Διαφημίσεις
του Γιάννη Βελίκη
Το
1992, σε ηλικία μόνο 12 ετών, ένα κορίτσι ονόματι Severn Cullis –
Suzuki από τον Καναδά, μίλησε στα Ηνωμένα Έθνη και άφησε εντελώς άφωνους
τους παριστάμενους για πέντε λεπτά.
1992, σε ηλικία μόνο 12 ετών, ένα κορίτσι ονόματι Severn Cullis –
Suzuki από τον Καναδά, μίλησε στα Ηνωμένα Έθνη και άφησε εντελώς άφωνους
τους παριστάμενους για πέντε λεπτά.
«Είμαι
εδώ για να μιλήσω για όλες τις επόμενες γενιές» είπε. «Είμαι εδώ για να
μιλήσω εξ ονόματος των πεινασμένων παιδιών σε όλο τον κόσμο, του οποίου
οι κραυγές δεν ακούγονται. Είμαι μόνο ένα παιδί και δεν έχω τις λύσεις
… αλλά ούτε και εσείς έχετε. Είμαι μόνο ένα παιδί, αλλά ξέρω ότι
είμαστε όλοι μέρος μιας οικογένειας πέντε δισεκατομμυρίων ανθρώπων.
Ακόμα και όταν έχουμε περισσότερα από αρκετά, φοβόμαστε να μοιραστούμε.
Φοβόμαστε να δώσουμε μέρος του πλούτου μας.
Πριν από δύο ημέρες εδώ στην
Βραζιλία, μας συγκλόνισε όταν περάσαμε αρκετό χρόνο με τα παιδιά που
ζουν στους δρόμους. Ένα από αυτά τα παιδιά μας είπε: «Μακάρι να ήμουν
πλούσιος. Και αν ήμουν, θα έδινα σε όλα τα παιδιά του δρόμου τρόφιμα,
ρούχα, φάρμακα, καταφύγιο, αγάπη και στοργή». Εάν το παιδί στους δρόμους
που δεν έχει τίποτα είναι πρόθυμο να μοιραστεί, γιατί εμείς, οι οποίοι
έχουμε τα πάντα, είμαστε ακόμα τόσο άπληστοι;
εδώ για να μιλήσω για όλες τις επόμενες γενιές» είπε. «Είμαι εδώ για να
μιλήσω εξ ονόματος των πεινασμένων παιδιών σε όλο τον κόσμο, του οποίου
οι κραυγές δεν ακούγονται. Είμαι μόνο ένα παιδί και δεν έχω τις λύσεις
… αλλά ούτε και εσείς έχετε. Είμαι μόνο ένα παιδί, αλλά ξέρω ότι
είμαστε όλοι μέρος μιας οικογένειας πέντε δισεκατομμυρίων ανθρώπων.
Ακόμα και όταν έχουμε περισσότερα από αρκετά, φοβόμαστε να μοιραστούμε.
Φοβόμαστε να δώσουμε μέρος του πλούτου μας.
Πριν από δύο ημέρες εδώ στην
Βραζιλία, μας συγκλόνισε όταν περάσαμε αρκετό χρόνο με τα παιδιά που
ζουν στους δρόμους. Ένα από αυτά τα παιδιά μας είπε: «Μακάρι να ήμουν
πλούσιος. Και αν ήμουν, θα έδινα σε όλα τα παιδιά του δρόμου τρόφιμα,
ρούχα, φάρμακα, καταφύγιο, αγάπη και στοργή». Εάν το παιδί στους δρόμους
που δεν έχει τίποτα είναι πρόθυμο να μοιραστεί, γιατί εμείς, οι οποίοι
έχουμε τα πάντα, είμαστε ακόμα τόσο άπληστοι;
Είμαι
μόνο ένα παιδί, αλλά ξέρω ότι αν όλα τα χρήματα που δαπανώνται για τον
πόλεμο δινόταν στην προστασία του περιβάλλοντος, την εξάλειψη της
φτώχειας, και την ιατρική έρευνα, πόσο θαυμάσιος τόπος αυτός ο κόσμος θα
ήταν»;
Χρόνια αργότερα, η Severn έγραψε ένα κομμάτι για το περιοδικό Time το
οποίο είπε: «Μίλησα για έξι λεπτά και καταχειροκροτήθηκα. Μερικοί από
τους εκπροσώπους κλάψανε. Σκέφτηκα ότι είχα αγγίξει κάποιους από αυτούς,
ότι η ομιλία μου θα μπορούσε να προκαλέσει πραγματική κινητοποίηση.
Τώρα, μια δεκαετία από το Ρίο, αφού έχω παρευρεθεί σε πολλά άλλα
συνέδρια, δεν είμαι σίγουρη τί έχει επιτευχθεί. Η εμπιστοσύνη μου στους
ανθρώπους στην εξουσία και τη δύναμη της φωνής ενός ατόμου κλονίστηκε
σοβαρά… Στα 10 χρόνια μετά το Ρίο, έχω μάθει ότι η αντιμετώπιση από
τους ηγέτες μας δεν είναι αρκετή. Όπως είπε ο Γκάντι πριν από πολλά
χρόνια …«Πρέπει να γίνουμε η αλλαγή που θέλουμε να δούμε». Ξέρω ότι η
αλλαγή είναι εφικτή. (πηγήWikipedia)
μόνο ένα παιδί, αλλά ξέρω ότι αν όλα τα χρήματα που δαπανώνται για τον
πόλεμο δινόταν στην προστασία του περιβάλλοντος, την εξάλειψη της
φτώχειας, και την ιατρική έρευνα, πόσο θαυμάσιος τόπος αυτός ο κόσμος θα
ήταν»;
Χρόνια αργότερα, η Severn έγραψε ένα κομμάτι για το περιοδικό Time το
οποίο είπε: «Μίλησα για έξι λεπτά και καταχειροκροτήθηκα. Μερικοί από
τους εκπροσώπους κλάψανε. Σκέφτηκα ότι είχα αγγίξει κάποιους από αυτούς,
ότι η ομιλία μου θα μπορούσε να προκαλέσει πραγματική κινητοποίηση.
