Σκάνδαλο στη Βόρεια Εύβοια: Έρχονται μεγάλα τουριστικά συγκροτήματα και ανεμογεννήτριες στα καμένα!

της Νέλλης Ψαρρού, Πολιτική Επιστήμων, δημιουργός ντοκιμαντέρ

Και να λοιπόν που ήρθε το “δώρο” του σωματείου Διάζωμα και του Σταύρου Μπένου στην Βόρεια Εύβοια, αυτό που θα οδηγήσει την περιοχή στην περιβόητη “Ανασυγκρότησή” που προανήγγειλε ο Πρωθυπουργός ενώ η περιοχή καιγόταν. Και το δώρο αυτό δεν είναι άλλο από το νέο Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ) που προσφέρει ως δωρεά το Διάζωμα στον Δήμο Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννας. Κι ας μην έχει ξεκινήσει ακόμη το περιβόητο πρόγραμμα αναδάσωσης της περιοχής! Το ΕΠΣ αυτό περιλαμβάνει αλλαγές χρήσεων γης, “σύνθετα” τουριστικά συγκροτήματα, νέους οικισμούς παραθεριστικής κατοικίας, ανάπτυξη ΑΠΕ οπουδήποτε εκτός της παραλιακής τουριστικής ζώνης, αποχαρακτηρισμούς των εκτεταμένων εκτάσεων Γης Υψηλής Παραγωγικότητας, ιχθυοκαλλιέργειες στον Ευβοϊκό, αλλά και χώρους αποθηκών, data centers κλπ. Το ΕΠΣ αυτό αποτελεί μία σφραγίδα στις κραυγές αγωνίας των ντόπιων που φώναζαν “Μας κάψανε”, ειδικά με τον τρόπο που έχει συγκροτηθεί.

Επιτροπή Ανασυγκρότησης της Βόρειας Εύβοιας

Το ιστορικό της “διάσωσης” της Βόρειας Εύβοιας ξεκινά στις 3 Αυγούστου 2021, με μία μικρή πυρκαγιά λίγο έξω από τη Λίμνη Ευβοίας, που πηγαινοερχόταν ανεξέλεγκτη σε συνθήκες σχετικής άπνοιας για 10 περίπου ημέρες από τον Ευβοϊκό στο Αιγαίο κι από τον Νότο στον Βορρά, και τούμπαλιν. Τρεις μέρες πριν σβήσει ο κύριος όγκος της φωτιάς, στις 10 Αυγούστου, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε σε συνέντευξη τύπου τη λεγόμενη “Επιτροπή Ανασυγκρότησης της Βόρειας Εύβοιας”, με πρόεδρο τον Σταύρο Μπένο – επί της ουσίας, ο μόνος που ονοματίστηκε ως μέλος αυτής της “επιτροπής”. Ο κ. Μπένος μετέβη στην περιοχή για πρώτη φορά στις 7 Σεπτέμβρη, όπου δήλωσε πως θα κάνει διαβουλεύσεις με τους ντόπιους για την περιοχή, αλλά ταυτόχρονα παρουσίασε ένα αναλυτικό σχέδιο δέκα πυλώνων. Στους πυλώνες αυτούς υπήρχε και ένα Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ). Η ανάθεσή του από το Διάζωμα έγινε μόλις δύο μήνες μετά την πυρκαγιά, στις 22 Οκτωβρίου 2021, στους πολεοδόμους-χωροτάκτες, κ.κ. Στυλιανό Τσακίρη και Θεοδούλη Μωυσιάδη, καθώς και στις εταιρείες “Γεωσχεδιασμός ΙΚΕ”, και “ΑΔΚ Σύμβουλοι Τεχνικών και Αναπτυξιακών Έργων ΑΕ”, με αμοιβή 190.000 ευρώ, πλέον του ΦΠΑ. Επιστημονικός επιβλέπων της μελέτης είναι ο Δημήτρης Οικονόμου, ομότιμος καθηγητής Χωροταξίας του Παν/ου Θεσσαλίας και πρώην υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην κυβέρνηση Μητσοτάκη.

