Όταν οι Τούρκοι παραβιάζουν ανοικτές… υφαλοκρηπίδες

Της Κύρας Αδάμ

Παραμονές της συνάντησης κορυφής Σαμαρά – Ερντογάν στις 5 Μαρτίου στην Τουρκία, οι δύο πλευρές επιχείρησαν να οξύνουν με δηλώσεις και πράξεις τη διαχρονική διαφορά τους στην οριοθέτηση της μεταξύ τους υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ.

Τούτο σημαίνει λογικά ότι οι δύο πρωθυπουργοί θα έχουν το θέμα ψηλά στην ατζέντα των συ νομιλιών τους, σε μια προσπά θεια αποφυγής της περαιτέρω έντασης, αφού καμία από τις δύο χώρες (η Ελλάδα λόγω της οικονομικής κρίσης και η Τουρκία για την αναθέρμανση, έστω, των ενταξιακων διαπραγματεύσεων της) δεν έχει συμφέρον να τραβήξει την υπόθεση στα άκρα. Επομένως δεν μπορεί να αφαιρεθεί από το σκηνικό, ούτε να ξαφνιάσει μια τυχόν συμφωνία των δύο πλευρών για κοινή προ σφυγή στη Χάγη, ούτε για τυχόν συμφωνία για συνεκμετάλλευση με κοινή αμερικανική εταιρεία αμερικανικών συμφερόντων. Άλλωστε μια τέτοια συμφωνία αποτελεί θέση των ΗΠΑ, την οποία η Ουάσινγκτον συχνά πυκνά υπενθυμίζει με πολλούς έμμεσους ή άμεσους τρόπους.

Δικαιώματα

Η ελληνική κυβέρνηση έχει ψηλά στη δική της επικοινωνιακή ατζέντα το θέμα της υφαλοκρηπίδας. Στις αρχές του χρόνου διέρρευσε πληροφορίες περί αποστολής στον ΟΗΕ των συντεταγμένων των εξωτερικών συνό ρων της ελληνικής ΑΟΖ. Κάθε χώρα βεβαίως έχει δικαίωμα, σύμφωνα με το Δίκαιο της θά λασσας, να αποστείλει στον ΟΗΕ τα όρια της ΑΟΖ, της υφα λοκρηπίδας, της Ζώνης Αλιείας κ.λπ. που ισχυρίζεται ή αξιώνει ότι της ανήκουν.

Ωστόσο σε καμία περίπτωση δεν κατοχυρώνει με τον τρόπο αυτόν αποκλειστικά δικαιώματα επί της ΑΟΖ, διότι το απαγορεύουν τα άρθρα 74 και 83 της Σύμβασης. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι στην περί πτωση που η ελληνική κυβέρνη ση αποστείλει με ακρίβεια τις συντεταγμένες της ΑΟΖ στον ΟΗΕ η Διεύθυνση Ωκεάνιων Υποθέσεων θα τις καταχωρίσει ως Εθνική Διεκδίκηση (National Claim) και όχι ως ελληνική ΑΟΖ. Και τούτο γιατί τα άρθρα 74 και 83 της Σύμβασης επιβάλλουν στα κράτη να οριοθετήσουν την ΑΟΖ με μεταξύ τους συμφωνία και απαγορεύουν τη μονομερή οριοθέτηση, δηλαδή «ανακήρυ ξη της ΑΟΖ», που αποτελεί ελλη νική πατέντα επικοινωνιακής πο λιτικής.

Αυτές οι κυβερνητικές διαρροές προκάλεσαν ήδη βλάβη, διότι το τουρκικό ΥΠ.ΕΞ. αντέδρασε δηλώνοντας ότι στην περίπτωση που αποστείλει η Ελλάδα συντεταγμένες το ίδιο θα πράξει και η Τουρκία.

Αυτό συνεπάγεται ότι η Τουρκία θά επικαλύψει το μισό Αιγαίο και την περιοχή 200 και πλέον ν.μ. νότια από το Καστελλόριζο.

Συνεκμετάλλευση

Διαμορφώνεται δηλαδή ξαφνικά ένα πλαίσιο επικαλυπτόμενων περιοχών έτοιμων, πιθανώς, για συνεκμετάλλευση…

Και όμως η Ελλάδα έχει ήδη αποστείλει στον ΟΗΕ από τη δεκαετία του 1960 τις ελληνικές διεκδικήσεις για την υφαλοκρηπίδα, επομένως οι πρόσφατες ελληνικές «προθέσεις» δεν αποτελούν κεραυνό εν αιθρία.