Τώρα, μια δεκαετία από το Ρίο, αφού έχω παρευρεθεί σε πολλά άλλα
συνέδρια, δεν είμαι σίγουρη τί έχει επιτευχθεί. Η εμπιστοσύνη μου στους
ανθρώπους στην εξουσία και τη δύναμη της φωνής ενός ατόμου κλονίστηκε
σοβαρά… Στα 10 χρόνια μετά το Ρίο, έχω μάθει ότι η αντιμετώπιση από
τους ηγέτες μας δεν είναι αρκετή. Όπως είπε ο Γκάντι πριν από πολλά
χρόνια …«Πρέπει να γίνουμε η αλλαγή που θέλουμε να δούμε». Ξέρω ότι η
αλλαγή είναι εφικτή. (πηγήWikipedia)
Η
ιδέα ενός καλύτερου κόσμου πάντα υπήρχε και πιθανότατα πάντα θα
υπάρχει. Και πολλοί άνθρωποι θα οραματίζονται και θα προσπαθούν για
αυτόν τον καλύτερο κόσμο. Και κάποιοι θα πουν: μα, δεν είναι όντως ο
κόσμος μας καλύτερος από κάθε άλλη εποχή; Δεν ζουν σήμερα οι άνθρωποι σε
συνθήκες που παλιότερα μόνο οι βασιλιάδες απολάμβαναν. Δεν είναι
σπουδαίο που στα σπίτια μας έχουμε ζεστό νερό, τηλέφωνο, και δορυφορική
τηλεόραση; Που μπορούμε να ταξιδέψουμε σε όλη την επιφάνεια της Γης,
ακόμη και στους βυθούς των ωκεανών με μισθωμένο υποβρύχιο; Που
ενημερωνόμαστε για τις νέες τάσεις μόδας στο Μιλάνο, τις νέες ταινίες
του Χόλιγουντ, τις νέες εφευρέσεις του ΜΙΤ με ένα κλικ του υπολογιστή;
Που αρκετές μορφές του καρκίνου είναι πια ιάσιμες;
ιδέα ενός καλύτερου κόσμου πάντα υπήρχε και πιθανότατα πάντα θα
υπάρχει. Και πολλοί άνθρωποι θα οραματίζονται και θα προσπαθούν για
αυτόν τον καλύτερο κόσμο. Και κάποιοι θα πουν: μα, δεν είναι όντως ο
κόσμος μας καλύτερος από κάθε άλλη εποχή; Δεν ζουν σήμερα οι άνθρωποι σε
συνθήκες που παλιότερα μόνο οι βασιλιάδες απολάμβαναν. Δεν είναι
σπουδαίο που στα σπίτια μας έχουμε ζεστό νερό, τηλέφωνο, και δορυφορική
τηλεόραση; Που μπορούμε να ταξιδέψουμε σε όλη την επιφάνεια της Γης,
ακόμη και στους βυθούς των ωκεανών με μισθωμένο υποβρύχιο; Που
ενημερωνόμαστε για τις νέες τάσεις μόδας στο Μιλάνο, τις νέες ταινίες
του Χόλιγουντ, τις νέες εφευρέσεις του ΜΙΤ με ένα κλικ του υπολογιστή;
Που αρκετές μορφές του καρκίνου είναι πια ιάσιμες;
Ναι,
βεβαίως και από αυτή τη σκοπιά ο κόσμος ΜΑΣ είναι καλύτερος. Ο κόσμος
των ΑΛΛΩΝ; Αυτών που δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό και αρρωσταίνουν
από σοβαρές εντερικές διαταραχές; Των γυναικών που οι Ταλιμπάν τις
εκτελούν σε δημόσιο χώρο γιατί υποψιάζονται μοιχεία; Των ανθρώπων που
σκοτώνουν τα παιδιά τους γιατί τολμούν να επαναστατούν έναντι της
δικτατορίας της Συρίας; Των παιδιών που γεννιούνται, ζουν και πεθαίνουν
εργαζόμενα 16 ώρα, επειδή έχουν πουληθεί λόγω χρεών σαν σκλάβοι στην
Κίνα; Των μολυσμένων από ραδιενέργεια; Των προσφύγων, των ΑΜΕΑ, των
κοινωνικά αποκλεισμένων, των φτωχών της Κεντρικής Αμερικής, των θυμάτων
του δουλεμπορίου (trafficking) και τόσων
άλλων, είναι πράγματι ο κόσμος ΤΟΥΣ καλύτερος; Κατηγορηματικά όχι! Αν με
τη λέξη κόσμος εννοούμε εκτός από τους ευνοημένους, όλους τους
ανθρώπους του πλανήτη και, γιατί όχι, όλη τη φύση μαζί, τότε ο κόσμος
μας είναι ένας κόσμος άνισος, άδικος, εγκληματικός και
αυτοκαταστροφικός!
βεβαίως και από αυτή τη σκοπιά ο κόσμος ΜΑΣ είναι καλύτερος. Ο κόσμος
των ΑΛΛΩΝ; Αυτών που δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό και αρρωσταίνουν
από σοβαρές εντερικές διαταραχές; Των γυναικών που οι Ταλιμπάν τις
εκτελούν σε δημόσιο χώρο γιατί υποψιάζονται μοιχεία; Των ανθρώπων που
σκοτώνουν τα παιδιά τους γιατί τολμούν να επαναστατούν έναντι της
δικτατορίας της Συρίας; Των παιδιών που γεννιούνται, ζουν και πεθαίνουν
εργαζόμενα 16 ώρα, επειδή έχουν πουληθεί λόγω χρεών σαν σκλάβοι στην
Κίνα; Των μολυσμένων από ραδιενέργεια; Των προσφύγων, των ΑΜΕΑ, των
κοινωνικά αποκλεισμένων, των φτωχών της Κεντρικής Αμερικής, των θυμάτων
του δουλεμπορίου (trafficking) και τόσων
άλλων, είναι πράγματι ο κόσμος ΤΟΥΣ καλύτερος; Κατηγορηματικά όχι! Αν με
τη λέξη κόσμος εννοούμε εκτός από τους ευνοημένους, όλους τους
ανθρώπους του πλανήτη και, γιατί όχι, όλη τη φύση μαζί, τότε ο κόσμος
μας είναι ένας κόσμος άνισος, άδικος, εγκληματικός και
αυτοκαταστροφικός!
Και
η ιδέα ενός καλύτερου κόσμου δεν μπορεί παρά να αφορά στο σύνολο και
όχι σε μέρος των έμβιων όντων του πλανήτη, και πρέπει να επιτευχθεί με
κάθε κόστος και στο συντομότερο χρονικό διάστημα, ειδικότερα στα τωρινά
χρόνια που η ενημέρωση για τις δυστυχίες των υπολοίπων ανθρώπων του
πλανήτη είναι εύκολη και άμεση. Η ύπαρξη ενός καλύτερου κόσμου πρέπει να
επιτευχθεί για εμάς, για τους συνανθρώπους μας, για τα όντα όλα και για
τον ίδιο τον πλανήτη Γη.
η ιδέα ενός καλύτερου κόσμου δεν μπορεί παρά να αφορά στο σύνολο και
όχι σε μέρος των έμβιων όντων του πλανήτη, και πρέπει να επιτευχθεί με
κάθε κόστος και στο συντομότερο χρονικό διάστημα, ειδικότερα στα τωρινά
χρόνια που η ενημέρωση για τις δυστυχίες των υπολοίπων ανθρώπων του
πλανήτη είναι εύκολη και άμεση. Η ύπαρξη ενός καλύτερου κόσμου πρέπει να
επιτευχθεί για εμάς, για τους συνανθρώπους μας, για τα όντα όλα και για
τον ίδιο τον πλανήτη Γη.
Σε
διαφορετική περίπτωση θα έχουν αποτύχει ο πολιτισμός, οι θρησκείες, οι
φιλοσοφίες και οι πολιτικές μας, ενώ η Γη και η φύση θα κινδυνέψουν
σοβαρά με ολική καταστροφή. Και αν μη τι άλλο, το σημερινό γένος των
ανθρώπων θα πρέπει να χαρακτηρισθεί ως γένος «μισάνθρωπων» με δύο
έννοιες, είτε γιατί είναι αυτοί που διακατέχονται από μίσος για τους
άλλους ανθρώπους, είτε γιατί λειτουργούν σα μισοί άνθρωποι, πολύ
χειρότερα από τα πιο επικίνδυνα ζώα.
διαφορετική περίπτωση θα έχουν αποτύχει ο πολιτισμός, οι θρησκείες, οι
φιλοσοφίες και οι πολιτικές μας, ενώ η Γη και η φύση θα κινδυνέψουν
σοβαρά με ολική καταστροφή. Και αν μη τι άλλο, το σημερινό γένος των
ανθρώπων θα πρέπει να χαρακτηρισθεί ως γένος «μισάνθρωπων» με δύο
έννοιες, είτε γιατί είναι αυτοί που διακατέχονται από μίσος για τους
άλλους ανθρώπους, είτε γιατί λειτουργούν σα μισοί άνθρωποι, πολύ
χειρότερα από τα πιο επικίνδυνα ζώα.
