Καρκινοσ στο εντερο

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΡΘΟΥ
    Το
κόλον είναι το προτελευταίο τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα στο οποίο
αποθηκεύονται και προωθούνται προς την έξοδο τα απόβλητα των τροφών μετά
την διαδικασία της πέψης, δηλαδή τα κόπρανα. Το ορθό είναι το τελικό
τμήμα πριν από τον πρωκτό και μαζί με το κόλον αποτελούν αυτό που
ονομάζουμε παχύ έντερο. Οι όγκοι του παχέος εντέρου ξεκινούν από την
εσωτερική του επιφάνεια συνήθως. Οι καλοήθεις όγκοι ονομάζονται πολύποδες ενώ οι κακοήθεις όγκοι λέγονται καρκίνοι.
    Οι καλοήθεις πολύποδες
δεν διηθούν γειτονικά όργανα, ούτε διασπείρονται σε άλλα όργανα του
σώματος. Μπορούν να αφαιρεθούν συνήθως πολύ εύκολα κατά την
κολονοσκόπηση και δεν θέτουν σε κίνδυνο την ζωή του ασθενούς. Εάν οι
καλοήθεις πολύποδες δεν αφαιρεθούν εγκαίρως μπορεί να γίνουν καρκίνους
με τον καιρό. Οι περισσότεροι καρκίνοι του παχέος εντέρου θεωρούνται ότι
προέρχονται από καλοήθεις πολύποδες. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου και του ορθού
μπορεί να διηθήσει και να βλάψει γειτονικά όργανα ή μπορεί να ξεφύγει
από το έντερο και να δημιουργήσει μεταστάσεις στο συκώτι, στους
πνεύμονες ή σε άλλα όργανα του σώματος.
    Ο καρκίνος του παχέος
εντέρου και του ορθού είναι παγκόσμια ο τρίτος σε συχνότητα στους άντρες
και ο τέταρτος στις γυναίκες. Η συχνότητά του διαφέρει από χώρα σε
χώρα, είναι συχνότερος στις Δυτικές κοινωνίες ενώ είναι πιο σπάνιος στις
Ασιατικές και Αφρικανικές χώρες. Επίσης οι Ανατολικοί λαοί που έχουν
υιοθετήσει δυτικού τύπου διατροφή, δείχνουν να έχουν αύξηση στα ποσοστά
αυτού του καρκίνου.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

    O
καρκίνος του παχέος εντέρου έχει επιβεβαιωθεί ότι δεν είναι μεταδοτική
νόσος. Mερικοί άνθρωποι έχουν περισσότερες πιθανότητες από άλλους να
αναπτύξουν καρκίνο παχέος εντέρου. Οι παράγοντες που αυξάνουν τον
κίνδυνο ενός ασθενούς να αναπτύξει καρκίνο παχέος εντέρου είναι :
Η υψηλή περιεκτικότητα των τροφών σε λίπος, το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου ή πολυπόδων, η παρουσία πολυπόδων στο ίδιο άτομο στο παχύ έντερο, και η χρόνια ελκώδης κολίτις.

ΔΙΑΙΤΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

    Oι δίαιτες που είναι πλούσιες σε λιπαρά
πιστεύεται ότι προδιαθέτουν στην ανάπτυξη του καρκίνου του παχέος
εντέρου. Σε χώρες με υψηλή συχνότητα καρκίνου, η κατανάλωση τροφών
πλούσιων σε λίπη, είναι συνήθως πολύ πιο υψηλή απ ότι σε χώρες με
χαμηλές συχνότητες καρκίνου. Πιστεύεται ότι τα προϊόντα αποδόμησης του
λίπους παράγουν μέσα στο έντερο χημικά καρκινογόνα. Οι
δίαιτες που είναι πλούσιες σε λαχανικά και σε φυτικές ίνες όπως το μαύρο
ψωμί και τα δημητριακά μπορούν να απαλλάξουν το έντερο από αυτά τα
καρκινογόνα και βοηθούν να μειωθεί ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου.

ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ

    Είναι
γενικά αποδεκτό ότι οι περισσότεροι καρκίνοι στο παχύ έντερο
αναπτύσσονται σε έδαφος πολυπόδων. Οι πολύποδες στο παχύ έντερο
αναπτύσσονται όταν χρωμοσωμικές βλάβες παρουσιάζονται
στα κύτταρα του βλεννογόνου του παχέος εντέρου. Τα χρωμοσώματα περιέχουν
γενετική πληροφορία η οποία κληρονομείται από τον κάθε ένα γονέα.
Φυσιολογικά, τα υγιή χρωμοσώματα ελέγχουν τον πολλαπλασιασμό των
κυττάρων και τον διατηρούν σε ελεγχόμενα επίπεδα. Όταν συμβούν βλάβες
στα χρωμοσώματα, ο κυτταρικός πολλαπλασιασμός γίνεται ανεξέλεγκτος, και
σαν αποτέλεσμα έχουμε την ανάπτυξη περίσσειας ιστού (πολύποδες). Οι
εντερικοί πολύποδες αρχικά είναι καλοήθεις. Με τα χρόνια, οι καλοήθεις
πολύποδες μπορούν να υποστούν πρόσθετες χρωμοσωμικές ανωμαλίες και να
μεταλλαχθούν σε καρκινικούς.

