Οι Τούρκοι πιστεύουν σε μια προφητεία πού προβλέπει πώς ή Κωνσταντινούπολη θα ξαναπέσει κάποτε στα χέρια των παλαιών κυρίων της

Ό Άγγλος αρχαιολόγος JAMES MORTON PATON υποστηρίζει ότι ό ανώνυμος συγγραφέας είναι ό Ιταλός ALESSANDRO BISANI.

Στο
βιβλίο υπάρχουν μόνο πέντε χαλκογραφίες του STUART από την Αθήνα κι’
οπωσδήποτε αυτές οι εικόνες δεν ήταν αρκετές να του εξασφαλίσουν την
πατρότητα του έργου. Φαίνεται ότι ή προβολή του ονόματος του JAMES
STUART έγινε από τον εκδότη αποκλειστικά για κυκλοφοριακούς λόγους. Ή
αιτία πού υπαγόρευσε την αποσιώπηση του ονόματος του ALESSANDRO BISANI
παραμένει άγνωστη.

Γεγονός
πάντως είναι ότι ό Ιταλός περιηγητής, ευσυνείδητος, απροκατάληπτος,
κάτι ολότελα ασυνήθιστο για καθολικό, ενημερωμένος και προικισμένος με
ερευνητικό πνεύμα, έδωσε ένα λαμπρό ταξιδιωτικό κείμενο. Μερικές
παρατηρήσεις του μάλιστα πάνω σε καίρια προβλήματα του τότε Ελληνισμού
είναι πολυσήμαντες.

Ή
περιήγηση στον ελληνικό χώρο άρχιζε ι από την Κίμωλο, πολυσύχναστη
σκάλα στις Κυκλάδες σ’ ολόκληρο τον ΙΗ’ αιώνα, όπου ό ανώνυμος
περιηγητής και οι συνταξιδιώτες του έφθασαν τέλη Μαΐου 1788.

Όλοι
οι κάτοικοι του νησιού έσπευσαν στην κατοικία του προεστού όπου είχαν
καταλύσει οι ξένοι «για να τούς δουν και να μάθουν νέα». Ό
σπιτονοικοκύρης πρόσφερε στους επισκέπτες γάλα, «το μόνο πού παράγει το
νησί)), χωρίς να δεχθή χρήματα.

«Ή
διακόσμηση του σπιτιού, προσαρμοσμένη στην αισθητική και στις
συνήθειες του τόπου, ήταν όλη όλη κάτι μικρά επιχρυσωμένα κανάτια από
κιμωλία γη και εικόνες άγιων».

Πρόσεξε
ότι όλοι οι νησιώτες άκουγαν τον προεστό με μεγάλη προσοχή. «Με τα
άσπρα γένια του, το επιβλητικό και μεγαλόπρεπο ύφος και κυρίως την
ηλικία και την υποδειγματική αρετή του, έχει εξασφαλίσει την
εμπιστοσύνη των συμπατριωτών του. Είμαι βέβαιος πώς στην Ελλάδα
ανακουφίζεται κανείς από τα βάσανα των γερατειών με το σεβασμό, την
υπακοή και την καλοσύνη πού συναντά σ’ όλους τούς νέους». Οι κάτοικοι
της Κιμώλου ήταν όλοι ναυτικοί και οι περισσότεροι από’ αυτούς άριστοι
πιλότοι Μιλούσαν ιταλικά, γαλλικά, ακόμα και αγγλικά. Οι γυναίκες
έπλεκαν κάλτσες μπαμπακερές που αποτελούν βασικό έσοδο για το πάμπτωχο
νησί.

Στους
περισσότερους από τους ξένους πού ταξίδεψαν στην Κίμωλο προκαλούσε
εντύπωση ή ζωηρή κοινωνικότητα των γυναικών. Έτσι πολλοί επηρεασμένοι
από τις παλαιότερες περιπέτειες του νησιού, πού είχε μεταβληθεί σε
καταφύγιο των πειρατών κατά τούς χειμερινούς μήνες, μιλούσαν για
ανηθικότητα. Ή ίδια πλάνη και οι ίδιες παρεξηγήσεις είχαν δημιουργηθεί
και κατά τον ΙΖ’ αιώνα στους ταξιδιώτες πού έβλεπαν την ελευθεριότητα
των γυναικών της Χίου. Ό Ιταλός περιηγητής έχει την ικανότητα να
ανακάλυψη τα αίτια της πρόθυμης επικοινωνίας των γυναικών της Κιμώλου
με τούς ξένους, κάτι αδιανόητο για τούς πληθυσμούς των άλλων νησιωτικών
και ηπειρωτικών ελληνικών περιοχών .