Ο
σημερινός ΚΟΣΜΟΣ (το σύνολο ανθρώπων και φύσης) είναι πρωτόγνωρα
επικίνδυνος, άνισος, άδικος και αυτοκαταστροφικός. Ποτέ ως σήμερα οι
πηγές τροφής και οι προϋποθέσεις της ζωής (π.χ. οξυγόνο) δεν ήταν τόσο
λίγες και μάλιστα υπό καθημερινό ανελέητο περιορισμό (π.χ. ο τροπικό
δάσος του Αμαζονίου μειώθηκε την περίοδο 1994-1995, κατά 29.050
τετραγωνικά χιλιόμετρα δάσους)! Επίσης ποτέ ο πληθυσμός της Γης δεν
έφτασε στο ασύλληπτο νούμερο των 7 δισεκατομμυρίων με ανοδικές τάσεις
και τεράστιες μετακινήσεις ανθρώπων λόγω βιοκλιματικών αλλαγών, πολέμων,
και φυσικών καταστροφών. Τα όπλα σήμερα είναι τόσο καταστροφικά που με
το πάτημα ενός κουμπιού μπορεί να καταστραφεί μία ήπειρος. Τέλος, ποτέ
ως σήμερα το 2% του των ανθρώπων δεν κατείχαν το 50% του παγκόσμιου
πλούτου, τη στιγμή που άνω του 20% των ανθρώπων του πλανήτη ζουν σε
συνθήκες εξαθλίωσης (ζουν με λιγότερο από ένα ευρώ τη μέρα).
σημερινός ΚΟΣΜΟΣ (το σύνολο ανθρώπων και φύσης) είναι πρωτόγνωρα
επικίνδυνος, άνισος, άδικος και αυτοκαταστροφικός. Ποτέ ως σήμερα οι
πηγές τροφής και οι προϋποθέσεις της ζωής (π.χ. οξυγόνο) δεν ήταν τόσο
λίγες και μάλιστα υπό καθημερινό ανελέητο περιορισμό (π.χ. ο τροπικό
δάσος του Αμαζονίου μειώθηκε την περίοδο 1994-1995, κατά 29.050
τετραγωνικά χιλιόμετρα δάσους)! Επίσης ποτέ ο πληθυσμός της Γης δεν
έφτασε στο ασύλληπτο νούμερο των 7 δισεκατομμυρίων με ανοδικές τάσεις
και τεράστιες μετακινήσεις ανθρώπων λόγω βιοκλιματικών αλλαγών, πολέμων,
και φυσικών καταστροφών. Τα όπλα σήμερα είναι τόσο καταστροφικά που με
το πάτημα ενός κουμπιού μπορεί να καταστραφεί μία ήπειρος. Τέλος, ποτέ
ως σήμερα το 2% του των ανθρώπων δεν κατείχαν το 50% του παγκόσμιου
πλούτου, τη στιγμή που άνω του 20% των ανθρώπων του πλανήτη ζουν σε
συνθήκες εξαθλίωσης (ζουν με λιγότερο από ένα ευρώ τη μέρα).
Η
ζοφερή εικόνα του σημερινού κόσμου ξεκίνησε με την τέταρτη επανάσταση
του ανθρώπινου πολιτισμού που πραγματοποιήθηκε μετά το ξεκίνημα
εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων – η πρώτη ήταν η χρήση εργαλείων, η
δεύτερη ήταν η αγροτική με την καλλιέργεια της γης (10.000 π.Χ.) και η
τρίτη η βιομηχανική επανάσταση. Χάρη στην δωρεάν αστείρευτη ενέργεια που
έδινε το πετρέλαιο, ο ανθρώπινος πολιτισμός έγινε ασύδοτος και
άπληστος. Η παραγωγή προϊόντων (από αγροτικά ως προϊόντα τεχνολογίας)
και το παγκόσμιο εμπόριο αυξήθηκαν με γεωμετρικό τρόπο, η μόλυνση του
περιβάλλοντος έφθασε σε οριακό σημείο, η υπερκατανάλωση αγαθών στον
δυτικό κόσμο έφθασε να είναι 32 φορές μεγαλύτερη απ’ ό,τι των ανθρώπων
στις φτωχές χώρες και ο πληθυσμός του πλανήτη αυξήθηκε υπέρμετρα (από
3,2 δισ. το 1950 σε 7,2 το 2012).
ζοφερή εικόνα του σημερινού κόσμου ξεκίνησε με την τέταρτη επανάσταση
του ανθρώπινου πολιτισμού που πραγματοποιήθηκε μετά το ξεκίνημα
εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων – η πρώτη ήταν η χρήση εργαλείων, η
δεύτερη ήταν η αγροτική με την καλλιέργεια της γης (10.000 π.Χ.) και η
τρίτη η βιομηχανική επανάσταση. Χάρη στην δωρεάν αστείρευτη ενέργεια που
έδινε το πετρέλαιο, ο ανθρώπινος πολιτισμός έγινε ασύδοτος και
άπληστος. Η παραγωγή προϊόντων (από αγροτικά ως προϊόντα τεχνολογίας)
και το παγκόσμιο εμπόριο αυξήθηκαν με γεωμετρικό τρόπο, η μόλυνση του
περιβάλλοντος έφθασε σε οριακό σημείο, η υπερκατανάλωση αγαθών στον
δυτικό κόσμο έφθασε να είναι 32 φορές μεγαλύτερη απ’ ό,τι των ανθρώπων
στις φτωχές χώρες και ο πληθυσμός του πλανήτη αυξήθηκε υπέρμετρα (από
3,2 δισ. το 1950 σε 7,2 το 2012).
Και
όλα αυτά συμβαίνουν σε μία άνιση κοινωνία όπου οι περισσότεροι
αδιαφορούν για την κατάσταση των υπολοίπων και προσανατολίζονται μόνο
στο δικό τους κέρδος. Οι Τράπεζες απομυζούν με τα δάνεια τους ανθρώπους
και κράτη, οι πολυεθνικές επιδιώκουν την άνοδο των μετοχών τους ασχέτως
της κοινωνικής και περιβαλλοντικής ζημιάς που προκαλούν, τα κράτη και οι
πολέμαρχοι πολεμούν για την κυριαρχία των φυσικών πηγών ασχέτως των
συνεπειών των αμέτρητων θανάτων σε αμάχους και της αναγκαστικής
μετανάστευσης φυλών και λαών, οι έμποροι ναρκωτικών, λευκής σάρκας, trafficking,
ή εμπορίας οργάνων ξεπουλάνε όσο – όσο την ανθρώπινη ζωή, οι
φαρμακευτικές εταιρίες αποτρέπουν την ίαση χρόνιων ασθενειών ώστε να
διατηρήσουν τους ασθενείς – πελάτες τους, οι άντρες Ταλιμπάν κακοποιούν
τις γυναίκες ώστε να διατηρούν χωρίς αμφισβήτηση την εξουσία τους, οι
τηλεοράσεις γεμίζουν με «σκουπίδια» τα μυαλά των τηλεθεατών για να τους
αποτρέψουν από το να σκέφτονται και να δρουν πολιτικά κ.ο.κ. Και με
αυτές τις τακτικές ο κόσμος πάει από το κακό στο χειρότερο.
όλα αυτά συμβαίνουν σε μία άνιση κοινωνία όπου οι περισσότεροι
αδιαφορούν για την κατάσταση των υπολοίπων και προσανατολίζονται μόνο
στο δικό τους κέρδος. Οι Τράπεζες απομυζούν με τα δάνεια τους ανθρώπους
και κράτη, οι πολυεθνικές επιδιώκουν την άνοδο των μετοχών τους ασχέτως
της κοινωνικής και περιβαλλοντικής ζημιάς που προκαλούν, τα κράτη και οι
πολέμαρχοι πολεμούν για την κυριαρχία των φυσικών πηγών ασχέτως των
συνεπειών των αμέτρητων θανάτων σε αμάχους και της αναγκαστικής
μετανάστευσης φυλών και λαών, οι έμποροι ναρκωτικών, λευκής σάρκας, trafficking,
ή εμπορίας οργάνων ξεπουλάνε όσο – όσο την ανθρώπινη ζωή, οι
φαρμακευτικές εταιρίες αποτρέπουν την ίαση χρόνιων ασθενειών ώστε να
διατηρήσουν τους ασθενείς – πελάτες τους, οι άντρες Ταλιμπάν κακοποιούν
τις γυναίκες ώστε να διατηρούν χωρίς αμφισβήτηση την εξουσία τους, οι
τηλεοράσεις γεμίζουν με «σκουπίδια» τα μυαλά των τηλεθεατών για να τους
αποτρέψουν από το να σκέφτονται και να δρουν πολιτικά κ.ο.κ. Και με
αυτές τις τακτικές ο κόσμος πάει από το κακό στο χειρότερο.
