμοσει ττα σχεδια του Παπα… Ολοι οι οθοδοξοι ειναι αδερφια… Εμείς κραταμε οταν θα νικισει ο αλβανοισλαμικος εθνικισμος τους πρωτους που θα κυνηγησει θα εινα οι χριστιανοι αλβανοι… Διατρεχουν θανασιμο κινδυνο οπως και οι Έλληνες.. Ο εχθρος ειναι κοινος.. Το μελλον κοινο.. Το Βυζάντιο.. Θα αποτελειτε απο χριστιανους ορθοδοξους με εικοσι εκατομμύρια κρυπτοχρισυιανους Τούρκος.. Οι ισλαμιστες χωριζονται σε σιιτες σουνιτες και οι αλβανοι σε χριστιανους και ισλαμ… Και ειναι θανασιμοι εχθροι μεταξυ τους.. Κανενα κοινο δεν εχουν ουτε μπορουν νασυνενοηθουν… Οι Αρβανιτες ειναι Βυζάντιο.. Ποιο Ελληνες απο τους Έλληνες… Ορθοδοξοι ολοι οι ορτθοδοξοι εχουν πνευματικο ιχωφ.. Και πολοι αλβανοι ποιο πιστοι χριστιανοι απο τους Έλληνες.. Πως θα ζησουν αυτοι σε μια τζιχαντικη μεγαλη Αλβανία…ισλαμικο κρατος.. Οπως τα Σκόπια.. ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΠΟΥ ΧΩΡΙΖΕΤΑΙ ΔΕ ΣΤΕΚΕΙ… Η βαση ειναι Ελληνική.. Το θεμελιο της ορθοδοξιας.. Εκει θα χτιστει το νεο Βυζάντιο.. Με βαση την ορθοδοξια.. Πρωτα για την πίστη… Και στην πιστη… ακρογονιαιος λιθοος υο αλληθινο ρωμαιικο…. Ουδετεροτητα.. ανοιχτο μυαλο.. Ωστε να εκμεταλευτουμε να αναδειξουμε την αληθινη διασταση της πραγματικοτητας.. Της απειλης και της αντιμετωπισης.. Οι ιδιοι οι αλβανοι χριστιανοι θα πολεμησουν τους ισλαμιστες.. Μη ξεχνατε ολοι οι φανεροι εχθροι της Ελλάδας ειναι ισλαμ.. Με οργανωτες γκλομποφασιστες νεοταξιτες νεοσταυροφορους του Παπα.. Το ολο σκοινικο γινετε για να καθυστερεί ο πουτινστη καθοδο… Εξελισετε πολεμος σε τεραστιο πεδιο με ε πιμερους μαχες.. Το καθετι αποτελει παζλ.. Και ποιονια.. Κινουμενη Αμμος.. Παραδειγμα αλλα ενουν κι αλλα κανουν… Ο Βορεικορεατης ειναι ευκευκαιρία.. Αν τον χτυπησουν εμμεσα χτυπανε Κινα και ρωσια.. Ιραν.. Οι συνέπειες θα ειναι χαοτικες και καθοριστικες… Θα πρέπει να αντιδρασουν τωρα… Και νομιζω θα το κανουν. Ουδετεροτητα στρατομονο στα συνορα.
Η ελληνική προπαγάνδα επικεντρώνεται κυρίως στο ότι:
• Οι Αρβανίτες δεν έχουν κοινή καταγωγή με τους Αλβανούς,
• τα αρβανίτικα είναι μία ελληνική διάλεκτος και δέν σχετίζονται με τα αλβανικά,
• υπήρχε παντοτινή διγλωσσία του αρβανίτικου πληθυσμού.
• ‘Αρβανίτες’ ονομάζονταν οι μισθοφόροι πολεμιστές στα μεσαιωνικά ευρωπαϊκά βασίλεια και δεν ήταν κάποια εθνική/φυλετική ομάδα
Ας δούμε κάποιες αλήθειες.