Το διάγραμμα με τους πυλώνες ανάπτυξης για την Βόρεια Εύβοια, όμως, ήταν ήδη έτοιμο την επομένη της πυρκαγιάς, όπως αποκαλύπτεται από τα στοιχεία (metadata) του αρχείου, απ’ όπου μπορεί να δει κανείς πότε δημιουργήθηκε, πότε τροποποιήθηκε, κλπ. Όπως έχει ήδη αποκαλυφθεί στο ντοκιμαντέρ Βόρεια Εύβοια, Το Σχέδιο (www.tosxedio.com, μέρος 2ο), το εν λόγω αρχείο έχει ημερομηνία τις 14 Αυγούστου 2021! Δηλαδή, ενώ η πυρκαγιά έχει τεθεί υπό έλεγχο μόλις μια μέρα πριν, ο κ. Σταύρος Μπένος είχε έτοιμους τους Πυλώνες Ανασυγκρότησης σε πλήρη γραφιστική αποτύπωση! Για την ταχύτητα αυτής της αποτύπωσης ρωτήθηκε ο κ. Μπένος κατά την επίσκεψή του στη Λίμνη Ευβοίας, στις 18 Οκτωβρίου 2023. Αφού προσπάθησε να εκτρέψει την κουβέντα, έπεσε σε αρκετές αντιφάσεις και, εν τέλει, δήλωσε: “Είμαι ο καλύτερος εμπειρογνώμων, σε ώρες το έφτιαχνα αν ήθελα” (δείτε αναλυτικά εδώ: https://tosxedio.com/elementor-898/).

Η ύπαρξη αυτού του αποτυπωμένου σχεδίου από την πρώτη μέρα δείχνει και κάτι άλλο. Πως, το περιεχόμενό του δεν αποτελεί αποτέλεσμα εκτενούς διαβούλευσης και προτάσεων από τους ντόπιους, όπως διατείνεται η ομάδα του Διαζώματος. Το ίδιο το γράφημα παραμένει πανομοιότυπο από τότε μέχρι σήμερα! Άλλωστε, πώς θα μπορούσαν οι ντόπιοι κάτοικοι, που είδαν το δάσος, τις καλλιέργειες, ζώα και σπίτια να καίγονται, να ζητήσουν από την “επιτροπή” Ανασυγκρότησης ψηφιακό κύμα, επιχειρηματικότητα, ειδικό πολεοδομικό σχέδιο και… ανάπτυξη της Αιδηψού (όπου η φωτιά δεν πλησίασε); Και πως είναι δυνατόν τα παραπάνω να τα ζητήσουν στο σύνολο του Δήμου, είτε κάηκε είτε όχι;

Ενημέρωση για το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο

Έτσι λοιπόν, ήρθαν οι δύο μελετητές (κ.κ. Τσακίρης και Μωυσιάδου) για να παρουσιάσουν στους δημότες το νέο ΕΠΣ σε τρεις δημόσιες παρουσιάσεις που οργάνωσε ο Δήμος Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννας στις τρεις πόλεις του Δήμου αντίστοιχα, στις 18, στις 21 και στις 23 Οκτωβρίου. Εκδηλώσεις που ο Δήμαρχος κ. Τσαπουρνιώτης παρουσίασε λέγοντας: “Ο Δήμος μας αλλάζει σελίδα αφήνοντας πίσω αγκυλώσεις δεκαετιών”.

Ας δούμε εν συντομία τι ειπώθηκε σε αυτές.

Διαβούλευση: Η παρουσίαση ξεκίνησε με τον κ. Τσακίρη να λέει πως, “αυτά είναι γνωστά, τα’ χουμε ξαναπεί”, και τον κόσμο να διαμαρτύρεται πως, όχι απλώς δεν έχει ιδέα του ΕΠΣ, αλλά πως και η ίδια η ενημέρωση δεν κοινοποιήθηκε στους δημότες. “Δεν έχουμε όλοι facebook”, είπαν ζητώντας να είχε γίνει κάποια τοιχοκόλληση.