Πώς
λοιπόν θα γινόταν ο κόσμος καλύτερος; Ποιες είναι οι προϋποθέσεις ώστε
οι κοινωνίες να είναι υγιείς και να μπορούν να θεραπεύουν και να
απορροφούν τη κάθε είδους «ανωμαλίες»; Η απάντηση σε αυτές τις ερωτήσεις
έχει δοθεί ήδη από τη γαλλική επανάσταση και είναι το
τρίπτυχο ελευθερία – ισότητα – αδερφοσύνη. Τα συνθήματα αυτά που έχουν
γίνει ο εθνικός ύμνος και η κύρια επιδίωξη αναρίθμητων επαναστατών και
κοινωνικών εξεγέρσεων, ωστόσο, είναι πολύ δύσκολο να γίνουν πράξη.
λοιπόν θα γινόταν ο κόσμος καλύτερος; Ποιες είναι οι προϋποθέσεις ώστε
οι κοινωνίες να είναι υγιείς και να μπορούν να θεραπεύουν και να
απορροφούν τη κάθε είδους «ανωμαλίες»; Η απάντηση σε αυτές τις ερωτήσεις
έχει δοθεί ήδη από τη γαλλική επανάσταση και είναι το
τρίπτυχο ελευθερία – ισότητα – αδερφοσύνη. Τα συνθήματα αυτά που έχουν
γίνει ο εθνικός ύμνος και η κύρια επιδίωξη αναρίθμητων επαναστατών και
κοινωνικών εξεγέρσεων, ωστόσο, είναι πολύ δύσκολο να γίνουν πράξη.
Για
την ακρίβεια, οι έννοιες αυτές χρησιμοποιήθηκαν προκειμένου να
συνεχιστεί η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Η ελευθερία έγινε σημαία
του οικονομικού φιλελευθερισμού και της παγκοσμιοποίησης, του πιο
αδυσώπητου οικονομικού συστήματος που στο όνομα της ελευθερίας μετέτρεψε
τον πλανήτη σε μία απέραντη αγορά, με ελευθέρως κινούμενα κεφάλαια που
αγοράζουν και πουλούν τα πάντα (γη, νερό, αέρα, ανθρώπινα όργανα,
γυναίκες, παιδιά), με την ελίτ να κατέχει το μισό πλούτο και τους
υπόλοιπους να αγωνίζονται για την επιβίωση τους, με την κατάργηση κάθε
είδους ανθρώπινων και κοινωνικών δικαιωμάτων και την πολεμική, την
παράνομη και την εγκληματική δραστηριότητα συνεχώς να αυξάνονται.
την ακρίβεια, οι έννοιες αυτές χρησιμοποιήθηκαν προκειμένου να
συνεχιστεί η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Η ελευθερία έγινε σημαία
του οικονομικού φιλελευθερισμού και της παγκοσμιοποίησης, του πιο
αδυσώπητου οικονομικού συστήματος που στο όνομα της ελευθερίας μετέτρεψε
τον πλανήτη σε μία απέραντη αγορά, με ελευθέρως κινούμενα κεφάλαια που
αγοράζουν και πουλούν τα πάντα (γη, νερό, αέρα, ανθρώπινα όργανα,
γυναίκες, παιδιά), με την ελίτ να κατέχει το μισό πλούτο και τους
υπόλοιπους να αγωνίζονται για την επιβίωση τους, με την κατάργηση κάθε
είδους ανθρώπινων και κοινωνικών δικαιωμάτων και την πολεμική, την
παράνομη και την εγκληματική δραστηριότητα συνεχώς να αυξάνονται.
Η
ισότητα, από την άλλη, σύμβολο και επιδίωξη της κομμουνιστικής
διαλεκτικής, σκότωσε στα στρατόπεδα της Σιβηρίας δεκάδες χιλιάδες
αντιφρονούντες, φυλάκισε και βασάνισε εκατοντάδες χιλιάδες ύποπτους για
αποστασία και στραγγάλισε κάθε ίχνος πνευματικής και καλλιτεχνικής φωνής
που στηλίτευε ή κριτίκαρε την κομμουνιστική δικτατορία. Η δε περίφημη
ισότητα ίσχυσε μόνο για τις μάζες, την ώρα που η κυβερνητική ελίτ ζούσε
στην απόλυτη χλιδή!
ισότητα, από την άλλη, σύμβολο και επιδίωξη της κομμουνιστικής
διαλεκτικής, σκότωσε στα στρατόπεδα της Σιβηρίας δεκάδες χιλιάδες
αντιφρονούντες, φυλάκισε και βασάνισε εκατοντάδες χιλιάδες ύποπτους για
αποστασία και στραγγάλισε κάθε ίχνος πνευματικής και καλλιτεχνικής φωνής
που στηλίτευε ή κριτίκαρε την κομμουνιστική δικτατορία. Η δε περίφημη
ισότητα ίσχυσε μόνο για τις μάζες, την ώρα που η κυβερνητική ελίτ ζούσε
στην απόλυτη χλιδή!
Η
αδερφοσύνη, τέλος, που επαγγέλλονται και προωθούν οι περισσότερες
θρησκείες ή παρακλάδια τους (εκκλησίες), μόνο κατ’ εξαίρεση έχει
ισχύσει. Η τεράστια οικονομική και πολιτική ισχύς των μεγάλων θρησκειών,
η συνεχής διαμάχη τους για την προσέλκυση πιστών και πόρων, η άρνηση
τους να συμμετέχουν ισότιμα στη φορολογία τους, οι παρεμβάσεις τους στην
εκπαίδευση, η διαμάχη τους με την επιστήμη, η έμμεση συμμετοχή τους σε
διώξεις αλλόθρησκων, η ουδέτερη τους στάση σε θέματα πολεμικών
συρράξεων, καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και αναγκαστικής
μετανάστευσης ανθρώπινων μαζών δείχνει την αδερφοσύνη να περιορίζεται
αυστηρά στους ομόθρησκους.
αδερφοσύνη, τέλος, που επαγγέλλονται και προωθούν οι περισσότερες
θρησκείες ή παρακλάδια τους (εκκλησίες), μόνο κατ’ εξαίρεση έχει
ισχύσει. Η τεράστια οικονομική και πολιτική ισχύς των μεγάλων θρησκειών,
η συνεχής διαμάχη τους για την προσέλκυση πιστών και πόρων, η άρνηση
τους να συμμετέχουν ισότιμα στη φορολογία τους, οι παρεμβάσεις τους στην
εκπαίδευση, η διαμάχη τους με την επιστήμη, η έμμεση συμμετοχή τους σε
διώξεις αλλόθρησκων, η ουδέτερη τους στάση σε θέματα πολεμικών
συρράξεων, καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και αναγκαστικής
μετανάστευσης ανθρώπινων μαζών δείχνει την αδερφοσύνη να περιορίζεται
αυστηρά στους ομόθρησκους.
Ο
Ντοστογιέφσκυ (1821-1881) σ’ ένα ταξίδι του που έκανε στην Ευρώπη,
ερχόμενος σε επαφή με τον πολιτισμό της και τις διακηρύξεις της, έκανε
κριτική στα συνθήματα αυτά, κατά πόσο μπορούν να πραγματοποιηθούν στο
έδαφος και στο πνευματικό και ιδεολογικό υπόβαθρο της Ευρώπης …
«ελευθερία είναι να κάνεις ό,τι θέλεις, τα πάντα, μέσα στα πλαίσια του
νόμου βέβαια. Δυστυχώς όμως δεν μπορούν όλοι να κάνουν τα πάντα. Αυτός
που διαθέτει εκατομμύρια μπορεί. Αυτός που δεν διαθέτει δεν μπορεί να
κάνει ό,τι θέλει αλλά κάνουν οι άλλοι μ’ αυτόν ό,τι θέλουν. Μετά την
ελευθερία έχουμε την ισότητα και μάλιστα την ισότητα μπροστά στο νόμο.
