Σχεδόν πενήντα χρόνια μετά τον αρχικό εντοπισμό του, το διάσημο «Wow! Signal» συνεχίζει να συναρπάζει και να προκαλεί απορία στους επιστήμονες. Ωστόσο, ένα νέο κύμα ερευνών φέρνει την επιστημονική κοινότητα πιο κοντά από ποτέ στην κατανόηση της προέλευσής του, αποκαλύπτοντας λεπτομέρειες που αλλάζουν όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.

Η ιστορία ξεκινά στις 15 Αυγούστου 1977, όταν το ραδιοτηλεσκόπιο Big Ear στο Οχάιο κατέγραψε ένα ασυνήθιστα ισχυρό σήμα προερχόμενο από το διάστημα. Ο αστρονόμος Jerry R. Ehman, που παρατήρησε το φαινόμενο, εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ που κύκλωσε την καταγραφή με κόκκινο μελάνι και σημείωσε δίπλα της τη λέξη «Wow!». Από εκείνη τη στιγμή, το σήμα απέκτησε το περίφημο όνομα που συνοδεύει ένα από τα πιο αινιγματικά γεγονότα της ραδιοαστρονομίας. Για πολλά χρόνια, υπήρχε η υπόνοια ότι το σήμα θα μπορούσε να αποτελεί ένδειξη εξωγήινης νοημοσύνης, ωστόσο οι μεταγενέστερες έρευνες προσανατολίστηκαν σε πιο φυσιολογικές, γήινες εξηγήσεις.

Χρησιμοποιώντας σύγχρονους υπολογιστές, οι εθελοντές πέρασαν πάνω από 75.000 σελίδες πρωτότυπων δεδομένων μέσω ενός συστήματος οπτικής αναγνώρισης χαρακτήρων (OCR), με οπτική επιβεβαίωση από ανθρώπους, επιτρέποντας για πρώτη φορά εις βάθος υπολογιστική ανάλυση του αρχικού σήματος.

Αυτή η πιο λεπτομερής ανάλυση οδήγησε σε μικρές αλλαγές σε τρία από τα κύρια χαρακτηριστικά του σήματος. Στένεψε την περιοχή του ουρανού από όπου θα μπορούσε να προήλθε το σήμα, με αντίστοιχη αύξηση της στατιστικής βεβαιότητας για την τοποθεσία του κατά δύο τρίτα.

Η συχνότητά του τροποποιήθηκε επίσης ελαφρώς, από 1420.4556 MHz σε 1420.726 MHz. Αν και η διαφορά φαίνεται μικρή, η πηγή θα έπρεπε να περιστρέφεται πολύ πιο γρήγορα για να προκαλέσει τέτοια απόκλιση συχνότητας.

Ίσως η πιο ενδιαφέρουσα ενημέρωση στο σήμα ήταν μια νέα εκτίμηση της πυκνότητας ροής του (δηλαδή της ισχύος του). Στη γλώσσα της ραδιοαστρονομίας, η νέα τιμή είναι 250 Janskys (10⁻²⁶ watts ανά m² ανά Hz), ενώ προηγούμενες εκτιμήσεις το τοποθετούσαν κάπου μεταξύ 54 και 212 Janskys, πράγμα που σημαίνει ότι το σήμα ήταν στην πραγματικότητα αισθητά ισχυρότερο από ό,τι είχε αρχικά εκτιμηθεί.

Άλλα μικρότερα λάθη, όπως μια απόκλιση 21 δευτερολέπτων στο ρολόι, δεν είχαν τόσο μεγάλη επίδραση στο ίδιο το σήμα, αλλά επηρεάζουν την κατανόηση των αστρονόμων. Και πιθανώς η μεγαλύτερη αλλαγή ήταν η διόρθωση ενός λανθασμένα επισημασμένου καναλιού στο φίλτρο, που οδήγησε σε επανυπολογισμό της συχνότητας.

Τελικά, το σήμα παραμένει εξίσου αινιγματικό, αν και η μελέτη επιχειρεί να ρίξει φως σε πιθανές πηγές. Αποκλείονται οριστικά ανθρωπογενείς αιτίες, καθώς δεν υπήρχαν γνωστοί τηλεοπτικοί σταθμοί που να λειτουργούν στο Οχάιο εκείνη την περίοδο, ούτε δορυφόροι που θα μπορούσαν να το προκαλέσουν. Η Σελήνη βρισκόταν στην άλλη πλευρά του πλανήτη, οπότε δεν υπήρχε περίπτωση ανάκλασης.

Ο Ήλιος δεν ήταν ιδιαίτερα ενεργός το 1977, μειώνοντας τις πιθανότητες να προκλήθηκε από κάποιο ηλιακό φαινόμενο. Σύμφωνα με την ανάλυση των ερευνητών, δεν είναι πιθανό να προήλθε από κάποιο εσωτερικό σφάλμα λογισμικού, λόγω του υψηλά «Γκαουσιανού» (δηλαδή φυσικού) μοτίβου του.

Αυτό σημαίνει ότι το σήμα ήταν πιθανότατα αστρονομικής προέλευσης, αν και η πιο πιθανή εξήγηση δεν είναι ακόμα οι εξωγήινοι. Ο πιθανότερος ένοχος είναι ένα νέφος ΗΙ – νέφη ουδέτερου ατομικού υδρογόνου που επιπλέουν στο διάστημα και είναι γνωστό ότι παράγουν στενής ζώνης σήματα που μοιάζουν με το «Wow!», αλλά ποτέ σε επίπεδα ισχύος συγκρίσιμα με εκείνα που καταγράφηκαν το 1977.

Ενώ η κοινότητα του SETI συνεχίζει να αναρωτιέται για την αιτία του πιο διάσημου σήματός της, είναι καλό να γνωρίζουμε ότι, ακόμα και μετά από σχεδόν πέντε δεκαετίες, οι επιστήμονες μπορούν να βρίσκουν, να επεξεργάζονται και να αντλούν νέα συμπεράσματα από δεδομένα. Και ποιος ξέρει, με αυτήν την ενημέρωση και τη βελτιωμένη κατανόηση, ίσως αυτό να μην είναι η τελευταία έκπληξη που μας επιφυλάσσει το σήμα.

Πηγή: Universetoday