ΕΛΚΩΔΗΣ ΚΟΛΙΤΙΣ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ
    Η χρονία ελκώδης κολίτις
προκαλεί διαρκή φλεγμονή του βλεννογόνου του παχέος εντέρου. Ο κίνδυνος
της ανάπτυξης καρκίνου είναι μεγαλύτερος από τον μέσο όρο για ασθενείς
με χρόνια ελκώδη κολίτιδα που διαρκεί πολλά χρόνια. Ο κίνδυνος ανάπτυξης
καρκίνου σ’ αυτούς τους ασθενείς αυξάνει σημαντικά μετά τα 10 χρόνια
νόσου.

ΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ

    Παρότι το γενετικό υπόστρωμα
ενός ατόμου είναι πολύ σημαντικός παράγων στον κίνδυνο ανάπτυξης
καρκίνου, ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου παχέος εντέρου σε 1ου βαθμού
συγγενείς ασθενών με καρκίνο είναι περίπου 18% (
τριπλάσιος κίνδυνος σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό). Αν και το
οικογενειακό ιστορικό είναι σημαντικός παράγοντας η πλειονότητα (80%)
των καρκίνων παρουσιάζονται σποραδικά σε ανθρώπους που δεν είχαν
ιστορικό στην οικογένειά τους. Περίπου 20% των ασθενών με καρκίνο έχουν
κάποια οικογενειακή προδιάθεση.5% των καρκίνων παχέος εντέρου οφείλονται
σε κληρονομούμενα σύνδρομα.
    Tα κληρονομούμενα
αυτά σύνδρομα είναι διαταραχές στις οποίες τα άτομα που νοσούν έχουν
κληρονομήσει γενετικές διαταραχές από έναν ή και τους δύο γονείς.
    Τα χρωμοσώματα περιέχουν γενετική πληροφορία
και οι χρωμοσωμικές ανωμαλίες μπορούν να δημιουργήσουν τις γενετικές
βλάβες οι οποίες οδηγούν στη δημιουργία πολυπόδων παχέος εντέρου και
αργότερα στη δημιουργία καρκίνου. Στις περιπτώσεις σποραδικών πολυπόδων
και καρκίνου (πολύποδες και καρκίνοι οι οποίοι αναπτύσσονται χωρίς την
παρουσία οικογενειακού ιστορικού), οι χρωμοσωμικές ανωμαλίες είναι
επίκτητες (αναπτύσσονται σε ένα κύτταρο στη διάρκεια της ενηλίκου ζωής).
Τα προβληματικά χρωμοσώματα μπορούν να βρεθούν μόνο στούς πολύποδες και
στούς καρκίνους που αναπτύσσονται από αυτό το κύτταρο. Όμως στα
κληρονομούμενα σύνδρομα καρκίνου, οι χρωμοσωμικές ανωμαλίες
κληρονομούνται κατά τη γέννηση και είναι παρούσες σε κάθε κύτταρο του
σώματος.Οι ασθενείς που έχουν κληρονομικά σύνδρομα καρκίνου, βρίσκονται
σε κίνδυνο να αναπτύξουν μεγάλο αριθμό πολυπόδων, συνήθως σε νεαρή
ηλικία, και παρουσιάζουν πολύ υψηλό κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο παχέος
εντέρου νωρίς στη ζωή, ενώ επίσης είναι σε κίνδυνο να αναπτύξουν
καρκίνο και σε άλλα όργανα.
    Η οικογενής πολυποδίαση είναι ένα σύνδρομο κληρονομούμενου καρκίνου παχέος εντέρου, στο οποίο τα μέλη της οικογένειας θα αναπτύξουν πολυάριθμους πολύποδες
(εκατοντάδες, μερικές φορές χιλιάδες) και ξεκινάει συνήθως στην ηλικία
της εφηβείας. Αν η κατάσταση αυτή δεν ανακαλυφθεί εγκαίρως και
θεραπευτεί (η θεραπεία αφορά ολική αφαίρεση του παχέος εντέρου), τότε
ένα τέτοιο άτομο είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα αναπτύξει καρκίνο παχέος
εντέρου από αυτούς τους πολύποδες. Οι καρκίνοι σ’ αυτά τα άτομα συνήθως
αναπτύσσονται στη δεκαετία των 40. Αυτοί οι ασθενείς είναι επίσης σε
υψηλό κίνδυνο να αναπτύξουν άλλα είδη καρκίνου όπως καρκίνο του θυρεοειδούς, του στομάχου, και της ληκύθου του Vater (το σημείο στο οποίο εκβάλλει η χολή από το συκώτι στο δωδεκαδάκτυλο).
    Η ήπια μορφή οικογενούς πολυποδίασης
είναι μία ελαφρότερη παραλλαγή της κλασικής οικογενούς πολυποδίασης. Τα
άτομα που νοσούν αναπτύσσουν λιγότερο από 100 πολύποδες στο παχύ
έντερο. Παρόλα αυτά συνεχίζουν να βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης
καρκίνου παχέος εντέρου σε νεαρή ηλικία. Επίσης παρουσιάζουν αυξημένο
κίνδυνο να έχουν γαστρικούς ή δωδεκαδακτυλικούς πολύποδες.
    Ο κληρονομικός μη πολυπογενής καρκίνος παχέος εντέρου
είναι ένα σύνδρομο κληρονομούμενου καρκίνου παχέος εντέρου στο οποίο τα
νοσούντα άτομα της οικογένειας αναπτύσσουν πολύποδες και καρκίνο,
συνήθως στο δεξιό κόλον, σε νεαρές ηλικίες των 30 και των 40. Ορισμένοι
απ’ αυτούς τους ασθενείς είναι επίσης σε κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο
της μήτρας, του στομάχου, των ωοθηκών και καρκίνους των ουρητήρων (τα σωληνάκια τα οποία συνδέουν τους νεφρούς με την ουροδόχο κύστη), επίσης των χοληφόρων (τα σωληνάκια τα οποία αποχετεύουν τη χολή από το ήπαρ στο λεπτό έντερο).