Από το «Λεξικό Εθνών-Εθνοτήτων-Λαών» του Γιόζεφ Βολφ, παραθέτουμε τα παρακάτω:
«Αρβανίτες ή Αλβανοί: Λαός που διαμορφώθηκε στο χώρο της σημερινής Αλβανίας τους πρώτους μ.Χ. αιώνες. Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος (πέθανε το 160-168 μ.Χ.) αναφέρει μια φυλή στην Ιλλυρία με το όνομα Άλβανες, που ζούσε στο χώρο μεταξύ Δυρραχίου και Δίβρης. Είναι φανερό ότι πρόκειται για ένωση πατριών που συγκροτήθηκε για αυτοάμυνα. Αυτή η ένωση ενισχύεται πολύ την εποχή των μεγάλων βαρβαρικών επιδρομών του 4ου-7ου μ.Χ. αιώνα. Τότε, στην περιοχή θα εισβάλουν σλαβικά φύλα που θα καταστρέψουν τις πόλεις. Μεγάλο μέρος των κατοίκων αυτών των πόλεων καταφεύγει στα βουνά και πυκνώνει τις γραμμές των Αλβανών, οι οποίοι φυσικά αντιστέκονται και αποκρούουν τους Σλάβους. Στις αρχικές ιλλυρικές πατριές, που συγκρότησαν τους Αλβανούς ή Αρβανίτες, προστέθηκαν τώρα και στοιχεία των παραλίων, ελληνικά, ρωμαϊκά κ.λπ. Οι Αλβανοί ή Αρβανίτες ενισχύονται ακόμα περισσότερο στην περίοδο της βουλγαρικής επέκτασης. Είναι καθαρά ποιμενικές πατριές, που κρατούν το όπλο στο χέρι. Οι Βυζαντινοί θα τους χρησιμοποιήσουν ως κλεισουράρηδες, φύλακες στα ορεινά μέρη. Θα ξεχωρίσουν τρεις διαφορετικές ομάδες: Οι Γκέγκηδες, οι Τσάμηδες και οι Τόσκηδες, με μια μικρότερη υποδιαίρεση, τους Λιάπηδες. Δε συγκρότησαν έθνος, παρόλο που είχαν βρεθεί από νωρίς μπροστά σε κοινό εχθρό. Στα χρόνια της Φραγκοκρατίας, οι αρβανίτικες πατριές χρησιμοποιούνται ως στρατός στα φεουδαρχικά κρατίδια που συγκροτήθηκαν στον ελλαδικό χώρο. Τον 14ο αιώνα οι ένοπλοι αυτοί Αρβανίτες που είχαν εγκατασταθεί σʼ όλη την οροσειρά της Πίνδου εξεγείρονται, ανατρέπουν την εξουσία στην Ήπειρο και δημιουργούν τρία κρατίδια: των Μπουαίων με κέντρο το Αγγελόκαστρο, των Λιοσαίων με κέντρο την Άρτα και του Κάρολου Τόπια, που καταλάμβανε τη Β. Ήπειρο και μέρος της Αλβανίας Με τη διάλυση αυτών των κρατιδίων οι πολεμικές πατριές των Αρβανιτών σκορπούν ως μισθοφόροι σε διάφορα μέρη της Ελλάδας: στην Αττική και Βοιωτία ως μισθοφόροι των Ατσαγιόλι και στην Πελοπόννησο ως μισθοφόροι των Παλαιολόγων. Οι Τούρκοι θα τους βρουν απλωμένους σʼ όλη την Ελλάδα. Οι Τούρκοι θα εξισλαμίσουν το βασικό όγκο των αρβανίτικων φατριών, που κατοικούσαν πέρα από τα όρια της σημερινής Ελλάδας και θα τους χρησιμοποιήσουν ως στήριγμα της εξουσίας τους. Οι Αρβανίτες που βρέθηκαν σκορπισμένοι, ως μισθοφόροι θα μείνουν κατά το πλείστο χριστιανοί και γιʼ αυτό θα πολεμούν τους Τούρκους. Αυτοί οι Αρβανίτες θα συγχωνευτούν τελικά με το Νεοελληνικό έθνος. Αντίθετα, οι εξισλαμισμένοι θα συγκροτήσουν το έθνος των Αλβανών, που ζει στην Αλβανία. Οι Αλβανοί όμως ονομάζουν τον εαυτό τους Σκιπετάρ. Ως μισθοφόροι, οι Αρβανίτες βρίσκονται σκορπισμένοι στα πέρατα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Οι χριστιανοί Αρβανίτες θα είναι οι βασικοί μισθοφόροι