Μόνο ένα σχόλιο θα κάνω εδώ· με τη μορφή που εφαρμόζεται σήμερα ο κάθε
Γάλλος μπορεί και πρέπει να τη θεωρήσει προσωπική προσβολή… Ο δυτικός,
τέλος, άνθρωπος μιλάει για αδελφοσύνη και δεν αντιλαμβάνεται ότι δεν
υπάρχει τρόπος να την αποκτήσει, επειδή από τη δυτική φύση, όπως
αποδείχτηκε, απουσιάζει. Και αυτή που κυριαρχεί είναι η προσωπική αρχή
του ατόμου και η προσπάθεια συντηρήσεως και ικανοποιήσεως του ΕΓΩ. Για
να εδραιωθεί η αδελφοσύνη πρέπει η προσωπικότητα να καταθέσει τον εαυτό
της εξ ολοκλήρου στη διάθεση του κοινωνικού συνόλου και να θυσιαστεί
άνευ όρων για το κοινό καλό, ανεξαρτήτως και πέραν της διεκδικήσεως των
προσωπικών δικαιωμάτων. Για να εδραιωθεί η αδελφοσύνη πρέπει να υπάρχει η
αγάπη η οποία «ου ζητεί τα εαυτής». Αυτό όμως είναι κάτι αδιανόητο για
τον πολιτισμό της Δύσεως. Στη Δύση τα μέλη της απαιτούν επιτακτικά τα
ατομικά δικαιώματά τους και επιθυμούν την ατομική τους υπόσταση ως
ξεχωριστές μονάδες του κοινωνικού συνόλου… Έτσι όμως δεν κατακτιέται η
αδελφοσύνη 1».
Ντοστογιέφσκυ (1821-1881) σ’ ένα ταξίδι του που έκανε στην Ευρώπη,
ερχόμενος σε επαφή με τον πολιτισμό της και τις διακηρύξεις της, έκανε
κριτική στα συνθήματα αυτά, κατά πόσο μπορούν να πραγματοποιηθούν στο
έδαφος και στο πνευματικό και ιδεολογικό υπόβαθρο της Ευρώπης …
«ελευθερία είναι να κάνεις ό,τι θέλεις, τα πάντα, μέσα στα πλαίσια του
νόμου βέβαια. Δυστυχώς όμως δεν μπορούν όλοι να κάνουν τα πάντα. Αυτός
που διαθέτει εκατομμύρια μπορεί. Αυτός που δεν διαθέτει δεν μπορεί να
κάνει ό,τι θέλει αλλά κάνουν οι άλλοι μ’ αυτόν ό,τι θέλουν. Μετά την
ελευθερία έχουμε την ισότητα και μάλιστα την ισότητα μπροστά στο νόμο.
Μόνο ένα σχόλιο θα κάνω εδώ· με τη μορφή που εφαρμόζεται σήμερα ο κάθε
Γάλλος μπορεί και πρέπει να τη θεωρήσει προσωπική προσβολή… Ο δυτικός,
τέλος, άνθρωπος μιλάει για αδελφοσύνη και δεν αντιλαμβάνεται ότι δεν
υπάρχει τρόπος να την αποκτήσει, επειδή από τη δυτική φύση, όπως
αποδείχτηκε, απουσιάζει. Και αυτή που κυριαρχεί είναι η προσωπική αρχή
του ατόμου και η προσπάθεια συντηρήσεως και ικανοποιήσεως του ΕΓΩ. Για
να εδραιωθεί η αδελφοσύνη πρέπει η προσωπικότητα να καταθέσει τον εαυτό
της εξ ολοκλήρου στη διάθεση του κοινωνικού συνόλου και να θυσιαστεί
άνευ όρων για το κοινό καλό, ανεξαρτήτως και πέραν της διεκδικήσεως των
προσωπικών δικαιωμάτων. Για να εδραιωθεί η αδελφοσύνη πρέπει να υπάρχει η
αγάπη η οποία «ου ζητεί τα εαυτής». Αυτό όμως είναι κάτι αδιανόητο για
τον πολιτισμό της Δύσεως. Στη Δύση τα μέλη της απαιτούν επιτακτικά τα
ατομικά δικαιώματά τους και επιθυμούν την ατομική τους υπόσταση ως
ξεχωριστές μονάδες του κοινωνικού συνόλου… Έτσι όμως δεν κατακτιέται η
αδελφοσύνη 1».
Α) Κρατικά, επιχειρηματικά και κοινωνικά συστήματα
Ο
σύγχρονος κόσμος λειτουργεί με τρία κύρια αλληλοδιαπλεκόμενα και,
συχνά, ανταγωνιστικά συστήματα. Τα κρατικά συστήματα [πολιτικοί
(πρωθυπουργός, υπουργοί, βουλευτές), πολιτευτές (δήμαρχοι, δημοτικοί
σύμβουλοι), κρατικοί οργανισμοί (δικαστήρια, αστυνομία, πολεοδομία,
τελωνεία) και κρατικοί υπάλληλοι (εκπαιδευτικοί, εφοριακοί, δικαστές,
γιατροί)], τα επιχειρηματικά συστήματα (πολυεθνικές, τράπεζες,
βιομηχανίες, βιοτεχνίες, χονδρεμπόριο, λιανεμπόριο, μεταποίηση,
υπηρεσίες) και τα κοινωνικά συστήματα (οικογένειες, κοινότητες, έθνη,
φυλές, θρησκευτικές και πολιτισμικές ομάδες). Σε μία τέλεια
πραγματικότητα, τα τρία αυτά συστήματα θα λειτουργούσαν συνεργατικά. Οι
πολιτικοί θα έπαιρναν τις σωστές αποφάσεις για την ανάπτυξη της
κοινωνίας, η γραφειοκρατία δεν θα υπήρχε, η διαφθορά των κρατικών
υπαλλήλων θα ήταν μηδενική, οι επιχειρήσεις θα φορολογούνταν δίκαια, θα
λειτουργούσαν με σκοπό το κέρδος το δικό τους που δεν αντιβαίνει στο
κέρδος της κοινωνίας, και τα κοινωνικά συστήματα θα λειτουργούσαν με
συνετό και υγιή τρόπο που προάγει την ισότητα, τη ευνομία, και την
αλληλεγγύη, ενώ παράλληλα θα ελέγχανε αυστηρά την πολιτική (με την ψήφο
τους) και τις επιχειρήσεις (με την ορθή καταναλωτική συμπεριφορά).
σύγχρονος κόσμος λειτουργεί με τρία κύρια αλληλοδιαπλεκόμενα και,
συχνά, ανταγωνιστικά συστήματα. Τα κρατικά συστήματα [πολιτικοί
(πρωθυπουργός, υπουργοί, βουλευτές), πολιτευτές (δήμαρχοι, δημοτικοί
σύμβουλοι), κρατικοί οργανισμοί (δικαστήρια, αστυνομία, πολεοδομία,
τελωνεία) και κρατικοί υπάλληλοι (εκπαιδευτικοί, εφοριακοί, δικαστές,
γιατροί)], τα επιχειρηματικά συστήματα (πολυεθνικές, τράπεζες,
βιομηχανίες, βιοτεχνίες, χονδρεμπόριο, λιανεμπόριο, μεταποίηση,
υπηρεσίες) και τα κοινωνικά συστήματα (οικογένειες, κοινότητες, έθνη,
φυλές, θρησκευτικές και πολιτισμικές ομάδες). Σε μία τέλεια
πραγματικότητα, τα τρία αυτά συστήματα θα λειτουργούσαν συνεργατικά. Οι
πολιτικοί θα έπαιρναν τις σωστές αποφάσεις για την ανάπτυξη της
κοινωνίας, η γραφειοκρατία δεν θα υπήρχε, η διαφθορά των κρατικών
υπαλλήλων θα ήταν μηδενική, οι επιχειρήσεις θα φορολογούνταν δίκαια, θα
λειτουργούσαν με σκοπό το κέρδος το δικό τους που δεν αντιβαίνει στο
κέρδος της κοινωνίας, και τα κοινωνικά συστήματα θα λειτουργούσαν με
συνετό και υγιή τρόπο που προάγει την ισότητα, τη ευνομία, και την
αλληλεγγύη, ενώ παράλληλα θα ελέγχανε αυστηρά την πολιτική (με την ψήφο
τους) και τις επιχειρήσεις (με την ορθή καταναλωτική συμπεριφορά).