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

    Τα συμπτώματα του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι πολυάριθμα και μη ειδικά. Εύκολη κόπωση, αδυναμία, αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου, διάρροια ή δυσκοιλιότητα, ερυθρό ή σκούρο αίμα στα κόπρανα, απώλεια βάρους, κοιλιακά άλγη, κωλικοί, φούσκωμα. Πολλές άλλες καταστάσεις μπορούν να μιμηθούν τα ίδια συμπτώματα όπως τα σύνδρομα ευερέθιστου εντέρου (σπαστική κολίτιδα), η ελκώδης κολίτις, η νόσος Crohn, η εκκολπωμάτωση, και το έλκος του στομάχου.
    Ο
καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί να υπάρχει για αρκετά χρόνια πριν
δώσει συμπτώματα. Τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με το που εντοπίζεται
μέσα στο παχύ έντερο. Οι καρκίνοι του δεξιού κόλου είναι συνήθως
ασυμπτωματικοί και μπορεί να αναπτυχθούν σε μεγάλο μέγεθος πριν
προκαλέσουν το οποιοδήποτε κοιλιακό σύμπτωμα. Τυπικά, οι καρκίνοι του
δεξιού κόλου προκαλούν σιδηροπενική αναιμία λόγω
σιωπηρής απώλειας αίματος στα κόπρανα στη διάρκεια αρκετών μηνών ή και
ετών. Η σιδηροπενική αναιμία προκαλεί εύκολη κόπωση, αδυναμία, και
δυσκολία στην αναπνοή. Το αριστερό κόλον είναι πιο στενό από το δεξιό
κόλον. Γι’ αυτό, οι καρκίνοι του αριστερού κόλου είναι πιο επιρρεπείς
στο να προκαλέσουν ατελή ή και πλήρη απόφραξη του εντέρου.
Οι καρκίνοι που προκαλούν ατελή εντερική απόφραξη δίνουν συμπτώματα
δυσκοιλότητας, διάρροιας, κοιλιακού άλγους, κωλικών, και φουσκώματος. Το
ζωηρό κόκκινο αίμα στα κόπρανα μπορεί επίσης να είναι ένδειξη ανάπτυξης
καρκίνου κοντά στο τέλος του εντερικού σωλήνα ή στο ορθό.

ΠΟΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΔΙΑΓΝΩΣΟΥΝ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

    Όταν
υποψιαζόμαστε καρκίνο παχέος εντέρου, πρέπει να γίνει βαριούχος
υποκλυσμός ή κολονοσκόπηση για να επιβεβαιωθεί και να εντοπισθεί η θέση
του όγκου.
    Ο βαριούχος υποκλυσμός είναι μια
σειρά ακτινογραφιών της κοιλιάς του ασθενούς μετά την πλήρωση του παχέος
εντέρου με ένα λευκό υγρό το οποίο περιέχει σκιαγραφικό βάριο. Το βάριο
επαλείφει το παχύ έντερο και σκιαγραφεί την εσωτερική του επιφάνεια
στις ακτινογραφίες. Ο καρκίνος παρουσιάζεται σαν έλλειμμα σκιαγράφησης
στον αυλό του παχέος εντέρου.
    Η κολονοσκόπηση