Γη Υψηλής Παραγωγικότητας: ο κ. Τσακίρης είπε γι’ αυτήν ότι: α) δεν θέλουμε να ασχοληθούμε, β) δεν θα επέμβουμε, γ) δεν υπάρχει καθορισμένη ΓΥΠ. Ο κόσμος, και οι παριστάμενοι αγρότες, τον διέψευσαν κατηγορηματικά για την τρίτη εκδοχή, ενώ υπάρχουν και έγγραφα από τις αρμόδιες υπηρεσίες που ορίζουν με σαφήνεια την γη υψηλής παραγωγικότητας στον Δήμο. Είναι απορίας άξιο, πάντως, ότι δήλωσε πως δεν υπάρχει, μιας και έχουμε καταγεγραμμένη την δήλωσή του ένα χρόνο πριν, όπου έλεγε πως “το μεγάλο πρόβλημα για την περιοχή είναι η γη υψηλής παραγωγικότητας” και πρέπει να αποχαρακτηριστεί!

Διαχωρισμός Δήμου σε Τρεις Ζώνες: 1η ζώνη, παραλιακή-τουρισμού. Αυτή η ζώνη οριοθετείται οριζόντια, σε όλα τα παράλια του Δήμου, στο Αιγαίο και στον Ευβοϊκό, σε μήκος 1000 μέτρων από την ακτογραμμή και σε ύψος μέχρι 300 μέτρα. Σε αυτήν προβλέπονται “ολοκληρωμένοι τουριστικοί υποδοχείς” και “σύνθετα τουριστικά καταλύματα”. Ερωτώμενος αν εννοεί και τύπου Costa Navarino, είπε “ναι”, ενώ ο Δήμαρχος έσπευσε να προσθέσει πως, “μακάρι να έρθουν στον Δήμο μας τέτοιοι επενδυτές”. Βέβαια, η ζώνη των 1000 μέτρων είναι ολοσχερώς καμένη. Οι καμένες εκτάσεις έχουν κηρυχτεί αναδασωτέες, εκτός από τις περιοχές που δεν ήταν δασικές, κι εκεί απαγορεύεται βάση του άρθρου 117 του Συντάγματος κάθε δραστηριότητα. Τι είδους πολεοδόμηση είναι αυτή που βάζει τουριστική ανάπτυξη στα καμένα;

Όσο για το κομμάτι του Δήμου που δεν έχει καεί, σε Μαντούδι, Πήλι, Βλαχιά και Σαρακήνικο, εκεί βρίσκεται και ο κάμπος της Κρύας Βρύσης, όπου γίνεται η κατεξοχήν αγροτική δραστηριότητα και, είναι, φυσικά χαρακτηρισμένη ως υψηλής παραγωγικότητας.

Στην τουριστική ζώνη οι μελετητές είπαν πως απαγορεύεται κάθε άλλη δραστηριότητα. “Αν είναι να έχετε μονάδες κτηνοτροφίας, ξεχάστε τον τουρισμό”, είπε ο μελετητής στις παρατηρήσεις των αγροτών πως εκεί υπάρχουν και κτηνοτροφικές μονάδες, διευκρινίζοντας ωστόσο πως οι παλιές μονάδες μπορούν να παραμείνουν.

Βέβαια, αναρωτηθήκαμε εν τέλει αν ο μελετητής έγραψε το Πολεοδομικό Σχέδιο αυτό μιας και δεν θυμόταν αν στη μελέτη είχε γράψει 1000 ή 1500 μέτρα για την παραλιακή ζώνη. Όταν του είπαμε πως στην μελέτη λέει 1500 μέτρα, ξαφνιάστηκε, το έλεγξε και είπε πως έχουμε δίκιο. Κι έτσι, στην τελευταία παρουσίαση στη Λίμνη μίλησε για 1500 μέτρα, ενώ στις άλλες δύο για 1000. Σε κάθε περίπτωση, όλοι οι κάτοικοι είπαν πως αυτή η ζώνη είναι υπερβολικά μεγάλη και πως θέλουν ήπια τουριστική ανάπτυξη, σε αρμονία με την αγροτική παραγωγή.