της Βενετίας και θα δράσουν σʼ όλη τη διάρκεια των τουρκοβενετικών πολέμων. Μεγάλος αριθμός Αρβανιτών μισθοφόρων θα εγκατασταθούν στο βασίλειο της Νεάπολης, όπου θα παραμείνουν Και μετά την κατάλυση. Απόγονοί τους ζουν σήμερα σκορπισμένοι στη Ν. Ιταλία. Μεγάλος όγκος Αρβανιτών θα κατέβει στον ελλαδικό χώρο και ιδιαίτερα στην Πελοπόννησο το 1770, την εποχή των Ορλωφικών. Για μια περίοδο θα κυριαρχήσουν στην Πελοπόννησο, ενώ θα εξαναγκάσουν σε φυγή το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της Πελοποννήσου. Έγιναν πραγματική συμφορά. Οι ίδιοι οι Τούρκοι θα τους καταδιώξουν. Σε συνεργασία με τις κλέφτικες ομάδες της Πελοποννήσου οι Τούρκοι θα τους εξοντώσουν. Μαζί με τις ένοπλες πατριές είχαν κατέβει στην Πελοπόννησο και πολλοί ποιμένες. Με το διωγμό, οι περισσότεροι θα φύγουν για να εγκατασταθούν στα νησιά (Κυκλάδες, Σάμο κ.λπ.), ενώ ένα μεγάλο μέρος θα επιστρέψει στην Αλβανία, μετά από περίπου 10 χρόνια παραμονής στην Πελοπόννησο. Αρβανίτες θα εγκατασταθούν σε όλα τα μέρη της Ελλάδας, τόσο ως μισθοφόροι των Βενετών, όσο και ως μισθοφόροι των Τούρκων. Οι χριστιανοί Αρβανίτες, που εγκαταστάθηκαν στον ελλαδικό χώρο πριν από την Τουρκοκρατία, θα πολεμήσουν τους Τούρκους και στη συνέχεια, μέσα από κοινούς με τον ελληνικό πληθυσμό αγώνες κατά των Τούρκων, θα συγχωνευτούν με τους Έλληνες. Οι Αρβανίτες θα αφομοιωθούν από το νεοελληνικό έθνος. Η γλώσσα των Αρβανιτών γενικά ήταν φτωχή και οι Αρβανίτες υποχρεώθηκαν να χρησιμοποιούν πολλές ελληνικές λέξεις. Σιγά σιγά η γλώσσα τους χάνεται. Η αρβανίτικη γλώσσα δε χάθηκε εντελώς μόνο στις περιοχές, όπου οι Αρβανίτες έμειναν ως αποκλειστική-κλειστή κοινωνία(Αττική και Βοιωτία και κατά κάποιο τρόπο η Κορινθία). Όταν η κλειστή κοινωνία τους θα σπάσει (από τα μέσα του 18ου αιώνα και έπειτα) η αρβανίτικη γλώσσα θα αρχίσει να υποχωρεί. Εξακολουθεί να αντιστέκεται όμως, στα ορεινά χωριά της Βοιωτίας-Αττικής.» (Γιοχάνες Βολφ, “ΛΕΞΙΚΟΝ ΕΘΝΩΝ, ΕΘΝΟΤΗΤΩΝ, ΛΑΩΝ,” «ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ», Αθήνα 1994)
Οι Αρβανίτες στην καταγωγή τους ήταν Αλβανοί που ήρθαν σε επιμιξία με τους Έλληνες που συνάντησαν στις περιοχές όπου μετανάστευσαν και εγκαταστάθηκαν, και εξελληνίστηκαν. Πολιτισμικά, κοινωνικά και εθνικά αφομοιώθηκαν πλήρως, είτε αυτό αρέσει σε μερικούς είτε ΌΧΙ, και σταδιακά απέκτησαν ελληνική εθνική συνείδηση. Υπάρχουν αυτοκρατορικά διατάγματα, αναφορές και ιστορικά κείμενα, ακόμα και παλιά σχολικά βιβλία στα οποια οι Αρβανίτες χαρακτηρίζονται “Αλβανοί”. Οι μεσαιωνικές ελληνικές – και όχι μόνο – πηγές περιγράφουν τους πληθυσμούς αυτούς ως Αλβανούς (συνήθως οι λόγιοι) και Αρβανίτες (ή Αλβανίτες), ενώ σε άλλες γλώσσες αποκαλούνταν ως Arbanenses (και Albanenses), Arbanaski, Αρμπερόρ, κ.α. Οι ονομασίες αυτές αφορούν ταυτόχρονα χριστιανικούς και μουσουλμανικούς αλβανόφωνους πληθυσμούς.