Στην
πράξη, ωστόσο, η ιδανική αλληλεπίδραση των τριών συστημάτων σπανίως
λειτουργεί, και ο κανόνας είναι να επιδιώκει το κάθε ένα από αυτά το
μεγαλύτερο του κέρδος εις βάρος των υπολοίπων. Τα κρατικά συστήματα π.χ.
συχνά προωθούν νόμους και διατάξεις που απομυζούν την κοινωνία,
κρατικοί λειτουργοί αποκαλύπτονται να έχουν χρηματιστεί για αποφάσεις
που ζημιώνουν τα κρατικά ταμεία σε όφελος επιχειρήσεων, δικαστήρια
αποφασίζουν υπέρ της απαλλαγής επίορκων γιατρών, αστυνομικοί διευθυντές
διατάσσουν χρήση επικίνδυνων χημικών κατά διαδηλωτών κ.α. Οι
επιχειρηματικοί όμιλοι μπορεί να λειτουργούν ενάντια στις κοινωνίες που
πουλούν τα προϊόντα τους (και ακόμη περισσότερα εκεί που τα παράγουν)
π.χ. τα γάλατα με μελαμίνη στην Κίνα που οδήγησαν στο θάνατο εκατοντάδων
βρεφών, το νερό της Αφρικής που το παίρνει η Nestle την
ώρα που χιλιάδες πεθαίνουν από λειψυδρία ή μολύνσεις του γαστρεντερικού
λόγω χρήσης ακατάλληλου νερού, οι καταστροφές των οικοσυστημάτων του
Αμαζονίου λόγω ανεξέλεγκτης υλοτομίας και αύξησης της καλλιέργειας
σόγιας κ.λπ. Τα κοινωνικά συστήματα, τέλος, που οι φυλές, τα έθνη, οι
τάξεις, οι κάστες και οι πολιτιστικές ομάδες επιτίθενται η μία στην άλλη
προκειμένου να εξασφαλίσουν καλύτερα προνόμια, ενώ ταυτόχρονα δεν
διστάζουν να συνεργαστούν με κρατικά ή επιχειρηματικά συμφέροντα για να
το καταφέρουν, με αποτέλεσμα μετέπειτα να ζουν εις βάρος των υπολοίπων. Ο
σκληρός αυτός ανταγωνισμός κράτους, επιχειρήσεων και κοινωνίας
καταλήγει στην δημιουργία και διατήρηση ενός άνισου, άδικου,
καταστροφικού και αυτοκαταστροφικού κόσμου.
πράξη, ωστόσο, η ιδανική αλληλεπίδραση των τριών συστημάτων σπανίως
λειτουργεί, και ο κανόνας είναι να επιδιώκει το κάθε ένα από αυτά το
μεγαλύτερο του κέρδος εις βάρος των υπολοίπων. Τα κρατικά συστήματα π.χ.
συχνά προωθούν νόμους και διατάξεις που απομυζούν την κοινωνία,
κρατικοί λειτουργοί αποκαλύπτονται να έχουν χρηματιστεί για αποφάσεις
που ζημιώνουν τα κρατικά ταμεία σε όφελος επιχειρήσεων, δικαστήρια
αποφασίζουν υπέρ της απαλλαγής επίορκων γιατρών, αστυνομικοί διευθυντές
διατάσσουν χρήση επικίνδυνων χημικών κατά διαδηλωτών κ.α. Οι
επιχειρηματικοί όμιλοι μπορεί να λειτουργούν ενάντια στις κοινωνίες που
πουλούν τα προϊόντα τους (και ακόμη περισσότερα εκεί που τα παράγουν)
π.χ. τα γάλατα με μελαμίνη στην Κίνα που οδήγησαν στο θάνατο εκατοντάδων
βρεφών, το νερό της Αφρικής που το παίρνει η Nestle την
ώρα που χιλιάδες πεθαίνουν από λειψυδρία ή μολύνσεις του γαστρεντερικού
λόγω χρήσης ακατάλληλου νερού, οι καταστροφές των οικοσυστημάτων του
Αμαζονίου λόγω ανεξέλεγκτης υλοτομίας και αύξησης της καλλιέργειας
σόγιας κ.λπ. Τα κοινωνικά συστήματα, τέλος, που οι φυλές, τα έθνη, οι
τάξεις, οι κάστες και οι πολιτιστικές ομάδες επιτίθενται η μία στην άλλη
προκειμένου να εξασφαλίσουν καλύτερα προνόμια, ενώ ταυτόχρονα δεν
διστάζουν να συνεργαστούν με κρατικά ή επιχειρηματικά συμφέροντα για να
το καταφέρουν, με αποτέλεσμα μετέπειτα να ζουν εις βάρος των υπολοίπων. Ο
σκληρός αυτός ανταγωνισμός κράτους, επιχειρήσεων και κοινωνίας
καταλήγει στην δημιουργία και διατήρηση ενός άνισου, άδικου,
καταστροφικού και αυτοκαταστροφικού κόσμου.
Ωστόσο,
υπάρχει ακόμη ελπίδα! Τα κοινωνικά συστήματα μπορούν να αλλάξουν τα
πάντα, δεδομένου ότι αποτελούν τον μεγάλο αποδέκτη των κρατικών
λειτουργιών και των προϊόντων της αγοράς, καθώς επίσης και τον εταίρο
εκείνο που αποφασίζει ποιόν θα ψηφίσει και τί θα αγοράσει. Τα κοινωνικά
συστήματα, αν κατανοήσουν τη δύναμη τους και μάθουν να συνεργάζονται,
μπορούν να εξορθολογήσουν και τις κρατικές υπηρεσίες και να μετατρέψουν
τα επιχειρηματικά projects από εχθρικά σε
φιλικά προς την κοινωνική ανάπτυξη. Και έχουν κάθε συμφέρον να το
κάνουν, αφού τόσο τα κρατικά όσο και τα επιχειρηματικά σχέδια ποτέ δεν
θα ενδιαφερθούν για την κοινωνία, εκτός κι αν αναγκαστούν και πιεστούν
γι’ αυτό. Συνεπώς, μόνο οι κοινωνίες μπορούν να μετατρέψουν τον κόσμο
σε δίκαιο, ελεύθερο, ίσο και αλληλέγγυο, αν το θελήσουν και αν το
επιδιώξουν! Μπορούν και να το πράξουν;
υπάρχει ακόμη ελπίδα! Τα κοινωνικά συστήματα μπορούν να αλλάξουν τα
πάντα, δεδομένου ότι αποτελούν τον μεγάλο αποδέκτη των κρατικών
λειτουργιών και των προϊόντων της αγοράς, καθώς επίσης και τον εταίρο
εκείνο που αποφασίζει ποιόν θα ψηφίσει και τί θα αγοράσει. Τα κοινωνικά
συστήματα, αν κατανοήσουν τη δύναμη τους και μάθουν να συνεργάζονται,
μπορούν να εξορθολογήσουν και τις κρατικές υπηρεσίες και να μετατρέψουν
τα επιχειρηματικά projects από εχθρικά σε
φιλικά προς την κοινωνική ανάπτυξη. Και έχουν κάθε συμφέρον να το
κάνουν, αφού τόσο τα κρατικά όσο και τα επιχειρηματικά σχέδια ποτέ δεν
θα ενδιαφερθούν για την κοινωνία, εκτός κι αν αναγκαστούν και πιεστούν
γι’ αυτό. Συνεπώς, μόνο οι κοινωνίες μπορούν να μετατρέψουν τον κόσμο
σε δίκαιο, ελεύθερο, ίσο και αλληλέγγυο, αν το θελήσουν και αν το
επιδιώξουν! Μπορούν και να το πράξουν;
Β) Το δίλλημα του κρατούμενου και η κοινωνιολογία του ανταγωνισμού
Στο
άρθρο του Άλκη Γαλδαδάς «Παίζοντας έρχεται ο πόλεμος» που δημοσιεύτηκε
στο ΒΗΜΑ δίνονται πολλά στοιχεία για την κοινωνιολογία του ανταγωνισμού
και το περίφημο «δίλλημα του κρατούμενου».