2η ζώνη: περιαστική. Πέριξ των μεγάλων οικισμών, θα περιλαμβάνει αστικές χρήσεις μη οχλούσες προς τον οικισμό. Κυρίως δεύτερη παραθεριστική κατοικία και ξενοδοχεία, μιας και δεν υπάρχει οικιστική πίεση στην περιοχή, που δημογραφικά συρρικνώνεται.

3η ζώνη, η ενδοχώρα, ή αλλιώς “το ψαχνό”! Ναι, η περιοχή αυτή ονομάστηκε “Το Ψαχνό” δημοσίως, αλλά δεν επεξηγήθηκε επακριβώς τι σημαίνει αυτό. Στο “ψαχνό” λοιπόν, είπε ο κ. Τσακίρης, πως θα αφεθεί για αγροτικές δραστηριότητες και για αγροτουρισμό. Καλό και “γενναιόδωρο” ακούγεται, αλλά δυστυχώς δεν είναι έτσι. Αυτό που ξέχασε να αναφέρει ο κ. Τσακίρης στους δημότες είναι και οι εξής χρήσεις: παραθεριστική κατοικία, κέντρα έρευνας/θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων, αποθήκες, εγκαταστάσεις εφοδιαστικές, κέντρα δεδομένων και τεχνολογικής υποστήριξης επιχειρήσεων και λοιπές συνοδευτικές δραστηριότητες (Data Centres), επαγγελματικά εργαστήρια, βιοτεχνικές και βιομηχανικές εγκαταστάσεις χαμηλής και μέσης όχλησης… Επίσης, οι μελετητές απέφυγαν να αναφέρουν και το…

Βιομηχανικό Πάρκο Ά όχλησης, στις εγκαταστάσεις της ΤΕΡΝΑ (πρώην Σκαλιστήρης), στο Μαντούδι. Πρόκειται για το “κόκκινο πανί” για την περιοχή, με μαζικούς αγώνες των κατοίκων ενάντια στην θεσμοθέτησή της εδώ και 14 χρόνια. Για κάποιο λόγο, την ξέχασαν οι μελετητές στην ομιλία τους. Όπως επίσης ξέχασαν τις…

Ανεμογεννήτριες σε έκταση 5% του Δήμου, μιας και είναι χαρακτηρισμένος ως Περιοχή Αιολικής Καταλληλότητας, αλλά και άλλες ΑΠΕ, όπως φωτοβολταϊκά και άλλα. “Δεν θα μπούνε όμως στην παραλιακή και περιαστική ζώνη”, μας καθησύχασε ο κ. Τσακίρης, λέγοντας πως “έτσι λέει ο νόμος”.

Για να μην πολυλογούμε, θεσμοθετούνται επίσης ΠΟΑΥ στον Ευβοϊκό ( Περιοχή Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών), με μεγάλη εξάπλωση στις ήδη υφιστάμενες, μεγάλοι οικισμοί στην ενδοχώρα δεύτερης κατοικίας με πλήρη ανάπτυξη οικισμού (βιολογικό καθαρισμό, σταθμό ΔΕΗ, πλατείες, εκκλησίες, χώρους αθλητισμού, βίλες, κλπ), ακόμα και σε περιπτώσεις που έχουν καταπέσει στο ΣτΕ, επεκτάσεις οικισμών, παρά το γεγονός πως αναγνωρίζεται στην μελέτη ότι ο πληθυσμός μειώνεται και δεν υπάρχει οικιστική πίεση (προφανώς προορίζονται για τουριστική ανάπτυξη και τα ίδια τα χωριά του Δήμου), κλπ. Στην παρουσίαση πολλές φορές αναφέρθηκε ως πρόβλημα κάποια απόφαση του ΣτΕ, που εμποδίζει αυτά που πρέπει να γίνουν – παράξενο, μιας και οι πολίτες βιώνουμε την πλήρη απαξίωση της Δικαιοσύνης, και μέσω των αποφάσεων του ΣτΕ. Και τέλος, δεν έγινε καμία απολύτως αναφορά στο Δάσος. Στο Δάσος που στην ανάθεση της μελέτης του ΕΠΣ αναφέρεται ως “Νέο Δάσος” και ως κεντρικός πυλώνας του σχεδίου αυτού.