Ο Νόμος 142/1969 έχει καταχωρηθεί στον ΟΗΕ ως ελληνι κή διεκδίκηση, χωρίς όμως να κατοχυρώνει κανένα δικαίωμα. Με τον νόμο αυτόν η Ελλάδα δε σμεύεται ότι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας με κράτη που έχουν την Ελλάδα απέναντι τους ή με παρακείμενες ακτές θα γί νει σύμφωνα με τις διατάξεις της Σύμβασης, δηλαδή με μεταξύ τους συμφωνία ή με κοινή προ σφυγή στη Χάγη ή με διαιτησία στον ΟΗΕ. Ωστόσο με τον Νόμο 142/1969 η Ελλάδα… διεκδικεί δικαιώματα υφαλοκρηπίδας στα ελληνικά χωρικά ύδατα, στα οποία, όπως και στην ξηρά, ασκεί πλήρη κυριαρχία.

Από την άλλη και ο πρόσφατος Νόμος Μανιάτη 4001/2011, τον οποίο επικαλείται η κυβέρνη ση, μετατρέπει τα χωρικά ύδατα στα νησιά του Αν. Αιγαίου σε ΑΟΖ-διεθνή θάλασσα και αφήνει την ΑΟΖ στο… έλεος του Αλλάχ σε περιοχές όπου απέναντι από τις τουρκικές ακτές δεν υπάρ χουν ελληνικά νησιά για να οριο θετηθεί η μέση γραμμή μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, όπως τα κενά μεταξύ Λήμνου – Λέσβου, Λέσβου -Χίου, Σάμου – Ρόδου, Ρόδου – Καστελλόριζου κ.λπ.

Οριοθέτηση

Και όμως οι συντεταγμένες των ορίων της ελληνικής ΑΟΖ από τον Έβρο μέχρι και το Καστελλόριζο έχουν ήδη εκδοθεί από την Υδρογραφική Υπηρεσία του ΓΕΝ, όταν με απαίτηση του ΥΠ.ΕΞ. το 1997 η ΥΥ. προσδιόρισε τις συντεταγμένες των θαλάσσιων συνόρων «για τους εσωτερικούς ηλεκτρονικούς χάρτες».

Έτσι με την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων από τον Έβρο μέχρι το Καστελλόριζο, που γενικά συμπίπτουν με τα όρια του FlR Αθηνών/Κωνσταντινούπολης, η Ελλάδα οριοθέτησε μονο μερώς και για εσωτερική χρήση συνεχόμενα θαλάσσια σύνορα, εντός των οποίων κάθε χώρα ασκεί αποκλειστικά δικαιώματα επί της ΑΟΖ.

Όμως,με την ανακατανομή των 13 περιφερειών τόυ «Καλλικράτη», η Αθήνα απέστειλε στον ΟΗΕ τον Φεβρουάριο του 2011 σχετικό χάρτη, στον οποίο ουδόλως απεικονίζονται θαλάσσια ελληνοτουρκικά σύνορα, ενώ μη συνεχόμενα σύνορα νομίμως καθορίζονται στη Συνθήκη των Παρισίων 1947 για τα Δωδεκάνησα και όπου υπάρχει μέση γραμμή. Αυτή αποτελεί την πλέον πρό σφατη «εικόνα» που διαθέτει ο ΟΗΕ, με το Αιγαίο να απεικονίζε ται ως ενιαία ελληνοτουρκική πε ριοχή.

Στον αντίποδα η Τουρκία έχει ήδη ανακοινώσει ότι θα στείλει και αυτή τις δικές της συντεταγμένες για την ΑΟΖ στον ΟΗΕ αν το πράξει η Ελλάδα. Σύμφωνα με όλες τις υπάρχου σες πληροφορίες, η Άγκυρα έχει ήδη αποτυπώσει σε χάρτη τις δικές της συντεταγμένες στην ΑΟΖ και έχει ήδη ενημερώ σει προς τούτο την Ουάσινγκτον.

Η… αδηφάγα τουρκική ΑΟΖ αντικατροπτίζει την πολιτική όλων των τουρκικών κυβερνήσεων σε βάρος της Ελλάδας, που έχει εκδηλωθεί από το 1974 με δηλώσεις όλων των κορυφαίων Τούρκων πολιτικών.

Δηλώσεις

«Το μισό Αιγαίο μάς ανήκει, τα τουρκικά σύνορα είναι το μέσο του Αιγαίου, κανείς και ποτέ στην Τουρκία δεν θα παραχωρήσει στην Ελλάδα την τουρκική υφαλοκρηπίδα, που εκτείνεται μέχρι τη μέση του Αιγαίου και μέχρι την περιοχή της Αιγύπτου, οι περιοχές των τουρκικών ερευνών νότια του Καστελλόριζου ανήκουν στην τουρκική ΑΟΖ…».

Η πολιτική αυτή της Τουρκίας έχει γίνει από την 1η Νοεμβρίου 1973 νόμος, έτσι ώστε κα μία μελλοντική κυβέρνηση να μην μπορεί να την τροποποιήσει, διότι θα κατηγορηθεί για εσχάτη προδοσία.