«Ή
φυσική τους ζωηράδα, μαζί με την επιθυμία να διαθέσουν τα
χειροτεχνήματά τους, έχουν δημιουργήσει τόση οικειότητα με τούς ξένους,
ώστε πολλές από’ αυτές μας έπιαναν από το μπράτσο και μας οδηγούσαν
στα σπίτια τους. Αυτή ή συμπεριφορά καλλιέργησε την εντύπωση ότι οι
γυναίκες της Κιμώλου δεν είναι ενάρετες».

Στην
πραγματικότητα προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να εξασφαλίσουν την πώληση
των προϊόντων τους πού αποτελούσαν την μοναδική ελπίδα για επιβίωση στο
ολότελα άγονο νησί τους Δεν
είναι ούτε όμορφες ούτε άσχημες, παρατηρεί ό συγγραφέας του χρονικού.
«Έχουν πλούσιο στήθος και πολύ παχιά πόδια. Γι’ αυτά τα χοντρά πόδια
τους καμαρώνουν ιδιαίτερα και κάνουν ότι μπορούν — φορώντας κυρίως πολλά
ζευγάρια κάλτσες—για να αυξήσουν τον όγκο τους. Ή φορεσιά τους είναι
περίεργη. Πάνω στο πουκάμισο πού κουμπώνει κάτω από το στήθος και φθάνει
λίγο κάτω από τα γόνατα, φορούν ένα χρυσοκέντητο ζιπούνι με κόκκινη
μπορντούρα πού περιβάλλει το στήθος χωρίς να εμποδίζει την προβολή του.
Ένα μαντήλι στερεωμένο στο κεφάλι κυματίζει πίσω. Φοράνε άσπρες
κάλτσες, μικρά υποδήματα και κεφαλοδέσια κάθε λογής».

Όλα
τα παιδιά του χωριού ζητούσαν από τούς ξένους «ένα παρά». Οι κάτοικοι
ζούσαν σε εξαθλίωση. Ωστόσο, παρατηρεί ό περιηγητής, τα εγκλήματα είναι
σπάνια στο νησί

Οι σημειώσεις πού ακολουθούν έχουν γίνει στη Θεσσαλονίκη, όπου ό συγγραφέας του χρονικού έφθασε τον Ιούνιο του 1788.

«Δύο
παλιά ερειπωμένα κάστρα βρίσκονται πλάι στη θάλασσα και άλλα δύο στο
εσωτερικό. Ή πόλη περιβάλλεται από οχυρό και καλοχτισμένο τείχος. Τα
σπίτια είναι ξύλινα, βαμμένα κόκκινα, έκτος από το τμήμα κάτω από την
οροφή πού έχει χρώμα μαύρο. Τα κυριότερα τμήματα των δρόμων έχουν
ξύλινη στέγη για να εξασφαλίζουν προστασία από την ζέστη. Έτσι όμως δεν
κυκλοφορεί εύκολα ό αέρας. Άλλοι δρόμοι είναι γεμάτοι περιστέρια,
λελέκια, σπουργίτια, καρακάξες και κοράκια καθώς και από σκύλους και
γάτους. Κανένας δεν τολμάει να βλάψει αυτά τα ζώα, γιατί κινδυνεύει να
χαρακτηριστεί φονιάς από τούς Τούρκους και να τιμωρηθεί ανάλογα. Τα
μαγαζιά κλείνουν με ένα απλό μάνταλο γιατί δεν γίνονται κλεψιές» .

Υπολογίζει τούς κατοίκους τής Θεσσαλονίκης σε 80 χιλιάδες: Εβραίοι 23.000, Έλληνες και Φράγκοι 20.000, οι υπόλοιποι Τούρκοι.

«Από
την μπόχα καταλαβαίνεις πότε βρίσκεσαι σε εβραϊκή συνοικία.