άρθρο του Άλκη Γαλδαδάς «Παίζοντας έρχεται ο πόλεμος» που δημοσιεύτηκε
στο ΒΗΜΑ δίνονται πολλά στοιχεία για την κοινωνιολογία του ανταγωνισμού
και το περίφημο «δίλλημα του κρατούμενου».
«Δύο
άνθρωποι που μαζί διέπραξαν μια ληστεία συλλαμβάνονται από την
Αστυνομία ως ύποπτοι. Τοποθετούνται, όπως γίνεται πάντα σε τέτοιες
περιπτώσεις, σε χωριστά δωμάτια στο κτίριο της Ασφάλειας και αρχίζει η
ανάκριση. Στον καθένα ξεχωριστά προσφέρονται οι εξής δυνατότητες:
άνθρωποι που μαζί διέπραξαν μια ληστεία συλλαμβάνονται από την
Αστυνομία ως ύποπτοι. Τοποθετούνται, όπως γίνεται πάντα σε τέτοιες
περιπτώσεις, σε χωριστά δωμάτια στο κτίριο της Ασφάλειας και αρχίζει η
ανάκριση. Στον καθένα ξεχωριστά προσφέρονται οι εξής δυνατότητες:
Αν
ομολογήσουν και οι δύο, η ποινή τους θα είναι, για παράδειγμα, γύρω στα
τρία χρόνια ο καθένας, αφού δεν θα υπάρχουν αμφιβολίες για την ενοχή
τους αλλά θα κριθούν με επιείκεια ως εμπράκτως μεταμελήσαντες. Αν
αρνηθούν και οι δύο να ομολογήσουν τότε ελλείψει επαρκών στοιχείων θα
μείνουν «μέσα» κάπου ένα χρόνο ο καθένας. Αν μόνο ένας από τους δύο
ομολογήσει, τότε αυτός θα καταδικαστεί σε ποινή με αναστολή που σημαίνει
ουσιαστικά μηδέν χρόνια ποινής. Ο άλλος όμως με τα στοιχεία από την
ομολογία του πρώην συντρόφου του καταδικάζεται σε πέντε χρόνια, τη
μεγαλύτερη δηλαδή επιτρεπτή ποινή για το αδίκημα της ληστείας.
ομολογήσουν και οι δύο, η ποινή τους θα είναι, για παράδειγμα, γύρω στα
τρία χρόνια ο καθένας, αφού δεν θα υπάρχουν αμφιβολίες για την ενοχή
τους αλλά θα κριθούν με επιείκεια ως εμπράκτως μεταμελήσαντες. Αν
αρνηθούν και οι δύο να ομολογήσουν τότε ελλείψει επαρκών στοιχείων θα
μείνουν «μέσα» κάπου ένα χρόνο ο καθένας. Αν μόνο ένας από τους δύο
ομολογήσει, τότε αυτός θα καταδικαστεί σε ποινή με αναστολή που σημαίνει
ουσιαστικά μηδέν χρόνια ποινής. Ο άλλος όμως με τα στοιχεία από την
ομολογία του πρώην συντρόφου του καταδικάζεται σε πέντε χρόνια, τη
μεγαλύτερη δηλαδή επιτρεπτή ποινή για το αδίκημα της ληστείας.
Αν
εσείς βρεθείτε σε μια τέτοια θέση πώς θα σκεφθείτε; Φυσικά σαν λογικός
άνθρωπος, είναι η απάντηση. Ο καθένας όμως από τους ληστές, γνωρίζοντας
ήδη από προηγούμενες επισκέψεις τι σημαίνει έστω και ένας χρόνος
παραπάνω στη φυλακή, προσπαθεί να γλιτώσει ταυτόχρονα και με τη
μικρότερη ποινή. Έτσι ομολογώντας φαίνεται ότι εισπράττεις το πολύ τρία
χρόνια, αν και ο άλλος έχει κάνει το ίδιο, ενώ γλιτώνεις με αναστολή αν ο
άλλος κάνει το λάθος να μην ομολογήσει. Αν όμως δεν ομολογήσετε και εσύ
και ο άλλος, τότε ένας χρόνος φυλακής είναι το αποτέλεσμα. Φυσικά, αν ο
άλλος έχει ήδη ομολογήσει, από ένα χρόνο που υπολόγιζες εκτοξεύεται η
ποινή σου ξαφνικά στα πέντε χρόνια. Ποια είναι λοιπόν η λογική αντίδραση
σε μια τέτοια υπόθεση συγκρουόμενων συμφερόντων;
εσείς βρεθείτε σε μια τέτοια θέση πώς θα σκεφθείτε; Φυσικά σαν λογικός
άνθρωπος, είναι η απάντηση. Ο καθένας όμως από τους ληστές, γνωρίζοντας
ήδη από προηγούμενες επισκέψεις τι σημαίνει έστω και ένας χρόνος
παραπάνω στη φυλακή, προσπαθεί να γλιτώσει ταυτόχρονα και με τη
μικρότερη ποινή. Έτσι ομολογώντας φαίνεται ότι εισπράττεις το πολύ τρία
χρόνια, αν και ο άλλος έχει κάνει το ίδιο, ενώ γλιτώνεις με αναστολή αν ο
άλλος κάνει το λάθος να μην ομολογήσει. Αν όμως δεν ομολογήσετε και εσύ
και ο άλλος, τότε ένας χρόνος φυλακής είναι το αποτέλεσμα. Φυσικά, αν ο
άλλος έχει ήδη ομολογήσει, από ένα χρόνο που υπολόγιζες εκτοξεύεται η
ποινή σου ξαφνικά στα πέντε χρόνια. Ποια είναι λοιπόν η λογική αντίδραση
σε μια τέτοια υπόθεση συγκρουόμενων συμφερόντων;
Το
πρόβλημα αυτό έχει μείνει στην ιστορία με το όνομα «το δίλημμα του
κρατουμένου», δεν εμφανίστηκε όμως στις σελίδες κάποιου περιοδικού με
σταυρόλεξα και άλλες πνευματικές ασκήσεις. Επινοήθηκε, συζητήθηκε,
τελειοποιήθηκε από τους σοφούς της RAND και έγινε κάποια στιγμή και αυτό
ένα ακόμη παιχνίδι πολέμου όταν οι επιστήμονες θέλησαν να
υποκαταστήσουν τους στρατηγούς στις αποφάσεις για τις τύχες του κόσμου.
πρόβλημα αυτό έχει μείνει στην ιστορία με το όνομα «το δίλημμα του
κρατουμένου», δεν εμφανίστηκε όμως στις σελίδες κάποιου περιοδικού με
σταυρόλεξα και άλλες πνευματικές ασκήσεις. Επινοήθηκε, συζητήθηκε,
τελειοποιήθηκε από τους σοφούς της RAND και έγινε κάποια στιγμή και αυτό
ένα ακόμη παιχνίδι πολέμου όταν οι επιστήμονες θέλησαν να
υποκαταστήσουν τους στρατηγούς στις αποφάσεις για τις τύχες του κόσμου.
