Το νησί των ναυαγών

Ένα νοητικό πείραμα του Δρος Πολιτικής Φιλοσοφίας Δημήτρη Γκίκα

Γράφει ο Δημήτρης Γκίκας

Είστε ένας ενήλικας (άνδρας ή γυναίκα). Έχετε ναυαγήσει μαζί με άλλους 11 σε ένα ερημικό νησί, το οποίο δεν ξέρετε ούτε ποιο νησί είναι ούτε πόσο μεγάλο είναι. Οι 7 είστε ενήλικες, οι 2 μικρά παιδιά (κάτω των 5) και οι 3 είναι ηλικιωμένοι (άνω των 75). Μετά από μερικές μέρες, τα τρόφιμα τελειώνουν. Έχει απομείνει μια λέμβος που χωρά μεν όλους, αλλά…

Δεν συμφωνούν όλοι για τον προορισμό. Έτσι, έχουν διαμορφωθεί δύο κύριες προτάσεις:

Η μία, με αρχηγό μια γυναίκα (μητέρα του ενός παιδιού) προτείνει να πάνε στην αντίπερα όχθη του νησιού, ένα ταξίδι δύσκολο, κουραστικό και πιθανότατα χωρίς γυρισμό, καθώς μεσολαβεί ένα τεράστιο δάσος με έλη και ποτάμια (γι’ αυτό και χρειάζονται τη λέμβο) και η επιστροφή θα ήταν ένα δυσχερές έργο. Η πρόταση στηρίζεται στην πεποίθηση (που σχηματίστηκε από μια περιορισμένης εμβέλειας εξερεύνηση της ομάδας που την υποστηρίζει) ότι η αντίπερα όχθη είναι γόνιμη, με πολλά δέντρα και ζώα και με ευκολότερη πρόσβαση στο νερό, ενώ σ’ αυτή την παραλία που βρίσκονται μέχρι σήμερα υπάρχουν ισχυροί άνεμοι (γι’ αυτό και δεν είναι δυνατό να πάνε πλέοντας στην άλλη πλευρά του νησιού ούτε για εξερεύνηση) και φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο το εγχείρημα να φύγουν από το νησί για να πλεύσουν μεσοπέλαγα και να σωθούν από περαστικά πλοία. Επιπλέον, η ομάδα υποστηρίζει ότι ενδέχεται να είναι κατοικημένη περιοχή η άλλη πλευρά του νησιού.

Η άλλη «τάση», με αρχηγό έναν άνδρα, τον υποπλοίαρχο του καραβιού που ναυάγησε (ο μοναδικός ναυτικός που διασώθηκε), προτείνει να ανοιχτούν μεσοπέλαγα, παρά το ότι θα είναι μια ιδιαίτερα κοπιαστική προσπάθεια λόγω των ισχυρών ανέμων, διότι θεωρεί πως αρκετά μίλια πιο πέρα θα συναντήσουν κάποιο πλοίο και θα κατορθώσουν να διασωθούν.

Ένα πρόβλημα και με τις δύο προτάσεις είναι το γεγονός ότι ούτε η μία, ούτε η άλλη, προβλέπει να συμμετάσχουν στο εγχείρημα οι ηλικιωμένοι, καθώς θα είναι εξαιρετικά δύσκολο γι’ αυτούς να επιβιώσουν και θα καθυστερήσουν και τους υπόλοιπους. Η πρώτη πρόταση προβλέπει να παραμείνει ένας ενήλικας μαζί με τους ηλικιωμένους και το ένα παιδί (αγνώστων γονιών, προφανώς νεκρών στο ναυάγιο), μέχρι να σταλεί βοήθεια, όταν φτάσουν στην άλλη πλευρά του νησιού. Η δεύτερη πρόταση συνιστά να μην ακολουθήσει κανένα από τα παιδιά, τα οποία θα παραμείνουν με τους ηλικιωμένους και 3 ενήλικες στην παραλία, μέχρι να σταλεί βοήθεια. Λάβετε υπόψη ότι τα τρόφιμα που θα παραμείνουν στη διάθεση των ηλικιωμένων και των υπολοίπων στο νησί, άσχετα με την πρόταση που θα υιοθετηθεί, φτάνουν το πολύ για μια εβδομάδα, περιθώριο που ο υποπλοίαρχος θεωρεί ότι είναι αρκετό για να φτάσουν στη ζώνη συχνής πλεύσης πλοίων και η άλλη ομάδα θεωρεί επίσης αρκετό, για να σταλεί βοήθεια από την άλλη πλευρά του νησιού.

Στην τελική απόφαση που θα λάβουν, μάλιστα (κατόπιν ψηφοφορίας) έχει αποφασιστεί να μην ψηφίσουν οι ηλικιωμένοι, καθώς η μοίρα τους και στη μία και στην άλλη περίπτωση είναι, το λιγότερο, επισφαλής, οπότε η οπτική τους γωνία θεωρείται, εξ ορισμού, αδιάφορη.Λίγο πριν την ψηφοφορία, σας προσεγγίζει ο υποπλοίαρχος, ο οποίος εμμέσως πλην σαφώς ομολογεί ότι, σε περίπτωση που δεν ψηφιστεί η δικιά του πρόταση, αυτός είναι αποφασισμένος να εγκαταλείψει κρυφά όλους τους υπόλοιπους, παίρνοντας τη λέμβο, μαζί με άλλους 2 ενήλικες και σας προτείνει να είστε εσείς ένας/μία από αυτούς.Τι αποφασίζετε;

ellinikiafipnisis