Η πρώτη γνωστή κάθοδος των Αλβανών άρχισε το 1354 μ.Χ. Ο Ιωάννης Καντακουζηνός γράφει ότι μετά από κάποια φυσική καταστροφή (ξηρασία) που συνέβη στις αλβανικές περιοχές, κατέβηκαν προς τα κάτω (προς τις νοτιότερες περιοχές, τα αβασίλευτα γένη των Αλβανών με τις οικογένειες τους: «Διατριβόντα δε εν Θετταλία βασιλέα, οι τα ορεινά της Θεσσαλίας Αλβανοί αβασίλευτοι Μαλακάσιοι, Μπούιοι και Μεσαρίται από των φυλάρχων προσαγορενόμενοι, περί δισχιλίους και μυρίους όντες, προσεκύνησαν ελθόντες και υπέσχοντο δουλεύσειν…»
Ο Άγγελος Έμμος, Βενετός κυβερνήτης της Πελοποννήσου κατά τα έτη 1703-1706, χαρακτηρίζει τους Αρβανίτες: «γένος άθλιον, περιορισθέν μετά των οικογενειών αυτών εις τα κρησφύγετα των όρεων, εν πενιχραίς καλύβαις, αποζών εκ των προιόντων των ποιμνίων, ων αυτοί σχεδόν αποκλειστικώς εισίν οι επιμεληταί.» Ο δε διάδοχος του Φραγκίσκος Γριμάνης (1706-1709), επιεικέστερος, αυτά λέει για την Πελοπόννησο γενικά αλλά και για τους Αρβανίτες ειδικότερα προς τη Γερουσία του: «Η Πελοπόννησος κατοικείται υπό Ελλήνων και Αλβανών, τούτων οι Έλληνες, πολυπληθέστεροι, οικούσι τας πόλεις και καταγίνονται εις το εμπόριον και τη ναυτιλίαν, οι δε Αλβανοί οίτινες τοσούτον έχουσι συγχωνευθή μετά των Ελλήνων, ώστε δεν θεωρούνται αποτελούντες ίδιαν φυλήν αλλ’απλώς διάφοροι τάξιν, είσιν ολιγώτερον εύποροι και πεπολιτισμένοι, διάγοντες βίον πλάνητα και νομαδικόν και διαιτώμενοι το μεν θέρος εις τα όρη της Αρκαδίας, τον δε χειμώνα εις την Ηλίδα και την Αργολίδα και τα παράλια του Φαναρίου (Ερμιονίδα,Τροιζήνα και Επιδαυρίαν).»
Ευφυώς λοιπόν, ο Κωνσταντίνος Παπαρρήγοπουλος, ο επονομάζομενος και εθνικός ιστορικός συγγραφέας, αντιπαρέρχεται τις αλληλοσυγκρουόμενες απόψεις γύρω από το θέμα των Αρβανιτών και της καταγωγής τους και λέει ξεκάθαρα τη γνώμη του. Αναφερόμενος λόγου χάρη στη καταγωγή των Σουλιωτών τονίζει: «Ήταν κράμα Ελλήνων και εξελληνισθέντων Αλβανών και εις των επιφανεστέρων γόνων του συνοικεσίου των δυο φυλών του από της 14ης εκατονταετηρίδος αρξαμένου μέχρι της σήμερον. Η Αλβανική εκράτυνε το μάχιμον της ελληνικής πνεύμα, η δε Ελληνική ενεφύσησεν εις την Αλβανικήν, τα ευγενέστερα αισθήματα της φιλομαθείας και της ευνομίας. Τα δύο κάλλιστα προϊόντα του συνδυασμού τούτου υπήρξαν οι Σουλιώται επί της Στερεάς, οι Υδραίοι και οι Σπετσιώται κατά θάλασσαν.» (Κωνστ. Παπαρρηγόπουλος, «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους», έκδ. 7η μετά προσθηκών, σημειώσεων και βελτιώσεων υπό Νίκου Α. Βέη, εκδόσεις «Σεφερλής», Αθήναι 1955, Τόμος Ε΄ σελ. 441)