Απουσία αναφοράς στην δωρεά του Διαζώματος

Κατά τα άλλα, δύο από τις παρουσιάσεις έγιναν χωρίς καν μικρόφωνο, με τους δημότες να μην ακούν, αλλά και τον μελετητή να μην ακούει τις ερωτήσεις, και ήταν τελείως ανοργάνωτες, χωρίς διευθέτηση της κουβέντας και παρουσίαση των ομιλητών. Και οι τρεις εκδηλώσεις ανακοινώθηκαν με μία και μόνη ανάρτηση του Δημάρχου στον προσωπικό του λογαριασμό στο facebook. Αλλά, το πιο εντυπωσιακό ήταν το γεγονός πως, εκ μέρους των μελετητών αλλά και του Δημάρχου, απουσίασε κάθε αναφορά στο όνομα του κ. Σταύρου Μπένου και του Διαζώματος. Αυτή η μελέτη είναι μια δωρεά του Διαζώματος, και πληρώθηκε από το εν λόγω σωματείο και τους χορηγούς του. Θα περίμενε κανείς, αν όχι από ευγνωμοσύνη προς τον δωρητή του “σημαντικού αυτού αναπτυξιακού εργαλείου”, έστω από τυπική ευγένεια να γίνει μια αναφορά, μια δημόσια ευχαριστία προς τον, κατά δήλωσή του, ακούραστο εθελοντή, που έχει κάνει έργο της ζωής του την ανάπτυξη της περιοχής. Θα έλεγε κανείς ότι δεν ήταν επιθυμητό να ακουστεί το όνομά του. Ότι, ίσως, ο κόσμος δεν θα το θεωρούσε θετική αναφορά. Ή ακόμη επειδή υπάρχει η γνώση στην περιοχή για το τι περιέχει το περιβόητο “σχέδιο Μπένου”, που αποτυπώθηκε στο ντοκιμαντέρ των Νέλλη Ψαρρού και Ιωάννη Λαζάρου, Βόρεια Εύβοια, Το Σχέδιο (www.tosxedio.com) και προβλήθηκε σε όλα τα χωριά το 2022 – αποτύπωση που επιβεβαιώνεται επακριβώς σήμερα με τον πιο επίσημο τρόπο.

Ίσως πάλι να έχει σχέση με την τελευταία παρουσία του Σταύρου Μπένου στη Λίμνη Ευβοίας, τον Οκτώβρη του 2023. “Μου τα σούρατε πάλι”, είχε πει, ακούγοντας τις αντιδράσεις και τα σχόλια των παρευρισκομένων. “Γιατί δεν έχω ακούσει έναν καλό λόγο για το Σχέδιο Ανασυγκρότησης; Όλοι το απορρίπτετε! Δεν το θέλετε το Σχέδιο αυτό, δεν σας αρέσει;”, αναρωτήθηκε ο Σταύρος Μπένος. “Εγώ είμαι απλός εθελοντής, είμαι σύμμαχός σας. Κι όλα αυτά που σας λέω θα γίνουν σύντομα Ευρωπαϊκό πρόγραμμα. … Δεν με θεωρείτε χρήσιμο; Δεν με θέλετε; Είμαι μαζί σας! … Και συμπλήρωσε: “Μαζί σας κι εγώ να τα σούρω στην κυβέρνηση… Εγώ μαζί σας είμαι. Εγώ σήμερα ήρθα να κάνω μια ενημέρωση και μια συμμαχία μαζί σας, ενάντια σε όλο το πολιτικό σύστημα” (https://mantoudi.blogspot.com/2023/10/blog-post_62.html).

anazitiseis.gr