Πραγματικό σκάνδαλο σοκ

Τα τελευταία 7 χρόνια έχουμε ζήσει δύο τεράστιες εθνικές τραγωδίες, μία στο Μάτι το καλοκαίρι του 2018 και μία στα Τέμπη τον Φεβρουάριο του 2023.

Τι κρύβεται στο Λαύριο;

Αυτό που ελάχιστοι γνωρίζουν είναι ότι μία πόλη της Αττικής, με 25.000 κατοίκους, «απειλείται» καθημερινά από την ύπαρξη σε απόσταση μόλις 750 μέτρων, 220 τόνων tnt.

Η πόλη αυτή είναι το Λαύριο και η τεράστια αυτή ποσότητα εκρηκτικής ύλης βρίσκεται στις εγκαταστάσεις των ΕΑΣ (Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα), δυτικά του Λαυρίου.

Ας ξεκινήσουμε όμως την ιστορία από την αρχή.

Το 2017 η τότε διορισμένη από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ Διοίκηση των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων προέβη στη σύναψη συμφωνίας με ελληνική ιδιωτική εταιρεία για την καταστροφή του αποθέματος των ναρκών κατά προσωπικού, που κατείχαν οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις.

Η καταστροφή των ναρκών κατά προσωπικού αποτελούσε συμβατική υποχρέωση της χώρας μας έναντι των προβλέψεων της συνθήκης της Οτάβα, που είχε προσυπογράψει η Ελλάδα αλλά καθυστερούσε την εφαρμογή της.
Σε αυτό το πλαίσιο η τότε Διοίκηση των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων επέλεξε να αναθέσει το καίριο έργο της καταστροφής των ναρκών σε έναν ιδιώτη, ο οποίος προσέφερε για την εκτέλεση της εργολαβίας, ποσό σημαντικά χαμηλών (σχεδόν υποδεκαπλάσιο) από τον παγκόσμιο μέσο όρο για τέτοιους είδους εξειδικευμένες υπηρεσίες.

Οι συμβατικές υποχρεώσει προνοούσαν ότι ο ιδιώτης θα επεξεργαστεί τα απόβλητα από τις νάρκες δίχως να απορρίπτει το παραμικρό στο περιβάλλον, όπως άλλωστε είναι και το απολύτως αναμενόμενο σε μια χώρα που ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο ιδιώτης δεν ελέγχθηκε από κανένα

Ο ιδιώτης αφέθηκε να δραστηριοποιηθεί χωρίς να έχει τον παραμικρό έλεγχο μέσα στο εργοστάσιο των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων Λαυρίου, ενώ απολάμβανε την απόλυτη στήριξη της τότε διοίκηση των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων, και μάλιστα εντός της μοναδικής εγκατάστασης παραγωγής πυρομαχικών στη χώρα.

Κανείς ωστόσο δεν διερωτήθηκε πως διασφαλιζόταν με ένα τόσο χαμηλό τίμημα η συμμόρφωση με τους όρους και τις προδιαγραφές ασφαλείας και περιβαλλοντικής προστασίας.

Πέραν της καταστροφής των ναρκών, η έρευνα κατέδειξε ότι ο εργολάβος κατάστρεψε συστηματικά, εκτός των ποσοτήτων και των ειδών των εκρηκτικών υλών που εμπεριέχονταν στις νάρκες κατά προσωπικού, αδιευκρίνιστες ποσότητες τυποποιημένων πυρομαχικών που ήταν εκτός του πλαισίου της αρχικής σύμβασης του με τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα.

Το γεγονός αυτό δημιουργεί δυσκολίες στον υπολογισμό των συνολικών ποσοτήτων των εκρηκτικών υλών που διαχειρίστηκε ο εργολάβος και εκείνων που κατέληξαν στον πέριξ χώρο.

Παρενέβη η δικαιοσύνη

Πριν γίνει αντιληπτή η παράνομη διαδικασία που ακολούθησε ο συγκεκριμένος εργολάβος και επέμβουν οι εισαγγελικές αρχές για να επιβάλλουν την άμεση αναστολή λειτουργίας της μονάδας, ο ιδιώτης είχε προλάβει ανεξέλεγκτα, να απορρίψει στο έδαφος εκατοντάδες τόνους επικίνδυνων εκρηκτικών υλών που προέκυπταν από τη διαδικασία καταστροφής των ναρκών.

Το πρόβλημα αναδείχθηκε όταν μετά το 2019 η νέα Διοίκηση των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων βρέθηκε αντιμέτωπη με εξίσου κρίσιμη κατάσταση επικινδυνότητας στην εγκατάσταση του πρώην εργοστασίου Ελευσίνας (Συγκρότημα Εργοστασίων Ελευσίνας πρώην ΠΥΡΚΑΛ), όπου Ρομά εισήλθαν παράνομα σε εγκαταστάσεις του πρώην εργοστασίου και στην προσπάθεια τους να κλέψουν μεταλλικό σκραπ κυριολεκτικώς διαμελίστηκαν επειδή απλά και μόνο πάτησαν σε ελάχιστα γραμμάρια πρωτογενών εκρηκτικών ουσιών χωρίς να το γνωρίζουν.
Η κρισιμότητα για την ασφάλεια ανθρώπων και υποδομών στην πόλη της Ελευσίνας (Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2023) οδήγησαν τη Διοίκηση των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων να προβεί σε όλες τις δέουσες διαδικασίες για τη δημοπράτηση έργου απορρύπανσης του εργοστασίου στην Ελευσίνα που είναι σήμερα σε εξέλιξη.