Ο αυτοκράτορας Μανουήλ Παλαιολόγος, στον επιτάφιο προς τον αυτάδελφό του Θεόδωρο Παλαιολόγο, μας δίνει αξιοπρόσεκτες πληροφορίες για την μετοίκηση χιλιάδων Αλβανών στην Πελοπόννησο, τους οποίους αποκαλεί ‘Ιλλυριούς’, μαζί με τις γυναίκες και τα παιδιά τους και τα ζώα τους όπως χαρακτηρηστικά λέει: «Αλλά και Ιλλυριοί, περίπου μία μυριάδα, αθρόοι μετοίκησαν με τα παιδιά και τις γυναίκες και τα ζώα τους…» (Λάμπρου: «Παλαιολόγεια και Πελοποννησιακά», τ. Β, σ. 41–42)
Στον σατυρικό διάλογο ‘Ταξίδι στον Άδη’ (Επιδημία Μάζαρι εν Άδου) του βυζαντινού Μάξιμου Μάζαρι, ο συγγραφέας περιγράφει τις επτά γλωσσικές–πολιτισμικές κοινότητες που κατοικούν από κοινού (οικεί αναμίξ γένη) το 1415 στην Πελοπόννησο: Λακεδαίμονες (Μανιάτες), Ιταλοί, Πελοποννήσιοι (Μοραΐτες), Σθλαβίνοι, (Σλάβοι) Ιλλυριοί (Αρβανίτες), Αιγύπτιοι (Τσιγγάνοι) και Ιουδαίοι (Εβραίοι). (D. Α. Zakythinos, Le Despotat grec de Morée, II Athènes 1953, σελ. 1.)
Ο Φραντζής γράφει: «Τω αυτώ δε φθινοπώρω του s&ηβ έτους (6962 ήτοι 1454 μ.Χ.) δηλονότι επανεστάτησαν οι της Πελοποννήσου Αλβανίται κατά των Δεσποτών και των Αυθεντών αυτών». Ο Κριτόβουλος γράφει: «Οι γαρ της Πελοποννήσου Δεσπόται, της Βυζαντίδος αλούσης, ευθύς νεωτερισάντων των εν Πελοποννήσω Ιλλυριών και επαναστάντων αυτοίς…» (Κριτοβούλου, Ιστορία των πράξεων του Μωάμεθ, Β’-Γ’, 1)
Η αύξηση της μεγάλης ιδιοκτησίας, οι ενδοβυζαντινές συγκρούσεις και οι καταστροφικές επιδρομές των Αλβανών και των Καταλανών κάνουν το Marino Sanudo Torcello (1325) να περιγράφει την κατάσταση ως αξιοθρήνητη σε μία Θεσσαλία ερημωμένη και κατεστραμμένη: “Deusmisit hanc pestem patriae Blachiae supradictae, quia ipsa miserat quodam genus, Albanensium gentisnomine, in tanta quantitate numerosa: quae gens omnia quae errant extra castra penitusdestruxerunt”
Albanensium λοιπόν.
Οι Καταλάνοι και οι Φράγκοι, που υποδέχτηκαν τότε στα εδάφη της κεντρικής Ελλάδος τους Αρβανίτες, δεν τους καταγράφουν ως «δίγλωσσους Έλληνες», αλλά ως «Αρβανίτες» (για την ακρίβεια ως «Αλβανούς»), στα «κατάστιχα» δε των απογραφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που συντάχτηκαν το 1460 μ.Χ., αλλά και μέχρι τον 16ο αιώνα, οι κάτοικοι π.χ. της ανατολικής Λοκρίδας, αναφέρονται ως «Αρναούτ». Ειδικά δε για το χωριό Μαρτίνο, ο συντάκτης του βιβλίου «Η στρατιωτική ζωή εν Ελλάδι», που πέρασε απ΄ την περιοχή το 1856, αναφέρει, ότι οι γυναίκες του χωριού, που συνάντησε στο «παλιο-πούσ», μαζί με τα άλλα μέλη του αποσπάσματος στο οποίο συμμετείχε, 400 χρόνια μετά την κάθοδο των υποτιθέμενων «δίγλωσσων-Ελλήνων», δεν ήξεραν τη λέξη «νερό» και ότι για να συνεννοηθούν τελικά μαζί τους, χρησιμοποίησαν…μεταφραστή. Ο ίδιος δε μας λέγει, ότι το Μαρτίνο έχασε την έδρα του Δήμου Λαρύμνης από τον Προσκυνά, γιατί οι κάτοικοί του δεν ήξεραν καθόλου ελληνικά! Μόλις δε πρόσφατα, στη δεκαετία του ‘70, στο Λούτσι, του οποίου οι κάτοικοι κατάγονται από το Μαρτίνο, πέθανε η τελευταία γυναίκα, που δεν ήξερε καθόλου ελληνικά. Επομένως;