Η
θεωρία των παιγνίων ασχολείται με τη διαμάχη που κάποια στιγμή αθέλητα
ξεσπά μεταξύ παικτών σε ένα ανταγωνιστικό παιχνίδι. Έστω και αν
εμφανιστούν μερικοί που θέλουν να αντιμετωπίσουν την παρτίδα με λογική, η
έκβαση περιπλέκεται, όπως είδαμε και στην περίπτωση των δύο
κρατουμένων, όταν συμμετέχουν και παίκτες με μοναδικό σκοπό πώς να
επιτύχουν τη μεγαλύτερη ατομική ωφέλεια από την παρτίδα.
θεωρία των παιγνίων ασχολείται με τη διαμάχη που κάποια στιγμή αθέλητα
ξεσπά μεταξύ παικτών σε ένα ανταγωνιστικό παιχνίδι. Έστω και αν
εμφανιστούν μερικοί που θέλουν να αντιμετωπίσουν την παρτίδα με λογική, η
έκβαση περιπλέκεται, όπως είδαμε και στην περίπτωση των δύο
κρατουμένων, όταν συμμετέχουν και παίκτες με μοναδικό σκοπό πώς να
επιτύχουν τη μεγαλύτερη ατομική ωφέλεια από την παρτίδα.
Στη
δεκαετία του ’50 έγιναν άπειρα πειράματα, πολλά σε στρατιωτικά
εργαστήρια, με ανθρώπους που «έπαιζαν» παιχνίδια όπως «το δίλημμα του
κρατουμένου». Παρ’ όλο που έφθασαν στο σημείο να δίνουν δυνατότητα στους
συμμετέχοντες να συνεννοούνται πριν για την καλύτερη στρατηγική, τα
αποτελέσματα ήταν απογοητευτικά. Οι άνθρωποι επέμεναν να κάνουν όσες
κινήσεις προωθούσαν το ατομικό τους συμφέρον. Έγιναν μάλιστα και
πειράματα με ανθρώπους που είχαν πάρει πρώτα αμφεταμίνη και αποδείχθηκε
ότι αυτοί ήταν ακόμη λιγότερο συνεργάσιμοι. Και εδώ ας θυμηθούμε ότι ο
μακαρίτης Κένεντι στην κρίση της Κούβας έπαιρνε και αυτός αμφεταμίνη.
δεκαετία του ’50 έγιναν άπειρα πειράματα, πολλά σε στρατιωτικά
εργαστήρια, με ανθρώπους που «έπαιζαν» παιχνίδια όπως «το δίλημμα του
κρατουμένου». Παρ’ όλο που έφθασαν στο σημείο να δίνουν δυνατότητα στους
συμμετέχοντες να συνεννοούνται πριν για την καλύτερη στρατηγική, τα
αποτελέσματα ήταν απογοητευτικά. Οι άνθρωποι επέμεναν να κάνουν όσες
κινήσεις προωθούσαν το ατομικό τους συμφέρον. Έγιναν μάλιστα και
πειράματα με ανθρώπους που είχαν πάρει πρώτα αμφεταμίνη και αποδείχθηκε
ότι αυτοί ήταν ακόμη λιγότερο συνεργάσιμοι. Και εδώ ας θυμηθούμε ότι ο
μακαρίτης Κένεντι στην κρίση της Κούβας έπαιρνε και αυτός αμφεταμίνη.
Η
κοινωνική βιολογία σήμερα, που δεν μπορεί να κρατηθεί μακριά και από τα
συμπεράσματα του Φον Νόιμαν, στηρίζεται στην παραδοχή ότι κάθε
ανθρώπινη συμπεριφορά, ακόμη και οι φαινομενικά αλτρουιστικές πράξεις,
έχει τις ρίζες της στη δίψα μας να προωθήσουμε τα ατομικά μας
συμφέροντα. Ετσι, «το δίλημμα του κρατουμένου» δεν είναι μάλλον δίλημμα,
αφού φαίνεται να είναι γραμμένο στα εγωιστικά γονίδιά τους να μη
συνεργαστούν οι δύο υπόδικοι. Μπαίνει λοιπόν το ερώτημα αν μπορούν
κάποιοι με διάθεση συνεργασίας να εισχωρήσουν σε μια κοινωνία εγωιστών.
Μην αφησετε την Πληροφορια να σας ξεπερασει
κοινωνική βιολογία σήμερα, που δεν μπορεί να κρατηθεί μακριά και από τα
συμπεράσματα του Φον Νόιμαν, στηρίζεται στην παραδοχή ότι κάθε
ανθρώπινη συμπεριφορά, ακόμη και οι φαινομενικά αλτρουιστικές πράξεις,
έχει τις ρίζες της στη δίψα μας να προωθήσουμε τα ατομικά μας
συμφέροντα. Ετσι, «το δίλημμα του κρατουμένου» δεν είναι μάλλον δίλημμα,
αφού φαίνεται να είναι γραμμένο στα εγωιστικά γονίδιά τους να μη
συνεργαστούν οι δύο υπόδικοι. Μπαίνει λοιπόν το ερώτημα αν μπορούν
κάποιοι με διάθεση συνεργασίας να εισχωρήσουν σε μια κοινωνία εγωιστών.
Επιλεξτε να γινετε οι πρωτοι που θα εχετε προσβαση στην Πληροφορια του Stranger Voice
Από Κατοχικά Νέα
"Το katohika.gr δεν υιοθετεί τις απόψεις των αρθρογράφων, ούτε ταυτίζεται με τα ρεπορτάζ που αναδημοσιεύει από άλλες ενημερωτικές ιστοσελίδες και δεν ευθύνεται για την εγκυρότητα, την αξιοπιστία και το περιεχόμενό τους. Συνεπώς, δε φέρει καμία ευθύνη εκ του νόμου. Το katohika.gr , ασπάζεται βαθιά, τις Δημοκρατικές αρχές της πολυφωνίας και ως εκ τούτου, αναδημοσιεύει κείμενα και ρεπορτάζ, από όλους τους πολιτικούς, κοινωνικούς και επιστημονικούς χώρους." Η συντακτική ομάδα των κατοχικών νέων φέρνει όλη την εναλλακτική είδηση προς ξεσκαρτάρισμα απο τους ερευνητές αναγνώστες της! Ειτε ειναι Ψεμα ειτε ειναι αληθεια !Έχουμε συγκεκριμένη θέση απέναντι στην υπεροντοτητα πληροφορίας και γνωρίζουμε ότι μόνο με την διαδικασία της μη δογματικής αλήθειας μπορείς να ακολουθήσεις τα χνάρια της πραγματικής αλήθειας! Εδώ λοιπόν θα βρειτε ότι θέλει το πεδίο να μας κάνει να ασχοληθούμε ...αλλά θα βρείτε και πολλούς πλέον που κατανόησαν και την πληροφορία του πεδιου την κάνουν κομματάκια! Είμαστε ομάδα έρευνας και αυτό σημαίνει ότι δεν έχουμε μαζί μας καμία ταμπέλα που θα μας απομακρύνει από το φως της αλήθειας ! Το Κατοχικά Νέα λοιπόν δεν είναι μια ειδησεογραφική σελίδα αλλά μια σελίδα έρευνας και κριτικής όλων των στοιχείων της καθημερινότητας ! Το Κατοχικά Νέα είναι ο χώρος όπου οι ελεύθεροι ερευνητές χρησιμοποιούν τον τοίχο αναδημοσιεύσεως σαν αποθήκη στοιχείων σε πολύ μεγαλύτερη έρευνα από ότι το φανερό έτσι ώστε μόνοι τους να καταλήξουν στο τι είναι αλήθεια και τι είναι ψέμα και τι κρυβεται πισω απο καθε πληροφορια που αλλοι δεν μπορουν να δουν! Χωρίς να αναγκαστούν να δεχθούν δογματικές και μασημενες αλήθειες από κανέναν άλλο πάρα μόνο από την προσωπική τους κρίση!
Greek