Εξαιρετικά επικίνδυνα εκρηκτικά στο Λαύριο

Τα υπολείμματα των εκρηκτικών στο Λαύριο, επειδή ακριβώς προσομοιάζουν ως προς τη σύσταση τους στα εξαιρετικά επικίνδυνα και ασταθή μείγματα πρωτογενών και δευτερογενών εκρηκτικών που προκάλεσαν τα τραγικά ατυχήματα στην Ελευσίνα, εάν υποστούν διέγερση, απειλούν όχι μόνο τη μοναδική εγκατάσταση παραγωγής πυρομαχικών της χώρα, αλλά και την ευρύτερη περιοχή της πόλης του Λαυρίου με καταστροφικές συνέπειες.

Σε απόσταση 4 χιλιομέτρων ολική καταστροφή

Οι πιθανότητες πρόκλησης ενός μεγάλης έκτασης ατυχήματος είναι πολύ σοβαρές και η διέγερση προς έκρηξη μπορεί να προέλθει από ένα τυχαίο γεγονός όπως έναν κεραυνό ή μια φωτιά. Εκτιμήσεις από εξειδικευμένα λογισμικά προσομοίωσης επιπτώσεων μεγάλης έκτασης ατυχημάτων δείχνουν ότι σε ακτίνα τουλάχιστον έως τα 4 χιλιόμετρα θα υπάρξουν επιπτώσεις από ενδεχόμενη έκρηξη (η ακτίνα αυτή περιλαμβάνει μεγάλο μέρος της πόλης και τον λιμένα Λαυρίου) ενώ σε ακτίνα 500 μέτρων δεν θα υπάρξει επιζών.
Η προηγούμενη διοίκηση των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων αντιμετώπισε το πρόβλημα στην Ελευσίνα τον Ιανουάριο του 2024, όπου η ποσότητα των εκρηκτικών ήταν πολύ μικρότερη και ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη ο καθαρισμός της περιοχής.

Η ίδια διοίκηση προχώρησε σε διαγωνισμό για τον καθαρισμό των εγκαταστάσεων και στο Λαύριο, αλλά δύο ημέρες μετά την προκήρυξη του διαγωνισμού το Μέγαρο Μαξίμου αποφάσισε την αλλαγή της διοίκησης.

Στη θέση του Διευθύνοντος Συμβούλου τοποθέτησε τον Χριστόφορο – Εμμανουήλ Μπουτσικάκη, ο οποίος διαθέτει «πλούσια» σταδιοδρομία στη Νέα Δημοκρατία, σήμερα είναι Αναπληρωτής Γραμματέας της Πολιτικής Επιτροπής της Νέας Δημοκρατίας, αλλά δεν έχει καμία σχέση και εμπειρία με τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα, διότι η επαγγελματική του σταδιοδρομία σχετίζεται με την εστίαση και τον τουρισμό.

Ο Μπουτσικάκης όχι μόνο δεν προχώρησε το διαγωνισμό για τον καθαρισμό της περιοχής αλλά τον ακύρωσε, αφήνοντας εκτεθειμένη την περιοχή του Λαυρίου και τους κατοίκους του.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε ανάλυση του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου για τους κινδύνους στην περιοχή εξετάστηκαν τρία διαφορετικά σενάρια.

Τα τρία σενάρια 

Τα τρία σενάρια εξετάστηκαν από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο ώστε να καλύψουν ένα πλήρες φάσμα πιθανών εκρηκτικών κινδύνων σχετικά με τα κτίρια και τις δομές που περιβάλλουν το σημείο που εντοπίζονται οι εκρηκτικές ύλες, από το δυσμενέστερο έως το πλέον ελεγχόμενο, με στόχο την ορθή εκτίμηση των επιπτώσεων, την ακριβή ποσοτικοποίηση της επικινδυνότητας και τον καθορισμό κατάλληλων μέτρων αντιμετώπισης.

Σενάριο 1: (Worst Case Senario) εξετάζει την περίπτωση πλήρους έκρηξης όλων των εκρηκτικών υλών (συνολικού βάρους περίπου 205 τόνων), λαμβάνοντας υπόψη τις μέγιστες δυνατές ενεργειακές εκπομπές, προκειμένου να καθοριστούν τα όρια ασφάλειας για την προστασία των εργαζομένων και των υποδομών.

Σενάριο 2: επικεντρώνεται στην πιθανότητα έκρηξης των εκρηκτικών υλών που παραμένουν στο έδαφος (συνολικού βάρους 162 τόνων), αφότου αφαιρεθούν τα τυποποιημένα πυρομαχικά και τα εκρηκτικά που βρίσκονται εντός των δεξαμενών και εμπορευματοκιβωτίου, μειώνοντας έτσι την πιθανότητα δευτερογενών εκρήξεων και την άμεση καταστροφική δυναμική.

Σενάριο 3: Το τρίτο σενάριο αφορά την έκρηξη των εναπομενουσών εκρηκτικών υλών στο έδαφος, αφού προηγηθεί επεξεργασία τους με ειδικά χημικά διαλύματα και αφού αφαιρεθούν τα τυποποιημένα πυρομαχικά και τα εκρηκτικά που βρίσκονται εντός των δεξαμενών και εμπορευματοκιβωτίου (συνολικής ποσότητας 32.400 kg).
Η επιλογή των τριών αυτών σεναρίων επιτρέπει μια σφαιρική εκτίμηση του κινδύνου, από την πιο καταστροφική πιθανότητα έως την πλέον ελεγχόμενη, εξασφαλίζοντας την ορθή διαχείριση του κινδύνου κατά τον σχεδιασμό των έργων αποκατάστασης και απορρύπανσης.

Τι συνέβη στο Λίβανο

bankingnews.gr