Τί ήταν το Άρβανό ή Άρβανα; Άρβανα ονομαζόταν περιοχές που κατοικούνταν από Αλβανούς και αλβανόφωνους πληθυσμούς. Υπήρχαν τα Άρβανα στην κεντρική Αλβανία, υπήρχαν τα Άρβανα (στα αλβανικά ‘Αρμπερία’) στην περιοχή μετά την αριστερή όχθη του ποταμού Vjosë (Αωού) και νότια της Αυλώνας, μέχρι τα βόρεια και δυτικά του Δελβίνου, η σημερινή δηλαδή Labëria (άρα μάλλον σιγά-σιγά το Arbëria έγινε Labëria) ή Λιαπουριά στα ελληνικά. Την Λιαπουριά ο Παναγιώτης Αραβαντινός την αναφέρει στο έργο του ‘Χρονογραφία της Ηπείρου’ ως ‘Άρβανον’ και ‘Άρμπρι’, ενώ ο Ψαλίδας την ονομάζει ‘Άρβανον’ και ‘Άρμπηρι’. Υπήρχε όμως και το Πριγκηπάτο των Άρμπερ (Principata e Arbërit) στα βόρεια της Αλβανίας, με πρωτεύουσα την Nderfandina (κατά πάσα πιθανότητα ήταν άλλο όνομα της πόλης Κρούγια/Krujë), υπήρχαν τα Άρβανα Μαζαρακαίων στην Τσαμουριά (Θεσπρωτία), εξ’ ου και το τσάμικο χωριό Mazrrek (Μαζαράκι), κ.τλ.
Η Γεωγραφία νεωτερική είναι έργο των Δανιήλ Φιλιππίδη και Γρηγόριου Κωνσταντά, γραμμένο στη δημοτική, που εκδόθηκε στη Βιέννη το 1791. Είναι περιηγητικό έργο που επικεντρώνεται σε κοινωνικά και ιστορικά θέματα των περιοχών που περιγράφονται, και κατακρίνει την κοινωνική ανισότητα. Θεωρείται από τα πιο σημαντικά έργα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Στις σελίδες 246-248 διαβάζουμε… για μια ευρύτατη αρχαία Μακεδονία που περιελάμβανε στα εδάφη της και την «Αρβανιτιά» (Αλβανία) και συνόρευε στο βορρά με Δαλματία και Βοσνία (μάλλον υπονοούσαν την ρωμαϊκή Επαρχία Μακεδονίας) της οποίας οι πρώτοι (αρχαίοι) κάτοικοι «ήταν εκείνοι που ήταν και της Ελλάδος», των οποίων η θρησκεία «ήταν αυτή με τα λοιπά έθνη της Ελλάδος» και «είχε κάθε άδικο λοιπόν ο Δημοσθένης να λέγη τους Μακεδόνας βαρβάρους. Μάλιστα τότε αυτό το επώνυμο άρμοζε περισσότερο εις τους Αθηναίους παρά εις τους Μακεδόνας.»
ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ:
ΝΙΤΗΣ = ο έχων Νου,
ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ = ο έχων Νου, από το Αρβαδ (Δωριστή ARWAD/ΑΡΒΑD με το αλφάβητο της Κύμης… τό δωρικό W προφέρεται Β Ιωνικά…. Wagon, Βάγον, Βαγόνι….
‘ΑΡΑΔΟΣ Ιωννικά και Arwad Arvad Δωρικα.
Το όνομα Αράδιος αναφέρεται στην Βίβλο ως ό γεννήτορας των Αραδίων, στήν νήσο ARWAD ή ARVAD Δωρικά και Ιωννικά ΑΡΑΔΟΣ άπό “Arva-d και Νού”, ο Αρβα-νίτης.
Σήμερα Είναι το μόνο κατοικημένο νησί στη Συρία… Σε όλες της Ανατολικές Δωρικές διαλέκτους (σημιτικές) το όνομα ΆΡΑΔΟΣ γείνετε