Εκτός των περιοχών νότια του Καστελλόριζου, η τουρκική κυβέρνηση έχει ορίσει και άλλες 27 περιοχές στο Αιγαίο, όπου αυθαίρετα και παράνομα οριοθετεί την τουρκική υφαλοκρηπίδα μέχρι τη μέση του Αιγαίου.

Έτσι η Τουρκία με την υποτι θέμενη τουρκική ΑΟΖ, όπως στοιχειωδώς αποτυπώνεται στον χάρτη, επιδιώκει να οδηγήσει την οριοθέτηση της με την Ελλά δα σε αδιέξοδο, λόγω επικάλυψης της ελληνικής ΑΟΖ, ώστε οι επικαλυπτόμενες περιοχές να «βαπτισθούν» κοινές περιοχές και να συμφωνηθεί ελληνοτουρκική συνεκμετάλλευση.

Άλλωστε η Τουρκία, με τις 8 μέχρι τώρα τουρκικές έρευνες 200 ν.μ. νότια από το Καστελόρι ζο και με τις 54 άλλες σε διάφορες περιοχές του Αιγαίου, έχει ήδη συλλέξει στοιχεία για υδρο γονάνθρακες. Τα δεδομένα αυτά ουδείς μπορεί να αποκλείσει ότι η Άγκυρα μπορεί να τα διαθέ σει σε εταιρείες εξόρυξης με τε ράστια ανταμοιβή… Πολύ περισσότερο αφού γνωρίζει περίπου και τις περιοχές των κοιτασμάτων για να τις διεκδικήσει όταν μπορέσει. Και όλα αυτά συνεκτιμώντας ότι η συνεκμετάλ λευση αποτελεί πο λιτική της Ουάσιγκτον και εξυπηρετεί τα αμερικανοτουρκικά συμφέρον τα.

Απέναντι στη μόνιμη τουρκική προ κλητικότητα και παραβατικότητα η Αθή να αντέδρασε με τη γνωστή υποτονική και αναποτελεσματική ρημα τική διακοίνωση-ενημέρωση στον ΟΗΕ, παραμονές της συνάντησης των δύο πρωθυπουργών.

Η στρατηγική των χαμηλών τόνων

Είναι προφανές ότι η ελληνική κυβέρνηση θέλει να διατηρήσει χαμηλούς τόνους επί της ουσίας της υπόθεσης. Και τούτο γιατί, ενώ η κυβέρνηση επιμένει ότι οι περιοχές των τούρκικων ερευνών βρίσκονται μέσα στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, δεν στέλνει το ναυλωμένο ερευνητικό σκάφος στις περιοχές αυτές, αλλά στο Ιόνιο και στα νότια της Κρήτης. Έτσι πα ρουσιάζεται το φαινόμενο η Τουρκία να δηλώνει έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα και η Ελλάδα να εκτελεί έρευνες μό νον στο Ιόνιο και τη Νότια Κρήτη. Παράλληλα ο ισχυ ρισμός της Τουρκίας ότι οι περιοχές νότια από το Καστελλόριζο ανήκουν στην τουρκική ΑΟΖ γίνεται πράξη με τις τουρκικές έρευνες στις περιοχές αυτές, ενώ η Αθήνα παριστάνει τον θεατή του έργου.

Το νεότερο παράδοξο στην ιστορία της υφαλοκρηπίδας είναι ότι η Τουρκία στην πρόσφατη ανακοί νωση της χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το Διεθνές Δίκαιο για τη θάλασσα, το οποίο δεν έχει προσυπογράψει, γιατί ακριβώς δεν δέχεται ότι τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα. Την ίδια στιγμή, όμως, παραβιάζει κατάφωρα το Δίκαιο, αφού, σύμφωνα με τις δη λώσεις της Άγκυρας, οι περιοχές των τουρκικών ερευνών βρίσκονται μέσα στην τουρκική υφαλοκρηπίδα, συμπεριλαμβανομέ νης και της περιοχής του Καστελλόριζου. Η τουρκική αναφορά στο Διεθνές Δίκαιο όμως συνοδεύεται από την υπενθύμιση ότι εξακολουθούν οι ελληνο τουρκικές διερευνητικές συζητήσεις, δηλαδή εξα κολουθεί ο διμερής διάλο γος, όπως ακριβώς ορίζει και το Διεθνές Δίκαιο. Καθώς το περιεχόμενο των διερευνητικών συνομιλιών καλύπτεται από το μαύρο σκοτάδι, η Άγκυρα βρίσκει έδαφος για να καλλιεργή σει την ιδέα ότι μια διμερής συμφωνία βρίσκεται προ των πυλών, με κατοχύρω ση τουρκικών δικαιωμάτων σε περιοχές νότια του Καστελλόριζου”.

Eφημ. «Ελλάδα αύριο»